Portugal

Portugese Republiek República Portuguesa
Hoofdstad	Lissabon
Aantal inwoners	10.347.892 (2021)
Oppervlakte	92.212 km²
Regeringsvorm	Semi-presidentiële republiek
President	Marcelo Rebelo de Sousa (sinds 2016)
Premier	António Costa (sinds 2015)
Godsdienst	Christendom (84,3%) Geen religie (6,8%) Overig (8,9%)
Taal	Portugees (português)
Munteenheid	Euro
Volkslied	A Portuguesa
Nationale feestdag	10 juni
Landcode	PRT

Portugal, officieel de Portugese Republiek (Portugees: República Portuguesa), ligt in het zuidwesten van Europa op het Iberisch schiereiland en is het meest westelijk gelegen land in Europa. Portugal grenst aan Spanje in het noorden en het oosten. In het zuiden en het westen aan de Atlantische Oceaan. Twee eilandengroepen in de Atlantische Oceaan, de Azoren en Madeira, horen bij Portugal.

Portugal werd lid van de Europese Unie in 1986 en heeft sinds 1999 de euro als munteenheid. Er wordt in het hele land Portugees gesproken. In de steek rond Miranda do Douro is het Mirandees erkend als minderheidstaal. Portugal is de grootste exporteur van kurk ter wereld.

Portugal heeft ongeveer 10,5 miljoen inwoners. De hoofdstad van Portugal is Lissabon. Deze stad is omringd door heuvels en ligt aan de monding van de rivier de Taag. In de 15^de eeuw was het een belangrijke haven waar goud en specerijen verhandeld werden. In 1755 verwoestte een hevige aardbeving het centrum van de stad. Later werd het volgens het dambordpatroon heropgebouwd.

Geschiedenis

De geschiedenis van Portugal is er een van ontdekkingsreizen, kolonies en visserij.

Doorheen een lange geschiedenis heeft Portugal altijd al meer oog gehad voor zijn westelijke buur, de Atlantische Oceaan, dan voor Spanje of de rest van Europa. De oceaan was de broodwinning voor vele generaties vissers. Ontdekkers en handelaars scheepten in en stichtten een groot rijk in de 15de en 16de eeuw. Na de Spaanse overheersing, die eindigde in 1640, ging het bergaf met Portugal en werd het één van de armste Europese landen. Het leed bovendien onder dictatuur.

Vandaag heeft het land zich van zijn koloniale en militaire verleden afgeschud en is het een groeiende democratie.

Oude geschiedenis

Het begin

Portugal is zeker al 500.000 jaar bewoond. In de vroegste periode leefden de neanderthalers en later de homo sapiens er. Vanaf 3.000 v. Chr. ontstonden aan de Atlantische kust Fenicische handelssteden. In de achtste eeuw v. Chr. vielen de Kelten uit Centraal-Europa het noordelijk deel binnen. De binnenvallers leefden tussen de plaatselijke bevolking, zo ontstonden de "Keltiberiërs". In de vierde eeuw v. Chr. werden aan de kustlijn kleine nederzettingen gesticht door de Grieken en de Carthagers. Deze nederzettingen stonden er niet het hele jaar door.

Romeinen

In 219 v. Chr. vielen de eerste Romeinse troepen het Iberisch Schiereiland aan. Na 200 jaar was het hele schiereiland veroverd en werd het een deel van het Romeinse Rijk, Lusitania genaamd. De Carthagers, die van deze streek hun kolonie hadden gemaakt, werden door hun tegenstanders verdreven. In deze periode was het goed leven in Lusitania en veel dorpen werden gesticht. In 27 v. Chr. werd Lusitania een Romeinse provincie met Mérida als hoofdstad. Later ontstond uit het noorden van Lusitania de provincie Gallaecia met de hoofdstad Bracara, dat nu Braga heet.

Middeleeuwen

Germanen

In de vijfde eeuw vielen Germaanse stammen het schiereiland binnen. Na de veroveringen door de Visigoten, een Germaanse stam, bleef alleen het koninkrijk van de Sueben overeind. In 585 werd ook dit koninkrijk en de hoofdstad Bracara veroverd.

Moren

In 711 vielen de islamitische Moren het Iberische Schiereiland binnen en viel het Visigotische koninkrijk. Veel van de Gotische edelmannen vluchtten naar het Asturische hoogland in het noorden dat niet veroverd was. Van daar uit deden ze verschillende pogingen om hun land te heroveren. Deze strijd heet de Reconquista. In 868 veroverde Vímara Peres, een graaf, het gebied tussen de Minho en de Douro. Dit land werd bekend als Potucale.

Portugal krijgt voor het eerst volledige onafhankelijkheid in 1065 onder het bewind van Garcia II.

Portugese onafhankelijkheid

In 1095 gaf Alfonso VI van Castilië het graafschap Portucale aan zijn schoonzoon Hendrik van Bourgondië als dank voor zijn hulp in de strijd tegen de Moren. Hendrik voegde Portucale en Coimbra samen en verklaarde Portugal in 1109 onafhankelijk. Maar een burgeroorlog in Léon en Castilië zorgde ervoor dat de aandacht voor een Portugees grondgebied er simpelweg niet was. Hendrik kon niet voor vrede binnen Portugal zorgen en stierf. Zijn zoon, Alfonso Henriques volgde hem op.

De Portugezen vinden de Slag van São Mamede op 24 juni 1128 het begin van hun onafhankelijkheid. Alfonso Henriques riep zichzelf uit tot "Prins van Portugal" en in 1139 tot Koning van Portugal. In 1179 werd Afonso I door paus Alexander III tot koning uitgeroepen. Na de Slag van São Mamede werd Guimarães de eerste hoofdstad. Coimbra volgde deze stad later op.

In 1249 en 1250 werd de Algarve heroverd op de Moren en in 1255 werd Lissabon de hoofdstad. Portugal kijkt al eeuwen alleen maar naar de zee. Het land had maar één landsgrens (die met Spanje) en die was al sinds de 13e eeuw onveranderd. Het Verdrag van Windsor, een verdrag tussen Engeland en Portugal waarin staat dat men elkaar steunt in tijden van oorlog, staat nog steeds in de Grondwet.

De vele ontdekkingsreizen zorgden ervoor dat de wereld steeds beter in kaart werd gebracht.

Ontdekkingsreizen en heerschappij: De glorie van het rijk

Alle gebieden die ooit Portugees zijn geweest

In de 15de eeuw begonnen de Portugezen aan hun ontdekkingsreizen overzee. Zeilers reisden naar het zuiden langs de westkust van Afrika. In 1488 voeren ze rond Kaap de Goede Hoop. Delen van Afrika, Brazilië, Goa (Indië) en Macao (China) behoorden al snel tot het Portugese handelsrijk. Het valt op dat de Portugezen enkel en alleen in de handel geïnteresseerd waren en niet in grondgebied.

Daardoor stichtten ze enkel haven- en bevoorradingssteden voor hun schepen aan de kustlijn. Bovendien waren ze niet met genoeg om hele landen te veroveren. Op 25 juli 1415 vertrok de Portugese Armada (een "leger" schepen) met koning Johan I en zijn zonen Eduard, Peter, Hendrik de Zeevaarder, Alfons en met de mythische held Nuno Alvares Pereira naar Ceuta in Noord-Afrika. Op 21 augustus werd de stad veroverd. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin van het Portugese Rijk.

In 1418 kwamen twee kapiteins van Hendrik de Zeevaarder door een storm op een eiland terecht dat ze Porto Santo ("Heilige Haven") noemden omdat dit eiland hen redde. In 1419 zette João Gonçalves Zarco voet op Madeira. Tussen 1427 en 1431 werden de meeste eilanden van de Azoren ontdekt. In 1434 rondde Gil Eanes Kaap Bojador, ten zuiden van Marokko. Deze reis was het begin van de Portugese ontdekkingen in Afrika.

In 1484 vroeg Christoffel Columbus aan Portugal of hij India mocht proberen te bereiken via het westen, maar Portugal vond het idee onmogelijk en verwierp Columbus' voorstel. Columbus ontdekte Amerika dus per ongelijk met een vloot Spaanse schepen.

De Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika) werd voorbijgevaren door Bartolomeus Diaz in 1487; de rijkdommen van India lagen nu dichtbij. Vasco da Gama zette koers naar India en bereikte Calicut op 20 mei 1498. In 1500 zag Pedro Álvares Cabral de Braziliaanse kust; tien jaar later veroverde Afonso de Alburquerque Goa, in India.

João da Nova ontdekte Ascension in 1501 en Sint-Helena in 1502; Tristão da Cunha zag als eerste de archipel die naar hem is vernoemd. In Oost-Afrika werden kleine staatjes aan de kust van Mozambique, Kilwa, Brava en Mombassa vernietigd of onderworpen of bondgenoot gemaakt.

De twee miljoen Portugezen heersten over een groot rijk met miljoenen inwoners in Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië. In 1514 bereikten de Portugezen China en Japan. In de Indische Oceaan ontdekte één van Cabrals schepen Madagaskar (1501), dat voor een deel verkend werd door Tristão da Cunha (1507). Mauritius werd ook ontdekt in 1507.

In 1578 sneuvelde koning Sebastiaan in een slag en hij had geen kinderen. Portugal had geen wettelijke leider meer, en dat leidde tot een crisis. Hendrik van Portugal werd heerser, maar stierf twee jaar later. In 1580 veroverde Filips II van Spanje en werd hij ook heerser van Portugal.

Hendrik de Zeevaarder

Hendrik de Zeevaarder (1394 - 1460) moedigde het verkennen van Afrika aan. Hij stichtte een scheepvaartschool in Sagres met de beste astronomen en navigators. Toen hij stierf, hadden de Portugese zeilers de hele Afrikaanse kust verkend.

Nieuwe Tijd

Verarming

In de laatste tientallen jaren van de 16e eeuw daalde de glorie van Portugal langzaam. Ookal was het officieel een zelfbesturend land, het moest luisteren naar Spanje en de Portugese kolonies werden aangevallen door vijanden van Spanje (Nederland en Engeland), om Spanje dwars te zitten.

In het begin van de 17e eeuw probeerde Filips IV van Spanje van Portugal een Spaanse provincie te maken. De Portugese adel kwam in opstand en op 1 december 1640 werd Johan IV van Portugal tot koning "gebombardeerd". Spanje ging hier niet mee akkoord en dit leidde tot een oorlog om onafhankelijkheid.

Ook in de 17e eeuw emigreerden vele Portugezen naar Brazilië. In 1709 verbood Johan V van Portugal dit, omdat Portugal anders volledig zou leeglopen.

Achtiende eeuw

In 1755 werd Sebastião de Melo markies van Pombal tot eerste minister (minister-president) door Jozef I. Hij schafte de slavernij in de Portugese kolonies in India af, hervormde het Portugeese leger en stopte de discriminatie van een paar sektes.

In de ochtend van 1 november 1755 werd Portugal getroffen door een zeer zware aardbeving met een geschatte kracht van 9 op de Schaal van Richter. Lissabon werd volledig met de grond gelijk gemaakt, de Melo overleefde de ramp en begon onmiddellijk met de herbouw van Lissabon. Soms zorgen aardbevingen ervoor dat ziektes zich verspreiden, maar dat was nu niet het geval. Na een jaar werd een deel van Lissabon al herbouwd, dit gedeelte (de benedenstad) is ontworpen om aardbevingen te overleven om nog zo'n ramp te voorkomen.

Na de aardbeving gaf Jozef I zijn eerste minister nog meer macht en Sebastião de Melo werd een dictator die steeds meer vijanden kreeg. In 1758 raakte Jozef I gewond bij een moordaanslag. De familie Tavora en de graaf van Aveiro werden als de schuldigen gezien en werden na een proces geëxecuteerd. Sebastião de Melo vervolgde elke mogelijke betrokkene, zelfs vrouwen en kinderen.

Na de aanslag werd hij benoemd tot graaf van Oeiras en heerste hij over Portugal tot de dood van Jozef I in 1777.

De opvolgster van Jozef I, koningin Maria I van Portugal had echter een hekel aan Sebastião de Melo en verbood hem dichter bij haar te komen dan dertig kilometer (!). Zo werd zijn macht verkleint.

Moderne Portugal

Na Maria volgde nog vele koningen, waaronder de populaire Peter V van Portugal. De laatste koning, Emanuel II van Portugal, was echter niet zo populair. In 1910 veranderde de Portugese monarchie in een republiek door een revolutie. Het land bleef neutraal tijdens beide

Wereldoorlogen. Het werd steeds armer toen het zijn inkomsten uit de Afrikaanse kolonies kwijtspeelde. In de jaren '70 en '80 verbeterde de situatie en in 1986 kon Portugal toetreden tot de Europese Unie.

Antonio Salazar

De econoom Anton Salazar (1889 - 1970) werd in 1928 minister van Financiën nadat een militair regime de macht had gegrepen. In 1932 werd hij eerste minister en president, maar eigenlijk was hij dat al. Hij regeerde het land als een dictator, maar deed ook goede dingen. Salazar was bijvoorbeeld een goed econoom: hij had de financiën al na drie jaar op orde. Salazar veranderde de grondwet zodat hij het land alleen kon regeren. De val van Salazar was letterlijk een val, hij viel van een stoel en kreeg een hersenbloeding en kon nooit meer regeren. Ondanks zijn alleenheersing werd Salazar uitgeroepen tot grootste Portugees allertijden.

Geografie

Landbouw aan de rivier de Douro in Noord-Portugal

Portugal heeft een aantal rivieren, bijna allemaal ontspringen ze in Spanje. De bekendste rivieren zijn de Taag en de Douro. Er zijn ook bossen. Ieder jaar hebben ze wel een paar keer last van grote bosbranden omdat het er daar vaak warm is. Portugal heeft 832 km kustlijn. In het noorden van Portugal is het frisser en vochtiger dan in het zuiden. Daar is het meestal het hele jaar door droog en zonnig. Daarom is de Algarve, de zuidkust van Portugal, zo'n populaire vakantiebestemming. Naarmate je van de kust weggaat en de Spaanse grens nadert, stijgt de temperatuur. Portugal kent vaak lange droogtes.

Grootste steden

De grootste steden van Portugal zijn:

Grootste steden van Portugal
		Naam	Inwoners	Regio
	1.	Lissabon	545.245	Lissabon
	2.	Porto	237.559	Norte
	3.	Vila Nova da Gaia	186.502	Norte
	4.	Amadora	175.136	Lissabon
	5.	Braga	136.885	Norte
	6.	Funchal	111.541	Madeira
	7.	Coimbra	105.842	Centro
	8.	Setúbal	98.131	Lissabon

Bevolking

Cristiano Ronaldo in het rood in actie tegen Kroatië

Ongeveer 96% van de bevolking bestaat uit Portugezen. De overige inwoners zijn immigranten die afkomstig zijn Portugese ex-koloniën zoals Angola. In de voorbije jaren zijn ongeveer drie miljoen Portugezen vertrokken om werk te zoeken. Een derde van de Portugezen leeft op het platteland, de rest leeft in steden. De meeste mensen zijn rooms-katholiek en familiebanden zijn erg belangrijk.

Portugezen houden van voetbal. Ze hebben wereldberoemde clubs zoals Benfica. Ze houden ook van tenissen, golfen, motorracen en allerlei watersporten. Stierengevechten maken deel uit van een eeuwenoude traditie. Maar sommige mensen vinden dat dat nu verboden moet worden.

Bekende muziek uit Portugal is de fadomuziek.

Beroemde Portugezen

• Nelly Furtado, Portugees-Canadees zangeres
• Cristiano Ronaldo, voetballer
• Ferdinand Magellaan, zeevaarder
• Vasco da Gama, zeevaarder

Fotogalerij

• 

  Kaart van Portugal

• 

  Satelietfoto van het Iberisch Schiereiland

• 

  De hoofdstad Lissabon

	Europese Unie
Lidstaten: België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Zweden Ultraperifere gebieden: Frankrijk: Frans-Guyana · Guadeloupe · Martinique · Mayotte · Réunion · Saint-Martin Portugal: Azoren · Madeira Spanje: Canarische Eilanden Kandidaat-lidstaten: Albanië · Bosnië en Herzegovina · Moldavië · Montenegro · Noord-Macedonië · Oekraïne · Servië · Turkije

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië