Rome: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Wijzigingen door Jarco (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Wouter15Bot)
k (Was even een spelfoutje, geeft niet!)
 
(60 tussenliggende versies door 12 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
[[Bestand:Rome_Montage_2017.png|300px|right|thumb|Een collage van een aantal bezienswaardigheden in Rome]]
−
{{zie artikel|Dit artikel gaat over de stad Rome. Voor de provincie Rome, klik [[Rome (provincie)|hier]].}}
  
−
[[Afbeelding:Rome.jpg|150px|right|thumb|Locatie van Rome in Europa (zie rode pijl).]]
 +
[[Bestand:LocationRoma.jpg|150px|right|thumb|Locatie van Rome in Europa (zie rode pijl).]]
  +
'''Rome''', of in het [[Italiaans]] '''Roma''', is de hoofdstad van [[Italië]]. Rome ligt aan de [[Tiber]] in de regio [[Lazio]] en is een metropolitane stad. De stad heeft een oppervlakte van 1285 km² en had 2.863.322 inwoners op 31 december 2013 (de laatste keer dat de bevolking is geteld). De huidige burgemeester van Rome is de advocate Virginia Raggi.
−
[[Afbeelding:Uitzicht op de Tiber.jpg|thumb|200px|Uitzicht op de oevers [[Tiber]] vanuit het [[Vaticaan]] in Rome]]
  
  +
−
'''Rome''' of in het [[Italiaans]] '''Roma''' is de hoofdstad van [[Italië]]. Rome heeft 2,5 miljoen inwoners en ligt aan de [[Tiber]]. Rome ligt in de Italiaanse provincie [[Rome (provincie)|Rome]]. De stad heeft een oppervlakte van 1285 km² en had 2.863.322 inwoners op 31 december 2013 (de laatste keer dat de bevolking is geteld). De huidige burgemeester van Rome is de 37-jarige advocate Virginia Raggi.
 
  +
De stad ligt midden in Italië. In de oudheid was Rome het Centrum van een machtig rijk. Er is nog veel uit de oudheid te zien. Er komen jaarlijks miljoenen toeristen uit alle delen van de wereld. Er wonen 3 miljoen mensen. Het [[Vaticaanstad]], de kleinste staat ter wereld, ligt midden in Rome. Rome is een heel oude stad. Oorspronkelijk was de stad gebouwd op zeven heuvels aan de rivier de Tiber, ongeveer 25 km van de zee. De oude Romeinen veroverde het grootste deel van Europa. Rome was de hoofdstad van hun wereldrijk. Je kunt nu nog een paar oude Romeinse gebouwen zien, zoals het [[Colosseum]] en de ruïnes van het Romeinse Forum.
  +
  +
==Geschiedenis==
  +
===Ontstaan:Romelus en Remus===
  +
[[Bestand:0_Lupa_Capitolina_(2).JPG|left|300px|thumb|Romulus en Remus en de wolf.]]
  +
Volgens de Romeinse geschiedenis schrijver Livius werd Rome in 753 voor Christus gesticht door Romulus. Livius ontleende dat aan een [[sage]]. Het is echter een historisch gegeven .
   
−
==Ontstaan==
  
−
===Romulus en Remus===
 
 
De precieze ontstaansgeschiedenis van Rome is niet bekend, de legende wel. Deze vertelt het verhaal van Prinses Rea Silvia. Zij werd bruut verkracht door oorlogsgod Mars en baarde een tweeling: Romulus en Remus. Hun oom liet de kinderen achter bij de Tiber. De jongens werden enige tijd gevoed door een wolvin voordat een herder ze adopteerde. Eenmaal volwassen bouwde de tweeling een nederzetting aan de oever van de Tiber. De jongens kregen onenigheid over het bestuur ervan, waarbij Romulus Remus doodde. Romulus zou de eerste koning van Rome geweest zijn, in het jaar 753 voor Christus. De Romeinen vieren het ontstaan van hun stad elk jaar op 21 april.
  
De precieze ontstaansgeschiedenis van Rome is niet bekend, de legende wel. Deze vertelt het verhaal van Prinses Rea Silvia. Zij werd bruut verkracht door oorlogsgod Mars en baarde een tweeling: Romulus en Remus. Hun oom liet de kinderen achter bij de Tiber. De jongens werden enige tijd gevoed door een wolvin voordat een herder ze adopteerde. Eenmaal volwassen bouwde de tweeling een nederzetting aan de oever van de Tiber. De jongens kregen onenigheid over het bestuur ervan, waarbij Romulus Remus doodde. Romulus zou de eerste koning van Rome geweest zijn, in het jaar 753 voor Christus. De Romeinen vieren het ontstaan van hun stad elk jaar op 21 april.
   
  +
===Hoofdstad van het Romeinse Rijk===
−
== Wat is Rome en waar ligt Rome?==
  
  +
[[Bestand:Karl_Theodor_von_Piloty_Murder_of_Caesar_1865.jpg|right|300px|thumb|De moord op Julius Caesar in de Romeinse Senaat]]
−
===Wat is Rome?===
  
  +
Over het precieze ontstaan van Rome zijn verschillende verhalen, zoals hierboven. Volgens geschiedkundigen werd Rome echter oorspronkelijk geregeerd door de [[Etrusken]]. Het was een koninkrijk, maar na het verjagen van de laatste koning werd Rome in de 1e eeuw v.Chr. een republiek. Rome wist zich snel uit te breiden over het Italiaanse schiereiland en om de Middellandse Zee. Rome werd door consuls bestuurd en [[Julius Caesar]] was de bekendste consul. Hij was een belangrijk veldheer, maar werd vermoord door de senatoren in 44 v.Chr. Rome veranderde in chaos. In 27 v.Chr. kreeg [[Augustus (keizer)|Augustus]] alle macht in handen en veranderde de [[republiek]] in een [[keizerrijk]]. Door hem als keizer ging het erg goed met de stad. Hij deelde Rome op in 14 deelgebieden met een ambtenaar aan het hoofd en hij zorgde dat er brandweer en politie kwam. Hij liet een groot aantal gebouwen neerzetten en vertelde dat hij van de bakstenen stad een [[marmer]]en stad had gemaakt. Keizers na hem breidden de stad en het rijk verder uit. In de eerste een tweede eeuw na Christus was Rome een prachtige stad met meer dan 1 miljoen inwoners.
−
Rome is een heel oude stad. Oorspronkelijk was de stad gebouwd op zeven heuvels aan de rivier de Tiber, ongeveer 25 km van de zee. De oude Romeinen veroverde het grootste deel van Europa. Rome was de hoofdstad van hun wereldrijk. Je kunt nu nog een paar oude Romeinse gebouwen zien, zoals het Colosseum en de Ruïnes van het Romeinse Forum.
  
   
  +
[[Bestand:Karl_von_Piloty_Nero_Róma_égését_szemléli.jpg|left|300px|thumb|De puinhopen na de Grote Brand van Rome]]
−
===Waar ligt Rome?===
  
  +
De keizer na Augustus waren wisselend. Sommige waren goede keizers, zoals keizer [[Hadrianus]], maar andere keizers werden vergeleken met de duivel. Een voorbeeld is keizer [[Nero]], die volgens geruchten de [[Grote brand van Rome]] tussen 18 en 19 juli 64 had aangestoken en de christenen er de schuld van gaf. Het is niet helemaal duidelijk of dit waar is, maar wel weten dat hij op de plek waar eens huizen stonden een groot paleis bouwde. Uiteindelijk zou het Romeinse Rijk in twee delen worden opgedeeld. Het westelijke deel werd vanuit Rome bestuurd en het oostelijke deel vanuit [[Constantinopel]] (het huidige Istanboel). Rome raakte in deze tijd in verval, terwijl Constantinopel juist opbloeide. Beide steden waren belangrijk in het christendom, maar Constantinopel werd als belangrijker gezien. [[Romulus Augustulus]] was de laatste keizer van het West-Romeinse Rijk. Hij stapte als keizer en gaf Rome als het ware over aan de Germanen. Er wordt ook wel gezegd: "Rome begon en eindigde met Romulus", vanwege de naamgelijkenis tussen de laatste keizer en de stichter van Rome volgens de legende.
−
Rome is de hoofdstad van Italië, en de hoofdstad van Latium. De stad ligt midden in Italië. In de oudheid was Rome het Centrum van een machtig rijk. Er is nog veel uit de oudheid te zien. Er komen jaarlijks miljoenen toeristen uit alle delen van de wereld. Er wonen 3 miljoen mensen. Het [[Vaticaanstad]], de kleinste staat ter wereld, ligt midden in Rome.
 
   
  +
===Middeleeuwen en Renaissance===
−
====Hoofdstad====
  
  +
[[Bestand:Map_of_Italy_(1494)-nl.svg|right|300px|thumb|Italië rond 1494 met in het midden de Kerkelijke Staat]]
−
Rome werd in 1870 de hoofdstad van Italië en toen woonden er al 200.000 mensen. Dertig jaar later was dat getal verdubbeld. Rome is sindsdien blijven groeien omdat steeds meer mensen uit de omgeving naar de stad zijn getrokken.
  
  +
Rome veranderde in een chaos en raakte in verval. Uiteindelijk kwam er een nieuwe heerser naar Rome, de [[paus]]. Aanvankelijk wilde de keizer van het Oost-Romeinse Rijk geld geven voor het onderhouden van gebouwen en bruggen. Rome was verarmd en de bevolking nam af. Zij wilde Senaat weer instellen, maar dit lukte niet. De paus wist hierdoor machtiger te worden als belangrijkste religieuze leider van de stad. De kerk nam hierdoor het bestuur over de stad Rome over. In 754 riep de paus met behulp van de Frankische koning [[Pepijn de Korte]] de [[Kerkelijke Staat]] uit; een land dat onder de paus stond. Hiermee had Rome geen relatie meer met het Oost-Romeinse Rijk.
   
  +
De stad was gedurende Middeleeuwen een belangrijke stad, aangezien de hoogste religieuze leider van Europa er zat. Belangrijke gebeurtenissen die (deels) in Rome plaatsvonden waren de [[Investituurstrijd]] (een conflict tussen de paus en de keizer van het [[Heilige Roomse Rijk]]) en het [[Babylonische ballingschap der pausen]] (waarbij de pauzen vanuit [[Avigon]] bestuurden). In de Renaissance was Rome met al haar Romeinse glorie een inspiratieplaats voor kunstenaars. Vele Renaissancekunstenaars, zoals [[Michelangelo]] en [[Caravaggio (schilder)|Caravaggio]], werkten in Rome. Het hoogtepunt is het plafond van het [[Sixtijnse Kapel]] door Michelangelo.
−
===Het oude Rome===
  
−
Volgens de Romeinse geschiedenis schrijver Livius werd Rome in 753 voor Christus gesticht door Romulus. Livius ontleende dat aan een [[sage]]. Het is echter een historisch gegeven .
 
   
−
====Het Romeinse keizerrijk====
 +
===Napoleon en de nasleep===
  +
[[Bestand:Giani_1798_Rome_place_Saint-Pierre_fête_de_la_fédération.JPG|left|300px|thumb|De Romeinse Republiek wordt ingehuldigd.]]
−
In 27 v.Chr. kreeg Augustus alle macht in handen en veranderde de [[republiek]] in een [[keizerrijk]]. Door hem als keizer ging het erg goed met de stad. Hij deelde Rome op in 14 deelgebieden met een ambtenaar aan het hoofd en hij zorgde dat er brandweer en politie kwam. Hij liet een groot aantal gebouwen neerzetten en vertelde dat hij van de bakstenen stad een [[marmer]]en stad had gemaakt. Keizers na hem breidden de stad en het rijk verder uit. In de eerste een tweede eeuw na Christus was Rome een prachtige stad met meer dan 1 miljoen inwoners.
  
  +
De [[Franse Revolutie]] en de gevolgen ervan hadden ook gevolgen voor de Kerkelijke Staat. Onder [[Napoleon Bonaparte]] werden diverse steden veroverd door het Franse leger en tenslotte werd ook Rome ingelijfd. Het gebied stond tussen 1798 en 1799 bekend als de [[Romeinse Republiek (1798-1799)|Romeinse Republiek]]. De paus werd gevangengenomen en naar Frankrijk overgebracht, waar hij stierf. De Fransen werden uit Italië verdreven, maar in 1808 vielen de Fransen opnieuw Rome aan. Ze wisten de Kerkelijke Staat opnieuw te veroveren.
   
  +
Tijdens het [[Congres van Wenen]] werd de Kerkelijke Staat hersteld. In 1830, 1831 en 1848 waren er revolutie tegen de paus. Tijdens de revolutie van 1848 vluchtte de paus uit Rome en werd de [[Romeinse Republiek (1849)|Romeinse Republiek]] opnieuw uitgeroepen. Deze werd echter hetzelfde jaar nog ongedaan gemaakt. Hiermee was het gevaar voor de Kerkelijke Staat niet geweken, aangezien er een nieuw gevaar opkomst was.
−
==Inwoners van Rome==
  
−
Toen Rome in 1870 hoofdstad werd van het verenigd Italië telde de stad 200.000 inwoners en was daarmee na Milaan en Napels de op twee na grootste stad van het land. Het aantal inwoners nam echter snel toe en in 1939 was Rome de grootste stad van Italië.
 
   
  +
===Risorgimento: Italiaanse Eenwording===
−
===Adellijke Families===
  
  +
[[Bestand:Breccia_di_Porta_Pia_Ademollo.jpg|right|300px|thumb|De [[Inname van Rome]] in 1870]]
−
Rome heeft een paar bekende familie die er al generaties lang wonen. De Colanna-dynastie bijvoorbeeld die zegt af te stammen van de Etrusken. En de families Corsini, Orsini en Aldobrandini die veel macht hadden in de renaissancetijd. Veel pausen komen uit deze families.
  
  +
Italië was toentertijd nog geen land, maar men wilde van Italië wel één land maken. Veel gebieden werden samengevoegd, maar de paus verzette zich hiertegen. Hij was bang zijn macht in Rome te verliezen, aangezien de koning van Sardinië langzaamaan koning van Italië werd. De paus gaf in 1859 al gebieden aan het nieuwe koninkrijk, maar dit was niet genoeg. De Italianen wilde ook de stad Rome hebben, aangezien het de hoofdstad was van het Romeinse Rijk.
   
  +
Rome werd ingenomen door de Italianen en in 1870 de hoofdstad van Italië en toen woonden er al 200.000 mensen. Dertig jaar later was dat getal verdubbeld. Rome is sindsdien blijven groeien omdat steeds meer mensen uit de omgeving naar de stad zijn getrokken. De paus werd in 1871 erkend als onschendbaar en kreeg een gebied dat nu bekend staat als Vaticaanstad. De paus was hier niet tevreden mee. De kerk erkende Italië niet en de paus weigerde om een voet buiten Italië te zetten. Ondertussen werd Rome de plaats waarvan uit Italië bestuurd werd. Verschillende gebouwen werden in de stad gebouwd om de nieuwe Italiaanse eenheid te vieren en te herdenken.
−
==Schone Schijn==
  
−
Het valt buitenlanders altijd veel op dat de Italianen zo netjes gekleed zijn. Inwoners van Rome letten meestal wel heel erg op hun uiterlijk, ze willen zich altijd goed gekleed laten zien. In Italië heet dat La Bella Figura, in het Nederlands zeg je het zo: een bepaalde gedragcode.
  
   
  +
===Eerste en Tweede Wereldoorlog===
−
==Bezienswaardigheden==
  
  +
[[Bestand:Dichiarazione_di_guerra_a_Piazza_Venezia_(10_giugno_1940).jpg|left|300px|thumb|Mussolini spreekt de mensen toe op de [[Piazza Venezia]] vanaf het balkon.]]
−
===[[Vaticaanstad]]===
  
  +
Italië stond aan het begin van de [[Eerste Wereldoorlog]] aan de kant van de [[Centralen]], maar wisselde van kant en vocht uiteindelijk samen met de [[Geallieerden]]. De bevolking van Rome was ondertussen flink gegroeid en er werd druk gebouwd om iedereen een dak boven het hoofd te geven. Op dat moment brak echter de Eerste Wereldoorlog uit. De Eerste Wereldoorlog zorgt voor een economische crisis in Italië. Het land raakt de oorlog niet uit de crisis. Dit zorgde voor het opkomen van extremistische groeperingen, zoals de communisten en de fascisten. De communisten en de fascisten waren vijanden van elkaar en vaak waren er straatgevechten tussen de twee groepen.
−
Vaticaanstad is het kleinste land ter wereld. Het is een gebied van 0,44 km2 en telt ongeveer 700 inwoners. Het ligt midden in Rome maar is een zelfstandige staat met eigen postkantoor, telefoonbedrijf munteenheid en bankwezen. In Vaticaanstad woont de paus van Italië, en al zijn voorgangers hebben hier ook gewoond. BFrancuscus (Jorge Mario Bergolio) is momenteel de paus, hij is Argentijns. Weetje:
  
−
Van alle 265 pauzen uit Italië waren er:
  
−
* 208 Italiaans
  
−
* 15 Frans
  
−
* 15 Grieks
  
−
* 6 Syriër
  
−
* 3 Afrikaans
  
−
* 1 Argentijn
  
−
====Geschiedenis====
  
−
In 67 na Christus werd Petrus aan de over van de Tiber ter door gebracht. In 90 werd er een klein gedenkteken gebouwd en in ongeveer 320 verrees er op de plek van het gedenkteken een basiliek, de eerste Sint-Pieter. In de negende eeuw liet paus Leo VI een grote verdedigingswal aanleggen om het Vaticaan en de Engelenburcht. Na de plundering van Rome in 1527 verhuisde de paus naar de over van de rivier. Toen Rome in 1870 hoofdstad werd van een verenigd Italië werd trok de paus zich opnieuw terug achter de veilige muren van het Vaticaan.
  
   
  +
In 1922 komt de fascist [[Benito Mussolini]] aan de macht. Hij en zijn partij krijgen alle macht in handen. Mussolini grijpt terug op het oude Romeinse Rijk en ziet Italië als de opvolger van dat rijk. Dit heeft gevolgen voor de stad Rome, aangezien het ooit de hoofdstad was van het Romeinse Rijk. Mussolini laat veel Romeinse monumenten restaureren en legt veel grote wegen aan door de stad. Eén van die wegen is de Via dei Fori Imperiali, die van Piazza Venezia naar het Colosseum loopt. In 1929 weet Mussolini het [[verdrag van Lateranen]] te sluiten met de paus, waardoor Vaticaanstad een land wordt binnen de stad Rome. Ondertussen bouwt Mussolini ook complete nieuwe wijken en weet de wereldtentoonstelling van 1942 in Rome te laten houden. Echter, in 1940 breekt de [[Tweede Wereldoorlog]] uit. Italië kiest de kant van de Asmogendheden, maar wisselt in 1943 naar de Geallieerden.
−
===De [[Sint-Pietersbasiliek]]===
  
−
De Sint-Pietersbasiliek is een grote katholieke kerk in Rome, de kerk staat in het Vaticaan. De kerk is gebouwd van 1506 tot 1626 .
  
   
  +
[[Bestand:Rome_Olympics_1960_-_Opening_Day.jpg|right|300px|thumb|De openingsceremonie van de [[Olympische Spelen 1960]] te Rome.]]
−
===Sint-Pietersplein===
  
  +
Rome wordt tijdens de oorlog zwaar beschadigd door de bombardementen van de Geallieerden. In juni 1944 wordt de stad bevrijd, maar het duurt nog jaren voordat de stad weer in haar oude glorie hersteld wordt.
−
Het Sint-Pietersplein is het plein van het Vaticaanstad. De Sint-Pieterskerk staat op dat plein.
 
−
Het Sint-Pietersplein is gebouwd tussen 1656 en 1667. Het plein is 240 meter breed en 340 meter lang.
  
−
Midden op het pleinstaat een Egyptische obelisk, dat is een hele lange paal, die is 40 meter hoog en die 340 ton weegt. De Obelisk is in 37 n.Chr. uit Egypte naar Rome gebracht door keizer Caliqula. De Obelisk stond eerst in het circus van Nero. In 1586 is hij verplaats naar het Sint-Pietersplein. In opdracht van paus Sixtus V. 800 werklieden hebben toen , met de hulp van 40 paarden de obelisk op het midden van het plein gezet. In de middeleeuwen dachten de mensen dat er in de top van de obelisk een urn zat met jet as van Julius Caesar. Er staat nu een kruis op de top, nu is het dus 41 meter hoog.
  
   
  +
===Sinds de Tweede Wereldoorlog===
−
===De Zwitserse Garde===
  
  +
In 1946 wordt de monarchie in Italië afgeschaft en wordt het land een republiek. In de wijk die voor de wereldtentoonstelling gebouwd werd, worden in 1960 de [[Olympische Spelen]] gehouden. Rome wordt opgebouwd, maar de restauratie van de monumenten moet wachten tot de jaren 80 en 90. In rap tempo worden alle gebouwen opgeknapt voor het jaar 2000, waarin veel toeristen worden verwacht. Veel oudere gebouwen werden nieuwe culturele instellingen. Ook verrezen compleet nieuwe gebouwen en werd oud met nieuw gecombineerd. Daarnaast kreeg de stad ook haar metro.
−
Het Vaticaan heeft zijn eigen leger dat bestaat uit mannen tussen 19 en 30. Het is de zogenaamde Zwitserse Garde. De soldaten hebben een rood-geel-blauw gestreepte uniform aan. De Zwitserse Garde werd in 1506 door Paus Julius II ingesteld. Tot 1825 waren de gardisten nog echte soldaten, later kregen ze meer de functie van lijfwacht van de paus.
  
   
  +
==Bevolking==
−
===Geheime Corridor===
  
  +
===Inwoners van Rome===
−
Toen Paus Leo IV een muur om het Vaticaan liet bouwen zorgde hij ervoor dat er een smalle doorgang kwam, de passetto, van de gebouwen van het Vaticaan naar de Engelenburcht. Om in geval van nood naar de burcht te kunnen ontsnappen. Paus Alexander VI gebruikte de doorgang in 1494 na de inval van de Fransen en Paus Clemens VII in 1527 tijdens het beleg van het Vaticaan door het leger van Karel V.
  
  +
[[Bestand:Dialetti_italiani_centrali.jpg|left|300px|thumb|De verspreiding van het [[romanesco]].]]
  +
Toen Rome in 1870 hoofdstad werd van het verenigd Italië telde de stad 200.000 inwoners en was daarmee na Milaan en Napels de op twee na grootste stad van het land. Het aantal inwoners nam echter snel toe en in 1939 was Rome de grootste stad van Italië. De stad zelf telt 2,7 miljoen inwoners. Als je alle voorsteden meetelt, die buiten de stadsgrenzen liggen, heeft Rome 4 miljoen inwoners.
  +
  +
Rome heeft een paar bekende familie die er al generaties lang wonen. De Colanna-dynastie bijvoorbeeld die zegt af te stammen van de Etrusken. En de families Corsini, Orsini en Aldobrandini die veel macht hadden in de renaissancetijd. Veel pausen komen uit deze families. Het valt buitenlanders altijd veel op dat de Italianen zo netjes gekleed zijn. Inwoners van Rome letten meestal wel heel erg op hun uiterlijk, ze willen zich altijd goed gekleed laten zien. In Italië heet dat ''La Bella Figura'', in het Nederlands zeg je het zo: een bepaalde gedragcode.
  +
  +
===De taal: Romanesco===
  +
Hoewel [[Italiaans]] de enige officiële taal is van Italië, is de taal eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende talen. In eigen regio's van het land wordt een andere taal gesproken. In Rome en omliggende regio [[Lazio]] wordt het [[Romanesco]] gesproken. De naam betekent letterlijk ''lelijk Romeins'', aangezien de taal onaangenaam klinkt en veel afkortingen gebruikt. Het huidige Romanesco wordt vaak als straattaal en volkstaal gebruikt, terwijl de rijkere inwoners van de stad het standaard-Italiaans spreken. In principe verschillen de twee niet heel veel van elkaar. Het meeste verschil zit in de uitspraak.
  +
  +
==Bezienswaardigheden==
  +
[[Bestand:RomaForoRomanoVedutaDaPalatino1.JPG|right|300px|thumb|De [[Forum Romanum]]]]
  +
Rome kent een hoop bezienswaardigheden, die over lange geschiedenis van de stad gebouwd zijn. Het bekendste bouwwerk van de stad is het [[Colosseum]] uit de Romeinse tijd. Hier werden vroeger gladiatorengevechten gehouden en doodstraffen uitgevoerd. Het is gebouwd op de plaats waar keizer [[Nero]] een deel van zijn paleis had staan. Het Colosseum is genoemd naar de kolossos, een gigantisch beeld van keizer Nero. Tegenwoordig is het bouwwerk een ruïne, die enkele miljoenen bezoekers per jaar trekt. Het Colosseum werd in 2007 verkozen tot één van de zeven wereldwonderen van de nieuwe wereld en is [[werelderfgoed]].
  +
Op het [[Forum Romanum]] vindt men veel van dit soort bouwwerken. Dit was ooit het politieke, economische, religieuze en juridische centrum van de stad en het Romeinse Rijk. Hier kun je de [[boog van Titus]], de [[tempel van Venus en Roma]] en de [[basilica van Maxentius]] vinden. Het plein was erg belangrijk en iedere keizer voegde wel iets toe of haalde iets weg. Het [[Pantheon (Rome)|Pantheon]] uit de 2e eeuw n.Chr. wordt vaak gebruikt als voorbeeld voor de Romeinse bouwkunst met vele zuilen, maar ook koepels en rondingen. Ook de [[zuil van Trajanus]] en [[Circus Maximus]] komen uit die tijd.
   
  +
[[Bestand:Roma-scalinatà_trinità_dei_monti.jpg|left|300px|thumb|De [[Spaanse Trappen]] met bovenaan de [[Trinità dei Monti]]]]
−
====Kiezen van een paus====
  
  +
De paus, die lange tijd over de stad heerste, voegde zelf ook een hoop gebouwen toe. Het [[Sint-Pietersplein]] met de [[Sint-Pietersbasiliek]] en de [[Sixtijnse Kapel]] in [[Vaticaanstad]] komen uit deze tijd. Hoewel de kerken in een heel ander land staan, is de paus nog steeds bisschop van Rome. De Sint-Pietersbasiliek was ooit de grootste kerk ter wereld (en nog steeds één van de grootste). De basiliek is één van de [[zeven pelgrimskerken van Rome|zeven pelgrimskerken]] van de stad. Ook [[Sint-Jan van Lateranen]] en [[Sint-Paulus buiten de Muren]] vallen hieronder. Naast deze kerken is de [[Trinità dei Monti]] bij de [[Spaanse Trappen]] erg bekend. Hoewel de Spaanse Trappen zelf naar Spanje zijn vernoemd, zijn geschonken door Frankrijk. De reden waarom de trappen zou heten is omdat ze naar de Spaanse ambassade leiden.
−
Als de paus sterft wordt er zo snel mogelijk een nieuwe paus gekozen. Dat gebeurt in het Vaticaan, achter gesloten deuren. Als er wit rook uit de Sixtijnse kapel komt weet iedereen dar er een nieuwe paus is. Maar als er zwart rook komt is er geen nieuwe paus en moeten ze het op nieuw doen.
  
   
  +
[[Bestand:Panorama_of_Trevi_fountain_2015.jpg|right|300px|thumb|De [[Trevifontein]]]]
−
===Overige===
  
  +
Later werden meer en meer monumenten toegevoegd. Het [[monument van Victor Emanuel II]] herinnert aan de eerste Italiaanse koning. Ook de [[Engelenburcht]] en [[piramide van Cestius]] zijn bijzondere bouwwerken. [[Palazzo Venezia]] is het paleis waar Mussolini tijdens en voor de Tweede Wereldoorlog de Italianen toesprak. Een ander bekend bouwwerk is de [[Trevifontein]]. Deze fontein is vooral bekend vanwege de scène uit ''La dolce vita'' waarin actrice [[Anita Ekberg]] in de fontein zwemt. Er bestaat een mythe waarbij bezoekers met hun ogen dicht drie muntjes naar achteren in de fontein gooien terwijl ze aan Rome denken met de rechterhand over de linkerschouder. Zo zal men nog een keer terugkeren in Rome. Het geld zelf wordt opgehaald voor een goeddoel. Andere fonteinen zijn de [[Fontana della Barcaccia]], de [[Vierstromenfontein]] en de [[Fontana delle Tartarughe]]. [[La Bocca della Verità]] is een bijzonder beeld in Rome. Ook valt op dat de stad een hoop obelisken heeft. De meest bijzondere is het [[Olifantje van Bernini]].
−
====Forum Romanum====
  
−
*De ruïnes van het oude Forum Romanum aan de voet van de Palatijn werden in de 19 eeuw verlaten.
 
−
Overblijfselen uit het oude Rome.
  
−
*De meeste gebouwen uit het oude Rome zijn alleen nog maar delen te zien. Het Forum was het oude centrum van de stad.
  
−
*Boog van Septimius Sevures.
 
−
De boog van Septimius Severus is overwinnings boog in het Forum Romanum.
  
−
*De Boog.
  
−
De boog is gebouwd in het jaar 204 in opdracht van de senaat. Het was een geschenk aan de keizer en zijn zonen Caracelaa en Geta rer ere van de twee overwinningen op de Parthen in 195 en 197. De boog is gebouwd uit baksteen en travertijn en is bekleed met marmer. De boog is 23 meter hoog, en 25 meter breed en 12 meter diep. Er zijn drie doorgangen, de middelste is 12 meter hoog en 7 meter breed, de twee zijbogen zin 7,8 meter hoog en 3 meter breed.
  
   
  +
==Politiek==
−
====Het Colosseum====
  
  +
===Stadsbestuur===
−
Dit wereldberoemde amfitheater is genoemd naar de kolossale standbeeld van keizer Nero dat er ooit naast stond.
 
  +
[[Bestand:Piazza_del_Campidoglio.jpg|left|300px|thumb|Het stadhuis van Rome]]
−
Er werden allerlei spelen gehouden zoals: wilde dierengevechten, worstelwedstrijden, jachtpartijen, scheepsgevechten dan werd het midden van de arena onder water gezet en natuurlijk de boermede gladiatorengevechten.
 
  +
Tot aan 2015 was Rome [[Rome (provincie)|een eigen provincie]] binnen de Italiaanse regio [[Lazio]]. Tegenwoordig is de stad een [[metropolitane stad]] onder de naam ''[[Metropolitane stad Rome Hoofdstad|Città Metropolitana di Roma Capitale]]''. Dit gebied omvat de stad Rome en al haar voorsteden. Onder andere de steden [[Civitavecchia]], [[Tivoli]], [[Lido di Ostia]], [[Velletri]] en [[Bracciano]] vallen onder dit gebied. De metropolitane steden zorgen onder meer voor [[ruimtelijke ordening]], de lokale politie, infrastructuur en alle diensten die een stad aanbied. De regio wordt bestuurd door de burgemeester en de gemeenteraad van Rome zelf.
   
  +
De burgemeester van de stad Rome wordt oorspronkelijk door een linkse politieke partij geleverd. Dit waren meestal de Italiaanse Socialistische Partij, de Democratische Partij of de Communistische Partij. De huidige burgemeester van de stad is [[Virginia Raggi]] van de populistische [[Vijfsterrenbeweging]]. Zij is hierdoor de eerste vrouwelijke burgemeester van de stad.
−
====Trevifontein====
  
−
De Trevifontein of in het Italiaans Fontana di Trevi is de grootste en bekendste fontein van Rome. De fontein is ongeveer 26 meter hoog en 22 meter breed. De fontein staan op het plein, Piazza di Trevi.. De fontein is gebouwd door de architect Nicola Salvi. De fontein is gebouwd in opdracht van de Paus Clemens XII.
  
   
  +
===Stedenbanden===
−
Op de fontein dat een oceaan moet voorstellen zie je de zeegod Neptununs op een schelpvormige wagen die door een paar gevleugelde paarden en jonge zeegoden de oceaan wordt op getrokken. In twee nissen staan rechts en links een afbeelding van de Overvloed en gezondheid. Een nis is een stukje muur dat inspringt.
 
  +
{{Kolommen4
  +
| Kolom1=
  +
* {{Vlag|DZA}} [[Algiers]], [[Algerije]]
  +
* {{Vlag|SRB}} [[Belgrado]], [[Servië]]
  +
* {{Vlag|ARG}} [[Buenos Aires]], [[Argentinië]]
  +
| Kolom2=
  +
* {{Vlag|BRA}} [[Brasilia]], [[Brazilië]]
  +
* {{Vlag|USA}} [[Cincinnati]], [[Verenigde Staten|VS]]
  +
* {{Vlag|GBR}} [[Glasgow]], [[Verenigd Koninkrijk|VK]]
  +
* {{Vlag|USA}} [[New York City]], [[Verenigde Staten|VS]]
  +
| Kolom3=
  +
* {{Vlag|FRA}} [[Parijs]], [[Frankrijk]]
  +
* {{Vlag|CHN}} [[Peking]], [[China]]
  +
* {{Vlag|BGR}} [[Plovdiv]], [[Bulgarije]]
  +
| Kolom4=
  +
* {{Vlag|KOR}} [[Seoel]], [[Zuid-Korea]]
  +
* {{Vlag|JPN}} [[Tokio]], [[Japan]]
  +
* {{Vlag|BEL}} [[Brussel (stad)|Brussel]], [[België]]
  +
}}
   
  +
==Verkeer en vervoer==
−
Je kan ook geld in de fontein gooien als je 1 muntje in de fontein gooit dan mag je wens doen en met 2 muntjes zeggen ze dat je nog een keer terug komt naar Rome . Je moet met je rug naar de fontein staan en over je linkerschouder de muntjes in de fontein gooien. Vroeger dronk men uit de fontein om de zelfde redenen.
 
  +
===Bereikbaarheid===
  +
[[Bestand:Fiumicino_Airport_2011-08-by-RaBoe-01.jpg|right|300px|thumb|[[Aeroporto di Roma Fiumicino]]]]
  +
De wegen in het centrum van Rome volgen grotendeels de oude Romeinse wegen. Deze begonnen op de [[Capitolijn]] en verbonden zo Rome met de rest van het Romeinse Rijk. Tegenwoordig ligt er om de stad een grote ringweg heen, de [[A90 (Italië)|Grande Raccordo Anulare]]. Vanaf deze weg is Rome verbonden met vier grote snelwegen naar het noorden en het zuiden. Dit zorgt voor een soepele verbinding met de rest van Italië.
   
  +
Het vliegveld van de stad ligt bij het plaatsje [[Fiumicino]] en heet [[Aeroporto di Roma Fiumicino]], ook wel ''Luchthaven Rome Leonardo da Vinci''. Dit vliegveld is de belangrijkste en grootste luchthaven van Italië en krijgt ook de meeste passagiers te verwerken. De stad heeft nog een vliegveld voor internationale vluchten, namelijk [[Aeroporto di Roma Ciampino]] bij [[Ciampino]]. Dit wordt zowel door passagiers als door het leger gebruikt. In de toekomst wil de stad in het noorden nog een derde vliegveld maken. De reden waarom de vraag in Rome naar vliegvelden zo hoog is, is omdat de meeste bezoekers van de stad per vliegtuig komen.
−
====De Spaanse trappen====
  
−
De Spaanse Trappen zijn te zien op het Piazza di Spagna. De term Spaanse Trappen wordt vaak gebruikt al populaire naam voor dit plein. Hier staat ook de fontein Della Barcaccia. De trappen horen bij de kerk Trinita dei Monti die in opdracht van Lodewijk XII is gebouwd. In de lente zijn de trappen vol met bloemen. De trappen zijn gebouw tussen 1723 en 1726, met geld van de Franse ambassadeurs Etienne Geuffie.
 
   
  +
Rome is door zijn centrale ligging het knooppunt voor de spoorwegen. De stad heeft negen spoorwegverbindingen, waarvan een speciale verbinding tussen het grootste vliegveld van de stad en [[station Roma Termini]]. Roma Termini is het belangrijkste station van de stad en verbind ook het stadsvervoer van de stad met elkaar. Rome heeft twee hogesnelheidslijnen, eentje naar [[Napels (stad)|Napels]] en eentje naar [[Florence]], [[Milaan]] en [[Turijn]].
−
====De mond der waarheid (La Bocca Della Verità)====
  
−
De mond der waarheid is een beroemd gebeeldhouwde afbeelding van een menselijk hoofd in Rome.
  
−
Het hoofd is afgebeeld op een grote marmeren schijf die afstamt uit de Romeinse oudheid en vermoedelijk als onderdeel van een fontein of putdeksel gebruikt was. Het gezicht stelt waarschijnlijk een riviergod voor. Sinds de 17e eeuw hangt La Bocca della Verità in het voorportaal van de kerk Santa Maria in Cosmedin.
  
   
  +
===Stads- en streekvervoer===
−
De Mond der Waarheid staat bekend als een eeuwenoude leugendetector. Een middeleeuwse legende vertelt dat van ieder die zijn hand in de mond steekt en een leugen spreekt zijn hand afgebeten zal worden.
  
  +
[[Bestand:Inaugurazione_metro_B1.jpg|left|300px|thumb|Eén van de stations van de metro van Rome.]]
  +
Rome heeft haar [[Metro van Rome|eigen metro]], maar deze klein vergeleken met andere steden. De metro bestaat uit slechts drie lijnen en 73 stations. Oorspronkelijk zou er nog een vierde lijn komen, maar dit plan werd in 2012 afgeblazen. Al jaren is er een plan om de derde lijn te verlengen en op te splitsen in drie delen. De reden waarom de uitbreiding zo langzaam gaan is omdat er veel archeologische vondsten worden gedaan bij de werkzaamheden.
   
  +
De stad beschikt over een uitgebreid bus- en tramnetwerk. Rome kreeg in 1877 haar eerste tram en het netwerk bestaat tegenwoordig uit zes lijnen. Deze tramlijnen gaan voornamelijk naar de buitenwijken van de stad. Door de komst van verkeerslichten hadden trams geen voorrang meer. Reizen met de tram duurde daarom erg lang. Tegenwoordig wordt dit opgelost door zo veel mogelijk vrije trambanen aan te leggen. Ook zijn de meeste trams tegenwoordig van airco voorzien. De bussen in Rome rijden over het algemeen niet door het centrum. Meestal brengen de passagiers naar een verzamelterrein net buiten de stad, waarna ze met de tram of metro verder de stad kunnen bezoeken.
−
De Bocca della Verità is uitgegroeid tot een grote toeristische attractie in Rome. Op drukke dagen staan soms honderden mensen in de rij om hun hand in de mond te steken om te kijken of het echt waar is dat de Bocca della Verità ook echt je hand eraf hakt.
 
   
  +
==Weetjes==
−
De Bocca della Verità is beroemd geworden met de film Roman Holiday uit 1953 waarin Joe, acteur Gregory Peck, zijn hand in mond steekt en vervolgens doet alsof hij zijn hand echt verliest. Zijn tegenspeelster Audrey Hepburn schrikt hier hevig van en achteraf bleek dit niet te zijn gespeeld. Dit deel van de scène stond niet in het script en Peck heeft het geïmproviseerd, tot grote schrik van Hepburn die hier niet op had gerekend.
  
  +
[[Bestand:Papa_Francisco_recién_elegido.jpg|right|300px|thumb|Op christelijke feestdagen gaan veel katholieken naar Rome om de [[paus]] te zien in het kleinste land ter wereld, [[Vaticaanstad]]. De paus is tevens de bisschop van de stad Rome.]]
−
==Bereikbaarheid==
  
  +
* Het spreekwoord ''Alle wegen leiden naar Rome'' is ontleent aan de stad Rome. In de tijd van het Romeinse Rijk leidden ook echt alle wegen naar Rome, aangezien het de hoofdstad was. Er zijn in de Nederlandse taal ook andere spreekwoorden die met Rome te maken hebben, zoals:
−
Als je op vakantie gaat naar Rome moet je best lang rijden met de auto, daarom gaan mensen met het vliegtuig. Alleen is dat wel wat duurder.
  
  +
** ''Rome werd niet één dag gebouwd.''
  +
** ''Hij is in Rome geweest, maar heeft de Paus gemist.''
  +
** ''Zo oud als de weg naar Rome.''
  +
* Als je kijkt naar bewoners binnen de stadsgrenzen, is Rome de achtste stad van Europa en de vierde van de Europese Unie.
  +
* De stad is een geliefde locatie in Italiaanse en internationale films. Onder andere de films ''[[Roman Holiday]]'' (1953), ''[[Ben-Hur (1959)|Ben-Hur]]'' (1959), ''[[La dolce vita]]'' (1960), ''[[Spartacus (1960)|Spartacus]]'' (1960), ''[[Cleopatra (1963)|Cleopatra]]'' (1963) en recenter ''[[Gladiator (2000)|Gladiator]]'' (2000) en ''[[Angels and Demons]]'' (2009) zijn in de stad (deels) opgenomen.
   
−
==Externe links==
 +
==Video==
  +
* [https://www.youtube.com/watch?v=43n6Jbpj3yE&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=7/ Keizer Nero en de brand van Rome]
−
* [http://rome.yurls.net/ Rome]
  
  +
==Bronnen==
  +
* [https://rometips.nl/bezienswaardigheden.html Rome bezienswaardigheden]
  +
* [https://www.rome-nu.nl/geschiedenis.html Rome geschiedenis]
   
 
{{Navigatie Hoofdsteden Europa}}
  
{{Navigatie Hoofdsteden Europa}}
 
{{Grote steden in Italië}}
  
{{Grote steden in Italië}}
   
−
[[Categorie:Italiaanse plaats]]
 +
[[Categorie:Plaats in Italië]]
 
[[Categorie:Hoofdstad in Europa]]
  
[[Categorie:Hoofdstad in Europa]]
 
[[Categorie:Italië]]
  
[[Categorie:Italië]]
−
[[Categorie:Rome]]
 +
[[Categorie:Rome| ]]
   
 
[[en:Rome]]
  
[[en:Rome]]

Huidige versie van 9 dec 2022 om 18:51

Een collage van een aantal bezienswaardigheden in Rome
Locatie van Rome in Europa (zie rode pijl).

Rome, of in het Italiaans Roma, is de hoofdstad van Italië. Rome ligt aan de Tiber in de regio Lazio en is een metropolitane stad. De stad heeft een oppervlakte van 1285 km² en had 2.863.322 inwoners op 31 december 2013 (de laatste keer dat de bevolking is geteld). De huidige burgemeester van Rome is de advocate Virginia Raggi.

De stad ligt midden in Italië. In de oudheid was Rome het Centrum van een machtig rijk. Er is nog veel uit de oudheid te zien. Er komen jaarlijks miljoenen toeristen uit alle delen van de wereld. Er wonen 3 miljoen mensen. Het Vaticaanstad, de kleinste staat ter wereld, ligt midden in Rome. Rome is een heel oude stad. Oorspronkelijk was de stad gebouwd op zeven heuvels aan de rivier de Tiber, ongeveer 25 km van de zee. De oude Romeinen veroverde het grootste deel van Europa. Rome was de hoofdstad van hun wereldrijk. Je kunt nu nog een paar oude Romeinse gebouwen zien, zoals het Colosseum en de ruïnes van het Romeinse Forum.

Geschiedenis

Ontstaan:Romelus en Remus

Romulus en Remus en de wolf.

Volgens de Romeinse geschiedenis schrijver Livius werd Rome in 753 voor Christus gesticht door Romulus. Livius ontleende dat aan een sage. Het is echter een historisch gegeven .

De precieze ontstaansgeschiedenis van Rome is niet bekend, de legende wel. Deze vertelt het verhaal van Prinses Rea Silvia. Zij werd bruut verkracht door oorlogsgod Mars en baarde een tweeling: Romulus en Remus. Hun oom liet de kinderen achter bij de Tiber. De jongens werden enige tijd gevoed door een wolvin voordat een herder ze adopteerde. Eenmaal volwassen bouwde de tweeling een nederzetting aan de oever van de Tiber. De jongens kregen onenigheid over het bestuur ervan, waarbij Romulus Remus doodde. Romulus zou de eerste koning van Rome geweest zijn, in het jaar 753 voor Christus. De Romeinen vieren het ontstaan van hun stad elk jaar op 21 april.

Hoofdstad van het Romeinse Rijk

De moord op Julius Caesar in de Romeinse Senaat

Over het precieze ontstaan van Rome zijn verschillende verhalen, zoals hierboven. Volgens geschiedkundigen werd Rome echter oorspronkelijk geregeerd door de Etrusken. Het was een koninkrijk, maar na het verjagen van de laatste koning werd Rome in de 1e eeuw v.Chr. een republiek. Rome wist zich snel uit te breiden over het Italiaanse schiereiland en om de Middellandse Zee. Rome werd door consuls bestuurd en Julius Caesar was de bekendste consul. Hij was een belangrijk veldheer, maar werd vermoord door de senatoren in 44 v.Chr. Rome veranderde in chaos. In 27 v.Chr. kreeg Augustus alle macht in handen en veranderde de republiek in een keizerrijk. Door hem als keizer ging het erg goed met de stad. Hij deelde Rome op in 14 deelgebieden met een ambtenaar aan het hoofd en hij zorgde dat er brandweer en politie kwam. Hij liet een groot aantal gebouwen neerzetten en vertelde dat hij van de bakstenen stad een marmeren stad had gemaakt. Keizers na hem breidden de stad en het rijk verder uit. In de eerste een tweede eeuw na Christus was Rome een prachtige stad met meer dan 1 miljoen inwoners.

De puinhopen na de Grote Brand van Rome

De keizer na Augustus waren wisselend. Sommige waren goede keizers, zoals keizer Hadrianus, maar andere keizers werden vergeleken met de duivel. Een voorbeeld is keizer Nero, die volgens geruchten de Grote brand van Rome tussen 18 en 19 juli 64 had aangestoken en de christenen er de schuld van gaf. Het is niet helemaal duidelijk of dit waar is, maar wel weten dat hij op de plek waar eens huizen stonden een groot paleis bouwde. Uiteindelijk zou het Romeinse Rijk in twee delen worden opgedeeld. Het westelijke deel werd vanuit Rome bestuurd en het oostelijke deel vanuit Constantinopel (het huidige Istanboel). Rome raakte in deze tijd in verval, terwijl Constantinopel juist opbloeide. Beide steden waren belangrijk in het christendom, maar Constantinopel werd als belangrijker gezien. Romulus Augustulus was de laatste keizer van het West-Romeinse Rijk. Hij stapte als keizer en gaf Rome als het ware over aan de Germanen. Er wordt ook wel gezegd: "Rome begon en eindigde met Romulus", vanwege de naamgelijkenis tussen de laatste keizer en de stichter van Rome volgens de legende.

Middeleeuwen en Renaissance

Italië rond 1494 met in het midden de Kerkelijke Staat

Rome veranderde in een chaos en raakte in verval. Uiteindelijk kwam er een nieuwe heerser naar Rome, de paus. Aanvankelijk wilde de keizer van het Oost-Romeinse Rijk geld geven voor het onderhouden van gebouwen en bruggen. Rome was verarmd en de bevolking nam af. Zij wilde Senaat weer instellen, maar dit lukte niet. De paus wist hierdoor machtiger te worden als belangrijkste religieuze leider van de stad. De kerk nam hierdoor het bestuur over de stad Rome over. In 754 riep de paus met behulp van de Frankische koning Pepijn de Korte de Kerkelijke Staat uit; een land dat onder de paus stond. Hiermee had Rome geen relatie meer met het Oost-Romeinse Rijk.

De stad was gedurende Middeleeuwen een belangrijke stad, aangezien de hoogste religieuze leider van Europa er zat. Belangrijke gebeurtenissen die (deels) in Rome plaatsvonden waren de Investituurstrijd (een conflict tussen de paus en de keizer van het Heilige Roomse Rijk) en het Babylonische ballingschap der pausen (waarbij de pauzen vanuit Avigon bestuurden). In de Renaissance was Rome met al haar Romeinse glorie een inspiratieplaats voor kunstenaars. Vele Renaissancekunstenaars, zoals Michelangelo en Caravaggio, werkten in Rome. Het hoogtepunt is het plafond van het Sixtijnse Kapel door Michelangelo.

Napoleon en de nasleep

De Romeinse Republiek wordt ingehuldigd.

De Franse Revolutie en de gevolgen ervan hadden ook gevolgen voor de Kerkelijke Staat. Onder Napoleon Bonaparte werden diverse steden veroverd door het Franse leger en tenslotte werd ook Rome ingelijfd. Het gebied stond tussen 1798 en 1799 bekend als de Romeinse Republiek. De paus werd gevangengenomen en naar Frankrijk overgebracht, waar hij stierf. De Fransen werden uit Italië verdreven, maar in 1808 vielen de Fransen opnieuw Rome aan. Ze wisten de Kerkelijke Staat opnieuw te veroveren.

Tijdens het Congres van Wenen werd de Kerkelijke Staat hersteld. In 1830, 1831 en 1848 waren er revolutie tegen de paus. Tijdens de revolutie van 1848 vluchtte de paus uit Rome en werd de Romeinse Republiek opnieuw uitgeroepen. Deze werd echter hetzelfde jaar nog ongedaan gemaakt. Hiermee was het gevaar voor de Kerkelijke Staat niet geweken, aangezien er een nieuw gevaar opkomst was.

Risorgimento: Italiaanse Eenwording

De Inname van Rome in 1870

Italië was toentertijd nog geen land, maar men wilde van Italië wel één land maken. Veel gebieden werden samengevoegd, maar de paus verzette zich hiertegen. Hij was bang zijn macht in Rome te verliezen, aangezien de koning van Sardinië langzaamaan koning van Italië werd. De paus gaf in 1859 al gebieden aan het nieuwe koninkrijk, maar dit was niet genoeg. De Italianen wilde ook de stad Rome hebben, aangezien het de hoofdstad was van het Romeinse Rijk.

Rome werd ingenomen door de Italianen en in 1870 de hoofdstad van Italië en toen woonden er al 200.000 mensen. Dertig jaar later was dat getal verdubbeld. Rome is sindsdien blijven groeien omdat steeds meer mensen uit de omgeving naar de stad zijn getrokken. De paus werd in 1871 erkend als onschendbaar en kreeg een gebied dat nu bekend staat als Vaticaanstad. De paus was hier niet tevreden mee. De kerk erkende Italië niet en de paus weigerde om een voet buiten Italië te zetten. Ondertussen werd Rome de plaats waarvan uit Italië bestuurd werd. Verschillende gebouwen werden in de stad gebouwd om de nieuwe Italiaanse eenheid te vieren en te herdenken.

Eerste en Tweede Wereldoorlog

Mussolini spreekt de mensen toe op de Piazza Venezia vanaf het balkon.

Italië stond aan het begin van de Eerste Wereldoorlog aan de kant van de Centralen, maar wisselde van kant en vocht uiteindelijk samen met de Geallieerden. De bevolking van Rome was ondertussen flink gegroeid en er werd druk gebouwd om iedereen een dak boven het hoofd te geven. Op dat moment brak echter de Eerste Wereldoorlog uit. De Eerste Wereldoorlog zorgt voor een economische crisis in Italië. Het land raakt de oorlog niet uit de crisis. Dit zorgde voor het opkomen van extremistische groeperingen, zoals de communisten en de fascisten. De communisten en de fascisten waren vijanden van elkaar en vaak waren er straatgevechten tussen de twee groepen.

In 1922 komt de fascist Benito Mussolini aan de macht. Hij en zijn partij krijgen alle macht in handen. Mussolini grijpt terug op het oude Romeinse Rijk en ziet Italië als de opvolger van dat rijk. Dit heeft gevolgen voor de stad Rome, aangezien het ooit de hoofdstad was van het Romeinse Rijk. Mussolini laat veel Romeinse monumenten restaureren en legt veel grote wegen aan door de stad. Eén van die wegen is de Via dei Fori Imperiali, die van Piazza Venezia naar het Colosseum loopt. In 1929 weet Mussolini het verdrag van Lateranen te sluiten met de paus, waardoor Vaticaanstad een land wordt binnen de stad Rome. Ondertussen bouwt Mussolini ook complete nieuwe wijken en weet de wereldtentoonstelling van 1942 in Rome te laten houden. Echter, in 1940 breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Italië kiest de kant van de Asmogendheden, maar wisselt in 1943 naar de Geallieerden.

De openingsceremonie van de Olympische Spelen 1960 te Rome.

Rome wordt tijdens de oorlog zwaar beschadigd door de bombardementen van de Geallieerden. In juni 1944 wordt de stad bevrijd, maar het duurt nog jaren voordat de stad weer in haar oude glorie hersteld wordt.

Sinds de Tweede Wereldoorlog

In 1946 wordt de monarchie in Italië afgeschaft en wordt het land een republiek. In de wijk die voor de wereldtentoonstelling gebouwd werd, worden in 1960 de Olympische Spelen gehouden. Rome wordt opgebouwd, maar de restauratie van de monumenten moet wachten tot de jaren 80 en 90. In rap tempo worden alle gebouwen opgeknapt voor het jaar 2000, waarin veel toeristen worden verwacht. Veel oudere gebouwen werden nieuwe culturele instellingen. Ook verrezen compleet nieuwe gebouwen en werd oud met nieuw gecombineerd. Daarnaast kreeg de stad ook haar metro.

Bevolking

Inwoners van Rome

De verspreiding van het romanesco.

Toen Rome in 1870 hoofdstad werd van het verenigd Italië telde de stad 200.000 inwoners en was daarmee na Milaan en Napels de op twee na grootste stad van het land. Het aantal inwoners nam echter snel toe en in 1939 was Rome de grootste stad van Italië. De stad zelf telt 2,7 miljoen inwoners. Als je alle voorsteden meetelt, die buiten de stadsgrenzen liggen, heeft Rome 4 miljoen inwoners.

Rome heeft een paar bekende familie die er al generaties lang wonen. De Colanna-dynastie bijvoorbeeld die zegt af te stammen van de Etrusken. En de families Corsini, Orsini en Aldobrandini die veel macht hadden in de renaissancetijd. Veel pausen komen uit deze families. Het valt buitenlanders altijd veel op dat de Italianen zo netjes gekleed zijn. Inwoners van Rome letten meestal wel heel erg op hun uiterlijk, ze willen zich altijd goed gekleed laten zien. In Italië heet dat La Bella Figura, in het Nederlands zeg je het zo: een bepaalde gedragcode.

De taal: Romanesco

Hoewel Italiaans de enige officiële taal is van Italië, is de taal eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende talen. In eigen regio's van het land wordt een andere taal gesproken. In Rome en omliggende regio Lazio wordt het Romanesco gesproken. De naam betekent letterlijk lelijk Romeins, aangezien de taal onaangenaam klinkt en veel afkortingen gebruikt. Het huidige Romanesco wordt vaak als straattaal en volkstaal gebruikt, terwijl de rijkere inwoners van de stad het standaard-Italiaans spreken. In principe verschillen de twee niet heel veel van elkaar. Het meeste verschil zit in de uitspraak.

Bezienswaardigheden

De Forum Romanum

Rome kent een hoop bezienswaardigheden, die over lange geschiedenis van de stad gebouwd zijn. Het bekendste bouwwerk van de stad is het Colosseum uit de Romeinse tijd. Hier werden vroeger gladiatorengevechten gehouden en doodstraffen uitgevoerd. Het is gebouwd op de plaats waar keizer Nero een deel van zijn paleis had staan. Het Colosseum is genoemd naar de kolossos, een gigantisch beeld van keizer Nero. Tegenwoordig is het bouwwerk een ruïne, die enkele miljoenen bezoekers per jaar trekt. Het Colosseum werd in 2007 verkozen tot één van de zeven wereldwonderen van de nieuwe wereld en is werelderfgoed. Op het Forum Romanum vindt men veel van dit soort bouwwerken. Dit was ooit het politieke, economische, religieuze en juridische centrum van de stad en het Romeinse Rijk. Hier kun je de boog van Titus, de tempel van Venus en Roma en de basilica van Maxentius vinden. Het plein was erg belangrijk en iedere keizer voegde wel iets toe of haalde iets weg. Het Pantheon uit de 2e eeuw n.Chr. wordt vaak gebruikt als voorbeeld voor de Romeinse bouwkunst met vele zuilen, maar ook koepels en rondingen. Ook de zuil van Trajanus en Circus Maximus komen uit die tijd.

De Spaanse Trappen met bovenaan de Trinità dei Monti

De paus, die lange tijd over de stad heerste, voegde zelf ook een hoop gebouwen toe. Het Sint-Pietersplein met de Sint-Pietersbasiliek en de Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad komen uit deze tijd. Hoewel de kerken in een heel ander land staan, is de paus nog steeds bisschop van Rome. De Sint-Pietersbasiliek was ooit de grootste kerk ter wereld (en nog steeds één van de grootste). De basiliek is één van de zeven pelgrimskerken van de stad. Ook Sint-Jan van Lateranen en Sint-Paulus buiten de Muren vallen hieronder. Naast deze kerken is de Trinità dei Monti bij de Spaanse Trappen erg bekend. Hoewel de Spaanse Trappen zelf naar Spanje zijn vernoemd, zijn geschonken door Frankrijk. De reden waarom de trappen zou heten is omdat ze naar de Spaanse ambassade leiden.

De Trevifontein

Later werden meer en meer monumenten toegevoegd. Het monument van Victor Emanuel II herinnert aan de eerste Italiaanse koning. Ook de Engelenburcht en piramide van Cestius zijn bijzondere bouwwerken. Palazzo Venezia is het paleis waar Mussolini tijdens en voor de Tweede Wereldoorlog de Italianen toesprak. Een ander bekend bouwwerk is de Trevifontein. Deze fontein is vooral bekend vanwege de scène uit La dolce vita waarin actrice Anita Ekberg in de fontein zwemt. Er bestaat een mythe waarbij bezoekers met hun ogen dicht drie muntjes naar achteren in de fontein gooien terwijl ze aan Rome denken met de rechterhand over de linkerschouder. Zo zal men nog een keer terugkeren in Rome. Het geld zelf wordt opgehaald voor een goeddoel. Andere fonteinen zijn de Fontana della Barcaccia, de Vierstromenfontein en de Fontana delle Tartarughe. La Bocca della Verità is een bijzonder beeld in Rome. Ook valt op dat de stad een hoop obelisken heeft. De meest bijzondere is het Olifantje van Bernini.

Politiek

Stadsbestuur

Het stadhuis van Rome

Tot aan 2015 was Rome een eigen provincie binnen de Italiaanse regio Lazio. Tegenwoordig is de stad een metropolitane stad onder de naam Città Metropolitana di Roma Capitale. Dit gebied omvat de stad Rome en al haar voorsteden. Onder andere de steden Civitavecchia, Tivoli, Lido di Ostia, Velletri en Bracciano vallen onder dit gebied. De metropolitane steden zorgen onder meer voor ruimtelijke ordening, de lokale politie, infrastructuur en alle diensten die een stad aanbied. De regio wordt bestuurd door de burgemeester en de gemeenteraad van Rome zelf.

De burgemeester van de stad Rome wordt oorspronkelijk door een linkse politieke partij geleverd. Dit waren meestal de Italiaanse Socialistische Partij, de Democratische Partij of de Communistische Partij. De huidige burgemeester van de stad is Virginia Raggi van de populistische Vijfsterrenbeweging. Zij is hierdoor de eerste vrouwelijke burgemeester van de stad.

Stedenbanden


Verkeer en vervoer

Bereikbaarheid

Aeroporto di Roma Fiumicino

De wegen in het centrum van Rome volgen grotendeels de oude Romeinse wegen. Deze begonnen op de Capitolijn en verbonden zo Rome met de rest van het Romeinse Rijk. Tegenwoordig ligt er om de stad een grote ringweg heen, de Grande Raccordo Anulare. Vanaf deze weg is Rome verbonden met vier grote snelwegen naar het noorden en het zuiden. Dit zorgt voor een soepele verbinding met de rest van Italië.

Het vliegveld van de stad ligt bij het plaatsje Fiumicino en heet Aeroporto di Roma Fiumicino, ook wel Luchthaven Rome Leonardo da Vinci. Dit vliegveld is de belangrijkste en grootste luchthaven van Italië en krijgt ook de meeste passagiers te verwerken. De stad heeft nog een vliegveld voor internationale vluchten, namelijk Aeroporto di Roma Ciampino bij Ciampino. Dit wordt zowel door passagiers als door het leger gebruikt. In de toekomst wil de stad in het noorden nog een derde vliegveld maken. De reden waarom de vraag in Rome naar vliegvelden zo hoog is, is omdat de meeste bezoekers van de stad per vliegtuig komen.

Rome is door zijn centrale ligging het knooppunt voor de spoorwegen. De stad heeft negen spoorwegverbindingen, waarvan een speciale verbinding tussen het grootste vliegveld van de stad en station Roma Termini. Roma Termini is het belangrijkste station van de stad en verbind ook het stadsvervoer van de stad met elkaar. Rome heeft twee hogesnelheidslijnen, eentje naar Napels en eentje naar Florence, Milaan en Turijn.

Stads- en streekvervoer

Eén van de stations van de metro van Rome.

Rome heeft haar eigen metro, maar deze klein vergeleken met andere steden. De metro bestaat uit slechts drie lijnen en 73 stations. Oorspronkelijk zou er nog een vierde lijn komen, maar dit plan werd in 2012 afgeblazen. Al jaren is er een plan om de derde lijn te verlengen en op te splitsen in drie delen. De reden waarom de uitbreiding zo langzaam gaan is omdat er veel archeologische vondsten worden gedaan bij de werkzaamheden.

De stad beschikt over een uitgebreid bus- en tramnetwerk. Rome kreeg in 1877 haar eerste tram en het netwerk bestaat tegenwoordig uit zes lijnen. Deze tramlijnen gaan voornamelijk naar de buitenwijken van de stad. Door de komst van verkeerslichten hadden trams geen voorrang meer. Reizen met de tram duurde daarom erg lang. Tegenwoordig wordt dit opgelost door zo veel mogelijk vrije trambanen aan te leggen. Ook zijn de meeste trams tegenwoordig van airco voorzien. De bussen in Rome rijden over het algemeen niet door het centrum. Meestal brengen de passagiers naar een verzamelterrein net buiten de stad, waarna ze met de tram of metro verder de stad kunnen bezoeken.

Weetjes

Op christelijke feestdagen gaan veel katholieken naar Rome om de paus te zien in het kleinste land ter wereld, Vaticaanstad. De paus is tevens de bisschop van de stad Rome.
  • Het spreekwoord Alle wegen leiden naar Rome is ontleent aan de stad Rome. In de tijd van het Romeinse Rijk leidden ook echt alle wegen naar Rome, aangezien het de hoofdstad was. Er zijn in de Nederlandse taal ook andere spreekwoorden die met Rome te maken hebben, zoals:
    • Rome werd niet één dag gebouwd.
    • Hij is in Rome geweest, maar heeft de Paus gemist.
    • Zo oud als de weg naar Rome.
  • Als je kijkt naar bewoners binnen de stadsgrenzen, is Rome de achtste stad van Europa en de vierde van de Europese Unie.
  • De stad is een geliefde locatie in Italiaanse en internationale films. Onder andere de films Roman Holiday (1953), Ben-Hur (1959), La dolce vita (1960), Spartacus (1960), Cleopatra (1963) en recenter Gladiator (2000) en Angels and Demons (2009) zijn in de stad (deels) opgenomen.

Video

Bronnen


Hoofdsteden in Europa
Onafhankelijke staten:Amsterdam · Andorra la Vella · Athene · Belgrado · Berlijn · Bern · Boedapest · Boekarest · Bratislava · Brussel · Chisinau · Dublin · Helsinki · Kiev · Kopenhagen · Lissabon · Ljubljana · Londen · Luxemburg · Madrid · Minsk · Monaco · Moskou · Nicosia · Oslo · Parijs · Podgorica · Praag · Pristina · Reykjavik · Riga · Rome · San Marino · Sarajevo · Skopje · Sofia · Stockholm · Tallinn · Tirana · Vaduz · Valletta · Vaticaanstad · Vilnius · Warschau · Wenen · Zagreb
Afhankelijke gebieden:Douglas · Gibraltar · Longyearbyen · Mariehamn · Saint Helier · Saint Peter Port · Tórshavn
Grote steden in Italië Flag of Italy (1946–2003).png
Rome · Milaan · Napels · Turijn · Palermo · Genua · Bologna · Florence · Bari · Catania · Venetië · Verona · Messina · Padua · Triëst
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Rome&oldid=752781"