Lijst van technologieën: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(→1710) |
(Toegevoegd: Door datering van vondsten..) |
||
| (21 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | Hieronder vind je een chronologische '''lijst van [[technologie]]ën'''. Door datering van vondsten die gedaan zijn bij [[Archeologie|archeologische]] opgravingen weten we wanneer iets er al geweest moet zijn. |
||
| − | [[Bestand:Science, Technology and Engineering.jpg|miniatuur|Wetenschap, technologie en engineering komt uit het brein van de mens]] |
||
| − | '''Technologie''' is het uitvinden en toepassen van nieuwe [[techniek]]en. Technologie is afgeleid van de [[Grieks]]e woorden techne en logia. Techne kun je vertalen als [[vakmanschap]] en logia als [[theorie]]. Vakmanschap betekent dat iemand heel goed is in een bepaald beroep. Theorie gaat over het nadenken over een bepaald onderwerp. |
||
| + | == Uitvindingen in de prehistorie == |
||
| − | == Inleiding == |
||
| + | === [[Vroegpaleolithicum]] === |
||
| − | Technologie gaat dus over het nadenken over een bepaald onderwerp zodat je nieuwe technieken kunt uitvinden die je weer kunt toepassen. Je kunt technieken bedenken hoe je iets op een nieuwe manier kunt oplossen of organiseren. Zolang er mensen bestaan, denken ze al na over nieuwe technieken die hen kunnen helpen. Technologie bestaat dus al zo lang als er mensen zijn. Doordat er steeds nieuwe uitvindingen werden gedaan veranderde en verandert het leven van mensen. Door de uitvinding van de landbouw gingen mensen bijvoorbeeld langer op een plek wonen en ontstonden dorpen en steden. Door de uitvinding van de stoommachine werd werk van mensen overgenomen door machines en konden er meer spullen worden gemaakt en gekocht. Door de uitvinding van het internet is het nu veel gemakkelijker om contact te maken met mensen aan de andere kant van de wereld en is [[globalisering]] mogelijk geworden. Technologie en [[wetenschap]] hebben veel met elkaar te maken. |
||
| + | * 3,3 tot 2.6 miljoen jaar geleden - [[Stenen werktuig]]en |
||
| − | |||
| + | * 2,3 miljoen jaar geleden - Controle over [[vuur]] |
||
| − | == Geschiedenis == |
||
| + | * 1,76 miljoen jaar geleden - Betere stenen werktuigen waaronder de vuistbijl (zie [[Stenen werktuig|stenen werktuigen]]) |
||
| − | === Uitvindingen in de prehistorie === |
||
| + | * 1,5 miljoen jaar geleden - [[benen gereedschap]] |
||
| − | Het [[paleolithicum]] begint 2,5 miljoen jaar geleden en eindigt zo'n 12.500 jaar geleden. Deze periode is onderverdeeld in het [[vroegpaleolithicum]], [[middenpaleolithicum]] en [[Laatpaleolithicum]]. Het vroegpaleolithicum was zo'n 2,5 miljoen tot 300.000 jaar geleden. Het middenpaleolithicum was zo'n 300.000 jaar tot 35.000 jaar geleden. Het Laat paleolithicum was zo'n 35.000 tot 12.500 jaar geleden. |
||
| − | |||
| − | ====Vroegpaleolithicum ==== |
||
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina [[vroegpaleolithicum]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}} |
||
| − | * 3.3 - 2.6 miljoen jaar geleden - [[Stenen werktuig]]en |
||
| − | * 2.3 miljoen jaar geleden - Controle over [[vuur]] |
||
| − | * 1.76 miljoen jaar geleden - Betere stenen werktuigen waaronder de vuistbijl (zie [[Stenen werktuig|stenen werktuigen]]) |
||
| − | * 1.5 miljoen jaar geleden - [[benen gereedschap]] |
||
* 900.00 jaar geleden - [[boot]] |
* 900.00 jaar geleden - [[boot]] |
||
* 500.000 jaar geleden - [[Handvat|heft]] |
* 500.000 jaar geleden - [[Handvat|heft]] |
||
* 400.000 jaar geleden - [[Kleurstof|pigment]] |
* 400.000 jaar geleden - [[Kleurstof|pigment]] |
||
* 400.000 - 300.000 jaar geleden - [[Speer|speren]] |
* 400.000 - 300.000 jaar geleden - [[Speer|speren]] |
||
| − | * 350.000 - 150.000 - [[taal]] |
+ | * 350.000 - 150.000 jaar geleden - [[taal]] |
| − | + | === [[Middenpaleolithicum]] === |
|
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina [[middenpaleolithicum]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}} |
||
* 320.000 jaar geleden - [[handel]] en [[transport]] van [[grondstof]]fen |
* 320.000 jaar geleden - [[handel]] en [[transport]] van [[grondstof]]fen |
||
* 279.000 jaar geleden - projectiel wapen, zoals een [[katapult]] of een slinger |
* 279.000 jaar geleden - projectiel wapen, zoals een [[katapult]] of een slinger |
||
| Regel 35: | Regel 26: | ||
* 70.000 jaar geleden - [[pijl]]en ([[pijl-en-boog]]) en [[naald]]en |
* 70.000 jaar geleden - [[pijl]]en ([[pijl-en-boog]]) en [[naald]]en |
||
| − | + | === [[Laatpaleolithicum]] en [[vroegmesolithicum]] === |
|
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina's [[laatpaleolithicum]] en [[vroegmesolithicum]] voor de hoofdartikelen over dit onderwerp}} |
||
| − | Na het paleolithicum volgt er (in [[Europa (continent)|Europa]]) een overgangsfase die het [[mesolithicum]] wordt genoemd. |
||
* 49.000 jaar geleden - [[maalsteen]] |
* 49.000 jaar geleden - [[maalsteen]] |
||
* 47.000 jaar geleden - [[Mijn (delfstoffen)|mijn]] |
* 47.000 jaar geleden - [[Mijn (delfstoffen)|mijn]] |
||
| Regel 53: | Regel 42: | ||
* 14.000 jaar geleden - [[tandheelkunde]] |
* 14.000 jaar geleden - [[tandheelkunde]] |
||
| − | + | === [[Neolithicum]] en [[laatmesolithicum]] === |
|
| + | * 12.000 tot 11.000 jaar geleden - [[landbouw]] |
||
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina's [[neolithicum]] en [[laatmesolithicum]] voor de hoofdartikelen over dit onderwerp}} |
||
| + | * 12.000 tot 11.000 jaar geleden - [[Domesticatie]] van [[Schaap|schapen]] (en later [[varken]]s, [[geit]]en en [[vee]]) |
||
| − | Na het [[paleolithicum]] volgt het [[mesolithicum]] en daarna het [[neolithicum]]. |
||
| − | * |
+ | * 11.000 tot 8.000 jaar geleden - [[verbouwen]] van [[rijst]] |
| − | * 12.000 - 11.000 jaar geleden - [[Domesticatie]] van [[Schaap|schapen]] (en later [[varken]]s, [[geit]]en en [[vee]]) |
||
| − | * 11.000 - 8.000 jaar geleden - [[verbouwen]] van [[rijst]] |
||
* 11.000 jaar geleden - [[stenen gebouw]] |
* 11.000 jaar geleden - [[stenen gebouw]] |
||
* 9000 jaar geleden - [[leemsteen]] en [[kleimortel]] |
* 9000 jaar geleden - [[leemsteen]] en [[kleimortel]] |
||
| Regel 68: | Regel 55: | ||
* 6000 jaar voor Christus - [[oven (kiln)]] |
* 6000 jaar voor Christus - [[oven (kiln)]] |
||
* 6e millennium voor Christus - [[Irrigatielandbouw|irrigatie]] en [[stuw]] |
* 6e millennium voor Christus - [[Irrigatielandbouw|irrigatie]] en [[stuw]] |
||
| − | * 6000 |
+ | * 6000 tot 3200 voor Christus - [[protoschrift]] |
* 5000 jaar voor Christus - [[koper smelten]] ([[Koper (element)|koper]]) |
* 5000 jaar voor Christus - [[koper smelten]] ([[Koper (element)|koper]]) |
||
* 5000 jaar voor Christus - [[Dijk|zeedijk]] |
* 5000 jaar voor Christus - [[Dijk|zeedijk]] |
||
| Regel 74: | Regel 61: | ||
* 5000 voor Christus - [[Katoen|katoendraad]] |
* 5000 voor Christus - [[Katoen|katoendraad]] |
||
* 5000 voor Christus - [[spintol]] |
* 5000 voor Christus - [[spintol]] |
||
| − | * 5000 |
+ | * 5000 tot 4500 jaar voor Christus - [[Roeispaan|roeispanen]] |
| − | * 4500 |
+ | * 4500 tot 3500 jaar voor Christus - [[verlorenwasmethode]] |
* 4400 jaar voor Christus - [[Baksteen|bakstenen]] |
* 4400 jaar voor Christus - [[Baksteen|bakstenen]] |
||
| − | * 4000 |
+ | * 4000 tot 3.500 jaar voor Christus - [[voorloper van stad]] of eerste stad |
* 4000 jaar voor Christus - [[Diamant|diamantmijnen]] |
* 4000 jaar voor Christus - [[Diamant|diamantmijnen]] |
||
* 4000 jaar voor Christus - [[verharde wegen]] |
* 4000 jaar voor Christus - [[verharde wegen]] |
||
* 4000 jaar voor Christus - [[loodgieterswerk]] (aanleg van pijpen) |
* 4000 jaar voor Christus - [[loodgieterswerk]] (aanleg van pijpen) |
||
| − | * 4000 |
+ | * 4000 tot 3500 voor Christus - [[wiel]] ([[Pottenbakken|pottenbakkersschijf]] en [[voertuig]]en met wielen) |
* 3630 voor Christus - [[zijde kleding]] |
* 3630 voor Christus - [[zijde kleding]] |
||
* 3500 voor Christus - [[Domesticatie]] van [[paard]]en |
* 3500 voor Christus - [[Domesticatie]] van [[paard]]en |
||
* 3500 voor Christus - [[wijn]] als [[Verdoving|algehele verdoving]] |
* 3500 voor Christus - [[wijn]] als [[Verdoving|algehele verdoving]] |
||
* 3500 voor Christus - [[zegel (waarmerk)]] |
* 3500 voor Christus - [[zegel (waarmerk)]] |
||
| − | * 3400 |
+ | * 3400 tot 3100 voor Christus - [[Tatoeage]]s |
| − | + | === [[Bronstijd]] === |
|
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina [[bronstijd]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}} |
||
| − | De bronstijd is de tijd dat de mensen [[brons]] leerden smelten en gebruiken en het ontstaan van de eerste steden. |
||
* 3300 voor Christus - [[Eerste stad]]: [[Sumer]] |
* 3300 voor Christus - [[Eerste stad]]: [[Sumer]] |
||
* 3300 voor Christus - [[Schrijven]] - [[Spijkerschrift]] in Sumer ([[Mesopotamië]]) |
* 3300 voor Christus - [[Schrijven]] - [[Spijkerschrift]] in Sumer ([[Mesopotamië]]) |
||
| Regel 99: | Regel 84: | ||
* 3000 voor Christus - [[Tin (element)|winning van tin]] (in [[Centraal-Azië]]) |
* 3000 voor Christus - [[Tin (element)|winning van tin]] (in [[Centraal-Azië]]) |
||
* 3000 voor Christus - [[brons]] (in Mesopotamië) |
* 3000 voor Christus - [[brons]] (in Mesopotamië) |
||
| − | * 3000 |
+ | * 3000 tot 2560 voor Christus - [[papyrus]] in Egypte |
* 3000 voor Christus - [[kam]] (in Perzië) |
* 3000 voor Christus - [[kam]] (in Perzië) |
||
* 3000 voor Christus - [[reservoir]] in [[Girnar]] ([[Indusbeschaving]]) |
* 3000 voor Christus - [[reservoir]] in [[Girnar]] ([[Indusbeschaving]]) |
||
| Regel 112: | Regel 97: | ||
* 2600 voor Christus - [[Dijk (waterkering)|dijk]] bij de Indusbeschaving |
* 2600 voor Christus - [[Dijk (waterkering)|dijk]] bij de Indusbeschaving |
||
* 2556 voor Christus - [[haven]] in Egypte en Indusbeschaving |
* 2556 voor Christus - [[haven]] in Egypte en Indusbeschaving |
||
| − | * 3000 |
+ | * 3000 tot 2500 voor Christus - [[neuscorrectie]] in Egypte |
* 2500 voor Christus - [[poppenspel]] bij de Indusbeschaving |
* 2500 voor Christus - [[poppenspel]] bij de Indusbeschaving |
||
* 2500 voor Christus - [[woordenboek]] in Mesopotamië |
* 2500 voor Christus - [[woordenboek]] in Mesopotamië |
||
| Regel 129: | Regel 114: | ||
* 1400 voor Christus - [[rubber bal]] ([[Midden-Amerika|Meso-Amerikaans]] balspel) |
* 1400 voor Christus - [[rubber bal]] ([[Midden-Amerika|Meso-Amerikaans]] balspel) |
||
* 1300 voor Christus - [[draaibank]] in Oud-Egypte |
* 1300 voor Christus - [[draaibank]] in Oud-Egypte |
||
| − | * 1400 |
+ | * 1400 tot 1200 voor Christus - [[beton]] (in [[Tyrins]] - [[Griekenland]]). |
| − | + | === [[IJzertijd]] === |
|
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina [[ijzertijd]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}} |
||
| − | Na de bronstijd volgde de ijzertijd. |
||
* 1300 voor Christus - [[IJzer (element)|IJzer]] smelten in [[India]] of het [[Midden-Oosten]] |
* 1300 voor Christus - [[IJzer (element)|IJzer]] smelten in [[India]] of het [[Midden-Oosten]] |
||
* 700 voor Christus - [[grammatica]] in [[India|Noord-India]] |
* 700 voor Christus - [[grammatica]] in [[India|Noord-India]] |
||
| Regel 153: | Regel 136: | ||
* 500 voor Christus - [[vuurtoren]] in Griekenland |
* 500 voor Christus - [[vuurtoren]] in Griekenland |
||
| − | == |
+ | == [[Klassieke oudheid]] en [[middeleeuwen]] == |
| + | === Vijfde eeuw voor Christus === |
||
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina's [[oudheid|klassieke oudheid]] en [[middeleeuwen]] voor de hoofdartikelen over dit onderwerp}} |
||
| − | ====Vijfde eeuw voor Christus==== |
||
* 500 voor Christus - [[stijgbeugel]] (India) |
* 500 voor Christus - [[stijgbeugel]] (India) |
||
| + | * 485 voor Christus - [[katapult]] (door koning Ajatashatru uit India) |
||
| + | * 485 voor Christus - [[strijdwagen met zeis]] (door koning [[Ajatashatru]] uit India) |
||
| + | * 5e eeuw voor Christus - [[gietijzer]] (Oud-China) |
||
| + | * 480 voor Christus - [[wenteltrap]] (in [[Silinunte]], Sicilië). |
||
| + | * 470 voor Christus- [[Camera obscura]] in Oud-China |
||
| + | * 407 voor Christus - [[kruiwagen]] in Griekenland |
||
| + | ===Vierde eeuw voor Christus=== |
||
| − | *485 voor Christus - [[katapult]] (door koning Ajatashatru uit India) |
||
| − | *485 voor Christus - [[strijdwagen met zeis]] (door koning [[Ajatashatru]] uit India) |
||
| − | *5e eeuw voor Christus - [[gietijzer]] (Oud-China) |
||
| − | *480 voor Christus - [[wenteltrap]] (in [[Silinunte]], Sicilië). |
||
| − | *470 voor Christus- [[Camera obscura]] in Oud-China |
||
| − | *407 voor Christus - [[kruiwagen]] in Griekenland |
||
| − | ====Vierde eeuw voor Christus==== |
||
*4e eeuw voor Christus - [[trebuchet]] in Oud-China |
*4e eeuw voor Christus - [[trebuchet]] in Oud-China |
||
*4e eeuw voor Christus - [[tandwiel]]en in Oud-China |
*4e eeuw voor Christus - [[tandwiel]]en in Oud-China |
||
*4e eeuw voor Christus - [[rietpen]] (schrijven met inkt op papyrus in Egypte) |
*4e eeuw voor Christus - [[rietpen]] (schrijven met inkt op papyrus in Egypte) |
||
*4e eeuw voor Christus - genageld [[hoefijzer]], met 4 bronzen 'schoenen' gevonden in een [[Etrusken|Etruskisch]] graf. |
*4e eeuw voor Christus - genageld [[hoefijzer]], met 4 bronzen 'schoenen' gevonden in een [[Etrusken|Etruskisch]] graf. |
||
| − | *375 |
+ | *375 tot 350 voor Christus - [[rosmolen]] (zie [[molen]]) in [[Carthago]] |
*Vanaf de 4e eeuw voor Christus - [[corporatie]] in de [[Mauryadynastie]] of [[Oud-Rome]] |
*Vanaf de 4e eeuw voor Christus - [[corporatie]] in de [[Mauryadynastie]] of [[Oud-Rome]] |
||
*Late 4e eeuw voor Christus - [[cheque]] in Mauryadynastie |
*Late 4e eeuw voor Christus - [[cheque]] in Mauryadynastie |
||
| Regel 175: | Regel 157: | ||
*Late 4e eeuw voor Christus - [[formeel systeem]] gemaakt door Panini |
*Late 4e eeuw voor Christus - [[formeel systeem]] gemaakt door Panini |
||
*4e tot 3e eeuw voor Christus - productie van [[Zink (element)|zink]] in Noord-West India |
*4e tot 3e eeuw voor Christus - productie van [[Zink (element)|zink]] in Noord-West India |
||
| + | |||
| − | ====Derde eeuw voor Christus==== |
||
| − | + | ===Derde eeuw voor Christus=== |
|
| + | *3e eeuw voor Christus - [[geschiedenis van de computer|analoge computer]] ([[Mechanisme van Antikythera]]) |
||
*3e eeuw voor Christus - Schroef van [[Archimedes]] (Oud-Griekenland) |
*3e eeuw voor Christus - Schroef van [[Archimedes]] (Oud-Griekenland) |
||
*vroege 3e eeuw voor Christus - [[kanaalsluis]] (in Suez ) |
*vroege 3e eeuw voor Christus - [[kanaalsluis]] (in Suez ) |
||
| Regel 183: | Regel 166: | ||
*Laat 3e eeuw voor Christus - [[Cardanische ophanging]] |
*Laat 3e eeuw voor Christus - [[Cardanische ophanging]] |
||
*Laat 3e eeuw voor Christus - [[droogdok]] (in [[Macedonisch Egypte en het Ptolemeïsche rijk]]) |
*Laat 3e eeuw voor Christus - [[droogdok]] (in [[Macedonisch Egypte en het Ptolemeïsche rijk]]) |
||
| − | *3e |
+ | *3e tot 2e eeuw voor Christus - [[hoogoven]] (China) |
| + | |||
| − | ====Tweede eeuw voor Christus==== |
||
| + | ===Tweede eeuw voor Christus=== |
||
*2e eeuw voor Christus - [[papier]] ([[Han-dynastie]], China) |
*2e eeuw voor Christus - [[papier]] ([[Han-dynastie]], China) |
||
*vroege 2e eeuw voor Christus - [[Astrolabium]] (uitgevonden door Apollonius van Perga) |
*vroege 2e eeuw voor Christus - [[Astrolabium]] (uitgevonden door Apollonius van Perga) |
||
| + | |||
| − | ====Eerste eeuw voor Christus==== |
||
| + | === Eerste eeuw voor Christus === |
||
*1 eeuw voor Christus - [[boogbrug]] (in de Romeinse Republiek) |
*1 eeuw voor Christus - [[boogbrug]] (in de Romeinse Republiek) |
||
*1e eeuw voor Christus - [[krant]] (gedurende het bewind van Julius Caesar) |
*1e eeuw voor Christus - [[krant]] (gedurende het bewind van Julius Caesar) |
||
| Regel 194: | Regel 179: | ||
*38 voor Christus - de [[0 (getal)|nul]] ([[Mayacijfer]]s) |
*38 voor Christus - de [[0 (getal)|nul]] ([[Mayacijfer]]s) |
||
*Voor 25 voor Christus - [[omgekeerde bovenslagwaterrad]] (Romeinse uitvinding) |
*Voor 25 voor Christus - [[omgekeerde bovenslagwaterrad]] (Romeinse uitvinding) |
||
| − | *37 |
+ | *37 tot 14 voor Christus - [[glasblazen]] (Jeruzalem) |
| + | |||
| − | ====Eerste eeuw==== |
||
| + | === Eerste eeuw (na Christus) === |
||
*1e eeuw - [[Aeolipile]] (eenvoudige [[stoomturbine]]; genoemd door [[Hero van Alexandrië]]) |
*1e eeuw - [[Aeolipile]] (eenvoudige [[stoomturbine]]; genoemd door [[Hero van Alexandrië]]) |
||
*1e eeuw - [[verkoopautomaat]] (uitgevonden door Hero van Alexandrië) |
*1e eeuw - [[verkoopautomaat]] (uitgevonden door Hero van Alexandrië) |
||
*1e eeuw - [[dubbel boekhouden]] (India) |
*1e eeuw - [[dubbel boekhouden]] (India) |
||
*Sinds 50 naar Christus - [[vlammenwerper]] ([[Vroeg-Chola]] in Zuid India) |
*Sinds 50 naar Christus - [[vlammenwerper]] ([[Vroeg-Chola]] in Zuid India) |
||
| + | |||
| − | ====Tweede eeuw==== |
||
| + | === Tweede eeuw === |
||
*132 - [[seismograaf]] en [[slinger]] (in Han Dynastie) |
*132 - [[seismograaf]] en [[slinger]] (in Han Dynastie) |
||
*2e eeuw - [[kaarden]] (India) |
*2e eeuw - [[kaarden]] (India) |
||
| + | |||
| − | ====Derde eeuw==== |
||
| + | === Derde eeuw === |
||
*vanaf de 3e eeuw - [[kristalsuiker]] (India) |
*vanaf de 3e eeuw - [[kristalsuiker]] (India) |
||
*vroeg 3e eeuw - [[blokdruk]] printen (Han Dynastie in China) |
*vroeg 3e eeuw - [[blokdruk]] printen (Han Dynastie in China) |
||
*late 3 en begin 4e eeuw - [[Hydraulische turbine]] in het Romeinse Rijk |
*late 3 en begin 4e eeuw - [[Hydraulische turbine]] in het Romeinse Rijk |
||
| + | |||
| − | ====Vierde eeuw==== |
||
| + | === Vierde eeuw === |
||
*4e eeuw - [[schaken]] (in India tijdens Gupta's) |
*4e eeuw - [[schaken]] (in India tijdens Gupta's) |
||
*4e eeuw - [[kompas]] voor zeelieden in Zuid-India |
*4e eeuw - [[kompas]] voor zeelieden in Zuid-India |
||
| Regel 213: | Regel 202: | ||
*4e eeuw - [[werpmolen]] (hengelen) in China |
*4e eeuw - [[werpmolen]] (hengelen) in China |
||
*347 - [[oliebron]]nen en [[Boren (olie)|boren]] in China |
*347 - [[oliebron]]nen en [[Boren (olie)|boren]] in China |
||
| − | *4e |
+ | *4e tot 5e eeuw - [[raderboot]] ([[Romeinse Rijk]]) |
| + | |||
| − | ====Vijfde eeuw==== |
||
| + | === Vijfde eeuw === |
||
*tijdens de 5e eeuw - de [[0 (getal)|nul]] in Oud-India. |
*tijdens de 5e eeuw - de [[0 (getal)|nul]] in Oud-India. |
||
*400 jaar na Christus - [[IJzeren pilaar van Delhi]] gemaakt van [[roestbestendige metallurgie]] |
*400 jaar na Christus - [[IJzeren pilaar van Delhi]] gemaakt van [[roestbestendige metallurgie]] |
||
*5e eeuw - [[haam]] voor paarden (China) |
*5e eeuw - [[haam]] voor paarden (China) |
||
*5e/ 6e eeuw - [[puntige boogbrug]] in Romeinse Rijk |
*5e/ 6e eeuw - [[puntige boogbrug]] in Romeinse Rijk |
||
| + | |||
| − | ====Zesde eeuw==== |
||
| + | === Zesde eeuw === |
||
*vanaf de 6e eeuw - [[wierookklok]] (India) |
*vanaf de 6e eeuw - [[wierookklok]] (India) |
||
*na 500 - [[Charkha]] ([[spinnewiel]]) |
*na 500 - [[Charkha]] ([[spinnewiel]]) |
||
| − | *563 - |
+ | *563 - [[pendentief]] (als onderdeel van een [[koepel]]) in de [[Hagia Sophia]] |
*577 - zwavel [[lucifer]]s (bestaat in China) |
*577 - zwavel [[lucifer]]s (bestaat in China) |
||
*589 - [[toiletpapier]] (bestaat in [[Sui-dynastie]]) |
*589 - [[toiletpapier]] (bestaat in [[Sui-dynastie]]) |
||
| + | |||
| − | ====Zevende eeuw==== |
||
| + | === Zevende eeuw === |
||
*650 - [[Windmolen]] in [[Perzië]] |
*650 - [[Windmolen]] in [[Perzië]] |
||
*672 - [[Grieks vuur]] (wapen) |
*672 - [[Grieks vuur]] (wapen) |
||
*7e eeuw - [[bankbiljet]] (tijdens de Tang-dynastie) |
*7e eeuw - [[bankbiljet]] (tijdens de Tang-dynastie) |
||
*7e eeuw [[porselein]] (tijdens de Tang-dynastie) |
*7e eeuw [[porselein]] (tijdens de Tang-dynastie) |
||
| + | |||
| − | ====Achtste eeuw==== |
||
| + | === Achtste eeuw === |
||
*700 - [[gaatjescamera]] |
*700 - [[gaatjescamera]] |
||
| + | |||
| − | ====Negende eeuw==== |
||
| + | === Negende eeuw === |
||
*9e eeuw - [[buskruit]] (China) |
*9e eeuw - [[buskruit]] (China) |
||
*9e eeuw - [[universiteit]] (Marokko) |
*9e eeuw - [[universiteit]] (Marokko) |
||
| + | |||
| − | ====Tiende eeuw==== |
||
| + | === Tiende eeuw === |
||
*10e eeuw - [[vuurlans]] (voorloper van het vuurwapen) |
*10e eeuw - [[vuurlans]] (voorloper van het vuurwapen) |
||
*10e eeuw - [[vuurwerk]] (Song Dynastie) |
*10e eeuw - [[vuurwerk]] (Song Dynastie) |
||
| + | |||
| − | ====Elfde eeuw==== |
||
| + | === Elfde eeuw === |
||
*11e eeuw - [[ambulance]] (door de kruisvaarder in Palestina en Libanon) |
*11e eeuw - [[ambulance]] (door de kruisvaarder in Palestina en Libanon) |
||
*11e eeuw - [[Bessemerprocedé]] (China) |
*11e eeuw - [[Bessemerprocedé]] (China) |
||
*11e eeuw - [[kettingaandrijving]] (door Su Song voor het ontwikkelen van een astronomische klok) |
*11e eeuw - [[kettingaandrijving]] (door Su Song voor het ontwikkelen van een astronomische klok) |
||
*1088 - [[printen met beweegbare letters]] (movable type) (China) |
*1088 - [[printen met beweegbare letters]] (movable type) (China) |
||
| + | |||
| − | ====Twaalfde eeuw==== |
||
| + | === Twaalfde eeuw === |
||
*12e eeuw - [[obligatiehandel]] in Frankrijk |
*12e eeuw - [[obligatiehandel]] in Frankrijk |
||
| − | + | === Dertiende eeuw === |
|
*13e eeuw - [[Raket (apparaat)|raketten]] (voor militair gebruik en plezier) (China) |
*13e eeuw - [[Raket (apparaat)|raketten]] (voor militair gebruik en plezier) (China) |
||
*13e eeuw - [[spillegang]] (eerste vorm van mechanische echappement) |
*13e eeuw - [[spillegang]] (eerste vorm van mechanische echappement) |
||
| Regel 255: | Regel 252: | ||
*13e eeuw - [[handkanon]] (China) |
*13e eeuw - [[handkanon]] (China) |
||
*13e of 14e eeuw - [[ontkorrelmachine]] (voor het maken van [[katoen]]) |
*13e of 14e eeuw - [[ontkorrelmachine]] (voor het maken van [[katoen]]) |
||
| + | |||
| − | ====Veertiende eeuw==== |
||
| + | === Veertiende eeuw === |
||
*vroeg tot midden 1300 - meertrapsraket (China) |
*vroeg tot midden 1300 - meertrapsraket (China) |
||
*Vanaf 1326 - [[kanon]] (China) |
*Vanaf 1326 - [[kanon]] (China) |
||
| Regel 261: | Regel 259: | ||
*14e eeuw - [[zeemijn]] (China) |
*14e eeuw - [[zeemijn]] (China) |
||
| − | === |
+ | === Vijftiende eeuw === |
*vroeg 15e eeuw - [[springveer]] (Europa) |
*vroeg 15e eeuw - [[springveer]] (Europa) |
||
*15e eeuw - [[drijfveer]] (Europa) |
*15e eeuw - [[drijfveer]] (Europa) |
||
| Regel 270: | Regel 268: | ||
*1451 - [[Karveel|Karveel (schip)]] (Portugal) |
*1451 - [[Karveel|Karveel (schip)]] (Portugal) |
||
*1480 - [[Astrolabium]] voor op zee (Portugal) |
*1480 - [[Astrolabium]] voor op zee (Portugal) |
||
| + | |||
| − | ====Zestiende eeuw==== |
||
| + | === Zestiende eeuw === |
||
*1560 - [[drijvend droogdok]] (Venetië) |
*1560 - [[drijvend droogdok]] (Venetië) |
||
*1569 - [[Mercator projectie]] (door [[Geradus Mercator]]) |
*1569 - [[Mercator projectie]] (door [[Geradus Mercator]]) |
||
| Regel 276: | Regel 275: | ||
*1594 - [[Davis quadrant]] (door [[John Davis]]) |
*1594 - [[Davis quadrant]] (door [[John Davis]]) |
||
*Vanaf 1597 - [[revolver]] (door [[Hans Stopler]]) |
*Vanaf 1597 - [[revolver]] (door [[Hans Stopler]]) |
||
| + | |||
| − | ===Moderne tijd=== |
||
| + | == Moderne tijd == |
||
| − | {{zie ook|Bekijk de pagina [[moderne tijd]] voor het hoofdartikel over dit onderwerp}} |
||
| − | === |
+ | === Zeventiende eeuw === |
*1605 - [[krant]] (uitgegeven door [[Johann Carolus]] in het [[Heilig Roomse Rijk]]) |
*1605 - [[krant]] (uitgegeven door [[Johann Carolus]] in het [[Heilig Roomse Rijk]]) |
||
*1608 - [[telescoop]] - (door [[Hans Lippershey]] of [[Jacob Metius]] of [[Zacharias Janssen]] uit Nederland) |
*1608 - [[telescoop]] - (door [[Hans Lippershey]] of [[Jacob Metius]] of [[Zacharias Janssen]] uit Nederland) |
||
| Regel 289: | Regel 288: | ||
*1663 - [[Elektriseermachine]] door [[Otto van Guericke]] |
*1663 - [[Elektriseermachine]] door [[Otto van Guericke]] |
||
*1680 Eerste beschrijving van een [[zuigermachine]] door [[Christiaan Huygens]]) |
*1680 Eerste beschrijving van een [[zuigermachine]] door [[Christiaan Huygens]]) |
||
| + | |||
| − | ====Achttiende eeuw==== |
||
| − | === |
+ | === Achttiende eeuw === |
| + | ==== 1700 ==== |
||
*circa 1709 - eerste [[piano]] (door [[Bartolomeo Cristofori]]) |
*circa 1709 - eerste [[piano]] (door [[Bartolomeo Cristofori]]) |
||
*1709 - [[thermometer]] op alcohol (door [[Daniel Gabriel Fahrenheit]]) |
*1709 - [[thermometer]] op alcohol (door [[Daniel Gabriel Fahrenheit]]) |
||
| + | |||
| − | =====1710===== |
||
| + | ==== 1710 ==== |
||
*1712 - eerste commerciële [[stoommachine]] gebouwd door [[Thomas Newcomen]] (om water uit [[Mijn (delfstoffen)|mijnen]] te pompen) |
*1712 - eerste commerciële [[stoommachine]] gebouwd door [[Thomas Newcomen]] (om water uit [[Mijn (delfstoffen)|mijnen]] te pompen) |
||
| − | ==== |
+ | ==== 1730 ==== |
*1730 - [[octant]] (door [[Thomas Godfrey]] en [[John Hadley]] ontworpen) |
*1730 - [[octant]] (door [[Thomas Godfrey]] en [[John Hadley]] ontworpen) |
||
*1733 - [[schietspoel]] maakt het mogelijk dat 1 persoon een [[weefgetouw]] bedient (door [[John Kay]]) |
*1733 - [[schietspoel]] maakt het mogelijk dat 1 persoon een [[weefgetouw]] bedient (door [[John Kay]]) |
||
*1736 - [[zeeklok]] getest door [[John Harrison]] (de [[H1]]) |
*1736 - [[zeeklok]] getest door [[John Harrison]] (de [[H1]]) |
||
*1738 - eerste mechanische [[katoenspinmachine]] (door [[Lewis Paul]] en [[John Wyatt]]) |
*1738 - eerste mechanische [[katoenspinmachine]] (door [[Lewis Paul]] en [[John Wyatt]]) |
||
| + | |||
| − | =====1740===== |
||
| + | ==== 1740 ==== |
||
*1745 - [[Leidse fles]] (voorloper van de [[condensator]]) door [[Pieter van Musschenbroek]] en [[Ewald Georg von Kleist]] |
*1745 - [[Leidse fles]] (voorloper van de [[condensator]]) door [[Pieter van Musschenbroek]] en [[Ewald Georg von Kleist]] |
||
*1746 - [[lodenkamerproces]] (door [[John Roebuck]]) |
*1746 - [[lodenkamerproces]] (door [[John Roebuck]]) |
||
| + | |||
| − | =====1750===== |
||
| + | ==== 1750 ==== |
||
*1755 - eerste kunstmatige [[koelmachine]] ([[William Cullen]]) |
*1755 - eerste kunstmatige [[koelmachine]] ([[William Cullen]]) |
||
| + | |||
| − | =====1760===== |
||
| + | ==== 1760 ==== |
||
*1764 - [[Spinning Jenny]] ([[James Hargreaves]]) |
*1764 - [[Spinning Jenny]] ([[James Hargreaves]]) |
||
*1765 - verbeterde [[stoommachine]] door [[James Watt]] met aparte [[condensatiekamer]] |
*1765 - verbeterde [[stoommachine]] door [[James Watt]] met aparte [[condensatiekamer]] |
||
*1767 - maken van [[sodawater]] (door [[Joseph Priestley]]) |
*1767 - maken van [[sodawater]] (door [[Joseph Priestley]]) |
||
*1769 - eerste door [[stoom aangedreven voertuig]] die personen kan vervoeren (door [[Nicolas-Joseph Cugnot]]) |
*1769 - eerste door [[stoom aangedreven voertuig]] die personen kan vervoeren (door [[Nicolas-Joseph Cugnot]]) |
||
| + | |||
| − | =====1770===== |
||
| + | ==== 1770 ==== |
||
*1770 - [[Weegschaal (voorwerp)|weegschaal]] (door [[Richard Salter]]) |
*1770 - [[Weegschaal (voorwerp)|weegschaal]] (door [[Richard Salter]]) |
||
*1774 - [[boormachine]] (door [[John Wilkinson]]) |
*1774 - [[boormachine]] (door [[John Wilkinson]]) |
||
*1775 - [[draaibank]] (om [[schroefdraad]] te maken) (door [[Jesse Ramsden]]) |
*1775 - [[draaibank]] (om [[schroefdraad]] te maken) (door [[Jesse Ramsden]]) |
||
*1776 - [[mechanische luchtcompressor]] (door John Wilkinson) |
*1776 - [[mechanische luchtcompressor]] (door John Wilkinson) |
||
| + | |||
| − | =====1780===== |
||
| + | ==== 1780 ==== |
||
*1783 - [[stoomboot]] ([[Claude de Jouffroy]]) |
*1783 - [[stoomboot]] ([[Claude de Jouffroy]]) |
||
*1783 - [[Luchtballon|heteluchtballon]] (door [[Joseph-Ralf]] en [[Jacques-Étienne Montgolfier]]) |
*1783 - [[Luchtballon|heteluchtballon]] (door [[Joseph-Ralf]] en [[Jacques-Étienne Montgolfier]]) |
||
| Regel 322: | Regel 328: | ||
*1786 - [[dorsmachine]] (door [[Andrew Meikle]]) |
*1786 - [[dorsmachine]] (door [[Andrew Meikle]]) |
||
*1789 - [[Mechanisch weefgetouw|mechanisch weefgetouw]] (door [[Edmund Carthwright]]) |
*1789 - [[Mechanisch weefgetouw|mechanisch weefgetouw]] (door [[Edmund Carthwright]]) |
||
| + | |||
| − | =====1790===== |
||
| + | ==== 1790 ==== |
||
*1790 - [[naaimachine]] (door [[Thomas Saint]]) |
*1790 - [[naaimachine]] (door [[Thomas Saint]]) |
||
*1792 - [[Telegrafie|telegraaf]] door middel van [[Seinpaal|seinpalen]] (door [[Claude Chappe]]) |
*1792 - [[Telegrafie|telegraaf]] door middel van [[Seinpaal|seinpalen]] (door [[Claude Chappe]]) |
||
*1793 - [[moderne ontkorkelmachine]] (door [[Eli Whitney]]) |
*1793 - [[moderne ontkorkelmachine]] (door [[Eli Whitney]]) |
||
*1795 - [[hydraulische pers]] (door [[Joseph Bramah]]) |
*1795 - [[hydraulische pers]] (door [[Joseph Bramah]]) |
||
| − | *1796 - [[ |
+ | *1796 - [[Litho|lithografie]] (door [[Alois Senefelder]]) |
*1797 - [[multiplex]] (door [[Samuel Bentham]]) |
*1797 - [[multiplex]] (door [[Samuel Bentham]]) |
||
*1798 - [[vaccin]] (door [[Edward Jenner]] tegen [[pokken]]) |
*1798 - [[vaccin]] (door [[Edward Jenner]] tegen [[pokken]]) |
||
*1799 - [[papiermachine]] (door [[Louis-Nicolas Robert]]) |
*1799 - [[papiermachine]] (door [[Louis-Nicolas Robert]]) |
||
| + | |||
| − | ====Negentiende eeuw==== |
||
| − | === |
+ | === Negentiende eeuw === |
| + | ==== 1800 ==== |
||
*1800 - [[zuil van Volta]] (door [[Alessandro Volta]]) |
*1800 - [[zuil van Volta]] (door [[Alessandro Volta]]) |
||
*1802 - [[booglamp]] (door [[Humpry Davy]]) |
*1802 - [[booglamp]] (door [[Humpry Davy]]) |
||
| Regel 340: | Regel 348: | ||
*1807 - eerste auto die werkt op een [[verbrandingsmotor]] die loopt op waterstof (door [[François Isaac de Rivaz]]) |
*1807 - eerste auto die werkt op een [[verbrandingsmotor]] die loopt op waterstof (door [[François Isaac de Rivaz]]) |
||
*1807 - eerste commerciële [[stoomboot]] (door [[Robert Fulton]]) |
*1807 - eerste commerciële [[stoomboot]] (door [[Robert Fulton]]) |
||
| + | |||
| − | =====1810===== |
||
| + | ==== 1810 ==== |
||
| − | *1810 - [[eten uit blik]] (door [[Nicolas Appert]]) |
||
| + | *1810 - [[conserveblik|eten uit blik]] (door [[Nicolas Appert]]) |
||
*1811 - eerste aangedreven [[drukpers]] (door [[Friederich Koenig]]) |
*1811 - eerste aangedreven [[drukpers]] (door [[Friederich Koenig]]) |
||
*1812 - [[veiligheidslamp]] (door [[William Reid Clanny]]) |
*1812 - [[veiligheidslamp]] (door [[William Reid Clanny]]) |
||
| Regel 349: | Regel 358: | ||
*1817 - [[loopfiets]] (door [[Baron Karl von Drais]]) |
*1817 - [[loopfiets]] (door [[Baron Karl von Drais]]) |
||
*1818 - [[tunnelschild]] (door [[Marc Isambard]]) |
*1818 - [[tunnelschild]] (door [[Marc Isambard]]) |
||
| + | |||
| − | =====1820===== |
||
| + | ==== 1820 ==== |
||
*1822 - patroon volgende [[schaafbank]] (door [[Thomas Blanchard]]) |
*1822 - patroon volgende [[schaafbank]] (door [[Thomas Blanchard]]) |
||
*1822 - [[heliografie]] ([[Nicéphore Niépce]]) |
*1822 - [[heliografie]] ([[Nicéphore Niépce]]) |
||
| − | *1822 - [[eerste programmeerbare mechanische computer]] (door [[Charles Babbage]]) |
+ | *1822 - [[geschiedenis van de computer|eerste programmeerbare mechanische computer]] (door [[Charles Babbage]]) |
*1823 - [[vuuraansteker]] (door [[Johann Wolfgang Döbereiner]]) |
*1823 - [[vuuraansteker]] (door [[Johann Wolfgang Döbereiner]]) |
||
*1824 - [[grendelgeweer]] (door [[Johann Nikolaus von Dreyse]]) |
*1824 - [[grendelgeweer]] (door [[Johann Nikolaus von Dreyse]]) |
||
*1825 - [[elektromagneet]] (door [[William Sturgeon]]) |
*1825 - [[elektromagneet]] (door [[William Sturgeon]]) |
||
| − | *1826 |
+ | *1826 - [[wrijvingslucifer]] (door [[John Walker]]) |
*1828 - [[hete ontploffing]] proces voor hoogovens (door [[James Beaumont Neilson]]) ([[regenerator]]) |
*1828 - [[hete ontploffing]] proces voor hoogovens (door [[James Beaumont Neilson]]) ([[regenerator]]) |
||
*1828 - [[oogstmachine]] ([[Patrick Bell]]) |
*1828 - [[oogstmachine]] ([[Patrick Bell]]) |
||
*1828 - [[elektromechanische machine]] ([[Ányos Jedlik]]) |
*1828 - [[elektromechanische machine]] ([[Ányos Jedlik]]) |
||
*1829 - [[samengestelde luchtcompressor]] ([[William Mann]]) |
*1829 - [[samengestelde luchtcompressor]] ([[William Mann]]) |
||
| + | |||
=====1830===== |
=====1830===== |
||
*1830 - [[grasmaaier]] (door [[Edwin Budding]]) |
*1830 - [[grasmaaier]] (door [[Edwin Budding]]) |
||
| Regel 371: | Regel 382: | ||
*1839 - [[stoomhamer]] (door [[James Nasmyth]]) |
*1839 - [[stoomhamer]] (door [[James Nasmyth]]) |
||
*1839 - [[fotovoltaïsche effect]] (door [[Edmond Becquerel]]), de eerste [[zonnecel]] |
*1839 - [[fotovoltaïsche effect]] (door [[Edmond Becquerel]]), de eerste [[zonnecel]] |
||
| + | |||
| − | =====1840===== |
||
| + | ==== 1840 ==== |
||
*1841 - [[printing telegraaf]] (door Alexander Bain) |
*1841 - [[printing telegraaf]] (door Alexander Bain) |
||
| − | |||
*1842 - brandstofcel (door [[William Robert Grove]]) |
*1842 - brandstofcel (door [[William Robert Grove]]) |
||
| − | |||
*1842 - [[kunstmest]] van [[superfosfaat]] (door [[John Bennet Lawes]]) |
*1842 - [[kunstmest]] van [[superfosfaat]] (door [[John Bennet Lawes]]) |
||
*1844 - [[papierproductie]] van [[houtpulp]] (door [[Friedrich Gottlob Keller]] en ook door [[Charles Fenerty]]) |
*1844 - [[papierproductie]] van [[houtpulp]] (door [[Friedrich Gottlob Keller]] en ook door [[Charles Fenerty]]) |
||
| Regel 384: | Regel 394: | ||
*1849 - [[repeteergeweer]] (door [[Walter Hunt]]) |
*1849 - [[repeteergeweer]] (door [[Walter Hunt]]) |
||
*1849 - [[Francisturbine]] (door [[James B. Francis]]) |
*1849 - [[Francisturbine]] (door [[James B. Francis]]) |
||
| + | |||
| − | =====1850===== |
||
| + | ==== 1850 ==== |
||
*1850 - [[hydraulische accumulator]] (door [[Sir William Armstrong]]) |
*1850 - [[hydraulische accumulator]] (door [[Sir William Armstrong]]) |
||
*1852 - [[Chemical vapor deposition]] (door [[Robert Bunsen]]) |
*1852 - [[Chemical vapor deposition]] (door [[Robert Bunsen]]) |
||
| Regel 396: | Regel 407: | ||
*1857 - [[geisslerbuis]] (door [[Heinrich Geissler]]) |
*1857 - [[geisslerbuis]] (door [[Heinrich Geissler]]) |
||
*1859 - [[loodaccu]] (de eerste [[oplaadbare batterij]]) (door [[Gaston Planté]]) |
*1859 - [[loodaccu]] (de eerste [[oplaadbare batterij]]) (door [[Gaston Planté]]) |
||
| + | |||
| − | =====1860===== |
||
| + | ==== 1860 ==== |
||
*1860 - [[koolstofvezel]] (door [[Joseph Swan]]) |
*1860 - [[koolstofvezel]] (door [[Joseph Swan]]) |
||
*1862 - [[parkesine]] (een [[celluloid]], het eerste soort [[plastic]]) (door [[Alexander Parkes]]) |
*1862 - [[parkesine]] (een [[celluloid]], het eerste soort [[plastic]]) (door [[Alexander Parkes]]) |
||
| Regel 406: | Regel 418: | ||
* |
* |
||
* |
* |
||
| − | ==== |
+ | ==== 1870 ==== |
*1872 - [[roestvaststaal]] (door [[J.E.T. Woods]] en [[J. Clark]]) |
*1872 - [[roestvaststaal]] (door [[J.E.T. Woods]] en [[J. Clark]]) |
||
*1873 - [[draaioven]] (door [[Frederick Ransome]]) |
*1873 - [[draaioven]] (door [[Frederick Ransome]]) |
||
| Regel 418: | Regel 430: | ||
*1878 - [[Peltonturbine]] (door [[Lester Allan Pelton]]) |
*1878 - [[Peltonturbine]] (door [[Lester Allan Pelton]]) |
||
*1879 - [[gloeilamp]] - (door [[Joseph Swan]] en [[Thomas Edison]]) |
*1879 - [[gloeilamp]] - (door [[Joseph Swan]] en [[Thomas Edison]]) |
||
| + | |||
| − | =====1880===== |
||
| + | ==== 1880 ==== |
||
*1881 - [[koolstof booglassen]] (door [[Nikolay Benardos]]) |
*1881 - [[koolstof booglassen]] (door [[Nikolay Benardos]]) |
||
*1884 - [[Maxim (machinegeweer)]] (door [[Hiram Maxim]]) |
*1884 - [[Maxim (machinegeweer)]] (door [[Hiram Maxim]]) |
||
| Regel 433: | Regel 446: | ||
*1888 - [[balpen]] (door [[John J. Loud]]) |
*1888 - [[balpen]] (door [[John J. Loud]]) |
||
*1888 - bewijs van het bestaan van [[elektromagnetische straling]] (door [[Heinrich Hertz]]) waarmee ook het bestaan van [[Radiogolf|radiogolven]] wordt gedemonstreerd |
*1888 - bewijs van het bestaan van [[elektromagnetische straling]] (door [[Heinrich Hertz]]) waarmee ook het bestaan van [[Radiogolf|radiogolven]] wordt gedemonstreerd |
||
| + | |||
| − | =====1890===== |
||
| + | ==== 1890 ==== |
||
*1890 - [[Chloorfluorkoolstofverbinding]] om te gebruiken als [[koelmiddel]] (door [[Frédéric Swarts]]) |
*1890 - [[Chloorfluorkoolstofverbinding]] om te gebruiken als [[koelmiddel]] (door [[Frédéric Swarts]]) |
||
*1890 - [[Ader Éole]] eerste [[luchtvaartuig]] (door [[Clément Ader]]) |
*1890 - [[Ader Éole]] eerste [[luchtvaartuig]] (door [[Clément Ader]]) |
||
| Regel 443: | Regel 457: | ||
*1898 - [[polyetheen]] (door [[Hans von Pechmann]]) |
*1898 - [[polyetheen]] (door [[Hans von Pechmann]]) |
||
*1899 - oplaadbare [[nikkel-cadmium accu]], de [[Edisonbatterij]] en de [[zilver-cadmium accu]] (door [[Waldemar Jungner]]) |
*1899 - oplaadbare [[nikkel-cadmium accu]], de [[Edisonbatterij]] en de [[zilver-cadmium accu]] (door [[Waldemar Jungner]]) |
||
| + | |||
| − | ====Twintigste eeuw==== |
||
| − | === |
+ | === Twintigste eeuw === |
| + | ==== 1900 ==== |
||
*1900 - de eerste [[zeppelin]] (door [[Theodor Kober]]) |
*1900 - de eerste [[zeppelin]] (door [[Theodor Kober]]) |
||
*1901 - [[stofzuiger]] (door [[Hubert Cecil Booth]] en [[David T. Kenney]]) |
*1901 - [[stofzuiger]] (door [[Hubert Cecil Booth]] en [[David T. Kenney]]) |
||
| Regel 458: | Regel 473: | ||
*1909 - [[Haber-Boschproces]] (door [[Fritz Haber]] en [[Carl Bosch]]) |
*1909 - [[Haber-Boschproces]] (door [[Fritz Haber]] en [[Carl Bosch]]) |
||
*1909 - [[televisie]] ([[Georges Rignoux]] en [[A. Fournier]]) |
*1909 - [[televisie]] ([[Georges Rignoux]] en [[A. Fournier]]) |
||
| + | |||
| − | =====1910===== |
||
| + | ==== 1910 ==== |
||
*1911 - [[nevelvat]] (de eerste [[stralingsdetector]]) (door [[Charles Thomson Rees Wilson]]) |
*1911 - [[nevelvat]] (de eerste [[stralingsdetector]]) (door [[Charles Thomson Rees Wilson]]) |
||
*1913 - [[Bergiusproces]] (door [[Friedrich Bergius]]) |
*1913 - [[Bergiusproces]] (door [[Friedrich Bergius]]) |
||
| Regel 465: | Regel 481: | ||
*1916 - [[Czochralski-proces]] (om [[kristal]]len te laten groeien) (door [[Jan Czochralski]]) |
*1916 - [[Czochralski-proces]] (om [[kristal]]len te laten groeien) (door [[Jan Czochralski]]) |
||
*1917 - [[Kristaloscillator]] (door [[Alexander M. Nicholson]]) |
*1917 - [[Kristaloscillator]] (door [[Alexander M. Nicholson]]) |
||
| + | |||
| − | =====1920===== |
||
| + | ==== 1920 ==== |
||
*1925 - [[Fischer-Tropschproces]] (door [[Franz Fischer]] en [[Hans Tropsch]]) |
*1925 - [[Fischer-Tropschproces]] (door [[Franz Fischer]] en [[Hans Tropsch]]) |
||
*1926 - [[Yagi-antenne]] (door [[Shintaro Uda]]) |
*1926 - [[Yagi-antenne]] (door [[Shintaro Uda]]) |
||
| Regel 474: | Regel 491: | ||
*1928 - eerste werkende [[elektronische televisie]] (door [[Philo Farnsworth]]) |
*1928 - eerste werkende [[elektronische televisie]] (door [[Philo Farnsworth]]) |
||
*1929 - [[kogelomloopspindel]] ([[H.M. Stevenson]] en [[D. Glenn]]) |
*1929 - [[kogelomloopspindel]] ([[H.M. Stevenson]] en [[D. Glenn]]) |
||
| + | |||
| − | =====1930===== |
||
| + | ==== 1930 ==== |
||
*1930 - [[scramjet]] (door [[Frank Whittle]]) |
*1930 - [[scramjet]] (door [[Frank Whittle]]) |
||
*1930 - [[fasecontrastmicroscoop]] (door [[Frits Zernike]]) |
*1930 - [[fasecontrastmicroscoop]] (door [[Frits Zernike]]) |
||
| Regel 480: | Regel 498: | ||
*1933 - [[FM radio]] (door [[Edwin H. Armstrong]]) |
*1933 - [[FM radio]] (door [[Edwin H. Armstrong]]) |
||
*1935 - [[nylon]] (door [[Wallace Carothers]]) |
*1935 - [[nylon]] (door [[Wallace Carothers]]) |
||
| − | *1938 - [[Z1 (mechanische computer)]] (door [[Konrad Zuse]]) |
+ | *1938 - [[geschiedenis van de computer|Z1 (mechanische computer)]] (door [[Konrad Zuse]]) |
*1938 - december - [[kernsplijting]] (door [[Otto Hahn]], [[Lise Meitner]] en [[Fritz Strassman]]) |
*1938 - december - [[kernsplijting]] (door [[Otto Hahn]], [[Lise Meitner]] en [[Fritz Strassman]]) |
||
*1939 - [[Defibrillator]] ([[G. S. Yunyev]] of [[Naum Gurvich]]) |
*1939 - [[Defibrillator]] ([[G. S. Yunyev]] of [[Naum Gurvich]]) |
||
| + | |||
| − | =====1940===== |
||
| + | ==== 1940 ==== |
||
| − | *1940 - februari - [[Plutonium-239]] (door [[Glenn Seaborg]]) |
||
| + | *1940 - februari - [[Plutonium|Plutonium-239]] (door [[Glenn Seaborg]]) |
||
*1941 - [[polyester]] (door [[John Whinfield]] en [[James Dickson]]) |
*1941 - [[polyester]] (door [[John Whinfield]] en [[James Dickson]]) |
||
*1942 - [[V2 (raket)]] (in [[Nazi-Duitsland]]) |
*1942 - [[V2 (raket)]] (in [[Nazi-Duitsland]]) |
||
| Regel 494: | Regel 513: | ||
*1948 - [[atoomklok]] (door [[United States's National Bureau of Standards]]) |
*1948 - [[atoomklok]] (door [[United States's National Bureau of Standards]]) |
||
*1948 - [[Oxystaal]] (door [[Robert Durrer]]) |
*1948 - [[Oxystaal]] (door [[Robert Durrer]]) |
||
| + | |||
| − | =====1950===== |
||
| + | ==== 1950 ==== |
||
*1950 - [[videogame]] ([[Bertie the Brain]]) (door [[Josef Kates]]) |
*1950 - [[videogame]] ([[Bertie the Brain]]) (door [[Josef Kates]]) |
||
*1950 - [[Tokamak]] (door [[E. Tamm]] en [[Andrei D. Sakharov]]) |
*1950 - [[Tokamak]] (door [[E. Tamm]] en [[Andrei D. Sakharov]]) |
||
| Regel 504: | Regel 524: | ||
*1955 - [[hovercraft]] (door [[Christopher Cockerell]]) |
*1955 - [[hovercraft]] (door [[Christopher Cockerell]]) |
||
*1955 - [[zeecontainer]] (door [[Malcom McLean]]) |
*1955 - [[zeecontainer]] (door [[Malcom McLean]]) |
||
| − | *1956 - [[harddisk]] (door [[IBM]]) |
+ | *1956 - [[Geschiedenis van de computer|harddisk]] (door [[IBM]]) |
*1957 - eerste [[personal computer]], de [[IBM 610]] (door IBM) |
*1957 - eerste [[personal computer]], de [[IBM 610]] (door IBM) |
||
| − | *1957 eerste [[satelliet]] ([[Sputnik 1]]) (door Rusland) |
+ | *1957 - eerste [[satelliet]] ([[Sputnik 1]]) (door Rusland) |
*1958 - 59 [[geïntegreerde schakeling]] (door [[Jack Kilby]] en [[Robert Noyce]]) |
*1958 - 59 [[geïntegreerde schakeling]] (door [[Jack Kilby]] en [[Robert Noyce]]) |
||
*1959 - [[MOSFET]] (door [[Mohamed Atalla]] en [[Dawon Kahng]] bij [[Bell Labs]]) een [[transistor]] die in de hedendaagse computers gebruikt wordt |
*1959 - [[MOSFET]] (door [[Mohamed Atalla]] en [[Dawon Kahng]] bij [[Bell Labs]]) een [[transistor]] die in de hedendaagse computers gebruikt wordt |
||
| + | |||
| − | =====1960===== |
||
| + | ==== 1960 ==== |
||
*1960 - [[laser]] (door [[Theodore Maiman]]) |
*1960 - [[laser]] (door [[Theodore Maiman]]) |
||
*1961 - [[bemande ruimtevaart]] (door de [[Vostok 1]]), [[Apolloprogramma|Apollo programma]] van de [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]] |
*1961 - [[bemande ruimtevaart]] (door de [[Vostok 1]]), [[Apolloprogramma|Apollo programma]] van de [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]] |
||
| Regel 515: | Regel 536: | ||
*1965 - [[Kevlar]] (door [[Stephanie Kwolek]]) |
*1965 - [[Kevlar]] (door [[Stephanie Kwolek]]) |
||
*1969 - [[ARPANET]] (door [[Advanced Research Projects Agency]]) |
*1969 - [[ARPANET]] (door [[Advanced Research Projects Agency]]) |
||
| + | |||
| − | =====1970===== |
||
| + | ==== 1970 ==== |
||
*1970 - [[zakrekenmachine]] (door [[Sanyo]]) |
*1970 - [[zakrekenmachine]] (door [[Sanyo]]) |
||
*1971 - [[E-mail|email]] ([[Ray Tomlinson]]) |
*1971 - [[E-mail|email]] ([[Ray Tomlinson]]) |
||
| Regel 523: | Regel 545: | ||
*1973 - [[grafische gebruikersomgeving]] (ook wel [[GUI]] genoemd) op de [[Xerox Alto]] (door [[Xerox]]) |
*1973 - [[grafische gebruikersomgeving]] (ook wel [[GUI]] genoemd) op de [[Xerox Alto]] (door [[Xerox]]) |
||
*1973 - [[aanraakscherm]] gebaseerd op [[elektrische capaciteit]] ([[CERN]]) |
*1973 - [[aanraakscherm]] gebaseerd op [[elektrische capaciteit]] ([[CERN]]) |
||
| − | *1973 |
+ | *1973/74 - Het [[internetprotocol]] ([[TCP/IP]]) (door [[Vinton Cerf]] en [[Robert E. Kahn]]) |
*1975 - [[Altair 8800]] ([[microcomputer]]) (door onder andere [[Ed Roberts]] en [[Forrest M. Mims III]]) |
*1975 - [[Altair 8800]] ([[microcomputer]]) (door onder andere [[Ed Roberts]] en [[Forrest M. Mims III]]) |
||
*1977 - [[zelfrijdende auto]] (door [[Tsukuba Mechanical Engineering Laboratory]]) |
*1977 - [[zelfrijdende auto]] (door [[Tsukuba Mechanical Engineering Laboratory]]) |
||
*1978 - [[GPS]] (door [[U.S. Department of Defense]]) |
*1978 - [[GPS]] (door [[U.S. Department of Defense]]) |
||
*1978 - [[draagbare spelcomputer]] (door [[Milton Bradley Company]]) |
*1978 - [[draagbare spelcomputer]] (door [[Milton Bradley Company]]) |
||
| + | |||
| − | =====1980===== |
||
| + | ==== 1980 ==== |
||
*1980 - [[flashgeheugen]] (door [[Fujio Masuoka]]) |
*1980 - [[flashgeheugen]] (door [[Fujio Masuoka]]) |
||
*1981 - [[Space Shuttle]] ([[NASA]]) |
*1981 - [[Space Shuttle]] ([[NASA]]) |
||
| Regel 536: | Regel 559: | ||
*1984 - commercieel verkrijgbare [[mobiele telefoon]] (de [[DynaTAC 8000X]]) (door [[Motorola]]) |
*1984 - commercieel verkrijgbare [[mobiele telefoon]] (de [[DynaTAC 8000X]]) (door [[Motorola]]) |
||
*1985 - [[lithium-ion-accu]] (door [[John B. Goodenough]], [[Rachid Yazami]] en [[Akira Yoshino]]) |
*1985 - [[lithium-ion-accu]] (door [[John B. Goodenough]], [[Rachid Yazami]] en [[Akira Yoshino]]) |
||
| + | |||
| − | =====1990===== |
||
| + | ==== 1990 ==== |
||
*1990 - [[World Wide Web]] (door [[Sir Tim Berners-Lee]]) |
*1990 - [[World Wide Web]] (door [[Sir Tim Berners-Lee]]) |
||
*1991 - [[Solid State Drive]] (door [[SunDisk]]) |
*1991 - [[Solid State Drive]] (door [[SunDisk]]) |
||
| Regel 543: | Regel 567: | ||
*1995 - [[Dvd|DVD]] (door [[Philips]], [[Sony]], [[Toshiba]], en [[Panasonic]]) |
*1995 - [[Dvd|DVD]] (door [[Philips]], [[Sony]], [[Toshiba]], en [[Panasonic]]) |
||
*1998 - draagbare [[mp3-speler]] (door [[SaeHan Information Systems]]) |
*1998 - draagbare [[mp3-speler]] (door [[SaeHan Information Systems]]) |
||
| + | |||
| − | ====Eenentwinstigste eeuw==== |
||
| − | === |
+ | === Eenentwinstigste eeuw === |
| + | ==== 2000 ==== |
||
*2000 - [[Blu-ray]] (Sony) |
*2000 - [[Blu-ray]] (Sony) |
||
*2007 - [[iPhone]] (Apple) |
*2007 - [[iPhone]] (Apple) |
||
*2008 - [[blockchain]] (door Satoshi Nakamoto) |
*2008 - [[blockchain]] (door Satoshi Nakamoto) |
||
| + | |||
| − | =====2010===== |
||
| + | ==== 2010 ==== |
||
*2010 - ruimtevaartuig met [[lichtzeil]] (door [[JAXA]]) |
*2010 - ruimtevaartuig met [[lichtzeil]] (door [[JAXA]]) |
||
*2010 - [[Mycoplasma laboratorium]] (door [[J. Craig Venter Institute]]) |
*2010 - [[Mycoplasma laboratorium]] (door [[J. Craig Venter Institute]]) |
||
*2019 - [[kwantumcomputer]] (de [[IBM Q System One]]) (door IBM) |
*2019 - [[kwantumcomputer]] (de [[IBM Q System One]]) (door IBM) |
||
| + | |||
| + | {{Navigatie technologieën}} |
||
| + | |||
[[Categorie:Techniek]] |
[[Categorie:Techniek]] |
||
[[Categorie:Wetenschap]] |
[[Categorie:Wetenschap]] |
||
| + | [[Categorie:Lijst|Technologische ontwikkelingen]] |
||
Huidige versie van 14 okt 2023 om 13:09
Hieronder vind je een chronologische lijst van technologieën. Door datering van vondsten die gedaan zijn bij archeologische opgravingen weten we wanneer iets er al geweest moet zijn.
Uitvindingen in de prehistorie
Vroegpaleolithicum
- 3,3 tot 2.6 miljoen jaar geleden - Stenen werktuigen
- 2,3 miljoen jaar geleden - Controle over vuur
- 1,76 miljoen jaar geleden - Betere stenen werktuigen waaronder de vuistbijl (zie stenen werktuigen)
- 1,5 miljoen jaar geleden - benen gereedschap
- 900.00 jaar geleden - boot
- 500.000 jaar geleden - heft
- 400.000 jaar geleden - pigment
- 400.000 - 300.000 jaar geleden - speren
- 350.000 - 150.000 jaar geleden - taal
Middenpaleolithicum
- 320.000 jaar geleden - handel en transport van grondstoffen
- 279.000 jaar geleden - projectiel wapen, zoals een katapult of een slinger
- 200.000 jaar geleden - lijm
- 170.000 jaar geleden - kleding
- 164.000 jaar geleden - warmtebehandeling van stenen klingen
- 135.000 jaar geleden - kralen
- 100.000 jaar geleden - Verf met meer ingrediënten
- 100.000 jaar geleden - uitvaart in de vorm van een begrafenis
- 90.000 jaar geleden - harpoen
- 77.000 jaar geleden - bed
- 70.000 jaar geleden - pijlen (pijl-en-boog) en naalden
Laatpaleolithicum en vroegmesolithicum
- 49.000 jaar geleden - maalsteen
- 47.000 jaar geleden - mijn
- 44.000 jaar geleden - kerfstok
- 43.700 jaar geleden - grottekening
- 37.000 jaar geleden - vijzel
- 36.000 jaar geleden - weven
- 35.000 jaar geleden - fluit
- 33.000 jaar geleden - sterrenkaart
- 28.000 jaar geleden - touw
- 26.000 jaar geleden - keramiek
- 19.000 jaar geleden - snorrebot
- 16.000 jaar geleden - pottenbakken
- 14.500 jaar geleden - brood
- 14.000 jaar geleden - tandheelkunde
Neolithicum en laatmesolithicum
- 12.000 tot 11.000 jaar geleden - landbouw
- 12.000 tot 11.000 jaar geleden - Domesticatie van schapen (en later varkens, geiten en vee)
- 11.000 tot 8.000 jaar geleden - verbouwen van rijst
- 11.000 jaar geleden - stenen gebouw
- 9000 jaar geleden - leemsteen en kleimortel
- 7000 jaar voor Christus - boogboor
- 7000 jaar voor Christus - gisten (fermentatie) van alcohol
- 7000 jaar voor Christus - sledehond en hondenslee
- 7000 jaar voor Christus - leerlooien
- 6500 jaar voor Christus - lood smelten (lood)
- 6000 jaar voor Christus - oven (kiln)
- 6e millennium voor Christus - irrigatie en stuw
- 6000 tot 3200 voor Christus - protoschrift
- 5000 jaar voor Christus - koper smelten (koper)
- 5000 jaar voor Christus - zeedijk
- 5e millennium voor Christus - lakken
- 5000 voor Christus - katoendraad
- 5000 voor Christus - spintol
- 5000 tot 4500 jaar voor Christus - roeispanen
- 4500 tot 3500 jaar voor Christus - verlorenwasmethode
- 4400 jaar voor Christus - bakstenen
- 4000 tot 3.500 jaar voor Christus - voorloper van stad of eerste stad
- 4000 jaar voor Christus - diamantmijnen
- 4000 jaar voor Christus - verharde wegen
- 4000 jaar voor Christus - loodgieterswerk (aanleg van pijpen)
- 4000 tot 3500 voor Christus - wiel (pottenbakkersschijf en voertuigen met wielen)
- 3630 voor Christus - zijde kleding
- 3500 voor Christus - Domesticatie van paarden
- 3500 voor Christus - wijn als algehele verdoving
- 3500 voor Christus - zegel (waarmerk)
- 3400 tot 3100 voor Christus - Tatoeages
Bronstijd
- 3300 voor Christus - Eerste stad: Sumer
- 3300 voor Christus - Schrijven - Spijkerschrift in Sumer (Mesopotamië)
- 3300 voor Christus - koper en tin (in de stad Sumer)
- 3200 voor Christus - latrine en droog hurktoilet (Uruk)
- 3200 voor Christus - zeilen (Oude Egypte)
- 3000 voor Christus - dobbelstenen (bij het spel senet)
- 3000 voor Christus - winning van tin (in Centraal-Azië)
- 3000 voor Christus - brons (in Mesopotamië)
- 3000 tot 2560 voor Christus - papyrus in Egypte
- 3000 voor Christus - kam (in Perzië)
- 3000 voor Christus - reservoir in Girnar (Indusbeschaving)
- 3000 voor Christus - destillatie (Indusbeschaving - Pakistan)
- 3000 voor Christus - zeewaardige schepen (Austronesische volken)
- 3000 voor Christus - Kwitantie (Mesopotamië)
- 2800 voor Christus - ploeg (Kalibangan bij de Indusbeschaving)
- 2600 voor Christus - geplande stad (Indusbeschaving)
- 2650 voor Christus - liniaal en duimstok (meten)
- 2600 voor Christus - riool en sanitair bij de Indusbeschaving
- 2600 voor Christus - watertank bij de Indusbeschaving
- 2600 voor Christus - dijk bij de Indusbeschaving
- 2556 voor Christus - haven in Egypte en Indusbeschaving
- 3000 tot 2500 voor Christus - neuscorrectie in Egypte
- 2500 voor Christus - poppenspel bij de Indusbeschaving
- 2500 voor Christus - woordenboek in Mesopotamië
- 2400 voor Christus - koperen rioolpijpen in de piramide van Sahoere
- na 2400 voor Christus - gradenboog (Indusbeschaving)
- na 2400 voor Christus - weegschaal (Indusbeschaving)
- na 2400 voor Christus - toetssteen (Indusbeschaving)
- rond 2000 voor Christus - waterklok (Babylonische beschaving)
- rond 2000 voor Christus - muzieknotatie in Sumer
- 2000 voor Christus - strijdwagen in Rusland en Kaschastan
- 2000 voor Christus - glas (Oud-Egypte)
- 2000 voor Christus - fontein (Sumer)
- 1500 voor Christus - zonnewijzer in Babylonië
- 1500 voor Christus - zaaimachine in Babylonië
- 1500 voor Christus - schaar in Oud-Egypte
- 1400 voor Christus - rubber bal (Meso-Amerikaans balspel)
- 1300 voor Christus - draaibank in Oud-Egypte
- 1400 tot 1200 voor Christus - beton (in Tyrins - Griekenland).
IJzertijd
- 1300 voor Christus - IJzer smelten in India of het Midden-Oosten
- 700 voor Christus - grammatica in Noord-India
- 700 voor Christus - zadel (uit Nieuw-Assyrisch Rijk)
- 650 voor Christus - kruisboog in China
- 600 voor Christus - munten in Fenicië
- Late 7e en vroege 6 eeuw voor Christus - paardenspoorweg (eerste bij Diolkos - Oude Griekenland)
- 6e eeuw voor Christus - damaststaal, koolstof in staal, in Zuid-India
- 6e eeuw voor Christus - gebruik van de smeltkroes in Zuid-India bij maken van staal
- 6e eeuw voor Christus - eerste universiteit (universiteit van Oud-Taxila, Pakistan)
- 6e eeuw voor Christus - Systeem ontwikkeld rondom medicijnen en chirurgie Dit was de Sushruta Samhita in Noord-India, een soort medisch handboek.
- 6e eeuw tot 2e eeuw voor Christus - staaroperatie (de Sushruta Samhita in Noord-India)
- 6e eeuw tot 2e eeuw voor Christus - keizersnede (de Sushruta Samhita in Noord-India)
- 6e eeuw tot 2e eeuw voor Christus - prothese (de Sushruta Samhita in Noord-India)
- 6e eeuw tot 2e eeuw voor Christus - plastische chirurgie (de Sushruta Samhita in Noord-India)
- late 6e eeuw voor Christus - zwengel (op een kweern, een handmolensteen) in Carthago. Later ook met drijfstang
- voor de 5e eeuw voor Christus - leen-akte in India
- ongveer 515 voor Christus - Kraan (takel of hijskraan) in Oud-Griekenland
- 500 voor Christus - vuurtoren in Griekenland
Klassieke oudheid en middeleeuwen
Vijfde eeuw voor Christus
- 500 voor Christus - stijgbeugel (India)
- 485 voor Christus - katapult (door koning Ajatashatru uit India)
- 485 voor Christus - strijdwagen met zeis (door koning Ajatashatru uit India)
- 5e eeuw voor Christus - gietijzer (Oud-China)
- 480 voor Christus - wenteltrap (in Silinunte, Sicilië).
- 470 voor Christus- Camera obscura in Oud-China
- 407 voor Christus - kruiwagen in Griekenland
Vierde eeuw voor Christus
- 4e eeuw voor Christus - trebuchet in Oud-China
- 4e eeuw voor Christus - tandwielen in Oud-China
- 4e eeuw voor Christus - rietpen (schrijven met inkt op papyrus in Egypte)
- 4e eeuw voor Christus - genageld hoefijzer, met 4 bronzen 'schoenen' gevonden in een Etruskisch graf.
- 375 tot 350 voor Christus - rosmolen (zie molen) in Carthago
- Vanaf de 4e eeuw voor Christus - corporatie in de Mauryadynastie of Oud-Rome
- Late 4e eeuw voor Christus - cheque in Mauryadynastie
- Late 4e eeuw voor Christus - ontwikkeling van Kaliumnitraat en militair gebruik ervan in Mauryadynastie
- Late 4e eeuw voor Christus - formeel systeem gemaakt door Panini
- 4e tot 3e eeuw voor Christus - productie van zink in Noord-West India
Derde eeuw voor Christus
- 3e eeuw voor Christus - analoge computer (Mechanisme van Antikythera)
- 3e eeuw voor Christus - Schroef van Archimedes (Oud-Griekenland)
- vroege 3e eeuw voor Christus - kanaalsluis (in Suez )
- 3e eeuw voor Christus - nokkenas (gebruikt bij een watersmidse)
- 3e eeuw voor Christus - waterrad
- Laat 3e eeuw voor Christus - Cardanische ophanging
- Laat 3e eeuw voor Christus - droogdok (in Macedonisch Egypte en het Ptolemeïsche rijk)
- 3e tot 2e eeuw voor Christus - hoogoven (China)
Tweede eeuw voor Christus
- 2e eeuw voor Christus - papier (Han-dynastie, China)
- vroege 2e eeuw voor Christus - Astrolabium (uitgevonden door Apollonius van Perga)
Eerste eeuw voor Christus
- 1 eeuw voor Christus - boogbrug (in de Romeinse Republiek)
- 1e eeuw voor Christus - krant (gedurende het bewind van Julius Caesar)
- 1e eeuw voor Christus - boogdam (de Glanum Dam in Gallia Narbonensis)
- voor 40 voor Christus - struikelhamer (China)
- 38 voor Christus - de nul (Mayacijfers)
- Voor 25 voor Christus - omgekeerde bovenslagwaterrad (Romeinse uitvinding)
- 37 tot 14 voor Christus - glasblazen (Jeruzalem)
Eerste eeuw (na Christus)
- 1e eeuw - Aeolipile (eenvoudige stoomturbine; genoemd door Hero van Alexandrië)
- 1e eeuw - verkoopautomaat (uitgevonden door Hero van Alexandrië)
- 1e eeuw - dubbel boekhouden (India)
- Sinds 50 naar Christus - vlammenwerper (Vroeg-Chola in Zuid India)
Tweede eeuw
- 132 - seismograaf en slinger (in Han Dynastie)
- 2e eeuw - kaarden (India)
Derde eeuw
- vanaf de 3e eeuw - kristalsuiker (India)
- vroeg 3e eeuw - blokdruk printen (Han Dynastie in China)
- late 3 en begin 4e eeuw - Hydraulische turbine in het Romeinse Rijk
Vierde eeuw
- 4e eeuw - schaken (in India tijdens Gupta's)
- 4e eeuw - kompas voor zeelieden in Zuid-India
- 4e eeuw - hangbrug (India)
- 4e eeuw - werpmolen (hengelen) in China
- 347 - oliebronnen en boren in China
- 4e tot 5e eeuw - raderboot (Romeinse Rijk)
Vijfde eeuw
- tijdens de 5e eeuw - de nul in Oud-India.
- 400 jaar na Christus - IJzeren pilaar van Delhi gemaakt van roestbestendige metallurgie
- 5e eeuw - haam voor paarden (China)
- 5e/ 6e eeuw - puntige boogbrug in Romeinse Rijk
Zesde eeuw
- vanaf de 6e eeuw - wierookklok (India)
- na 500 - Charkha (spinnewiel)
- 563 - pendentief (als onderdeel van een koepel) in de Hagia Sophia
- 577 - zwavel lucifers (bestaat in China)
- 589 - toiletpapier (bestaat in Sui-dynastie)
Zevende eeuw
- 650 - Windmolen in Perzië
- 672 - Grieks vuur (wapen)
- 7e eeuw - bankbiljet (tijdens de Tang-dynastie)
- 7e eeuw porselein (tijdens de Tang-dynastie)
Achtste eeuw
- 700 - gaatjescamera
Negende eeuw
- 9e eeuw - buskruit (China)
- 9e eeuw - universiteit (Marokko)
Tiende eeuw
Elfde eeuw
- 11e eeuw - ambulance (door de kruisvaarder in Palestina en Libanon)
- 11e eeuw - Bessemerprocedé (China)
- 11e eeuw - kettingaandrijving (door Su Song voor het ontwikkelen van een astronomische klok)
- 1088 - printen met beweegbare letters (movable type) (China)
Twaalfde eeuw
- 12e eeuw - obligatiehandel in Frankrijk
Dertiende eeuw
- 13e eeuw - raketten (voor militair gebruik en plezier) (China)
- 13e eeuw - spillegang (eerste vorm van mechanische echappement)
- 13e eeuw - knopen in combinatie met knoopsgaten voor kleding (Duitsland)
- 1277 - landmijn in Song Dynastie
- 1286 - bril (Italië)
- 13e eeuw - explosieve bom (China)
- 13e eeuw - handkanon (China)
- 13e of 14e eeuw - ontkorrelmachine (voor het maken van katoen)
Veertiende eeuw
- vroeg tot midden 1300 - meertrapsraket (China)
- Vanaf 1326 - kanon (China)
- 14e eeuw - Jacobsstaf uitgevonden door Levi ben Gerson
- 14e eeuw - zeemijn (China)
Vijftiende eeuw
- vroeg 15e eeuw - springveer (Europa)
- 15e eeuw - drijfveer (Europa)
- 15e eeuw - geweer (Europa)
- 1420 - booromslag - Graafschap Vlaanderen
- 1439 - drukpers in Mainz (Duitsland) door Johannes Gutenberg
- midden 15e eeuw - haakbus (waarschijnlijk in Spanje)
- 1451 - Karveel (schip) (Portugal)
- 1480 - Astrolabium voor op zee (Portugal)
Zestiende eeuw
- 1560 - drijvend droogdok (Venetië)
- 1569 - Mercator projectie (door Geradus Mercator)
- 1589 - mechanische breimachine (door William Lee)
- 1594 - Davis quadrant (door John Davis)
- Vanaf 1597 - revolver (door Hans Stopler)
Moderne tijd
Zeventiende eeuw
- 1605 - krant (uitgegeven door Johann Carolus in het Heilig Roomse Rijk)
- 1608 - telescoop - (door Hans Lippershey of Jacob Metius of Zacharias Janssen uit Nederland)
- omstreeks 1620 - samengestelde microscoop (Zacharias Janssen, Cornelis Drebbel, en Galileo Galilei)
- 1630 - rekenliniaal (William Oughtred)
- 1642 - Mechanische rekenmachine (de Pascaline door Blaise Pascal)
- 1643 - barometer (door Evangelista Torricelli of Gasparo Berti)
- 1650 - vacuum-pomp (door Otto van Guericke)
- 1656 - pendule klok (door Christiaan Huygens; concept bedacht in 1637 door Galileo Galilei)
- 1663 - Elektriseermachine door Otto van Guericke
- 1680 Eerste beschrijving van een zuigermachine door Christiaan Huygens)
Achttiende eeuw
1700
- circa 1709 - eerste piano (door Bartolomeo Cristofori)
- 1709 - thermometer op alcohol (door Daniel Gabriel Fahrenheit)
1710
- 1712 - eerste commerciële stoommachine gebouwd door Thomas Newcomen (om water uit mijnen te pompen)
1730
- 1730 - octant (door Thomas Godfrey en John Hadley ontworpen)
- 1733 - schietspoel maakt het mogelijk dat 1 persoon een weefgetouw bedient (door John Kay)
- 1736 - zeeklok getest door John Harrison (de H1)
- 1738 - eerste mechanische katoenspinmachine (door Lewis Paul en John Wyatt)
1740
- 1745 - Leidse fles (voorloper van de condensator) door Pieter van Musschenbroek en Ewald Georg von Kleist
- 1746 - lodenkamerproces (door John Roebuck)
1750
- 1755 - eerste kunstmatige koelmachine (William Cullen)
1760
- 1764 - Spinning Jenny (James Hargreaves)
- 1765 - verbeterde stoommachine door James Watt met aparte condensatiekamer
- 1767 - maken van sodawater (door Joseph Priestley)
- 1769 - eerste door stoom aangedreven voertuig die personen kan vervoeren (door Nicolas-Joseph Cugnot)
1770
- 1770 - weegschaal (door Richard Salter)
- 1774 - boormachine (door John Wilkinson)
- 1775 - draaibank (om schroefdraad te maken) (door Jesse Ramsden)
- 1776 - mechanische luchtcompressor (door John Wilkinson)
1780
- 1783 - stoomboot (Claude de Jouffroy)
- 1783 - heteluchtballon (door Joseph-Ralf en Jacques-Étienne Montgolfier)
- 1785 - elektrolyse (door Martinus van Marum)
- 1786 - dorsmachine (door Andrew Meikle)
- 1789 - mechanisch weefgetouw (door Edmund Carthwright)
1790
- 1790 - naaimachine (door Thomas Saint)
- 1792 - telegraaf door middel van seinpalen (door Claude Chappe)
- 1793 - moderne ontkorkelmachine (door Eli Whitney)
- 1795 - hydraulische pers (door Joseph Bramah)
- 1796 - lithografie (door Alois Senefelder)
- 1797 - multiplex (door Samuel Bentham)
- 1798 - vaccin (door Edward Jenner tegen pokken)
- 1799 - papiermachine (door Louis-Nicolas Robert)
Negentiende eeuw
1800
- 1800 - zuil van Volta (door Alessandro Volta)
- 1802 - booglamp (door Humpry Davy)
- 1804 - morfine (door Friedrich Sertürner)
- 1804 - stoommachine (door Richard Trevithick)
- 1804 - algehele anesthesie (door Hanaoka Seishü)
- 1807 - eerste auto die werkt op een verbrandingsmotor die loopt op waterstof (door François Isaac de Rivaz)
- 1807 - eerste commerciële stoomboot (door Robert Fulton)
1810
- 1810 - eten uit blik (door Nicolas Appert)
- 1811 - eerste aangedreven drukpers (door Friederich Koenig)
- 1812 - veiligheidslamp (door William Reid Clanny)
- 1814 - moderne schaafmachine (James Fox)
- 1816 - elektrische telegraaf (Francis Ronalds)
- 1816 - Stirling motor (door Robert Stirling)
- 1817 - loopfiets (door Baron Karl von Drais)
- 1818 - tunnelschild (door Marc Isambard)
1820
- 1822 - patroon volgende schaafbank (door Thomas Blanchard)
- 1822 - heliografie (Nicéphore Niépce)
- 1822 - eerste programmeerbare mechanische computer (door Charles Babbage)
- 1823 - vuuraansteker (door Johann Wolfgang Döbereiner)
- 1824 - grendelgeweer (door Johann Nikolaus von Dreyse)
- 1825 - elektromagneet (door William Sturgeon)
- 1826 - wrijvingslucifer (door John Walker)
- 1828 - hete ontploffing proces voor hoogovens (door James Beaumont Neilson) (regenerator)
- 1828 - oogstmachine (Patrick Bell)
- 1828 - elektromechanische machine (Ányos Jedlik)
- 1829 - samengestelde luchtcompressor (William Mann)
1830
- 1830 - grasmaaier (door Edwin Budding)
- 1831 - inductie (door Michael Faraday)
- 1834 - elektromotor (door Moritz von Jacobi)
- 1835 - relais (door Joseph Henry)
- 1837 - Morsecode (door Samuel Morse)
- 1838 - galvaniseren (door Moritz von Jacobi)
- 1839 - graafmachine op stoom (door William Otis)
- 1839 - stoomhamer (door James Nasmyth)
- 1839 - fotovoltaïsche effect (door Edmond Becquerel), de eerste zonnecel
1840
- 1841 - printing telegraaf (door Alexander Bain)
- 1842 - brandstofcel (door William Robert Grove)
- 1842 - kunstmest van superfosfaat (door John Bennet Lawes)
- 1844 - papierproductie van houtpulp (door Friedrich Gottlob Keller en ook door Charles Fenerty)
- 1845 - Portlandcement (door Isaac Charles Johnson)
- 1846 - tunnelboormachine (door Henri-Joseph Maus)
- 1847 - nitroglycerine (door Ascanio Sobrero)
- 1848 - pneumatische boor (door Jonathan J. Couch)
- 1849 - repeteergeweer (door Walter Hunt)
- 1849 - Francisturbine (door James B. Francis)
1850
- 1850 - hydraulische accumulator (door Sir William Armstrong)
- 1852 - Chemical vapor deposition (door Robert Bunsen)
- 1852 - lift van Elisha Otis
- 1852 - luchtschip (door Henri Giffard)
- 1853 - gewapend beton (door François Coignet)
- 1855 - kleurenfotografie (door Clerk Maxwell)
- 1855 - bessemerprocedé (door Sir. Henry Bessemer)
- 1856 - ijsmachine en koelkast (door James Harrison)
- 1856 - mauveïne (de eerste kunstmatige kleurstof) (door William Henry Perkin)
- 1857 - geisslerbuis (door Heinrich Geissler)
- 1859 - loodaccu (de eerste oplaadbare batterij) (door Gaston Planté)
1860
- 1860 - koolstofvezel (door Joseph Swan)
- 1862 - parkesine (een celluloid, het eerste soort plastic) (door Alexander Parkes)
- 1864 - pasteuriseren (door Louis Pasteur)
- 1865 - Siemens-Martinproces (om staal te maken) (door Carl Wilhelm Siemens and Pierre-Émile Martin)
- 1865 - basis voor de genetica (door Gregor Mendel)
- 1867 - dynamiet (Alfred Nobel)
- 1867 - prikkeldraad (door Lucien B. Smith en aangepast door Joseph F. Glidden)
1870
- 1872 - roestvaststaal (door J.E.T. Woods en J. Clark)
- 1873 - draaioven (door Frederick Ransome)
- 1873 - Radiometer van Crookes (door Sir William Crookes)
- 1873 - generator (de Gramme dynamo) (door Zénobe Gramme)
- 1874 - metaaldetector (door Gustave Trouvé)
- 1876 - viertaktmotor (door Nicolaus August Otto)
- 1876 - telefoon (gepattenteerd door Alexander Graham Bell)
- 1877 - fonograaf (door Thomas Edison)
- 1878 - rebreather (door Henry Fleuss)
- 1878 - Peltonturbine (door Lester Allan Pelton)
- 1879 - gloeilamp - (door Joseph Swan en Thomas Edison)
1880
- 1881 - koolstof booglassen (door Nikolay Benardos)
- 1884 - Maxim (machinegeweer) (door Hiram Maxim)
- 1884 - Poudre B (door Paul Vieille)
- 1884 - moderne stoomturbine ( door Sir Charles Parsons)
- 1884 - ZBD-transformator (door Károly Zipernowsky, Ottó Bláthy and Miksa Déri)
- 1885 - moderne fiets (door John Kemp Starley)
- 1886 - zinkkoolstofcel (door Carl Gassner) (batterij die draagbare elektronische apparaten mogelijk maakte)
- 1886 - Hall-Héroult-proces om aluminium te maken (door Charles Martin Hall en door Paul Héroult)
- 1886 - eerste door benzine aangedreven auto (door Carl Benz)
- 1887 - Bayerproces voor het maken van aluminium (door Carl Josef Bayer)
- 1887 - windturbine voor het maken van elektriciteit (door James Blyth)
- 1887 - cyanide proces (of MacArthur-Forrest proces) bedoeld om goud te winnen (door hydrometallurgie waarbij cyanide wordt gebruikt) (door John Stewart MacArthur)
- 1888 - balpen (door John J. Loud)
- 1888 - bewijs van het bestaan van elektromagnetische straling (door Heinrich Hertz) waarmee ook het bestaan van radiogolven wordt gedemonstreerd
1890
- 1890 - Chloorfluorkoolstofverbinding om te gebruiken als koelmiddel (door Frédéric Swarts)
- 1890 - Ader Éole eerste luchtvaartuig (door Clément Ader)
- 1891 - ritssluiting (door Whitcomb Judson)
- 1892 - cinematograaf (door Léon Bouly)
- 1893 - dieselmotor (door Rudolf Diesel)
- 1895 - systeem van draadloze communicatie door gebruik van radiogolven (door Guglielmo Marconi)
- 1895 - röntgenfoto (door Wilhelm Conrad Röntgen)
- 1898 - polyetheen (door Hans von Pechmann)
- 1899 - oplaadbare nikkel-cadmium accu, de Edisonbatterij en de zilver-cadmium accu (door Waldemar Jungner)
Twintigste eeuw
1900
- 1900 - de eerste zeppelin (door Theodor Kober)
- 1901 - stofzuiger (door Hubert Cecil Booth en David T. Kenney)
- 1903 - gasturbine (door Ægidius Elling)
- 1903 - gelamineerd glas (door Édouard Bénédictus)
- 1903 - eerste vliegtuig (handgestuurd, vaste vleugels, gemotoriseerd) (door gebroeders Wright)
- 1904 - Fleming klep, elektronenbuis en diode (door John Ambrose Fleming)
- 1904 - Christian Hülsmeyer, werkte als eerste het basisprincipe van radar uit
- 1907 - eerste vrije vlucht in een luchtvaartuig met roterende vleugels (draaivleugelvoertuig zie ook helikopter) (door Paul Cornu)
- 1907 - bakeliet (door Leo Baekeland)
- 1907 - stuwstraalmotor (door R. Lorin)
- 1908 - cellofaan (door Jacques E. Brandenberger)
- 1909 - Haber-Boschproces (door Fritz Haber en Carl Bosch)
- 1909 - televisie (Georges Rignoux en A. Fournier)
1910
- 1911 - nevelvat (de eerste stralingsdetector) (door Charles Thomson Rees Wilson)
- 1913 - Bergiusproces (door Friedrich Bergius)
- 1913 - Kaplanturbine (door Viktor Kaplan)
- 1915 - tank (in Groot-Brittanië door Walter Wilson en William Tritton; in Frankrijk door Eugène Brillié)
- 1916 - Czochralski-proces (om kristallen te laten groeien) (door Jan Czochralski)
- 1917 - Kristaloscillator (door Alexander M. Nicholson)
1920
- 1925 - Fischer-Tropschproces (door Franz Fischer en Hans Tropsch)
- 1926 - Yagi-antenne (door Shintaro Uda)
- 1926 - raket met vloeibare stuwstof (Robert H. Goddard)
- 1927 - Kwartsuurwerk (door Warren Marrison en J.W. Horton)
- 1928 - penicilline (door onder andere Alexander Fleming, Howard Walter Florey, Ernst Chain en Norman Heatley)
- 1928 - turbo-straalmotor (door Frank Whittle)
- 1928 - eerste werkende elektronische televisie (door Philo Farnsworth)
- 1929 - kogelomloopspindel (H.M. Stevenson en D. Glenn)
1930
- 1930 - scramjet (door Frank Whittle)
- 1930 - fasecontrastmicroscoop (door Frits Zernike)
- 1931 - elektronenmicroscoop (door Ernst Ruska)
- 1933 - FM radio (door Edwin H. Armstrong)
- 1935 - nylon (door Wallace Carothers)
- 1938 - Z1 (mechanische computer) (door Konrad Zuse)
- 1938 - december - kernsplijting (door Otto Hahn, Lise Meitner en Fritz Strassman)
- 1939 - Defibrillator (G. S. Yunyev of Naum Gurvich)
1940
- 1940 - februari - Plutonium-239 (door Glenn Seaborg)
- 1941 - polyester (door John Whinfield en James Dickson)
- 1942 - V2 (raket) (in Nazi-Duitsland)
- 1945 - atoombom (Manhattan Project)
- 1946 - schietstoel (door Sir James Martin)
- 1947 - holografie (door Dennis Gabor)
- 1947 - fracking (Floyd Farris en J.B. Clark)
- 1947 - december - eerste transistor (door John Bardeen en Walter Brattain onder leiding van William Shockley in het Bell Labs)
- 1948 - atoomklok (door United States's National Bureau of Standards)
- 1948 - Oxystaal (door Robert Durrer)
1950
- 1950 - videogame (Bertie the Brain) (door Josef Kates)
- 1950 - Tokamak (door E. Tamm en Andrei D. Sakharov)
- 1951 - december - kernenergie in elektriciteit voor huizen te maken (door de EBR-I)
- 1952 - floatglas (door Alastair Pilkington)
- 1952 - waterstofbom (door onder andere Enrico Fermi, Edward Teller en Stanislaw Ulam)
- 1953 - videorecorder (door Norikazu Sawazaki)
- 1954 - zonne-accu (door Calvin Souther Fuller, Daryl Chapin en Gerald Pearson)
- 1955 - hovercraft (door Christopher Cockerell)
- 1955 - zeecontainer (door Malcom McLean)
- 1956 - harddisk (door IBM)
- 1957 - eerste personal computer, de IBM 610 (door IBM)
- 1957 - eerste satelliet (Sputnik 1) (door Rusland)
- 1958 - 59 geïntegreerde schakeling (door Jack Kilby en Robert Noyce)
- 1959 - MOSFET (door Mohamed Atalla en Dawon Kahng bij Bell Labs) een transistor die in de hedendaagse computers gebruikt wordt
1960
- 1960 - laser (door Theodore Maiman)
- 1961 - bemande ruimtevaart (door de Vostok 1), Apollo programma van de NASA
- 1963 - elektronische sigaret (door Herbert A. Gilbert)
- 1965 - Kevlar (door Stephanie Kwolek)
- 1969 - ARPANET (door Advanced Research Projects Agency)
1970
- 1970 - zakrekenmachine (door Sanyo)
- 1971 - email (Ray Tomlinson)
- 1971 - microprocessor (de Intel 4004) (onder leiding van Federico Faggin). Hierdoor ontstond de personal computer revolutie
- 1971 - ruimtestation (Salyut 1) (door Sovjet-Unie)
- 1972 - spelcomputer (de Magnavox Odyssey) (door onder meer Ralph H. Baer bij Sanders Associates en verder ontwikkeld door Magnavox)
- 1973 - grafische gebruikersomgeving (ook wel GUI genoemd) op de Xerox Alto (door Xerox)
- 1973 - aanraakscherm gebaseerd op elektrische capaciteit (CERN)
- 1973/74 - Het internetprotocol (TCP/IP) (door Vinton Cerf en Robert E. Kahn)
- 1975 - Altair 8800 (microcomputer) (door onder andere Ed Roberts en Forrest M. Mims III)
- 1977 - zelfrijdende auto (door Tsukuba Mechanical Engineering Laboratory)
- 1978 - GPS (door U.S. Department of Defense)
- 1978 - draagbare spelcomputer (door Milton Bradley Company)
1980
- 1980 - flashgeheugen (door Fujio Masuoka)
- 1981 - Space Shuttle (NASA)
- 1982 - CD-ROM (Sony en Philips)
- 1982 - laptop (de Epson HX-20) (door Yukio Yokozawa)
- 1983 - stereolithografie (door Chuck Hull)
- 1984 - commercieel verkrijgbare mobiele telefoon (de DynaTAC 8000X) (door Motorola)
- 1985 - lithium-ion-accu (door John B. Goodenough, Rachid Yazami en Akira Yoshino)
1990
- 1990 - World Wide Web (door Sir Tim Berners-Lee)
- 1991 - Solid State Drive (door SunDisk)
- 1993 - Mosaic (de eerste webbrowser) (door National Center for Supercomputing Applications)
- 1994 - smartphone (de IBM Simon) (door IBM)
- 1995 - DVD (door Philips, Sony, Toshiba, en Panasonic)
- 1998 - draagbare mp3-speler (door SaeHan Information Systems)
Eenentwinstigste eeuw
2000
- 2000 - Blu-ray (Sony)
- 2007 - iPhone (Apple)
- 2008 - blockchain (door Satoshi Nakamoto)
2010
- 2010 - ruimtevaartuig met lichtzeil (door JAXA)
- 2010 - Mycoplasma laboratorium (door J. Craig Venter Institute)
- 2019 - kwantumcomputer (de IBM Q System One) (door IBM)
| Moderne en toekomstige technologieën | |||
|---|---|---|---|
| 3D-printer · Augmented reality · Big data · Cloudcomputing · Cyborg · Deep learning · Hyperloop · Internet der dingen · Kunstmatig bewustzijn · Kunstmatige algemene intelligentie · Kunstmatige intelligentie · Kwantumcomputer · Li-Fi · Nanotechnologie · Robot · Supersonisch vliegtuig · Virtual reality · Vliegende auto · Zelfrijdende auto | |||