Azerbeidzjan: verschil tussen versies
(Azerbeidjan is leuk en geweldig om heen te gaan voor vakantie) Labels: Filter: Experimenteren Visuele tekstverwerker |
|||
(49 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Azerbeidzjan}} |
{{Azerbeidzjan}} |
||
− | '''Azerbeidzjan''' is een land op de grens van [[Europa (werelddeel)|Europa]] en [[Azië]] |
+ | '''Azerbeidzjan''' is een land op de grens van [[Europa (werelddeel)|Europa]] en [[Azië]]. De [[hoofdstad]] is [[Bakoe]]. Azerbeidzjan grenst aan [[Rusland]], [[Georgië]], [[Armenië]], [[Iran]], [[Turkije]] en de [[Kaspische Zee]]. Azerbeidzjan ligt grotendeels in het [[Kaukasus]]gebergte. |
+ | |||
+ | Azerbeidzjan heeft een lange geschiedenis. Het land was tussen 1918 en 1920 afhankelijk van het Russische Keizerijk, om vervolgens door de Sovjet-Unie weer te worden veroverd. Sinds 1991 is Azerbeidzjan weer onafhankelijk. Het land is in oorlog geweest met buurland Armenië over de regio Nagorno-Karabach. Het land is geen lid van de [[Europese Unie]] en ook niet van de [[NAVO]]. |
||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
+ | ===Oudheid=== |
||
− | Azerbeidzjan heeft een grote geschiedenis waarbij het land tot tientallen culturen is verovert, waaronder de Perzen de [[Romeinen]], Britten, Turken en nog veel meer. |
||
+ | De naam Azerbeidzjan komt van ''Atropates'', een gouverneur uit het oude [[Iran]] die heerste in Azerbeidzjan en Iran. De naam Atropates betekent in het Oud-[[Perzisch]] ''beschermd door vuur''. Azerbeidzjan betekent '' het land van de eeuwige vlammen ''. |
||
+ | Azerbeidzjan zou voor het eerst bewoond zijn geweest door de Kaukasische Albanezen, totdat Iraanse ruiterstammen het land binnendrongen in de 9e eeuw v.Chr.. Vervolgens vielen de Meden, een oud Iraans volk, het zuiden binnen. De Meden werden vervolgens verslagen door het Oud-Perzisch rijk rond 550 v.Chr.. In 330 v.Chr. versloeg Alexander de Grote het Oud-Perzisch Rijk. |
||
− | De naam Azerbeidzjan komt van ''Atropates'' een gouverneur uit het oude volk van [[Iran]] die heerste in Azerbeidzjan en Iran. De naam Atropates betekent in het Oud Perzisch (dat ook wel Oud Iraans wordt genoemd. |
||
− | ''beschermd door vuur''. Azerbeidzjan betekent '' het land van de eeuwige vlammen ''. Azerbeidzjan wordt ook wereldwijd een ''heilig'' land genoemd. |
||
+ | ===Middeleeuwen=== |
||
− | Azerbeidzjan zou voor het eerst bewoond zijn geweest door de Kaukasische Albanezen. Totdat Iraanse ruiterstammen het land binnendringen bij de 9e eeuw v.Chr.. Vervolgens vielen de Meden het zuiden binnen, een oud Iraanse volk. De meden werden vervolgens verslagen door het Oud-Perzisch rijk rond 550 v.Chr.. In 330 v.Chr. versloeg Karel De Grote het Oud Perzisch Rijk. |
||
+ | [[Bestand:Maiden_Tower_(Baku).jpg|right|300px|miniatuur|De [[Maagdentoren (Bakoe)|Maagdentoren]] in de hoofdstad Bakoe uit de 11e eeuw.]] |
||
+ | In 252 v.Chr. maakte het [[Sassanidische Rijk]] een [[vazalstaat]] van het gebied. In de 4e eeuw werd het christendom de officiële staatsgodsdienst. Ondanks de vele veroveringen door de Sassaniden en Byzantijnen, bleef de regio onafhankelijk tot de 9e eeuw. De [[Omajjaden]] maakten van de regio een vazalstaat van het Arabische Rijk. Het gebied tussen de [[Aras]] en [[Koera]] werd door Arabische schrijvers aangeduid als ''Arran''. Gedurende deze tijd werd de islam geïntroduceerd in de regio en drong steeds verder door. Nadat de opvolgers van de Omajjaden, de Abbassiden, hun invloed verloren werd het gebied verdeeld onder verschillende kleinere heersers. |
||
+ | Tussen 1539 en 1722 werd het gebied door de [[Safawiden]], maar hierna verviel het gebied weer in kleinere rijken. Deze werden gedurende een korte periode door [[Perzië]] bestuurd. In 1812 hief de Sjah van Perzië zijn claims op Azerbeidzjan op als gevolg van een verdrag met de Russen. De Russen beschouwden het gebied als meerdere, kleine, onafhankelijke staatjes. Door middel van de [[Kaukasusoorlog]] verspreidde het Russische Keizerrijk haar macht in de Kaukasus. De Russen hielpen de Perzen om ook het [[Ottomaanse Rijk]] terug te dringen. De Perzen veroverden hierbij ook gebieden, die de Russen wilden hebben. Dit leidde tot de [[Russisch-Perzische Oorlog]], waarbij Azerbeidzjan in Russische handen kwam. |
||
− | ==Foto-galerij== |
||
+ | |||
− | <gallery> |
||
+ | ===Eerste onafhankelijkheid en de Sovjet-Unie=== |
||
− | Afbeelding:Asie.svg|Lokatie van Azerbeidzjan |
||
+ | [[Bestand:Azerbaijan_Parlament.jpg|left|300px|miniatuur|De eerste bijeenkomst van het parlement in 1918.]] |
||
− | Afbeelding:Kaukakus sat.jpg|Satelietfoto |
||
+ | In 1917 stortte door de [[Russische Revolutie (1917)|Russische Revolutie]] en de [[Russische Burgeroorlog]] het Russische Keizerrijk in. Azerbeidzjan zag toen zijn kans om onafhankelijk te worden. Samen met Armenië en Georgië vormde het land de [[Transkaukasische Federatieve Republiek]] in februari 1918, maar in mei 1918 viel dit land al weer uiteen. Het land ging verder als de [[Democratische Republiek Azerbeidzjan]] en werd daarmee de eerste democratie en het land met scheiding tussen kerk en staat in de moslimwereld. Het land was ook één van de eerste die het [[vrouwenkiesrecht]] invoerde, wat Azerbeidzjan het eerste islamitische land ter wereld maakte waar mannen en vrouwen dezelfde rechten hadden. Hiermee voerde het land het vrouwenkiesrecht eerder in dan veel westerse landen, als Frankrijk, België, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Ook ontstond de eerste moderne universiteit van het Midden-Oosten. |
||
− | </gallery> |
||
+ | |||
+ | De onafhankelijkheid was van korte duur, [[Vladimir Lenin]] veroverde Azerbeidzjan in 1920. Volgens Lenin kon de [[Sovjet-Unie]] niet bestaan zonder de aardolie uit Azerbeidzjan, aangezien deze nodig was voor de industrie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Azerbeidzjan daarom ook een belangrijke rol. De olievelden steunden de strijd aan het oostfront. [[Operatie Edelweiss]], van het Duitse leger, richtte zich dan ook op de olievelden te veroveren. Veel Azerbeidzjanen werden voor het [[Rode Leger]] naar het front gestuurd. 130 van hen werden later tot helden van de Sovjet-Unie benoemd. |
||
+ | |||
+ | [[Bestand:Refugeesaz.jpg|right|300px|miniatuur|Een vluchteling tijdens de [[oorlog in Nagorno-Karabach]]]] |
||
+ | Na de hervormingen van [[Michail Gorbatsjov]] werd de roep om onafhankelijkheid in Azerbeidzjan steeds groter. Op 19 januari 1990 stuurde Gorbatsjov het leger naar Bakoe en riep daar de noodtoestand uit. Bij rellen kwamen officieel tussen 133 tot 137 burgers om, maar gedacht wordt dat dit er minimaal 300 waren. Deze dag wordt [[Zwarte Januari]] genoemd en betekende een omslagpunt in de onafhankelijkheid. De Hoge Raad van Azerbeidzjan haalde ''Socialistische Sovjet-'' uit de titel van het gebied en herstelde de vlag van de voormalige Democratische Republiek Azerbeidzjan. In een landelijk [[referendum]] in 1991 koos 99,8% van de bevolking vóór onafhankelijkheid. De Sovjet-Unie was toen al uiteengevallen. |
||
+ | |||
+ | ===Definitieve onafhankelijkheid=== |
||
+ | Al voor de onafhankelijkheid was er een conflict in de regio [[Nagorno-Karabach]], maar is escaleerde tot een oorlog met buurland Armenië. De regio behoort tot Azerbeidzjan, maar Armenië stelde dat het bij dat land hoort vanwege het hoge aantal Armeniërs in de regio. Armenië werd door Rusland gesteund. Tijdens het [[bloedbad van Xocalı]] in 1992 waarbij 613 burger gedood werden door Armeense en Russische troepen. In 1994 werd een onofficiële wapenstilstand gesloten, die op heden geld. Azerbeidzjan verloor 16% van de controle in het gebied. |
||
+ | |||
+ | Het huidige Azerbeidzjan wordt getekend door [[corruptie]] bij de overheid en gefraudeerde verkiezingen. Desalniettemin groeit de economie en stijgt de welvaart in het land. |
||
+ | |||
+ | ==Geografie== |
||
+ | ===Algemeen=== |
||
+ | [[Bestand:Aras river at Nurduz 04.jpg|right|300px|miniatuur|De [[Aras]]]] |
||
+ | Van de drie Kaukasuslanden is Azerbeidzjan het minst bergachtig. In het noorden van het land ligt de [[Grote Kaukasus]] en in het westen van het land de [[Kleine Kaukasus]]. Dit zijn twee grote gebergten, maar de rest van het land is vlakker. Vaak kan men hier heuvels of volledig vlak land vinden. Sommige delen aan de [[Kaspische Zee]] liggen zelfs onder [[zeeniveau]]. De [[Bazardüzü]] is met 4466 meter de hoogste berg van het land. Een fenomeen wat veel in het land voorkomt zijn [[moddervulkaan|moddervulkanen]]. Van alle moddervulkanen op de wereld staat de helft in Azerbeidzjan. Tijdens de Sovjetperiode werd het Azerbeidzjaanse landschap en de natuur bedreigd. Sinds de onafhankelijkheid in 1991 wordt er veel geïnvesteerd in onder andere natuurgebieden. Sinds 2001 is het land actief in natuurbehoud en het aantal nationaal parken omvat nu 8% van het land. Beroemd is het [[Nationaal Park Gobustan]], waar naast moddervulkanen ook rotstekeningen te vinden zijn. |
||
+ | |||
+ | Door Azerbeidzjan stromen de [[Koera]] en de [[Aras]] doorheen. Het grootste meer van het land is het [[Sarysumeer]]. De meren en rivieren vormen een belangrijk gedeelte van het watersysteem van het land. Ze zijn over een lange tijd gevormd en geologen vinden regelmatig oude rivieren. De natuur, maar ook de mens, verandert namelijk nog steeds regelmatig de loop van een rivier. De mens heeft onder meer kanalen en grachten door het land gegraven en dammen gebouwd. Ook gebruikt de industrie veel water. Alle rivieren monden uit in de Kaspische Zee. |
||
+ | |||
+ | ===Grote steden=== |
||
+ | {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" |
||
+ | ! colspan="11" align="center" | 10 grootste steden van het land |
||
+ | |- |
||
+ | ! rowspan="23" width:150 |<br /> |
||
+ | |||
+ | [[Bestand:Panoramic_Baku.jpg|200px]]<br />[[Bakoe]]<br /> |
||
+ | [[Bestand:Mosque_Lenkoran_Azerbaijan_01.JPG|200px]]<br />[[Lənkəran]]<br /> |
||
+ | [[Bestand:Shirvan_city.jpg|200px]]<br />[[Şirvan (Azerbeidzjan)|Şirvan]]<br /> |
||
+ | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer |
||
+ | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad |
||
+ | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners |
||
+ | ! rowspan="23" width:150 | |
||
+ | [[Bestand:Mingachevir_city_sunset.JPG|200px]]<br />[[Mingəçevir]]<br /> |
||
+ | [[Bestand:Alexander_Nevsky_church_in_Ganja_2018.jpg|200px]]<br />[[Gəncə]]<br /> |
||
+ | [[Bestand:City_of_naxcivan_view_from_plane.jpg|200px]]<br />[[Nachitsjevan]]<br /> |
||
+ | |- |
||
+ | |||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="center" | '''[[Bakoe]]''' || align="center" | 2.150.800 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="center" | '''[[Mingəçevir]]''' || align="center" | 947.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="center" | '''[[Lənkəran]]''' || align="center" | 853.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="center" | '''[[Gəncə]]''' || align="center" | 821.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="center" | '''[[Şirvan (Azerbeidzjan)|Şirvan]]''' || align="center" | 809.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="center" | '''[[Nachitsjevan]]''' || align="center" | 783.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7 || align="center" | '''[[Şəmkir]]''' || align="center" | 696.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8 || align="center" | '''[[Şəki]]''' || align="center" | 664.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 9 || align="center" | '''[[Yevlax]]''' || align="center" | 663.000 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10 || align="center" | '''[[Xaçmaz]]''' || align="center" | 648.000 |
||
+ | |} |
||
+ | |||
+ | ===Klimaat=== |
||
+ | [[Bestand:Bazarduezue_azerbaijan.png|left|300px|miniatuur|[[Bazardüzü]], de hoogste berg van het land]] |
||
+ | Voor een relatief klein land, heeft Azerbeidzjan veel verschillende klimaten. Aan de kust komt het [[gematigd zeeklimaat]] voor in het noorden en het [[Middellands Zeeklimaat]] in het zuiden. De hoofdstad Bakoe kan gezien worden als de grens tussen de twee klimaten. Meer landinwaarts heeft men te maken met een [[landklimaat]]. In vergelijking met de kust zijn de temperaturen hier extremer. Zo zijn de winters kouder en de zomers heter. De bergen in het noorden beschermen het land echter wel tegen nog koudere lucht uit Rusland. In bergen heeft men hierdoor een [[toendraklimaat|toendra-]] en [[hooggebergteklimaat]]. |
||
+ | |||
+ | De warmste temperatuur die in het land gemeten werd was 46 graden in Ordubad en de koudste was - 33 graden in Culfa. De meeste regen valt in Lankaran en de minste neerslag valt op het schiereiland [[Apsjeron]]. |
||
+ | |||
+ | ===Flora en fauna=== |
||
+ | [[Bestand:Qarabaq_ati.jpg|right|300px|miniatuur|Het [[Karabach (paard)|karabachpaard]].]] |
||
+ | In het land komen 4.500 verschillende soorten planten voor. Door de verschillende klimaatzones komen er planten uit verschillende gebieden voor. Azerbeidzjan is hierdoor soortrijker dan bijvoorbeeld Armenië of Georgië. Ongeveer 67% van alle plantensoorten die in de Kaukasus voorkomen, kunt men in Azerbeidzjan vinden. Azerbeidzjan heeft ook een hoop dieren die er van oorsprong voorkomen. Officieel kent het land 106 soorten zoogdieren, 363 soorten vogels, 97 soorten vissen, 60 soorten reptielen en 11 soorten amfibieën. Hieronder vallen onder andere 32 soorten slangen en 24 soorten hagedissen. |
||
+ | |||
+ | Het nationale dier van het land is het [[Karabach (paard)|karabachpaard]]. Dit paard staat bekend om zijn rustige karakter, intelligentie, elegantie en snelheid. Ook is het één van de oudste paardenrassen ter wereld. De geschiedenis van het paard gaat namelijk terug tot in de 5e eeuw. Het wordt gebruikt als rijpaard en tijdens races in de bergsteppe. |
||
+ | |||
+ | ==Bevolking== |
||
+ | ===Algemeen=== |
||
+ | [[Bestand:Nənələr folklor və rəqs ansamblı.jpg|left|300px|miniatuur|De [[Talysh]], een Perzisch volk dat op de grens met Azerbeidzjan leeft.]] |
||
+ | Azerbeidzjan heeft een bevolking van rond de 10 miljoen mensen. 91,6% van de bevolking bestaat uit Azerbeidzjanen en daarnaast zijn er nog Azerbeidzjaanse bevolkingsgroepen in 42 landen. De grootste groep Azerbeidzjanen buiten Azerbeidzjan is in [[Rusland]], waar 3 miljoen Azerbeidzjanen leven. Andersom is 1,3% van de bevolking in Azerbeidzjan afkomstig uit Rusland. 2% van de bevolking wordt gevormd door [[Lezgiërs]], die op de grens tussen Rusland en Azerbeidzjan leven, en 1,3% door de [[Talysh]] die op de grens tussen [[Iran]] en Azerbeidzjan leven. Daarnaast zijn er nog grote groepen immigranten uit Turkije, Georgië en Armenië. |
||
+ | |||
+ | De gemiddelde levensverwachting in Azerbeidzjan is 66 jaar. Nog steeds sterven veel mensen aan luchtweginfecties en [[influenza]] (de griep), maar sinds 2008 is dit aantal aanzienlijk gedaald. Oorspronkelijk werd de gezondheidszorg volledig door de staat betaald, maar na 1993 had het land hier geen geld meer voor. In 2008 zijn er hervormingen doorgevoerd, waardoor ook de armoedegrens daalde van 67% naar 9%. Qua onderwijs zijn de meeste inwoners hoogopgeleid. Tijdens de Sovjetperiode was de [[alfabetiseringsgraad]] 100%, terwijl deze nu 99,5% is. |
||
+ | |||
+ | ===Taal=== |
||
+ | De officiële taal van Azerbeidzjan is het [[Azerbeidzjaans]]. Deze taal is familie van de [[Turkse talen]], waar ook het [[Turks]] en het [[Turkmeens]] onder vallen. Net over de Iraanse grens is er ook nog een hele groep die Azerbeidzjaans spreekt, maar dan wel met invloeden van het [[Perzisch]]. Het Azerbeidzjaans gebruikte oorspronkelijk het Aarbische alfabet tot 1929. Tussen 1929 en 1939 gebruikte Azerbeidzjaan het Latijnse alfabet, maar in 1939 werd dit door het Cyrillische alfabet vervangen. Sinds 1991 gebruikt het land weer het Latijnse alfabet. |
||
+ | |||
+ | In Azerbeidzjan worden nog 13 andere talen gesproken, maar deze worden door een hele kleine gemeenschap gesproken. Het Azerbeidzjaans zelf heeft diverse dialecten, maar het grootste verschil is tussen het noorden en zuiden. |
||
+ | |||
+ | ===Religie=== |
||
+ | [[Bestand:Bibi_Heybat_mosque_1.jpg|right|300px|miniatuur|De binnenkant van de koepel van de 13de eeuwse [[Bibi-Heybat Moskee]].]] |
||
+ | In Azerbeidzjan geldt [[godsdienstvrijheid]], maar een wet uit 2011 verbied religieuze activiteiten die niet officieel bij de overheid zijn geregistreerd. 93% van het land bestaat uit [[islam|moslims]], waarvan het grootste deel [[sjiitisch]] is. Slechts een klein deel van de moslims in Azerbeidzjan is strenggelovig. Het drinken van alcohol en het eten van varkensvlees wordt door veel moslims in het land gedaan. Ook dragen de meeste vrouwen geen hoofddoek. |
||
+ | |||
+ | Daarnaast is zo'n 4 tot 5% van de bevolking christelijk, voornamelijk de bevolking uit Rusland, Georgië en Armenië. Zij hangen vooral de [[Orthodoxe Kerk]] aan. Daarnaast is er een klein aantal [[katholieken]] in het land. De paus bezocht het land in 2002. Ondanks dat het land overwegend islamitisch is, heeft Azerbeidzjan (net als [[Jordanië]]) een goede band met [[Israël]]. |
||
+ | |||
+ | ==Cultuur== |
||
+ | ===Architectuur en ambacht=== |
||
+ | [[Bestand:Petroglyphs_of_Qobustan_2.jpg|left|300px|miniatuur|De rotstekeningen in het [[Nationaal Park Gobustan]]]] |
||
+ | De architectuur van Azerbeidzjan is zowel door het oosten als door het westen geïnspireerd. Veel oude schatten in het land zijn bewaard gebleven, zoals het [[Paleis van Shirvanshah]] en de [[Maagdentoren (Bakoe)|Maagdentoren]] in de hoofdstad Bakoe. Ook het [[Nationaal Park Gobustan]] met vele rotstekeningen en het oude centrum van de [[Şəki (stad)|Şəki]] staan op de [[Werelderfgoedlijst]] van [[UNESCO]]. In de 19e eeuw en begin 20e eeuw werden er weinig monumentale gebouwen gebouwd in het land. Wel zijn vanaf de 20e eeuw in de steden veel villa's en openbare voorzieningen, zoals theaters en bioscopen gebouwd. Gedurende de 20e eeuw was de architectuur in het land zowel bij de Russische als Turkse beïnvloed. |
||
+ | |||
+ | Vanaf de 21e eeuw is erdoor de export van aardolie weer genoeg geld voor het opknappen van de oude monumenten en nieuwe uitbreidingen te doen. De [[metro van Bakoe]], die in 2016 werd uitgebreid, is een voorbeeld een modern stukje Azerbeidzjaanse architectuur. |
||
+ | |||
+ | Azerbeidzjaan heeft een rijke cultuur, waarin de ambachten een grote rol spelen. Ambachten als houtsnijder, juwelier, metaal- en steenbewerker en tapijtwever zijn erg belangrijk en in de producten die zij maken wordt vaak kunst verwerkt. Het Azerbeidzjaanse tapijt staat daarom ook sinds 2010 op de lijst met immaterieel werelderfgoed. |
||
+ | |||
+ | ===Muziek en dans=== |
||
+ | [[Bestand:Ell_&_Nikki_-_Azerbaijan_(Eurovision_Song_Contest_2011).jpg|right|300px|miniatuur|[[Eldar Qasımov|Ell]] & [[Nigar Camal|Nikki]] op het [[Eurovisiesongfestival 2011]] in [[Düsseldorf]]; de eerste keer dat Azerbeidzjan won.]] |
||
+ | Muziek vormt al 1000 jaar een belangrijk onderdeel van de cultuur van Azerbeidzjan. De traditionele volksmuziek is in te delen in drie categorieën. Dit zijn: |
||
+ | # [[Mugham]]; klassieke muziek waarbij [[poëzie]] wordt gezongen. De zanger probeert door middel van zijn stem zoveel mogelijk emotie over te brengen. In tegenstelling tot andere Centraal-Aziatische landen is deze vorm van muziek in Azerbeidzjan een stuk vrijer. Mugham staat ook op de lijst met immaterieel werelderfgoed. |
||
+ | # [[Meykhana]]; traditionele muziek waarbij de zanger rondom een bepaald thema iets improviseert. Het is goed te vergelijken met [[Rap (muziek)|rap]]. |
||
+ | # [[Ashiq]]; combineert poëzie, verhalen, dans en muziek met elkaar. Ashiq wordt ook wel het symbool voor de Azerbeidzjaanse cultuur genoemd. De muziek wordt een beetje geïmproviseerd rondom een gemeenschappelijk thema. Net als mugham komt ashiq voor op de lijst met immaterieel werelderfgoed. |
||
+ | Tegenwoordig wordt in het land ook moderne muziek gemaakt. Azerbeidzjan doet sinds 2008 mee aan het [[Eurovisiesongfestival]] en won het festival zelfs één keer. Dit was in 2011 toen [[Eldar Qasımov|Ell]] & [[Nigar Camal|Nikki]] wonnen met het nummer ''[[Running scared]]''. |
||
+ | |||
+ | Er zijn tientallen volksdansen bekend in Azerbeidzjan. Deze worden vooral opgevoerd tijdens feestdagen. Hierbij wordt vaak traditionele kleding gedragen. Ook hebben de meeste dansen heel snel ritme en symboliseren ze iets dat typisch is voor de Azerbeidzjanen. |
||
+ | |||
+ | ==Politiek== |
||
+ | ===Nationale politiek=== |
||
+ | Azerbeidzjan is een republiek en heeft een gekozen president als staatshoofd. De president wordt om de zeven jaar verkozen door de bevolking van het land. De president heeft vrij veel macht in handen en kan onder meer een kabinet samenstellen. Het is dus meer dan alleen een ceremoniële rol. De regering bestaat uit ministers en een premier. Volgens de [[grondwet]] uit 1995 bestaat er in het land een scheiding tussen de verschillende machten. De regering en de president hebben de uitvoerende macht in handen en voeren dus de wetten uit. Het parlement heeft de wetgevende macht; het maakt wetten en controleert de regering. In Azerbeidzjan bestaat het parlement uit slechts één kamer van 125 zetels. De autonome republiek [[Nachitsjevan]] heeft tevens een eigen parlement. Het parlement wordt om de vijf jaar verkozen door middel van rechtstreekse verkiezingen. Overigens kan de president het parlement niet ontbinden. Wel kan het gebruik maken van zijn vetorecht. Hierdoor moet het parlement nog een keer beslissen over een wetsvoorstel. Dit voorstel moet dan minstens 95 stemmen halen om door te mogen. |
||
+ | |||
+ | Hoewel het land nu een stuk democratischer is dan vroeger, is het land nog niet geheel democratisch. Dit werd duidelijk tijdens de parlementsverkiezingen in 2010. Toen werd duidelijk dat bijna alle zetels in handen waren gekomen van de ''Nieuw Azerbeidzjan Partij'' en paar onafhankelijke aanhangers van deze partij. De grootste oppositiepartijen kregen geen enkele zetel in het parlement. Internationaal zorgde dit voor verontwaardiging, aangezien het een vrij vreemde situatie was. Ook werd er [[fraude]] vermoed, maar er is nooit een onderzoek gekomen. Ook na de verkiezingen in 2015 bleef de situatie onveranderd, al hebben de twee andere partijen nu wel drie zetels in het parlement. |
||
+ | |||
+ | ===Buitenlandse relaties=== |
||
+ | [[Bestand:CIS_Summit_6-7_June_2008-4.jpg|left|300px|miniatuur|President [[İlham Əliyev]] met de voormalige Russische president [[Dmitri Medvedev]] in 2008]] |
||
+ | Azerbeidzjan heeft betrekkingen met 158 landen en is onder andere lid van de [[Verenigde Naties]], de [[Organisatie voor Islamitische Samenwerking]], de [[Organisatie voor Economische Samenwerking]], [[GUAM]] en de [[Raad van Europa]]. Azerbeidzjan is geen lid van de [[Europese Unie]], maar wel lid van het [[Oostelijk Partnerschap]]. Dit betekent dat Azerbeidzjan onder meer handelsdeals met de EU heeft, er ruimte is voor politieke en militaire samenwerking en dat de relatie over het algemeen vrij goed zijn. Als je kijkt naar de buurlanden van Azerbeidzjan heeft het land de beste band met [[Turkije]]. Azerbeidzjan beschouwt Turkije als zijn "grote broer". De twee landen werken veel samen en hebben haast dezelfde cultuur en religie. Ook scheelt de taal niet heel veel van elkaar. Er wordt ook wel gezegd "één natie, twee landen". Er is zelfs een politieke stroming, genaamd [[panturkisme]], die de twee landen wil verenigen als één land. |
||
+ | |||
+ | Azerbeidzjan heeft daarentegen weer een hele slechte band met [[Armenië]]. De landen hebben twee oorlogen met elkaar gevoerd en zijn het nog steeds niet eens over het gebied [[Nagorno-Karabach]]. Deze opstandige regio krijgt hulp van Armenië bij hun onafhankelijkheid, maar Azerbeidzjan vind dat de regio aan hun toebehoort. Ook de [[Armeense genocide]] met Turkije heeft ervoor gezorgd dat het land de grens met Armenië heeft dichtgegooid. De relaties met [[Iran]] en [[Georgië]] zijn daarentegen wel goed. Azerbeidzjan erkent [[Cyprus]], ondanks de goede band met Turkije. Overigens was dit meer vanuit internationale druk. Ook heeft het land ondanks de islamitische meerderheid een vrij goede band met [[Israël]]. De twee landen handelen veel met elkaar en steunen elkaar enigszins. Azerbeidzjan heeft voor de rest een goede band met [[Pakistan]]. Deze band gaat zelfs zo ver dat Pakistan Armenië niet erkend als land vanwege het conflict met Azerbeidzjan. Ironisch genoeg erkent Azerbeidzjan zelf Armenië wel. Het land heeft goede banden met alle islamitische en Aziatische landen om zich heen. Datzelfde geld voor [[Rusland]], de [[Verenigde Staten]] en alle Europese landen. |
||
+ | |||
+ | ===Bestuurlijke indeling=== |
||
+ | [[Bestand:Econ.districts_of_Azerbaijan.jpg|right|300px|miniatuur|De economische regio's. Nummer 10 is de autonome republiek Nachitsjevan.]] |
||
+ | Azerbeidzjan valt in te delen in negen economische regio's en één autonome republiek. Deze republiek is [[Nachitsjevan]] en omvat de [[enclave]] die gescheiden is van de rest van het land. De republiek heeft een eigen parlement en meer bevoegdheden. De regio's en autonome republiek zijn ingedeeld in 66 districten (of rayons) en 12 zelfstandige steden. 7 van deze districten en één zo'n stad vind men in Nachitsjevan. Ook worden 8 regio's officieel bij Azerbeidzjan, maar ze zijn bezet door Armeense militairen. In feite staan ze onder toeziend oog van de [[republiek Artsach]]. De negen economische regio's zijn: |
||
+ | # [[Absheron (regio)|Absheron]] |
||
+ | # [[Ganja-Gazakh]] |
||
+ | # [[Sheki-Zagatala]] |
||
+ | # [[Lankaran (regio)|Lankaran]] |
||
+ | # [[Guba-Khachmaz]] |
||
+ | # [[Aran (regio)|Aran]] |
||
+ | # [[Yukhari-Karabakh]] |
||
+ | # [[Kalbajar-Lachin]] |
||
+ | # [[Bergachtig Shirvan]] |
||
+ | |||
+ | ==Economie== |
||
+ | [[Bestand:Oil_pump_in_Baku.jpg|left|300px|miniatuur|Een pompinstallatie aan de rand van Bakoe voor de winning van olie.]] |
||
+ | In Azerbeidzjan betaalt men met de [[Azerbeidzjaanse manat]]. De huidige bankbiljetten en munten lijken heel erg op die van de [[euro]]. Tot aan 2015 was de koers van de manat gekoppeld aan die van de [[Amerikaanse dollar]]. De belangrijkste sector in Azerbeidzjan is die voor de productie van aardolie. Sinds 1999 heeft de Azerbeidzjaanse staat een bedrijf opgericht, die aardolie exporteert naar andere landen. Sinds 2003 groeide de economie hierdoor heel hard. De opbrengsten van de export waren hoog en de overheid had vele inkomsten. Het geld wordt onder meer gebruikt voor infrastructuur en sociaal-economische projecten. Op deze manier hebben de toekomstige generaties van het land hier profijt van. Het aardolie gaat via twee pijpleidingen naar Europa toe. In het verleden lekte hier nog weleens wat uit, waardoor het milieu schade opliep. Naast grote voorraden aardgas en -olie heeft het land ook veel metalen in de grond, zoals goud, zilver, ijzer, koper en chroom. |
||
+ | |||
+ | De landbouw heeft nog steeds een groot aandeel in Azerbeidzjan. In het land worden diverse producten verbouwd, zoals groente, fruit, wijn en katoen. Daarnaast wordt er ook vee gehouden. Aan de Kaspische Zee wordt ook gevist op voornamelijk de [[steur]] en de [[beluga]], maar de aantallen zijn aan het dalen. Tegenwoordig worden bepaalde onderdelen van levensmiddelen in Azerbeidzjan zelf gemaakt, zoals bij [[Coca-Cola]] het geval is. Ook het toerisme is van belang voor het land; Azerbeidzjan kent vele culturele en natuurlijke schatten. In jaren tachtig was het land een trekpleister, maar de oorlog in de jaren negentig beschadigde dit karakter. Sinds begin deze eeuw is het imago weer verbeterd. Men komt vooral voor religieuze, spa- en gezondheidszorgreizen naar het land. De meeste toeristen komen uit Rusland, India, Turkije en Iran. De overheid wil het toerisme bevorderen en investeert in onder andere het opknappen van monumenten en het behouden van natuurgebieden. |
||
+ | |||
+ | == Reisvaccinatie == |
||
+ | Als je op vakantie naar dit land gaat is verstandig om de volgende vaccinaties te halen : |
||
+ | |||
+ | * DTP |
||
+ | * Hepatitis A |
||
+ | |||
+ | ==Bronnen== |
||
+ | * [https://nl.wikipedia.org/wiki/Azerbeidzjan ''Azerbeidzjan'']. Nederlandstalige Wikipedia (gelezen op 7 maart 2020). |
||
+ | * {{en}} [https://en.wikipedia.org/wiki/Azerbaijan ''Azerbaijan'']. Engelstalige Wikipedia (gelezen op 7 maart 2020). |
||
+ | * {{en}} [https://www.youtube.com/watch?v=DqVPVRmRIU8 ''Azerbaijan'']. YouTube-kanaal: Geography Now! (gezien op 7 maart 2020). |
||
+ | * {{en}} CIA worldfactbook |
||
− | ==Externe link== |
||
− | * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html CIA worldfactbook] |
||
− | {{beg}} |
||
{{Navigatie landen Azië}} |
{{Navigatie landen Azië}} |
||
{{Navigatie Landen Europa}} |
{{Navigatie Landen Europa}} |
||
+ | |||
− | [[Categorie:Landen]] |
||
[[Categorie:Landen van Europa]] |
[[Categorie:Landen van Europa]] |
||
[[Categorie:Landen van Azië]] |
[[Categorie:Landen van Azië]] |
||
+ | |||
+ | [[de:Aserbaidschan]] |
||
+ | [[en:Azerbaijan]] |
||
+ | [[es:Azerbaiyán]] |
||
+ | [[fr:Azerbaïdjan]] |
||
+ | [[it:Azerbaigian]] |
Huidige versie van 15 aug 2024 om 17:14
Republiek Azerbeidzjan Azərbaycan Respublikası | |
---|---|
Hoofdstad | Bakoe |
Aantal inwoners | 10.156.366 (2022) |
Oppervlakte | 86.600 km² |
Regeringsvorm | Semi-presidentiële republiek |
President | Ilham Aliyev (sinds 2003) |
Premier | Ali Asadov (sinds 2019) |
Godsdienst | Islam (96,9%) Christendom (3%) Overig (0,1%) |
Taal | Azerbeidzjaans (Azərbaycan dili) |
Munteenheid | Azerbeidzjaanse manat |
Volkslied | Azərbaycan Marşı |
Nationale feestdag | Lentedag (20/21 maart) Dag van de Republiek (28 mei) |
Landcode | AZE |
Azerbeidzjan is een land op de grens van Europa en Azië. De hoofdstad is Bakoe. Azerbeidzjan grenst aan Rusland, Georgië, Armenië, Iran, Turkije en de Kaspische Zee. Azerbeidzjan ligt grotendeels in het Kaukasusgebergte.
Azerbeidzjan heeft een lange geschiedenis. Het land was tussen 1918 en 1920 afhankelijk van het Russische Keizerijk, om vervolgens door de Sovjet-Unie weer te worden veroverd. Sinds 1991 is Azerbeidzjan weer onafhankelijk. Het land is in oorlog geweest met buurland Armenië over de regio Nagorno-Karabach. Het land is geen lid van de Europese Unie en ook niet van de NAVO.
Geschiedenis
Oudheid
De naam Azerbeidzjan komt van Atropates, een gouverneur uit het oude Iran die heerste in Azerbeidzjan en Iran. De naam Atropates betekent in het Oud-Perzisch beschermd door vuur. Azerbeidzjan betekent het land van de eeuwige vlammen .
Azerbeidzjan zou voor het eerst bewoond zijn geweest door de Kaukasische Albanezen, totdat Iraanse ruiterstammen het land binnendrongen in de 9e eeuw v.Chr.. Vervolgens vielen de Meden, een oud Iraans volk, het zuiden binnen. De Meden werden vervolgens verslagen door het Oud-Perzisch rijk rond 550 v.Chr.. In 330 v.Chr. versloeg Alexander de Grote het Oud-Perzisch Rijk.
Middeleeuwen
In 252 v.Chr. maakte het Sassanidische Rijk een vazalstaat van het gebied. In de 4e eeuw werd het christendom de officiële staatsgodsdienst. Ondanks de vele veroveringen door de Sassaniden en Byzantijnen, bleef de regio onafhankelijk tot de 9e eeuw. De Omajjaden maakten van de regio een vazalstaat van het Arabische Rijk. Het gebied tussen de Aras en Koera werd door Arabische schrijvers aangeduid als Arran. Gedurende deze tijd werd de islam geïntroduceerd in de regio en drong steeds verder door. Nadat de opvolgers van de Omajjaden, de Abbassiden, hun invloed verloren werd het gebied verdeeld onder verschillende kleinere heersers.
Tussen 1539 en 1722 werd het gebied door de Safawiden, maar hierna verviel het gebied weer in kleinere rijken. Deze werden gedurende een korte periode door Perzië bestuurd. In 1812 hief de Sjah van Perzië zijn claims op Azerbeidzjan op als gevolg van een verdrag met de Russen. De Russen beschouwden het gebied als meerdere, kleine, onafhankelijke staatjes. Door middel van de Kaukasusoorlog verspreidde het Russische Keizerrijk haar macht in de Kaukasus. De Russen hielpen de Perzen om ook het Ottomaanse Rijk terug te dringen. De Perzen veroverden hierbij ook gebieden, die de Russen wilden hebben. Dit leidde tot de Russisch-Perzische Oorlog, waarbij Azerbeidzjan in Russische handen kwam.
Eerste onafhankelijkheid en de Sovjet-Unie
In 1917 stortte door de Russische Revolutie en de Russische Burgeroorlog het Russische Keizerrijk in. Azerbeidzjan zag toen zijn kans om onafhankelijk te worden. Samen met Armenië en Georgië vormde het land de Transkaukasische Federatieve Republiek in februari 1918, maar in mei 1918 viel dit land al weer uiteen. Het land ging verder als de Democratische Republiek Azerbeidzjan en werd daarmee de eerste democratie en het land met scheiding tussen kerk en staat in de moslimwereld. Het land was ook één van de eerste die het vrouwenkiesrecht invoerde, wat Azerbeidzjan het eerste islamitische land ter wereld maakte waar mannen en vrouwen dezelfde rechten hadden. Hiermee voerde het land het vrouwenkiesrecht eerder in dan veel westerse landen, als Frankrijk, België, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Ook ontstond de eerste moderne universiteit van het Midden-Oosten.
De onafhankelijkheid was van korte duur, Vladimir Lenin veroverde Azerbeidzjan in 1920. Volgens Lenin kon de Sovjet-Unie niet bestaan zonder de aardolie uit Azerbeidzjan, aangezien deze nodig was voor de industrie. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had Azerbeidzjan daarom ook een belangrijke rol. De olievelden steunden de strijd aan het oostfront. Operatie Edelweiss, van het Duitse leger, richtte zich dan ook op de olievelden te veroveren. Veel Azerbeidzjanen werden voor het Rode Leger naar het front gestuurd. 130 van hen werden later tot helden van de Sovjet-Unie benoemd.
Na de hervormingen van Michail Gorbatsjov werd de roep om onafhankelijkheid in Azerbeidzjan steeds groter. Op 19 januari 1990 stuurde Gorbatsjov het leger naar Bakoe en riep daar de noodtoestand uit. Bij rellen kwamen officieel tussen 133 tot 137 burgers om, maar gedacht wordt dat dit er minimaal 300 waren. Deze dag wordt Zwarte Januari genoemd en betekende een omslagpunt in de onafhankelijkheid. De Hoge Raad van Azerbeidzjan haalde Socialistische Sovjet- uit de titel van het gebied en herstelde de vlag van de voormalige Democratische Republiek Azerbeidzjan. In een landelijk referendum in 1991 koos 99,8% van de bevolking vóór onafhankelijkheid. De Sovjet-Unie was toen al uiteengevallen.
Definitieve onafhankelijkheid
Al voor de onafhankelijkheid was er een conflict in de regio Nagorno-Karabach, maar is escaleerde tot een oorlog met buurland Armenië. De regio behoort tot Azerbeidzjan, maar Armenië stelde dat het bij dat land hoort vanwege het hoge aantal Armeniërs in de regio. Armenië werd door Rusland gesteund. Tijdens het bloedbad van Xocalı in 1992 waarbij 613 burger gedood werden door Armeense en Russische troepen. In 1994 werd een onofficiële wapenstilstand gesloten, die op heden geld. Azerbeidzjan verloor 16% van de controle in het gebied.
Het huidige Azerbeidzjan wordt getekend door corruptie bij de overheid en gefraudeerde verkiezingen. Desalniettemin groeit de economie en stijgt de welvaart in het land.
Geografie
Algemeen
Van de drie Kaukasuslanden is Azerbeidzjan het minst bergachtig. In het noorden van het land ligt de Grote Kaukasus en in het westen van het land de Kleine Kaukasus. Dit zijn twee grote gebergten, maar de rest van het land is vlakker. Vaak kan men hier heuvels of volledig vlak land vinden. Sommige delen aan de Kaspische Zee liggen zelfs onder zeeniveau. De Bazardüzü is met 4466 meter de hoogste berg van het land. Een fenomeen wat veel in het land voorkomt zijn moddervulkanen. Van alle moddervulkanen op de wereld staat de helft in Azerbeidzjan. Tijdens de Sovjetperiode werd het Azerbeidzjaanse landschap en de natuur bedreigd. Sinds de onafhankelijkheid in 1991 wordt er veel geïnvesteerd in onder andere natuurgebieden. Sinds 2001 is het land actief in natuurbehoud en het aantal nationaal parken omvat nu 8% van het land. Beroemd is het Nationaal Park Gobustan, waar naast moddervulkanen ook rotstekeningen te vinden zijn.
Door Azerbeidzjan stromen de Koera en de Aras doorheen. Het grootste meer van het land is het Sarysumeer. De meren en rivieren vormen een belangrijk gedeelte van het watersysteem van het land. Ze zijn over een lange tijd gevormd en geologen vinden regelmatig oude rivieren. De natuur, maar ook de mens, verandert namelijk nog steeds regelmatig de loop van een rivier. De mens heeft onder meer kanalen en grachten door het land gegraven en dammen gebouwd. Ook gebruikt de industrie veel water. Alle rivieren monden uit in de Kaspische Zee.
Grote steden
10 grootste steden van het land | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nummer | Stad | Inwoners | ||||||||
1 | Bakoe | 2.150.800 | ||||||||
2 | Mingəçevir | 947.000 | ||||||||
3 | Lənkəran | 853.000 | ||||||||
4 | Gəncə | 821.000 | ||||||||
5 | Şirvan | 809.000 | ||||||||
6 | Nachitsjevan | 783.000 | ||||||||
7 | Şəmkir | 696.000 | ||||||||
8 | Şəki | 664.000 | ||||||||
9 | Yevlax | 663.000 | ||||||||
10 | Xaçmaz | 648.000 |
Klimaat
Voor een relatief klein land, heeft Azerbeidzjan veel verschillende klimaten. Aan de kust komt het gematigd zeeklimaat voor in het noorden en het Middellands Zeeklimaat in het zuiden. De hoofdstad Bakoe kan gezien worden als de grens tussen de twee klimaten. Meer landinwaarts heeft men te maken met een landklimaat. In vergelijking met de kust zijn de temperaturen hier extremer. Zo zijn de winters kouder en de zomers heter. De bergen in het noorden beschermen het land echter wel tegen nog koudere lucht uit Rusland. In bergen heeft men hierdoor een toendra- en hooggebergteklimaat.
De warmste temperatuur die in het land gemeten werd was 46 graden in Ordubad en de koudste was - 33 graden in Culfa. De meeste regen valt in Lankaran en de minste neerslag valt op het schiereiland Apsjeron.
Flora en fauna
In het land komen 4.500 verschillende soorten planten voor. Door de verschillende klimaatzones komen er planten uit verschillende gebieden voor. Azerbeidzjan is hierdoor soortrijker dan bijvoorbeeld Armenië of Georgië. Ongeveer 67% van alle plantensoorten die in de Kaukasus voorkomen, kunt men in Azerbeidzjan vinden. Azerbeidzjan heeft ook een hoop dieren die er van oorsprong voorkomen. Officieel kent het land 106 soorten zoogdieren, 363 soorten vogels, 97 soorten vissen, 60 soorten reptielen en 11 soorten amfibieën. Hieronder vallen onder andere 32 soorten slangen en 24 soorten hagedissen.
Het nationale dier van het land is het karabachpaard. Dit paard staat bekend om zijn rustige karakter, intelligentie, elegantie en snelheid. Ook is het één van de oudste paardenrassen ter wereld. De geschiedenis van het paard gaat namelijk terug tot in de 5e eeuw. Het wordt gebruikt als rijpaard en tijdens races in de bergsteppe.
Bevolking
Algemeen
Azerbeidzjan heeft een bevolking van rond de 10 miljoen mensen. 91,6% van de bevolking bestaat uit Azerbeidzjanen en daarnaast zijn er nog Azerbeidzjaanse bevolkingsgroepen in 42 landen. De grootste groep Azerbeidzjanen buiten Azerbeidzjan is in Rusland, waar 3 miljoen Azerbeidzjanen leven. Andersom is 1,3% van de bevolking in Azerbeidzjan afkomstig uit Rusland. 2% van de bevolking wordt gevormd door Lezgiërs, die op de grens tussen Rusland en Azerbeidzjan leven, en 1,3% door de Talysh die op de grens tussen Iran en Azerbeidzjan leven. Daarnaast zijn er nog grote groepen immigranten uit Turkije, Georgië en Armenië.
De gemiddelde levensverwachting in Azerbeidzjan is 66 jaar. Nog steeds sterven veel mensen aan luchtweginfecties en influenza (de griep), maar sinds 2008 is dit aantal aanzienlijk gedaald. Oorspronkelijk werd de gezondheidszorg volledig door de staat betaald, maar na 1993 had het land hier geen geld meer voor. In 2008 zijn er hervormingen doorgevoerd, waardoor ook de armoedegrens daalde van 67% naar 9%. Qua onderwijs zijn de meeste inwoners hoogopgeleid. Tijdens de Sovjetperiode was de alfabetiseringsgraad 100%, terwijl deze nu 99,5% is.
Taal
De officiële taal van Azerbeidzjan is het Azerbeidzjaans. Deze taal is familie van de Turkse talen, waar ook het Turks en het Turkmeens onder vallen. Net over de Iraanse grens is er ook nog een hele groep die Azerbeidzjaans spreekt, maar dan wel met invloeden van het Perzisch. Het Azerbeidzjaans gebruikte oorspronkelijk het Aarbische alfabet tot 1929. Tussen 1929 en 1939 gebruikte Azerbeidzjaan het Latijnse alfabet, maar in 1939 werd dit door het Cyrillische alfabet vervangen. Sinds 1991 gebruikt het land weer het Latijnse alfabet.
In Azerbeidzjan worden nog 13 andere talen gesproken, maar deze worden door een hele kleine gemeenschap gesproken. Het Azerbeidzjaans zelf heeft diverse dialecten, maar het grootste verschil is tussen het noorden en zuiden.
Religie
In Azerbeidzjan geldt godsdienstvrijheid, maar een wet uit 2011 verbied religieuze activiteiten die niet officieel bij de overheid zijn geregistreerd. 93% van het land bestaat uit moslims, waarvan het grootste deel sjiitisch is. Slechts een klein deel van de moslims in Azerbeidzjan is strenggelovig. Het drinken van alcohol en het eten van varkensvlees wordt door veel moslims in het land gedaan. Ook dragen de meeste vrouwen geen hoofddoek.
Daarnaast is zo'n 4 tot 5% van de bevolking christelijk, voornamelijk de bevolking uit Rusland, Georgië en Armenië. Zij hangen vooral de Orthodoxe Kerk aan. Daarnaast is er een klein aantal katholieken in het land. De paus bezocht het land in 2002. Ondanks dat het land overwegend islamitisch is, heeft Azerbeidzjan (net als Jordanië) een goede band met Israël.
Cultuur
Architectuur en ambacht
De architectuur van Azerbeidzjan is zowel door het oosten als door het westen geïnspireerd. Veel oude schatten in het land zijn bewaard gebleven, zoals het Paleis van Shirvanshah en de Maagdentoren in de hoofdstad Bakoe. Ook het Nationaal Park Gobustan met vele rotstekeningen en het oude centrum van de Şəki staan op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In de 19e eeuw en begin 20e eeuw werden er weinig monumentale gebouwen gebouwd in het land. Wel zijn vanaf de 20e eeuw in de steden veel villa's en openbare voorzieningen, zoals theaters en bioscopen gebouwd. Gedurende de 20e eeuw was de architectuur in het land zowel bij de Russische als Turkse beïnvloed.
Vanaf de 21e eeuw is erdoor de export van aardolie weer genoeg geld voor het opknappen van de oude monumenten en nieuwe uitbreidingen te doen. De metro van Bakoe, die in 2016 werd uitgebreid, is een voorbeeld een modern stukje Azerbeidzjaanse architectuur.
Azerbeidzjaan heeft een rijke cultuur, waarin de ambachten een grote rol spelen. Ambachten als houtsnijder, juwelier, metaal- en steenbewerker en tapijtwever zijn erg belangrijk en in de producten die zij maken wordt vaak kunst verwerkt. Het Azerbeidzjaanse tapijt staat daarom ook sinds 2010 op de lijst met immaterieel werelderfgoed.
Muziek en dans
Muziek vormt al 1000 jaar een belangrijk onderdeel van de cultuur van Azerbeidzjan. De traditionele volksmuziek is in te delen in drie categorieën. Dit zijn:
- Mugham; klassieke muziek waarbij poëzie wordt gezongen. De zanger probeert door middel van zijn stem zoveel mogelijk emotie over te brengen. In tegenstelling tot andere Centraal-Aziatische landen is deze vorm van muziek in Azerbeidzjan een stuk vrijer. Mugham staat ook op de lijst met immaterieel werelderfgoed.
- Meykhana; traditionele muziek waarbij de zanger rondom een bepaald thema iets improviseert. Het is goed te vergelijken met rap.
- Ashiq; combineert poëzie, verhalen, dans en muziek met elkaar. Ashiq wordt ook wel het symbool voor de Azerbeidzjaanse cultuur genoemd. De muziek wordt een beetje geïmproviseerd rondom een gemeenschappelijk thema. Net als mugham komt ashiq voor op de lijst met immaterieel werelderfgoed.
Tegenwoordig wordt in het land ook moderne muziek gemaakt. Azerbeidzjan doet sinds 2008 mee aan het Eurovisiesongfestival en won het festival zelfs één keer. Dit was in 2011 toen Ell & Nikki wonnen met het nummer Running scared.
Er zijn tientallen volksdansen bekend in Azerbeidzjan. Deze worden vooral opgevoerd tijdens feestdagen. Hierbij wordt vaak traditionele kleding gedragen. Ook hebben de meeste dansen heel snel ritme en symboliseren ze iets dat typisch is voor de Azerbeidzjanen.
Politiek
Nationale politiek
Azerbeidzjan is een republiek en heeft een gekozen president als staatshoofd. De president wordt om de zeven jaar verkozen door de bevolking van het land. De president heeft vrij veel macht in handen en kan onder meer een kabinet samenstellen. Het is dus meer dan alleen een ceremoniële rol. De regering bestaat uit ministers en een premier. Volgens de grondwet uit 1995 bestaat er in het land een scheiding tussen de verschillende machten. De regering en de president hebben de uitvoerende macht in handen en voeren dus de wetten uit. Het parlement heeft de wetgevende macht; het maakt wetten en controleert de regering. In Azerbeidzjan bestaat het parlement uit slechts één kamer van 125 zetels. De autonome republiek Nachitsjevan heeft tevens een eigen parlement. Het parlement wordt om de vijf jaar verkozen door middel van rechtstreekse verkiezingen. Overigens kan de president het parlement niet ontbinden. Wel kan het gebruik maken van zijn vetorecht. Hierdoor moet het parlement nog een keer beslissen over een wetsvoorstel. Dit voorstel moet dan minstens 95 stemmen halen om door te mogen.
Hoewel het land nu een stuk democratischer is dan vroeger, is het land nog niet geheel democratisch. Dit werd duidelijk tijdens de parlementsverkiezingen in 2010. Toen werd duidelijk dat bijna alle zetels in handen waren gekomen van de Nieuw Azerbeidzjan Partij en paar onafhankelijke aanhangers van deze partij. De grootste oppositiepartijen kregen geen enkele zetel in het parlement. Internationaal zorgde dit voor verontwaardiging, aangezien het een vrij vreemde situatie was. Ook werd er fraude vermoed, maar er is nooit een onderzoek gekomen. Ook na de verkiezingen in 2015 bleef de situatie onveranderd, al hebben de twee andere partijen nu wel drie zetels in het parlement.
Buitenlandse relaties
Azerbeidzjan heeft betrekkingen met 158 landen en is onder andere lid van de Verenigde Naties, de Organisatie voor Islamitische Samenwerking, de Organisatie voor Economische Samenwerking, GUAM en de Raad van Europa. Azerbeidzjan is geen lid van de Europese Unie, maar wel lid van het Oostelijk Partnerschap. Dit betekent dat Azerbeidzjan onder meer handelsdeals met de EU heeft, er ruimte is voor politieke en militaire samenwerking en dat de relatie over het algemeen vrij goed zijn. Als je kijkt naar de buurlanden van Azerbeidzjan heeft het land de beste band met Turkije. Azerbeidzjan beschouwt Turkije als zijn "grote broer". De twee landen werken veel samen en hebben haast dezelfde cultuur en religie. Ook scheelt de taal niet heel veel van elkaar. Er wordt ook wel gezegd "één natie, twee landen". Er is zelfs een politieke stroming, genaamd panturkisme, die de twee landen wil verenigen als één land.
Azerbeidzjan heeft daarentegen weer een hele slechte band met Armenië. De landen hebben twee oorlogen met elkaar gevoerd en zijn het nog steeds niet eens over het gebied Nagorno-Karabach. Deze opstandige regio krijgt hulp van Armenië bij hun onafhankelijkheid, maar Azerbeidzjan vind dat de regio aan hun toebehoort. Ook de Armeense genocide met Turkije heeft ervoor gezorgd dat het land de grens met Armenië heeft dichtgegooid. De relaties met Iran en Georgië zijn daarentegen wel goed. Azerbeidzjan erkent Cyprus, ondanks de goede band met Turkije. Overigens was dit meer vanuit internationale druk. Ook heeft het land ondanks de islamitische meerderheid een vrij goede band met Israël. De twee landen handelen veel met elkaar en steunen elkaar enigszins. Azerbeidzjan heeft voor de rest een goede band met Pakistan. Deze band gaat zelfs zo ver dat Pakistan Armenië niet erkend als land vanwege het conflict met Azerbeidzjan. Ironisch genoeg erkent Azerbeidzjan zelf Armenië wel. Het land heeft goede banden met alle islamitische en Aziatische landen om zich heen. Datzelfde geld voor Rusland, de Verenigde Staten en alle Europese landen.
Bestuurlijke indeling
Azerbeidzjan valt in te delen in negen economische regio's en één autonome republiek. Deze republiek is Nachitsjevan en omvat de enclave die gescheiden is van de rest van het land. De republiek heeft een eigen parlement en meer bevoegdheden. De regio's en autonome republiek zijn ingedeeld in 66 districten (of rayons) en 12 zelfstandige steden. 7 van deze districten en één zo'n stad vind men in Nachitsjevan. Ook worden 8 regio's officieel bij Azerbeidzjan, maar ze zijn bezet door Armeense militairen. In feite staan ze onder toeziend oog van de republiek Artsach. De negen economische regio's zijn:
- Absheron
- Ganja-Gazakh
- Sheki-Zagatala
- Lankaran
- Guba-Khachmaz
- Aran
- Yukhari-Karabakh
- Kalbajar-Lachin
- Bergachtig Shirvan
Economie
In Azerbeidzjan betaalt men met de Azerbeidzjaanse manat. De huidige bankbiljetten en munten lijken heel erg op die van de euro. Tot aan 2015 was de koers van de manat gekoppeld aan die van de Amerikaanse dollar. De belangrijkste sector in Azerbeidzjan is die voor de productie van aardolie. Sinds 1999 heeft de Azerbeidzjaanse staat een bedrijf opgericht, die aardolie exporteert naar andere landen. Sinds 2003 groeide de economie hierdoor heel hard. De opbrengsten van de export waren hoog en de overheid had vele inkomsten. Het geld wordt onder meer gebruikt voor infrastructuur en sociaal-economische projecten. Op deze manier hebben de toekomstige generaties van het land hier profijt van. Het aardolie gaat via twee pijpleidingen naar Europa toe. In het verleden lekte hier nog weleens wat uit, waardoor het milieu schade opliep. Naast grote voorraden aardgas en -olie heeft het land ook veel metalen in de grond, zoals goud, zilver, ijzer, koper en chroom.
De landbouw heeft nog steeds een groot aandeel in Azerbeidzjan. In het land worden diverse producten verbouwd, zoals groente, fruit, wijn en katoen. Daarnaast wordt er ook vee gehouden. Aan de Kaspische Zee wordt ook gevist op voornamelijk de steur en de beluga, maar de aantallen zijn aan het dalen. Tegenwoordig worden bepaalde onderdelen van levensmiddelen in Azerbeidzjan zelf gemaakt, zoals bij Coca-Cola het geval is. Ook het toerisme is van belang voor het land; Azerbeidzjan kent vele culturele en natuurlijke schatten. In jaren tachtig was het land een trekpleister, maar de oorlog in de jaren negentig beschadigde dit karakter. Sinds begin deze eeuw is het imago weer verbeterd. Men komt vooral voor religieuze, spa- en gezondheidszorgreizen naar het land. De meeste toeristen komen uit Rusland, India, Turkije en Iran. De overheid wil het toerisme bevorderen en investeert in onder andere het opknappen van monumenten en het behouden van natuurgebieden.
Reisvaccinatie
Als je op vakantie naar dit land gaat is verstandig om de volgende vaccinaties te halen :
- DTP
- Hepatitis A
Bronnen
- Azerbeidzjan. Nederlandstalige Wikipedia (gelezen op 7 maart 2020).
- (en) Azerbaijan. Engelstalige Wikipedia (gelezen op 7 maart 2020).
- (en) Azerbaijan. YouTube-kanaal: Geography Now! (gezien op 7 maart 2020).
- (en) CIA worldfactbook
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Azië | |||
---|---|---|---|
Afghanistan · Armenië · Azerbeidzjan · Bahrein · Bangladesh · Bhutan · Brunei · Cambodja · China · Cyprus · Egypte · Filipijnen · Georgië · India · Indonesië · Irak · Iran · Israël · Japan · Jemen · Jordanië · Kazachstan · Kirgizië · Koeweit · Laos · Libanon · Maldiven · Maleisië · Mongolië · Myanmar · Nepal · Noord-Korea · Oezbekistan · Oman · Oost-Timor · Pakistan · Palestina · Qatar · Rusland · Saoedi-Arabië · Singapore · Sri Lanka · Syrië · Tadzjikistan · Thailand · Turkije · Turkmenistan · Verenigde Arabische Emiraten · Vietnam · Zuid-Korea Afhankelijke gebieden: Hongkong · Macau |
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | |||
---|---|---|---|
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |