Estland: verschil tussen versies
k (→Politieke partijen: typos fixed: sociaal-democratisch → sociaaldemocratisch) |
|||
(63 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Estland}} |
{{Estland}} |
||
+ | [[Bestand:Suru_Bog_10000px.jpg |400px|miniatuur|Põhja-Kõrvemaa Nature Reserve]] |
||
− | '''Estland''' is één van de drie [[Baltische Staten]]. De andere Baltische staten heten [[Letland]] en [[Litouwen]] en liggen ten zuiden van Estland. Estland is met een landoppervlakte van 45.226 km² net iets groter dan Nederland (41.532 km²). |
||
+ | '''Estland''' is een land is het noordoosten van [[Europa (werelddeel)|Europa]]. Het is samen met [[Letland]] en [[Litouwen]] één van de drie [[Baltische Staten]]. Het land grenst in het zuiden aan Letland, in het oosten aan [[Rusland]], in het noorden aan de [[Finse Golf]] en in het westen aan de [[Baltische Zee]] (Oostzee). De hoofdstad van het land is [[Tallinn]]. |
||
+ | Estland heeft een lange geschiedenis, maar bestaat als land erg kort. Het land is onder andere bewoond geweest door de Duitsers, de Zweden en de Russen. Uiteindelijk werd het onderdeel van het Russische Keizerrijk. Tussen 1918 en 1940 was het land onafhankelijk, maar werd tijdens de Tweede Wereldoorlog aangevallen door Duitsland en na de oorlog werd het bij de [[Sovjet-Unie]] gevoegd. Estland werd in 1991 onafhankelijk en is één van de rijkste voormalige communistische landen. In 2004 werd het land onderdeel van de [[Europese Unie]] en de [[NAVO]] en sinds 2011 gebruikt het de [[euro]] als de munteenheid. |
||
− | Estland behoort tot [[Oost-Europa]]. In 1991 werd Estland een onafhankelijke staat, daarvoor maakte het deel uit van de [[Sovjetunie]]. Estland is op 1 mei 2004 toegetreden tot de [[Europese Unie]]. In Estland wordt niet betaald met de Euro, maar met de Estse kroon (EKK). 1 euro is ongeveer 15 EEK waard. Vanaf 1 januari [[2011]] betalen zij ook met de [[euro]]. |
||
+ | De officiële taal van het land is het [[Estisch]], dat erg lijkt op het [[Fins]]. Het land heeft een goede band met andere Baltische Staten, maar ook met Finland. Estland beschouwd zichzelf als een Noord-Europees land. Estland heeft een grote Russische minderheid en is één van de meest atheïstische landen ter wereld. Estland is ook één van de meest digitale maatschappijen ter wereld. Zo vindt het stemmen via het internet plaats en loopt het land in technologie vooruit op de rest van de wereld. |
||
− | ==Klimaat== |
||
+ | |||
− | Het kan tot -15°C vriezen maar dat duurt meestal niet langer dan enkele dagen. In de zomer kan het tot 30°C warm worden, maar temperaturen van rond de 20°C zijn normaal. December en januari zijn donkere maanden met maar zes uur zonlicht. Regen kan in elk jaargetijde vallen in de vorm van korte hevige buien. Lente en herfst zijn over het algemeen koud en nat. |
||
+ | ==Geschiedenis== |
||
+ | ===Van de prehistorie tot middeleeuwen=== |
||
+ | [[Bestand:Siege_of_Narva_1558.jpg|left|300px|miniatuur|De Russische belegering van de stad [[Narva]] in 1558 tijdens de [[Lijflandse Oorlog]].]] |
||
+ | Estland wordt bewoond sinds het 8.000 v.Chr. In de middeleeuwen werd Estland gekoloniseerd door de Duitsers, de Denen en de Zweden. De Denen gaven het land de naam Estland naar het volk dat in het gebied woonde; de [[Aesti]]. Dit volk woonde er al eeuwen en werd ook door de Romein [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]] beschreven. In Estland werden gedurende de middeleeuwen de eerste steden gesticht; namelijk Tallinn, Tartu, Narva en Pärnu. Deze steden werden onderdeel van de [[hanze]]. De steden werden voornamelijk bewoond door Duitsers, terwijl het platteland door de Esten bewoond werd. De Esten op het platteland werkten voornamelijk in dienst van Duitse grootgrondbezitters. De Duitsers bekeerden ook de Esten tot het protestantisme in de 16e eeuw. Het gebied dat de Duitsers in Estland en ook Letland hadden werd de [[Lijflandse Confederatie]] genoemd. |
||
+ | |||
+ | De Russische tsaar [[Ivan de Verschrikkelijke]] viel Lijfland tijdens de [[Lijflandse Oorlog]] in 1561 aan. De confederatie viel hierdoor uiteen en veel gebieden werden onderdeel van het Zweedse deel van Estland. Ook kwamen er delen onder Pools gezag te staan. De handel ging echter gewoon door. Er werd voornamelijk met de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] gehandeld. Estland leverde hout en graan en kreeg van Nederland producten als kaas, boter en diverse duurdere producten. Deze handel wordt de [[moedernegotie]] genoemd. |
||
+ | |||
+ | ===Onderdeel van het Russische Keizerrijk=== |
||
+ | [[Bestand:Kramskoy_Alexander_III.jpg|right|300px|miniatuur|Tsaar [[Alexander III van Rusland|Alexander III]] was verantwoordelijk voor de [[russificatie]] van het Russische Keizerrijk. Nog altijd is dit zichtbaar en levert soms conflicten op.]] |
||
+ | Onder tsaar [[Peter de Grote]] kwam Estland in 1710 definitief onder Russisch gezag te staan als het gevolg van de [[Grote Noordse Oorlog]]. De oorlog ging gepaard met een [[pest]]epidemie, waardoor een groot deel van de bevolking stierf. Ook werd een deel van de Estische bevolking gedeporteerd naar Tartu en moest de Duitse adel trouw zweren aan Peter de Grote. De tsaar gebruikte de Duitsers om Rusland te moderniseren. Onder het Russische Keizerrijk genoten de Esten echter van minder vrijheid. Het land herstelde zich echter in de late 18e eeuw en 19e eeuw bloeide Estland weer op. Estland was belangrijk voor de voedselvoorziening van het nabijgelegen [[Sint-Petersburg]], de toenmalige hoofdstad van Rusland. |
||
+ | |||
+ | Gedurende de 19e eeuw kregen de Esten veel kritiek op het Russische bestuur en de Duitse adel. Alle grond was in handen van de adel en de Esten moesten in dienst van de Duitse adel staan. Pas rond 1850 kwam hier verbetering in. Er ontstond een Estische burgerij en er kwam onderwijs. Er ontstond langzamerhand een Estische nationaliteit. Vanaf tsaar [[Alexander III van Rusland|Alexander III]] werd er echter gedaan aan [[russificatie]], een proces waarbij de bevolking langzaam Russisch gemaakt wordt. Ondertussen werden fabrieken gebouwd en spoorwegen aangelegd, waardoor veel Esten naar de stad verhuisden. In de steden kwamen ze in aanraking met de Estische nationaliteit. In 1905 brak een revolutie uit, waarbij de Esten landhuizen van de adel in de brand staken en de tsaar dwongen een gekozen volksvertegenwoordiging te kiezen. Deze revolutie vond niet enkel in Estland plaats, maar door het gehele Russische Keizerrijk. De tsaar erkende een vorm van volksvertegenwoordiging. Ook mocht het onderwijs in het Estisch gehouden worden en werd het bestuur van de steden ook Estisch. |
||
+ | |||
+ | ===Onafhankelijkheid: 1918-1940=== |
||
+ | [[Bestand:EstRcrtPstr1918.jpg|left|300px|miniatuur|"Broeders, schrijf je snel in bij het volksleger": Deze poster komt uit 1918 en was bedoeld om Esten te werven voor het Estische volksleger tijdens de onafhankelijkheidsoorlog.]] |
||
+ | Als gevolg van de [[Eerste Wereldoorlog]] en de [[Oktoberrevolutie|Russische Revolutie]] brak in 1918 de [[Estische Onafhankelijkheidsoorlog]] uit. Nadat de tsaar door de communisten was afgezet, wilden de Esten zelfbestuur. Ondertussen rukte het Duitse leger op na Estland, maar uiteindelijk riep het land de Republiek Estland uit. Deze bestond toen alleen nog op papier, aangezien Estland door de Duitsers bezet werd. De daadwerkelijke onafhankelijk werd tussen 1918 en 1920 uitgevochten. In 1919 werden zowel de Duitsers als de communisten het land uitgezet en 1920 werd de [[vrede van Tartu]] ondertekend. Hierbij erkende de nieuwe [[Sovjet-Unie]] de onafhankelijkheid van Estland. |
||
+ | |||
+ | De nieuwe republiek hervormde als eerste de landbouw. De landbouwgrond werd grotendeels ingenomen van de Duitse adel door de staat. De staat gaf hiervoor slechts een kleine vergoeding. De staat verdeelde de landbouwgrond onder de Esten om familiebedrijven op te bouwen. Door het herverdelen van de landbouwgrond werd voorkomen dat Estland [[communisme|communistisch]] werd, aangezien de sociale ongelijkheid veel kleiner werd. Het land exporteerde veel producten naar West-Europa en de overheid stimuleerde de industrie. |
||
+ | |||
+ | Estland werd zwaar getroffen door de economische crisis van de jaren 30. De democratie werd instabiel en de werkloosheid was hoog. In een [[referendum]] in 1933 kreeg de president meer bevoegdheden. De president riep hierop een jaar later de noodtoestand uit en kreeg onbeperkte bevoegdheden. Estland werd een [[fascisme|fascistisch]] land. Hoewel de welvaart steeg, waren er oproepen om de democratie te herstellen. Het land nooit gelukt om dit te doen. |
||
+ | |||
+ | ===Tweede Wereldoorlog en de Sovjet-Unie=== |
||
+ | Op 23 augustus 1939 sloten [[Nazi-Duitsland]] en de [[Sovjet-Unie]] de zogeheten [[Molotov-Ribbentroppact]]. Hierin werd besloten dat de twee landen elkaar niet aanvielen en Oost-Europa verdeelden. Estland kwam hierdoor net als Letland, Finland en een deel van Polen in de [[invloedssfeer]] van de Sovjet-Unie. Estland was hierdoor geen onderdeel van de Sovjet-Unie, maar de Sovjet-Unie had veel invloed in Estland. De Russen zorgden onder meer voor een deportatie van veel Esten. Op 22 augustus 1941 vielen de Duitsers Estland binnen, waarna de Sovjet-Unie nog snel grote aantallen Estische mannen opriep om in Siberië te werken. Nazi-Duitsland onderdrukte Estland nog steeds en trad hard op tegen de kleine Joodse bevolking. De meeste Estische Joden waren overigens gevlucht naar de Sovjet-Unie. |
||
+ | |||
+ | [[Bestand:Balti_kett_12.jpg|right|300px|miniatuur|De vreedzame demonstratie "[[Baltische Weg]]" in Estland in 1989.]] |
||
+ | In herfst van 1944 werd Estland opnieuw bezet door de Sovjet-Unie. Zo'n 80.000 Esten vluchtten hierdoor naar het buitenland en Zweden evacueerde de Zweedse bevolking uit Estland. Tussen 1945 en 1949 werden veel politieke tegenstanders naar Siberië gestuurd en de overlevenden hiervan keerden na 1956 terug naar Estland. Opnieuw kreeg Estland te maken met russificatie. Estisch onderwijs was overigens wel toegestaan, maar Russisch werd veel belangrijker. Doordat het Estisch erg lijkt op het [[Fins]] en Finland een neutraal land is, konden de Esten genieten van informatie uit het westen. Veel Esten konden zelfs Finse radio en televisie ontvangen. De Russen zorgden ervoor dat Estland in een hoog tempo gemoderniseerd werd en industrie kreeg. |
||
+ | |||
+ | Onder Sovjetleider [[Gorbatsjov]] werd de Sovjet-Unie opener en kwam er vrijheid van meningsuiting. De economie van de Sovjet-Unie was vastgelopen en het land was verzwakt. Vaak wordt deze openheid en vrijheid gezien als het begin van het einde van de Sovjet-Unie. Vanaf 1990 waren er demonstraties voor de Estische onafhankelijkheid. De Esten zochten steun van de Litouwers en de Letten en de drie landen hielpen elkaar. Het bekendste protest was de [[Baltische Weg]], waarbij twee miljoen mensen een menselijke keten vormden van Vilnius (Litouwen) naar Riga (Letland) naar Tallinn. Dit protest was vreedzaam net als de hele onafhankelijkheidsstrijd. De onafhankelijkheidsstrijd van de Baltische Staten wordt de [[Zingende revolutie]] genoemd naar het feit dat de volksliederen vaak werden gezongen. |
||
+ | |||
+ | ===Definitieve onafhankelijkheid=== |
||
+ | Na de Baltische Weg nam de Sovjet-Unie een verklaring aan om de onafhankelijkheid van de Baltische Staten snel in te stellen. Na een [[staatsgreep]] in [[Moskou]] verklaarde Estland zich echter onafhankelijk en werd op 17 september 1991 samen met Litouwen en Letland erkend als lid van de [[Verenigde Naties]]. Er zaten nog echter altijd Russische militairen in Estland, die pas in 1994 het land verlieten. Na de onafhankelijkheid stortte de economie in. Om de munt te stabiliseren werd deze aan de [[Duitse mark]] gekoppeld. Na de verkiezingen van de zomer van 1992 begon de regering met vergaande hervormingen in de economie, waarbij veel staatsbedrijven aan het bedrijfsleven werden overgedragen. Vanaf 1994 ging het weer beter met de economie en werd Estland alsmaar welvarender. |
||
+ | |||
+ | Op 29 maart 2004 werd Estland onderdeel van de [[NAVO]] en op 1 mei datzelfde jaar van de [[Europese Unie]]. Estland opende haar grenzen met andere EU-landen in 2007 en men betaalt sinds 2011 met de euro. |
||
+ | |||
+ | ==Geografie== |
||
+ | ===Algemeen=== |
||
+ | [[Bestand:Kaali_main_crater_on_2005-08-10.3.jpg|right|300px|miniatuur|De [[Kaali]] bestaan uit negen meteorietkraters, waarvan deze met 110 meter de grootste is.]] |
||
+ | Estland grenst in het noorden aan de [[Finse Golf]] en in het westen aan de [[Baltische Zee]] (Oostzee). Aan de westkust liggen verschillende eilanden, die ook onderdeel zijn van Estland. De twee grootste eilanden zijn [[Saaremaa]] en [[Hiiumaa]]. Daarnaast zijn er nog kleinere eilanden. Ten zuiden van de eilanden ligt de [[Golf van Riga]], die voor een groot gedeelte hoort bij Letland. Aan de grens met Rusland ligt het [[Peipusmeer]], dat de beide landen delen. Het Peipusmeer is het grootste meer van Estland. Het tweede grootste meer is het [[Võrtsjärv]] in het midden van het land. Estland heeft diverse rivieren, zoals de [[Emajõgi]], de [[Pärnu]] en de [[Kasari]]. |
||
+ | |||
+ | Estland is over het algemeen erg vlak. Het hoogste punt, de [[Suur Munamägi]], is slechts 318 meter hoog. Dit is iets lager dan de Vaalserberg in Nederland. Het land is over het algemeen erg bebost, maar er zijn ook grote open vlakten met grasland. De grootste waterval van het is de [[Jägalawaterval]]. Een bijzonder natuurverschijnsel zijn de [[Kaali]] op Saaremaa. De Kaali zijn een groep van negen meteorietkraters die met water zijn volgestroomd. |
||
+ | |||
+ | ===Grote steden=== |
||
+ | {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" |
||
+ | ! colspan="11" align="center" | 10 grootste steden van het land |
||
+ | |- |
||
+ | ! rowspan="23" width:150 |<br /> |
||
+ | |||
+ | [[Bestand:Tallinn-old-town.jpg|200px]]<br />[[Tallinn]]<br /> |
||
+ | [[Bestand:Narva_castle_2008.JPG|200px]]<br />[[Narva]]<br /> |
||
+ | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer |
||
+ | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad |
||
+ | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners <br> (2018) |
||
+ | ! rowspan="23" width:150 | |
||
+ | [[Bestand:Town_Hall23_2008.JPG|200px]]<br />[[Tartu]]<br /> |
||
+ | [[Bestand:Tammiku_asum_2_2008.jpg|200px]]<br />[[Kohtla-Järve]]<br /> |
||
+ | |- |
||
+ | |||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 1 || align="center" | '''[[Tallinn]]''' || align="center" | 430.805 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 2 || align="center" | '''[[Tartu]]''' || align="center" | 93.715 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 3 || align="center" | '''[[Narva]]''' || align="center" | 56,103 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 4 || align="center" | '''[[Pärnu]]''' || align="center" | 39.375 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 5 || align="center" | '''[[Kohtla-Järve]]''' || align="center" | 34.394 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 6 || align="center" | '''[[Viljandi]]''' || align="center" | 17.525 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 7 || align="center" | '''[[Rakvere]]''' || align="center" | 15.413 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 8 || align="center" | '''[[Maardu]]''' || align="center" | 15.189 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 9 || align="center" | '''[[Kuressaare]]''' || align="center" | 13.276 |
||
+ | |- |
||
+ | | align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10 || align="center" | '''[[Sillamäe]]''' || align="center" | 12.989 |
||
+ | |} |
||
+ | |||
+ | ===Klimaat=== |
||
+ | [[Bestand:Smoke_sauna.JPG|right|200px|miniatuur|Winter in Estland]] |
||
+ | Het kan tot -15 °C vriezen maar dat duurt meestal niet langer dan een paar dagen. In de zomer kan het tot 30 °C warm worden, maar temperaturen van rond de 20 °C zijn normaal. December en januari zijn donkere maanden met maar zes uur zonlicht. Regen kan in elke maand vallen in de vorm van korte hevige buien. Lente en herfst zijn over het algemeen koud en nat. |
||
Er liggen meer dan 1500 eilandjes voor de kust. Het land telt ook veel meren, venen, moerassen en rivieren. |
Er liggen meer dan 1500 eilandjes voor de kust. Het land telt ook veel meren, venen, moerassen en rivieren. |
||
− | ==Planten en dieren== |
+ | ===Planten en dieren=== |
+ | [[Bestand:Sokk_hommikul.jpg|left|300px|miniatuur|Een [[hert]] in de graslanden van Estland]] |
||
− | In de westelijke graslanden komen zeldzame orchideeën voor. De meest voorkomende boom is de pijnboom of grove den. De blauwe korenbloem is de nationale bloem van Estland. (Ten tijde van de Sovjetoverheersing was deze bloem ook het symbool van verzet.) |
||
+ | In de westelijke graslanden komen zeldzame orchideeën voor. De meest voorkomende boom is de pijnboom of grove den. De blauwe korenbloem is de nationale bloem van Estland. Ten tijde van de Sovjetoverheersing was deze bloem ook het symbool van verzet. |
||
− | Er leven ongeveer 60 soorten zoogdieren in Estland: |
+ | Er leven ongeveer 60 soorten zoogdieren in Estland: elanden, reeën, wilde zwijnen, dassen, wasberen, vossen, eekhoorns en bevers, maar ook bruine beren, wolven en lynxen. Een bijzonder dier is de vliegende eekhoorn. In de Baltische zee (deze ligt ten Westen van Estland) leeft de grijze zeehond. Ook leven er veel vissen in de wateren om en in Estland, waardoor de commerciële visserij economisch erg belangrijk is. Ook kent Estland veel vogels. Spreeuwen, merels, snippen en steenarenden leven het hele jaar in Estland, andere vogels trekken in de koude winter maanden naar het zuiden om in de lente weer terug te keren. Ook zijn er vogels die in Estland hun winter doorbrengen of die Estland gebruiken als tussenstation op weg naar het warme zuiden. De nationale vogel van Estland is de boerenzwaluw. |
− | == |
+ | ==Bevolking== |
+ | ===Algemeen=== |
||
− | In Estland praat men Estisch, maar bijna iedereen spreekt ook vloeiend Russisch. |
||
+ | [[Bestand:Russophone_population_in_Estonia.png|right|300px|miniatuur|Hoe donkerder, hoe meer Russen in een gebied wonen. Veel Russen hebben geen Estische, maar ook geen Russische nationaliteit. Zij kunnen het land hierdoor niet uit en zijn in feite [[staatsloos]].]] |
||
+ | De grootste bevolkingsgroep van Estland zijn de [[Esten]] zelf met 68%. Toen Estland nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie vond er voortdurend immigratie vanuit Rusland plaats. Dat was onderdeel van een bewuste politiek om Estland te "russificeren". Vandaar dat Estland veel "import-Esten" (Russen) telt. Die maken een kwart van de bevolking van Estland uit. Andere groepen binnen de bevolking zijn de Oekraïners, de Wit-Russen en de Finnen. Oorspronkelijk woonde er een grote groep Duitsers en Zweden in Estland, maar gedurende 1939-1945 gingen zij terug naar hun eigen land. Deze Duitsers en Zweden woonden al eeuwen in Estland door de handel over de Oostzee. |
||
+ | Estland is na Oekraïne het land met de meeste gevallen van [[Aids]]. Aids komt voornamelijk onder de Russische bevolking voor, door drugsverslaving en prostitutie. |
||
− | ==Hoofdstad== |
||
− | De hoofdstad is [[Tallinn]]. [[Tallinn]] ligt over water maar 84 km van de [[hoofdstad]] van [[Finland]], [[Helsinki]]. [[Sint-Petersburg]] in [[Rusland]] ligt op 320 km. |
||
− | == |
+ | ===Taal=== |
+ | [[Bestand:Eesti_tähestik.svg|left|300px|miniatuur|Het Estische alfabet]] |
||
+ | In Estland spreekt men [[Estisch]]. Het Estisch is het meest verwant aan het [[Fins]] en nog minder verwant aan het [[Hongaars]]. Het Estisch lijkt geen verwantschap te hebben met andere grote Europese talen. Het Estisch staat bekend als een vrij moeilijke taal, mede door het grote aantal [[naamval]]len. |
||
+ | |||
+ | Het [[Russisch]] vormt een minderheidstaal in het land en wordt door een kwart van de bevolking gesproken. In de tijd van de Sovjet-Unie was het Russisch een officiële taal in het land. Na de onafhankelijkheid van Estland zagen de Russen niet de noodzaak om het Estisch te leren. Veel oudere Esten beheersen nog in zekere mate het Russisch, terwijl de jeugd tegenwoordig [[Engels]] leert. De belangrijkste minderheidstalen in Estland zijn het [[Oekraïens]], [[Wit-Russisch]], [[Fins]], [[Lets]], [[Pools]], [[Litouws]], [[Jiddisch]], [[Duits]] en [[Zweeds]]. |
||
+ | |||
+ | ===Religie=== |
||
+ | [[Bestand:Alexander-Newski-Kathedrale.JPG|right|300px|miniatuur|Het [[Alexander Nevski-kathedraal (Tallinn)|Alexander Nevski-kathedraal]] in [[Tallinn]]]] |
||
+ | Estland staat bekend als één van de meest ongelovige landen van Europa. In 2011 was bijna 65% van de Esten is [[atheïsme|atheïstisch]]. Dit komt doordat in de Sovjet-Unie religie verboden was en na de onafhankelijkheid er eigenlijk niet echt een kerkelijke traditie was om op terug te grijpen. Van de 35% die wel gelooft, in 19,9% [[lutheranisme|luthers]] (protestants) en 12% [[Russisch-Orthodoxe Kerk|Russisch-orthodox]]. Voornamelijk onder de Russische minderheid wordt de Russisch-Orthodoxe Kerk aangehouden, terwijl de lutherse kerk door heel het land verspreid is. |
||
+ | |||
+ | Een bijzondere religieuze minderheid zijn de Russische oudgelovigen. Zij aanvaarden de macht van de Russisch-Orthodoxe Kerk niet en werden vervolgd. Ze vluchtten uit Rusland en kwamen uiteindelijk in Estland terecht. Vooral aan de oevers van het [[Peipusmeer]] kan men de minderheden vinden. Andere geloven zijn de katholieken, andere protestanten en joden. |
||
+ | |||
+ | ===Onderwijs=== |
||
+ | [[File:TÜ_Hauptgebäude.JPG|left|300px|thumb|Het gebouw van de universiteit van Tartu]] |
||
+ | Internationaal gezien heeft Estland een van de beste onderwijssystemen. Estland staat bekend om de hoge kwaliteit van het onderwijs. In het land zijn er scholen die lesgeven in het Estisch, het Russisch en het Engels. In Estland is er een [[leerplicht]] voor alle kinderen tussen 7 en 17 jaar. Dit betekent dat kinderen van 7 jaar oud met de [[basisschool]] beginnen. Toch kunnen ouders kiezen om een kinderen tussen hun 3e en 7e levensjaar naar een [[voorschool]] te sturen. Deze voorschool is niet verplicht. Op de basisschool leren de kinderen dingen als taal, rekenen en [[wereldoriëntatie]] (geschiedenis, aardrijkskunde, biologie). De cijfers in Estland werken op een andere manier. Kinderen krijgen een cijfer tussen de 1 en de 5. Als je een 5 krijgt heb je het erg goed gedaan, als je een 1 krijgt heb je het erg slecht gedaan. |
||
+ | |||
+ | Na de basisschool gaan de kinderen naar de [[middelbare school]]. In Estland hebben scholieren geen vakken, maar cursussen. Dit betekent dat de leerstof onderverdeeld is in 96 cursussen die de kinderen allemaal moeten halen. Aan het einde is er een examen dat bestaat uit wiskunde, de Estische taal, een vreemde taal (vaak Engels) en een project. Na de middelbare school kunnen scholieren naar een beroepsschool gaan (waar ze een bepaald beroep leren) of naar de universiteit. Estland heeft twee algemene universiteiten (eentje in Tallinn en eentje in Tartu). Daarnaast zijn er allerlei speciale universiteiten en hogescholen. |
||
+ | |||
+ | ==Kunst en cultuur== |
||
+ | [[File:Estonian alternative flag proposal.svg|right|250px|thumb|Deze vlag wordt gebruikt door mensen die Estland als een Scandinavisch land zien. Soms kom je het tegen in Estland.]] |
||
+ | De cultuur van Estland is een mix van de cultuur van Finland en de Baltische Staten. Ook is het beïnvloed door de Duitsers, de Zweden en de Russen. Veel Esten zien Estland als een Scandinavisch land. Estland heeft ook veel gemeen met Scandinavische landen, zoals een koud klimaat, een hoge welvaart en een gemeenschappelijke geschiedenis. Sommige Esten willen zelfs het ontwerp van de vlag aanpassen, zodat het meer lijkt op een Scandinavische vlag (met een kruis). 53% van de Esten ziet Estland een Scandinavisch land, terwijl 52% van de Esten Estland ziet als een Baltisch land. |
||
+ | |||
+ | ===Werelderfgoed=== |
||
+ | Estland heeft slechts twee zaken die op de [[Werelderfgoedlijst]] van [[UNESCO]] staan. Dit zijn: |
||
+ | * Het historische centrum van [[Tallinn]] |
||
+ | * De [[Geodetische boog van Struve]] (deels in andere landen) |
||
+ | |||
+ | ===Muziek=== |
||
+ | [[File:Kalevipoeg_laudu_kandmas,_Oskar_Kallis,_EKM_j_190-118_M_553.jpg|left|300px|thumb|[[Kalevipoeg]] is een nationaal figuur in Estland]] |
||
+ | De Estische muziek gaat helemaal terug naar de 12e eeuw. Uit deze tijd bestaan nog veel volksliederen die vaak gezongen werden door [[herder]]s. Zij gebruikten instrumenten, zoals de [[viool]], de [[citer]] en de [[accordeon]]. Zij werden o.a. gebruikt om [[polka]] en andere dansmuziek te spelen. De [[kannel]] is een typisch Estisch instrument dat steeds populairder wordt. Tot aan de 18e eeuw was er vooral volksmuziek in Estland. Vanaf de 19e eeuw begon de muziek in Estland te veranderen met componisten als [[Rudolf Tobias]] en [[Miina Härma]]. |
||
+ | |||
+ | Tegenwoordig is de Estische muziek buiten Estland niet erg bekend. Toch zijn enkele artiesten die ook in het buitenland succes hebben gehad, zoals [[Arvo Pärt]], [[Georg Ots]] en [[Kerli Kõiv]]. Estland doet ook mee aan het [[Eurovisiesongfestival]]. In 2001 won Estland met het nummer ''Everybody'' van [[Tanel Padar]] en [[Dave Benton]]. Een jaar later organiseerde het land het festival ook. |
||
+ | |||
+ | ===Literatuur=== |
||
+ | De Estische literatuur ontstond in de 13e eeuw kort na de [[Kruistochten]], maar hiervoor waren er al veel volksverhalen en legendes. Deze legendes werden niet altijd opgeschreven, waardoor een hoop verhalen zijn verloren. Vanaf de 13e eeuw werden veel volksverhalen opgeschreven. Tot aan de 19e eeuw kreeg de Estische literatuur weinig aandacht. Dit veranderde in de 19e eeuw toen meer Esten in het Estisch gingen schrijven. Een van de eerste bekende werken was het gedicht ''[[Kalevipoeg]]'' van [[Friedrich Reinhold Kreutzwald]]. Het gedicht is een heldenverhaal waarin Kalevipoeg naar Finland reist om zijn moeder te zoeken, koning wordt en de Duivel verslaat. Het gedicht werd zo populair dat het tegenwoordig wordt gezien als het "nationale gedicht van Estland". |
||
+ | |||
+ | Latere bekende schrijvers zijn [[Veljo Tormis]], [[Oskar Luts]] en [[Jaan Kross]]. |
||
+ | |||
+ | ===Feestdagen=== |
||
+ | [[File:Vabariigi_aastapäeva_paraad.jpeg|right|300px|thumb|De viering van Onafhankelijkheidsdag in 2011]] |
||
+ | [[File:Võidupüha_tseremoonia_2020_--_pärgade_asetamise_tseremoonia.jpg|300px|right|thumb|Kranslegging op Võidupüha]] |
||
+ | Estland heeft 13 officiële feestdagen. Dit zijn: |
||
+ | {| class="wikitable" |
||
+ | ! Datum |
||
+ | ! Feestdag |
||
+ | ! Uitleg |
||
+ | |- |
||
+ | | 1 januari |
||
+ | | [[Nieuwjaarsdag]] |
||
+ | | |
||
+ | |- |
||
+ | | 24 februari |
||
+ | | [[Onafhankelijkheidsdag (Estland)|Onafhankelijkheidsdag]] |
||
+ | | Verklaring van de Estische onafhankelijkheid in 1918 |
||
+ | |- |
||
+ | | Verschillend |
||
+ | | [[Goede Vrijdag]] |
||
+ | | |
||
+ | |- |
||
+ | | 1 mei |
||
+ | | [[Kevadpüha]] |
||
+ | | Viering van het begin van de lente |
||
+ | |- |
||
+ | | Verschillend |
||
+ | | [[Pinksteren]] |
||
+ | | |
||
+ | |- |
||
+ | | 23 juni |
||
+ | | [[Võidupüha]] |
||
+ | | Overwinning op het Duitse leger tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] |
||
+ | |- |
||
+ | | 24 juni |
||
+ | | [[Midzomer]] |
||
+ | | Viering van het midden van de zomer |
||
+ | |- |
||
+ | | 20 augustus |
||
+ | | Dag van de Restauratie van de Onafhankelijkheid |
||
+ | | De dag waarop Estland in 1991 opnieuw onafhankelijk werd. |
||
+ | |- |
||
+ | | 24 december |
||
+ | | [[Eerste kerstdag]] |
||
+ | | |
||
+ | |- |
||
+ | | 25 december |
||
+ | | [[Tweede kerstdag]] |
||
+ | | |
||
+ | |- |
||
+ | |} |
||
+ | |||
+ | ===Eten en drinken=== |
||
+ | [[File:Estonian_rye_bread_sticks_at_restaurant_100_õlle_koht.jpg|left|300px|thumb|[[Roggebrood]] is ook een populaire snack in Estland]] |
||
+ | De Estische keuken bestaat voornamelijk uit [[aardappel]]s, [[varken]]svlees, [[roggebrood]] en [[melk]]producten. Aan de kusten en meren speelt ook [[vis]] een belangrijke rol. Een traditionele Estische maaltijd bestaat uit koude gerechten (worst, aardappelsalade, haring, etc), soep en roggebrood als hoofdgerecht. In de 20e eeuw werd de [[kiluvõileib]] erg populair in Estland. Dit is een sandwich gemaakt van roggebrood met boter en augurken. Soms wordt er ook een gesneden ei en mayonnaise opgedaan. Soepen in Estland bevatten vaak [[zure room]], [[yoghurt]] of [[melk]]. Daarnaast zijn er verschillende desserts, zoals [[kissell]] (vruchtensap), [[kohuke]] (gemaakt van een bepaald soort kaas) of [[mannavaht]] (pudding met fruit). |
||
+ | [[File:Kiiking_02.JPG|right|300px|thumb|[[Kiiking]]]] |
||
+ | Daarnaast zijn er nog verschillende dranken, zoals [[kvass]] en [[wodka]]. |
||
+ | |||
+ | ===Sport=== |
||
+ | De populairste sport in Estland is [[basketball]]. In het land zijn er verschillende basketballteams. Daarnaast zijn ook [[ijshockey]] en [[voetbal]] populaire sporten. Een typisch Estische sport is [[kiiking]]. Dit wordt gedaan door middel van speciale schommels. Een persoon moet op eigen kracht over de kop gaan. Deze sport is bedacht in 1993, maar werd vrij populair in Estland. |
||
+ | |||
+ | In 1920 deed Estland voor het eerst mee aan de Olympische Spelen. Tussen 1958 en 1988 deden Estische sporters mee als onderdeel van het Sovjet-team. Hoewel Estland nooit de Olympische Spelen heeft georganiseerd, werden de zeilwedstrijden voor de Olympische Spelen van 1980 in Moskou wel in Tallinn gehouden. De reden was dat er in Moskou geen plaats voor het zeilen was. |
||
+ | |||
+ | ==Politiek== |
||
+ | ===Nationale politiek=== |
||
+ | [[File:177th_meeting_of_the_Bureau_of_the_European_Committee_of_the_Regions_(CoR)_Kaja_Kallas_(36784407542).jpg|left|250px|thumb|[[Kaja Kallas]], de huidige premier van Estland]] |
||
+ | Estland is een parlementaire democratie en een republiek. Dit betekent dat het land een president als [[staatshoofd]] heeft. De huidige president van Estland is [[Alar Karis]] (sinds 2021). De president heeft een ceremoniële functie. Dit betekent dat de president Estland vertegenwoordigt in het buitenland en binnenland, maar zelf niet veel macht heeft. De premier van Estland, tegenwoordig [[Kaja Kallas]], heeft meer macht en is het hoofd van de regering. De president van het land wordt elke vijf jaar in rechtstreekse verkiezingen gekozen, terwijl de premier niet rechtstreeks wordt gekozen. De partijleider van de grootste partij in het parlement wordt vaak de premier van het land. |
||
+ | |||
+ | Het [[parlement]] van Estland (de [[Riigikogu]]) bestaat uit één kamer van 101 leden. Het parlement wordt iedere vier jaar gekozen in rechtstreekse verkiezingen. Het parlement maakt en stemt over wetten en houdt de regering in de gaten. Sinds 2007 kunnen mensen in Estland online stemmen voor de parlementsverkiezingen, wat Estland het eerste land maakte met nationale online-verkiezingen. Voorheen konden de Esten al voor de gemeenteraadsverkiezingen online stemmen. |
||
+ | [[Bestand:Old_Town_of_Tallinn,_Tallinn,_Estonia_-_panoramio_(68).jpg|right|300px|miniatuur|Het parlementsgebouw in Tallinn, waar het Estische parlement zetelt.]] |
||
+ | ===Politieke partijen=== |
||
+ | Estland heeft verschillende [[politieke partij]]en. Toch zijn er eigenlijk maar vijf grote partijen. Dit zijn: |
||
+ | * [[Eesti Reformierakond]], een centrum-rechtse, liberale partij. |
||
+ | * [[Eesti Keskerakond]], een centrum-linkse, sociaal-liberale partij. |
||
+ | * [[Eesti Konservatiivne Rahvaerakond]], een extreem-rechtse, conservatieve partij. |
||
+ | * [[Sotsiaaldemokraatlik Erakond]], een centrum-linkse, sociaaldemocratische partij. |
||
+ | * [[Isamaa]], een rechtse, conservatieve partij. |
||
+ | Daarnaast zijn er nog enkele kleinere partijen, maar deze zijn niet vertegenwoordigd in het parlement. |
||
+ | |||
+ | ===Bestuurlijke indeling=== |
||
+ | Estland is verdeeld in 15 provincies (''maakonnad''). Elke provincie heeft een eigen vlag, die bestaat uit een twee horizontale strepen (groen onder, wit boven). Op de witte streep staat het wapen van de desbetreffende provincie afgebeeld. |
||
+ | {{Kolommen3 |
||
+ | | Kolom1= |
||
+ | * [[Harjumaa]] |
||
+ | * [[Hiiumaa]] |
||
+ | * [[Ida-Virumaa]] |
||
+ | * [[Järvamaa]] |
||
+ | * [[Jõgevamaa]] |
||
+ | * [[Läänemaa]] |
||
+ | * [[Lääne-Virumaa]] |
||
+ | * [[Pärnumaa]] |
||
+ | | Kolom2= |
||
+ | * [[Põlvamaa]] |
||
+ | * [[Raplamaa]] |
||
+ | * [[Saaremaa]] |
||
+ | * [[Tartumaa]] |
||
+ | * [[Valgamaa]] |
||
+ | * [[Viljandimaa]] |
||
+ | * [[Võrumaa]] |
||
+ | | Kolom3= |
||
+ | [[Bestand:Eesti_maakonnad_2006.svg|right|280px]] |
||
+ | }} |
||
+ | De provincies zijn weer ingedeeld in gemeenten. Er zijn twee soorten gemeenten; de landelijke gemeenten (''vald'') en de steden (''linn''). |
||
+ | |||
+ | ===Buitenlandse politiek=== |
||
+ | [[File:Vladimir_Putin_and_Kersti_Kaljulaid_(2019-04-18)_04.jpg|left|300px|thumb|De voormalige Estische president [[Kersti Kaljulaid]] op bezoek bij de Russische president [[Vladimir Poetin]] in 2019]] |
||
+ | Estland is lid van de verschillende internationale organisaties, zoals de [[Verenigde Naties]], de [[NAVO]] en de [[Europese Unie]]. Estland heeft goede banden met Letland en Litouwen. De drie landen vormen samen de Baltische Staten en hebben gezamenlijke geschiedenis. Tijdens de val van de Sovjet-Unie werkten de landen ook samen om onafhankelijk te worden. Ook traden ze te gelijk toe tot de NAVO en de Europese Unie. De Baltische Staten werken samen op politiek en economisch vlak. Daarnaast heeft Estland nog goede banden met de Scandinavische landen, vooral met [[Zweden]] en [[Finland]]. Finland en Estland zijn erg goede vrienden, aangezien hun taal en cultuur veel gemeen heeft. Daarnaast heeft Estland nog goede banden met de [[Verenigde Staten]], vooral op militair vlak. |
||
+ | |||
+ | De banden tussen Estland en Rusland zijn erg slecht. Sinds 2014 verslechteren de banden tussen beide landen als gevolg van de [[Krimcrisis]]. Veel Esten zijn bang dat Rusland ook Estland zou binnenvallen. Hierdoor is het Estische leger de grens met Rusland beter gaan bewaken. Ook wordt het internationaal geholpen door de NAVO. Na de [[Russische invasie van Oekraïne in 2022|Russische inval in Oekraïne]] van 2022 sloot Estland het luchtruim voor Russische vliegtuigen. |
||
+ | |||
+ | ==Economie== |
||
+ | [[Bestand:E-Energy_(37153167136).jpg|right|300px|miniatuur|''E-Estonia'' is een project van de overheid, dat inwoners aanmoedigt om met overheid via het internet te communiceren. De digitale samenleving in Estland is één van de grootste ter wereld, internet in Estland is erg modern en snel en bovendien is het internet de nationale trots van Estland.]] |
||
+ | Estland gebruikt de [[euro]] als munteenheid sinds 2011. Na de val van het communisme moest de Estische economie opgezet worden van een [[planeconomie]] naar een [[markteconomie]]. Dit is vaak een moeilijke overgang, maar ging in Estland erg goed. Het land heeft de laagste [[staatsschuld]] van Europa en heeft een goede digitale en bankensector. Veel Internetbedrijven zitten gevestigd in Estland en Estland loopt op digitaal vlak ook voor op de rest van de wereld. Estland wordt ook wel de [[Silicon Vally]] van Europa genoemd. Chatservice [[Skype]] is gestart in Estland. Het heeft zich sinds de onafhankelijkheid enorm gemoderniseerd en is daarom één van de rijkste voormalige communistische landen. Estland is ook een erg stabiel land en wordt in veel lijsten van stabielste landen stabieler genoemd dan landen als Denemarken, Zwitserland en Canada. Qua economische vrijheid staat het land op de zesde plaats. |
||
+ | |||
+ | Het belangrijkste importproduct van Estland zijn [[aardolie]] en [[aardgas]], dat vaak uit Rusland komt. De belangrijkste handelspartner van Estland is echter Finland; dat zowel grootste import- als exportpartner is. Qua exportpartners zijn [[Zweden]], Letland, de [[Verenigde Staten]] en [[Duitsland]] nog belangrijk. Duitsland, Litouwen, Zweden en Rusland zijn andere belangrijke importpartners. Belangrijke exportproducten uit Estland zijn papier, karton, machines en machineonderdelen, textiel, meubels, voedingsmiddelen, metalen en chemische producten. |
||
+ | |||
+ | ==Fotogalerij== |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
− | Afbeelding: |
+ | Afbeelding:Europe location EST.png|Locatie in Europa |
− | + | File:Finlandsat.jpg|Satelietfoto |
|
− | Afbeelding:Finland sat.jpg|Satelietfoto |
||
Afbeelding:Finland wintersat.jpg|Satelietfoto in winter |
Afbeelding:Finland wintersat.jpg|Satelietfoto in winter |
||
+ | File:Flag of the Estonian Soviet Socialist Republic (1953–1990).svg|De vlag van Estland in de tijd van de Sovjet-Unie |
||
− | </gallery> |
||
+ | File:Emblem_of_the_Estonian_SSR.svg|Het embleem van Estland in de tijd van de Sovjet-Unie |
||
− | |||
− | ==Vlag en wapen== |
||
− | <gallery> |
||
− | Afbeelding:Flag of Estonia.png|Vlag van Estland |
||
− | Afbeelding:WapenEstland.svg|Wapen van Estland |
||
− | Afbeelding:Estland comwapen.gif|Wapen van Estland in de Soviet-Unie periode |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
==Externe link== |
==Externe link== |
||
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/en.html CIA worldfactbook] |
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/en.html CIA worldfactbook] |
||
+ | {{Navigatie Europese Unie}} |
||
− | |||
{{Navigatie Landen Europa}} |
{{Navigatie Landen Europa}} |
||
+ | |||
− | [[categorie:Landen]] |
||
− | [[Categorie:Europese Unie]] |
+ | [[Categorie:Lidstaat van de Europese Unie]] |
+ | [[Categorie:Landen van Europa]] |
||
+ | |||
+ | [[de:Estland]] |
||
+ | [[en:Estonia]] |
||
+ | [[es:Estonia]] |
||
+ | [[fr:Estonie]] |
||
+ | [[it:Estonia]] |
Huidige versie van 8 okt 2023 om 20:14
Republiek Estland Eesti Vabariik | |
---|---|
Hoofdstad | Tallinn |
Aantal inwoners | 1.330.068 (2021) |
Oppervlakte | 45.339 km² |
Regeringsvorm | Parlementaire republiek |
President | Alar Karis (sinds 2021) |
Premier | Kaja Kallas (sinds 2021) |
Godsdienst | Geen religie (64,9%) Christendom (34%) Overig (1,1%) |
Taal | Estisch (eesti keel) |
Munteenheid | Euro |
Volkslied | Mu isamaa, mu õnn ja rõõm |
Nationale feestdag | Onafhankelijkheidsdag (24 februari) |
Landcode | EST |
Estland is een land is het noordoosten van Europa. Het is samen met Letland en Litouwen één van de drie Baltische Staten. Het land grenst in het zuiden aan Letland, in het oosten aan Rusland, in het noorden aan de Finse Golf en in het westen aan de Baltische Zee (Oostzee). De hoofdstad van het land is Tallinn.
Estland heeft een lange geschiedenis, maar bestaat als land erg kort. Het land is onder andere bewoond geweest door de Duitsers, de Zweden en de Russen. Uiteindelijk werd het onderdeel van het Russische Keizerrijk. Tussen 1918 en 1940 was het land onafhankelijk, maar werd tijdens de Tweede Wereldoorlog aangevallen door Duitsland en na de oorlog werd het bij de Sovjet-Unie gevoegd. Estland werd in 1991 onafhankelijk en is één van de rijkste voormalige communistische landen. In 2004 werd het land onderdeel van de Europese Unie en de NAVO en sinds 2011 gebruikt het de euro als de munteenheid.
De officiële taal van het land is het Estisch, dat erg lijkt op het Fins. Het land heeft een goede band met andere Baltische Staten, maar ook met Finland. Estland beschouwd zichzelf als een Noord-Europees land. Estland heeft een grote Russische minderheid en is één van de meest atheïstische landen ter wereld. Estland is ook één van de meest digitale maatschappijen ter wereld. Zo vindt het stemmen via het internet plaats en loopt het land in technologie vooruit op de rest van de wereld.
Geschiedenis
Van de prehistorie tot middeleeuwen
Estland wordt bewoond sinds het 8.000 v.Chr. In de middeleeuwen werd Estland gekoloniseerd door de Duitsers, de Denen en de Zweden. De Denen gaven het land de naam Estland naar het volk dat in het gebied woonde; de Aesti. Dit volk woonde er al eeuwen en werd ook door de Romein Tacitus beschreven. In Estland werden gedurende de middeleeuwen de eerste steden gesticht; namelijk Tallinn, Tartu, Narva en Pärnu. Deze steden werden onderdeel van de hanze. De steden werden voornamelijk bewoond door Duitsers, terwijl het platteland door de Esten bewoond werd. De Esten op het platteland werkten voornamelijk in dienst van Duitse grootgrondbezitters. De Duitsers bekeerden ook de Esten tot het protestantisme in de 16e eeuw. Het gebied dat de Duitsers in Estland en ook Letland hadden werd de Lijflandse Confederatie genoemd.
De Russische tsaar Ivan de Verschrikkelijke viel Lijfland tijdens de Lijflandse Oorlog in 1561 aan. De confederatie viel hierdoor uiteen en veel gebieden werden onderdeel van het Zweedse deel van Estland. Ook kwamen er delen onder Pools gezag te staan. De handel ging echter gewoon door. Er werd voornamelijk met de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gehandeld. Estland leverde hout en graan en kreeg van Nederland producten als kaas, boter en diverse duurdere producten. Deze handel wordt de moedernegotie genoemd.
Onderdeel van het Russische Keizerrijk
Onder tsaar Peter de Grote kwam Estland in 1710 definitief onder Russisch gezag te staan als het gevolg van de Grote Noordse Oorlog. De oorlog ging gepaard met een pestepidemie, waardoor een groot deel van de bevolking stierf. Ook werd een deel van de Estische bevolking gedeporteerd naar Tartu en moest de Duitse adel trouw zweren aan Peter de Grote. De tsaar gebruikte de Duitsers om Rusland te moderniseren. Onder het Russische Keizerrijk genoten de Esten echter van minder vrijheid. Het land herstelde zich echter in de late 18e eeuw en 19e eeuw bloeide Estland weer op. Estland was belangrijk voor de voedselvoorziening van het nabijgelegen Sint-Petersburg, de toenmalige hoofdstad van Rusland.
Gedurende de 19e eeuw kregen de Esten veel kritiek op het Russische bestuur en de Duitse adel. Alle grond was in handen van de adel en de Esten moesten in dienst van de Duitse adel staan. Pas rond 1850 kwam hier verbetering in. Er ontstond een Estische burgerij en er kwam onderwijs. Er ontstond langzamerhand een Estische nationaliteit. Vanaf tsaar Alexander III werd er echter gedaan aan russificatie, een proces waarbij de bevolking langzaam Russisch gemaakt wordt. Ondertussen werden fabrieken gebouwd en spoorwegen aangelegd, waardoor veel Esten naar de stad verhuisden. In de steden kwamen ze in aanraking met de Estische nationaliteit. In 1905 brak een revolutie uit, waarbij de Esten landhuizen van de adel in de brand staken en de tsaar dwongen een gekozen volksvertegenwoordiging te kiezen. Deze revolutie vond niet enkel in Estland plaats, maar door het gehele Russische Keizerrijk. De tsaar erkende een vorm van volksvertegenwoordiging. Ook mocht het onderwijs in het Estisch gehouden worden en werd het bestuur van de steden ook Estisch.
Onafhankelijkheid: 1918-1940
Als gevolg van de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie brak in 1918 de Estische Onafhankelijkheidsoorlog uit. Nadat de tsaar door de communisten was afgezet, wilden de Esten zelfbestuur. Ondertussen rukte het Duitse leger op na Estland, maar uiteindelijk riep het land de Republiek Estland uit. Deze bestond toen alleen nog op papier, aangezien Estland door de Duitsers bezet werd. De daadwerkelijke onafhankelijk werd tussen 1918 en 1920 uitgevochten. In 1919 werden zowel de Duitsers als de communisten het land uitgezet en 1920 werd de vrede van Tartu ondertekend. Hierbij erkende de nieuwe Sovjet-Unie de onafhankelijkheid van Estland.
De nieuwe republiek hervormde als eerste de landbouw. De landbouwgrond werd grotendeels ingenomen van de Duitse adel door de staat. De staat gaf hiervoor slechts een kleine vergoeding. De staat verdeelde de landbouwgrond onder de Esten om familiebedrijven op te bouwen. Door het herverdelen van de landbouwgrond werd voorkomen dat Estland communistisch werd, aangezien de sociale ongelijkheid veel kleiner werd. Het land exporteerde veel producten naar West-Europa en de overheid stimuleerde de industrie.
Estland werd zwaar getroffen door de economische crisis van de jaren 30. De democratie werd instabiel en de werkloosheid was hoog. In een referendum in 1933 kreeg de president meer bevoegdheden. De president riep hierop een jaar later de noodtoestand uit en kreeg onbeperkte bevoegdheden. Estland werd een fascistisch land. Hoewel de welvaart steeg, waren er oproepen om de democratie te herstellen. Het land nooit gelukt om dit te doen.
Tweede Wereldoorlog en de Sovjet-Unie
Op 23 augustus 1939 sloten Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie de zogeheten Molotov-Ribbentroppact. Hierin werd besloten dat de twee landen elkaar niet aanvielen en Oost-Europa verdeelden. Estland kwam hierdoor net als Letland, Finland en een deel van Polen in de invloedssfeer van de Sovjet-Unie. Estland was hierdoor geen onderdeel van de Sovjet-Unie, maar de Sovjet-Unie had veel invloed in Estland. De Russen zorgden onder meer voor een deportatie van veel Esten. Op 22 augustus 1941 vielen de Duitsers Estland binnen, waarna de Sovjet-Unie nog snel grote aantallen Estische mannen opriep om in Siberië te werken. Nazi-Duitsland onderdrukte Estland nog steeds en trad hard op tegen de kleine Joodse bevolking. De meeste Estische Joden waren overigens gevlucht naar de Sovjet-Unie.
In herfst van 1944 werd Estland opnieuw bezet door de Sovjet-Unie. Zo'n 80.000 Esten vluchtten hierdoor naar het buitenland en Zweden evacueerde de Zweedse bevolking uit Estland. Tussen 1945 en 1949 werden veel politieke tegenstanders naar Siberië gestuurd en de overlevenden hiervan keerden na 1956 terug naar Estland. Opnieuw kreeg Estland te maken met russificatie. Estisch onderwijs was overigens wel toegestaan, maar Russisch werd veel belangrijker. Doordat het Estisch erg lijkt op het Fins en Finland een neutraal land is, konden de Esten genieten van informatie uit het westen. Veel Esten konden zelfs Finse radio en televisie ontvangen. De Russen zorgden ervoor dat Estland in een hoog tempo gemoderniseerd werd en industrie kreeg.
Onder Sovjetleider Gorbatsjov werd de Sovjet-Unie opener en kwam er vrijheid van meningsuiting. De economie van de Sovjet-Unie was vastgelopen en het land was verzwakt. Vaak wordt deze openheid en vrijheid gezien als het begin van het einde van de Sovjet-Unie. Vanaf 1990 waren er demonstraties voor de Estische onafhankelijkheid. De Esten zochten steun van de Litouwers en de Letten en de drie landen hielpen elkaar. Het bekendste protest was de Baltische Weg, waarbij twee miljoen mensen een menselijke keten vormden van Vilnius (Litouwen) naar Riga (Letland) naar Tallinn. Dit protest was vreedzaam net als de hele onafhankelijkheidsstrijd. De onafhankelijkheidsstrijd van de Baltische Staten wordt de Zingende revolutie genoemd naar het feit dat de volksliederen vaak werden gezongen.
Definitieve onafhankelijkheid
Na de Baltische Weg nam de Sovjet-Unie een verklaring aan om de onafhankelijkheid van de Baltische Staten snel in te stellen. Na een staatsgreep in Moskou verklaarde Estland zich echter onafhankelijk en werd op 17 september 1991 samen met Litouwen en Letland erkend als lid van de Verenigde Naties. Er zaten nog echter altijd Russische militairen in Estland, die pas in 1994 het land verlieten. Na de onafhankelijkheid stortte de economie in. Om de munt te stabiliseren werd deze aan de Duitse mark gekoppeld. Na de verkiezingen van de zomer van 1992 begon de regering met vergaande hervormingen in de economie, waarbij veel staatsbedrijven aan het bedrijfsleven werden overgedragen. Vanaf 1994 ging het weer beter met de economie en werd Estland alsmaar welvarender.
Op 29 maart 2004 werd Estland onderdeel van de NAVO en op 1 mei datzelfde jaar van de Europese Unie. Estland opende haar grenzen met andere EU-landen in 2007 en men betaalt sinds 2011 met de euro.
Geografie
Algemeen
Estland grenst in het noorden aan de Finse Golf en in het westen aan de Baltische Zee (Oostzee). Aan de westkust liggen verschillende eilanden, die ook onderdeel zijn van Estland. De twee grootste eilanden zijn Saaremaa en Hiiumaa. Daarnaast zijn er nog kleinere eilanden. Ten zuiden van de eilanden ligt de Golf van Riga, die voor een groot gedeelte hoort bij Letland. Aan de grens met Rusland ligt het Peipusmeer, dat de beide landen delen. Het Peipusmeer is het grootste meer van Estland. Het tweede grootste meer is het Võrtsjärv in het midden van het land. Estland heeft diverse rivieren, zoals de Emajõgi, de Pärnu en de Kasari.
Estland is over het algemeen erg vlak. Het hoogste punt, de Suur Munamägi, is slechts 318 meter hoog. Dit is iets lager dan de Vaalserberg in Nederland. Het land is over het algemeen erg bebost, maar er zijn ook grote open vlakten met grasland. De grootste waterval van het is de Jägalawaterval. Een bijzonder natuurverschijnsel zijn de Kaali op Saaremaa. De Kaali zijn een groep van negen meteorietkraters die met water zijn volgestroomd.
Grote steden
10 grootste steden van het land | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nummer | Stad | Inwoners (2018) |
||||||||
1 | Tallinn | 430.805 | ||||||||
2 | Tartu | 93.715 | ||||||||
3 | Narva | 56,103 | ||||||||
4 | Pärnu | 39.375 | ||||||||
5 | Kohtla-Järve | 34.394 | ||||||||
6 | Viljandi | 17.525 | ||||||||
7 | Rakvere | 15.413 | ||||||||
8 | Maardu | 15.189 | ||||||||
9 | Kuressaare | 13.276 | ||||||||
10 | Sillamäe | 12.989 |
Klimaat
Het kan tot -15 °C vriezen maar dat duurt meestal niet langer dan een paar dagen. In de zomer kan het tot 30 °C warm worden, maar temperaturen van rond de 20 °C zijn normaal. December en januari zijn donkere maanden met maar zes uur zonlicht. Regen kan in elke maand vallen in de vorm van korte hevige buien. Lente en herfst zijn over het algemeen koud en nat.
Er liggen meer dan 1500 eilandjes voor de kust. Het land telt ook veel meren, venen, moerassen en rivieren.
Planten en dieren
In de westelijke graslanden komen zeldzame orchideeën voor. De meest voorkomende boom is de pijnboom of grove den. De blauwe korenbloem is de nationale bloem van Estland. Ten tijde van de Sovjetoverheersing was deze bloem ook het symbool van verzet.
Er leven ongeveer 60 soorten zoogdieren in Estland: elanden, reeën, wilde zwijnen, dassen, wasberen, vossen, eekhoorns en bevers, maar ook bruine beren, wolven en lynxen. Een bijzonder dier is de vliegende eekhoorn. In de Baltische zee (deze ligt ten Westen van Estland) leeft de grijze zeehond. Ook leven er veel vissen in de wateren om en in Estland, waardoor de commerciële visserij economisch erg belangrijk is. Ook kent Estland veel vogels. Spreeuwen, merels, snippen en steenarenden leven het hele jaar in Estland, andere vogels trekken in de koude winter maanden naar het zuiden om in de lente weer terug te keren. Ook zijn er vogels die in Estland hun winter doorbrengen of die Estland gebruiken als tussenstation op weg naar het warme zuiden. De nationale vogel van Estland is de boerenzwaluw.
Bevolking
Algemeen
De grootste bevolkingsgroep van Estland zijn de Esten zelf met 68%. Toen Estland nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie vond er voortdurend immigratie vanuit Rusland plaats. Dat was onderdeel van een bewuste politiek om Estland te "russificeren". Vandaar dat Estland veel "import-Esten" (Russen) telt. Die maken een kwart van de bevolking van Estland uit. Andere groepen binnen de bevolking zijn de Oekraïners, de Wit-Russen en de Finnen. Oorspronkelijk woonde er een grote groep Duitsers en Zweden in Estland, maar gedurende 1939-1945 gingen zij terug naar hun eigen land. Deze Duitsers en Zweden woonden al eeuwen in Estland door de handel over de Oostzee.
Estland is na Oekraïne het land met de meeste gevallen van Aids. Aids komt voornamelijk onder de Russische bevolking voor, door drugsverslaving en prostitutie.
Taal
In Estland spreekt men Estisch. Het Estisch is het meest verwant aan het Fins en nog minder verwant aan het Hongaars. Het Estisch lijkt geen verwantschap te hebben met andere grote Europese talen. Het Estisch staat bekend als een vrij moeilijke taal, mede door het grote aantal naamvallen.
Het Russisch vormt een minderheidstaal in het land en wordt door een kwart van de bevolking gesproken. In de tijd van de Sovjet-Unie was het Russisch een officiële taal in het land. Na de onafhankelijkheid van Estland zagen de Russen niet de noodzaak om het Estisch te leren. Veel oudere Esten beheersen nog in zekere mate het Russisch, terwijl de jeugd tegenwoordig Engels leert. De belangrijkste minderheidstalen in Estland zijn het Oekraïens, Wit-Russisch, Fins, Lets, Pools, Litouws, Jiddisch, Duits en Zweeds.
Religie
Estland staat bekend als één van de meest ongelovige landen van Europa. In 2011 was bijna 65% van de Esten is atheïstisch. Dit komt doordat in de Sovjet-Unie religie verboden was en na de onafhankelijkheid er eigenlijk niet echt een kerkelijke traditie was om op terug te grijpen. Van de 35% die wel gelooft, in 19,9% luthers (protestants) en 12% Russisch-orthodox. Voornamelijk onder de Russische minderheid wordt de Russisch-Orthodoxe Kerk aangehouden, terwijl de lutherse kerk door heel het land verspreid is.
Een bijzondere religieuze minderheid zijn de Russische oudgelovigen. Zij aanvaarden de macht van de Russisch-Orthodoxe Kerk niet en werden vervolgd. Ze vluchtten uit Rusland en kwamen uiteindelijk in Estland terecht. Vooral aan de oevers van het Peipusmeer kan men de minderheden vinden. Andere geloven zijn de katholieken, andere protestanten en joden.
Onderwijs
Internationaal gezien heeft Estland een van de beste onderwijssystemen. Estland staat bekend om de hoge kwaliteit van het onderwijs. In het land zijn er scholen die lesgeven in het Estisch, het Russisch en het Engels. In Estland is er een leerplicht voor alle kinderen tussen 7 en 17 jaar. Dit betekent dat kinderen van 7 jaar oud met de basisschool beginnen. Toch kunnen ouders kiezen om een kinderen tussen hun 3e en 7e levensjaar naar een voorschool te sturen. Deze voorschool is niet verplicht. Op de basisschool leren de kinderen dingen als taal, rekenen en wereldoriëntatie (geschiedenis, aardrijkskunde, biologie). De cijfers in Estland werken op een andere manier. Kinderen krijgen een cijfer tussen de 1 en de 5. Als je een 5 krijgt heb je het erg goed gedaan, als je een 1 krijgt heb je het erg slecht gedaan.
Na de basisschool gaan de kinderen naar de middelbare school. In Estland hebben scholieren geen vakken, maar cursussen. Dit betekent dat de leerstof onderverdeeld is in 96 cursussen die de kinderen allemaal moeten halen. Aan het einde is er een examen dat bestaat uit wiskunde, de Estische taal, een vreemde taal (vaak Engels) en een project. Na de middelbare school kunnen scholieren naar een beroepsschool gaan (waar ze een bepaald beroep leren) of naar de universiteit. Estland heeft twee algemene universiteiten (eentje in Tallinn en eentje in Tartu). Daarnaast zijn er allerlei speciale universiteiten en hogescholen.
Kunst en cultuur
De cultuur van Estland is een mix van de cultuur van Finland en de Baltische Staten. Ook is het beïnvloed door de Duitsers, de Zweden en de Russen. Veel Esten zien Estland als een Scandinavisch land. Estland heeft ook veel gemeen met Scandinavische landen, zoals een koud klimaat, een hoge welvaart en een gemeenschappelijke geschiedenis. Sommige Esten willen zelfs het ontwerp van de vlag aanpassen, zodat het meer lijkt op een Scandinavische vlag (met een kruis). 53% van de Esten ziet Estland een Scandinavisch land, terwijl 52% van de Esten Estland ziet als een Baltisch land.
Werelderfgoed
Estland heeft slechts twee zaken die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staan. Dit zijn:
- Het historische centrum van Tallinn
- De Geodetische boog van Struve (deels in andere landen)
Muziek
De Estische muziek gaat helemaal terug naar de 12e eeuw. Uit deze tijd bestaan nog veel volksliederen die vaak gezongen werden door herders. Zij gebruikten instrumenten, zoals de viool, de citer en de accordeon. Zij werden o.a. gebruikt om polka en andere dansmuziek te spelen. De kannel is een typisch Estisch instrument dat steeds populairder wordt. Tot aan de 18e eeuw was er vooral volksmuziek in Estland. Vanaf de 19e eeuw begon de muziek in Estland te veranderen met componisten als Rudolf Tobias en Miina Härma.
Tegenwoordig is de Estische muziek buiten Estland niet erg bekend. Toch zijn enkele artiesten die ook in het buitenland succes hebben gehad, zoals Arvo Pärt, Georg Ots en Kerli Kõiv. Estland doet ook mee aan het Eurovisiesongfestival. In 2001 won Estland met het nummer Everybody van Tanel Padar en Dave Benton. Een jaar later organiseerde het land het festival ook.
Literatuur
De Estische literatuur ontstond in de 13e eeuw kort na de Kruistochten, maar hiervoor waren er al veel volksverhalen en legendes. Deze legendes werden niet altijd opgeschreven, waardoor een hoop verhalen zijn verloren. Vanaf de 13e eeuw werden veel volksverhalen opgeschreven. Tot aan de 19e eeuw kreeg de Estische literatuur weinig aandacht. Dit veranderde in de 19e eeuw toen meer Esten in het Estisch gingen schrijven. Een van de eerste bekende werken was het gedicht Kalevipoeg van Friedrich Reinhold Kreutzwald. Het gedicht is een heldenverhaal waarin Kalevipoeg naar Finland reist om zijn moeder te zoeken, koning wordt en de Duivel verslaat. Het gedicht werd zo populair dat het tegenwoordig wordt gezien als het "nationale gedicht van Estland".
Latere bekende schrijvers zijn Veljo Tormis, Oskar Luts en Jaan Kross.
Feestdagen
Estland heeft 13 officiële feestdagen. Dit zijn:
Datum | Feestdag | Uitleg |
---|---|---|
1 januari | Nieuwjaarsdag | |
24 februari | Onafhankelijkheidsdag | Verklaring van de Estische onafhankelijkheid in 1918 |
Verschillend | Goede Vrijdag | |
1 mei | Kevadpüha | Viering van het begin van de lente |
Verschillend | Pinksteren | |
23 juni | Võidupüha | Overwinning op het Duitse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog |
24 juni | Midzomer | Viering van het midden van de zomer |
20 augustus | Dag van de Restauratie van de Onafhankelijkheid | De dag waarop Estland in 1991 opnieuw onafhankelijk werd. |
24 december | Eerste kerstdag | |
25 december | Tweede kerstdag |
Eten en drinken
De Estische keuken bestaat voornamelijk uit aardappels, varkensvlees, roggebrood en melkproducten. Aan de kusten en meren speelt ook vis een belangrijke rol. Een traditionele Estische maaltijd bestaat uit koude gerechten (worst, aardappelsalade, haring, etc), soep en roggebrood als hoofdgerecht. In de 20e eeuw werd de kiluvõileib erg populair in Estland. Dit is een sandwich gemaakt van roggebrood met boter en augurken. Soms wordt er ook een gesneden ei en mayonnaise opgedaan. Soepen in Estland bevatten vaak zure room, yoghurt of melk. Daarnaast zijn er verschillende desserts, zoals kissell (vruchtensap), kohuke (gemaakt van een bepaald soort kaas) of mannavaht (pudding met fruit).
Daarnaast zijn er nog verschillende dranken, zoals kvass en wodka.
Sport
De populairste sport in Estland is basketball. In het land zijn er verschillende basketballteams. Daarnaast zijn ook ijshockey en voetbal populaire sporten. Een typisch Estische sport is kiiking. Dit wordt gedaan door middel van speciale schommels. Een persoon moet op eigen kracht over de kop gaan. Deze sport is bedacht in 1993, maar werd vrij populair in Estland.
In 1920 deed Estland voor het eerst mee aan de Olympische Spelen. Tussen 1958 en 1988 deden Estische sporters mee als onderdeel van het Sovjet-team. Hoewel Estland nooit de Olympische Spelen heeft georganiseerd, werden de zeilwedstrijden voor de Olympische Spelen van 1980 in Moskou wel in Tallinn gehouden. De reden was dat er in Moskou geen plaats voor het zeilen was.
Politiek
Nationale politiek
Estland is een parlementaire democratie en een republiek. Dit betekent dat het land een president als staatshoofd heeft. De huidige president van Estland is Alar Karis (sinds 2021). De president heeft een ceremoniële functie. Dit betekent dat de president Estland vertegenwoordigt in het buitenland en binnenland, maar zelf niet veel macht heeft. De premier van Estland, tegenwoordig Kaja Kallas, heeft meer macht en is het hoofd van de regering. De president van het land wordt elke vijf jaar in rechtstreekse verkiezingen gekozen, terwijl de premier niet rechtstreeks wordt gekozen. De partijleider van de grootste partij in het parlement wordt vaak de premier van het land.
Het parlement van Estland (de Riigikogu) bestaat uit één kamer van 101 leden. Het parlement wordt iedere vier jaar gekozen in rechtstreekse verkiezingen. Het parlement maakt en stemt over wetten en houdt de regering in de gaten. Sinds 2007 kunnen mensen in Estland online stemmen voor de parlementsverkiezingen, wat Estland het eerste land maakte met nationale online-verkiezingen. Voorheen konden de Esten al voor de gemeenteraadsverkiezingen online stemmen.
Politieke partijen
Estland heeft verschillende politieke partijen. Toch zijn er eigenlijk maar vijf grote partijen. Dit zijn:
- Eesti Reformierakond, een centrum-rechtse, liberale partij.
- Eesti Keskerakond, een centrum-linkse, sociaal-liberale partij.
- Eesti Konservatiivne Rahvaerakond, een extreem-rechtse, conservatieve partij.
- Sotsiaaldemokraatlik Erakond, een centrum-linkse, sociaaldemocratische partij.
- Isamaa, een rechtse, conservatieve partij.
Daarnaast zijn er nog enkele kleinere partijen, maar deze zijn niet vertegenwoordigd in het parlement.
Bestuurlijke indeling
Estland is verdeeld in 15 provincies (maakonnad). Elke provincie heeft een eigen vlag, die bestaat uit een twee horizontale strepen (groen onder, wit boven). Op de witte streep staat het wapen van de desbetreffende provincie afgebeeld.
De provincies zijn weer ingedeeld in gemeenten. Er zijn twee soorten gemeenten; de landelijke gemeenten (vald) en de steden (linn).
Buitenlandse politiek
Estland is lid van de verschillende internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties, de NAVO en de Europese Unie. Estland heeft goede banden met Letland en Litouwen. De drie landen vormen samen de Baltische Staten en hebben gezamenlijke geschiedenis. Tijdens de val van de Sovjet-Unie werkten de landen ook samen om onafhankelijk te worden. Ook traden ze te gelijk toe tot de NAVO en de Europese Unie. De Baltische Staten werken samen op politiek en economisch vlak. Daarnaast heeft Estland nog goede banden met de Scandinavische landen, vooral met Zweden en Finland. Finland en Estland zijn erg goede vrienden, aangezien hun taal en cultuur veel gemeen heeft. Daarnaast heeft Estland nog goede banden met de Verenigde Staten, vooral op militair vlak.
De banden tussen Estland en Rusland zijn erg slecht. Sinds 2014 verslechteren de banden tussen beide landen als gevolg van de Krimcrisis. Veel Esten zijn bang dat Rusland ook Estland zou binnenvallen. Hierdoor is het Estische leger de grens met Rusland beter gaan bewaken. Ook wordt het internationaal geholpen door de NAVO. Na de Russische inval in Oekraïne van 2022 sloot Estland het luchtruim voor Russische vliegtuigen.
Economie
Estland gebruikt de euro als munteenheid sinds 2011. Na de val van het communisme moest de Estische economie opgezet worden van een planeconomie naar een markteconomie. Dit is vaak een moeilijke overgang, maar ging in Estland erg goed. Het land heeft de laagste staatsschuld van Europa en heeft een goede digitale en bankensector. Veel Internetbedrijven zitten gevestigd in Estland en Estland loopt op digitaal vlak ook voor op de rest van de wereld. Estland wordt ook wel de Silicon Vally van Europa genoemd. Chatservice Skype is gestart in Estland. Het heeft zich sinds de onafhankelijkheid enorm gemoderniseerd en is daarom één van de rijkste voormalige communistische landen. Estland is ook een erg stabiel land en wordt in veel lijsten van stabielste landen stabieler genoemd dan landen als Denemarken, Zwitserland en Canada. Qua economische vrijheid staat het land op de zesde plaats.
Het belangrijkste importproduct van Estland zijn aardolie en aardgas, dat vaak uit Rusland komt. De belangrijkste handelspartner van Estland is echter Finland; dat zowel grootste import- als exportpartner is. Qua exportpartners zijn Zweden, Letland, de Verenigde Staten en Duitsland nog belangrijk. Duitsland, Litouwen, Zweden en Rusland zijn andere belangrijke importpartners. Belangrijke exportproducten uit Estland zijn papier, karton, machines en machineonderdelen, textiel, meubels, voedingsmiddelen, metalen en chemische producten.
Fotogalerij
Externe link
Europese Unie | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | |||
---|---|---|---|
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |