Kabinet-Rutte IV
Lees het artikel Kabinetsformatie van het kabinet-Schoof voor informatie over het nieuwe kabinet dat nu geformeerd wordt.| Rutte IV | |
|---|---|
Schoof → | |
 | |
| Land |  Nederland
|
| Gekozen bij de | Tweede Kamerverkiezingen 2021 |
| Begin termijn | 10 januari 2022 |
| Demissionair | 7 juli 2023 |
| Einde termijn | 1 juli 2024 |
| Kabinet | |
| Kabinet | Rutte IV |
| Partij(en) | VVD, D66, CDA & CU |
| Regeringsleider | premier Mark Rutte Volkspartij voor Vrijheid en Democratie |
| Viceregeringsleider(s) | vicepremiers Rob Jetten (D66) Karien van Gennip (CDA) Carola Schouten (CU) |
| Richting | Centrum tot centrumrechts |
| Signatuur | Liberaal-confessioneel |
| Parlement | |
| Parlement | Tweede Kamer |
| Regering | VVD, D66, CDA & CU (77 van de 150 zetels) |
| Oppositieleider | Geert Wilders Partij voor de Vrijheid |
Portaal  Politiek
| |
Het kabinet-Rutte IV was tussen 10 januari 2022 en 1 juli 2024 het kabinet van Nederland. Aan het hoofd van dit kabinet stond voor de vierde keer minister-president Mark Rutte van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD). Op 7 juli 2023 viel het kabinet, nadat de coalitiepartijen het niet eens konden worden over het beleid voor asielzoekers. Het kabinet was tot 1 juli 2024 demissionair. Dit betekent dat het kabinet geen grote veranderingen meer kon doorvoeren.
Op 15 december 2021, negen maanden na de Tweede Kamerverkiezingen van 2021, boden informateurs Johan Remkes van de VVD en Wouter Koolmees van D66 het coalitieakkoord van de VVD, D66, het CDA en de ChristenUnie aan aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp. Iets minder dan een maand later, op 10 januari 2022, legde het kabinet de regeringsverklaring af.
Verloop
Bekijk de pagina Kabinetsformatie van het kabinet-Rutte IV voor het hoofdartikel over dit onderwerpVerkenning
Na de verkiezingen werden senator Annemarie Jorritsma (VVD) en minister Kajsa Ollongren (D66) aangesteld als verkenners door toen nog Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib. Toen later bleek dat in aantekeningen van de verkenners stond dat voor toen nog CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt elders een functie gezocht werd, traden ze af. Twee uur later werden minister Tamara van Ark (VVD) en minister Wouter Koolmees (D66) aangesteld als de nieuwe verkenners.
Toen uiteindelijk bleek dat het Mark Rutte was die in zijn gesprek met de verkenners over Omtzigt had gesproken, werd door de Tweede Kamer een motie van afkeuring aangenomen. Deze motie werd ingediend door D66 en het CDA. Daarop besloot de Tweede Kamer om ook de nieuwe verkenners te ontslaan en op zoek te gaan naar één verkenner (dus niet twee) die onafhankelijk was van de politiek.
Informatie
Herman Tjeenk Willink
Op 6 april 2021 diende D66 een motie in om Herman Tjeenk Willink (PvdA) aan te stellen als informateur. Sigrid Kaag, fractievoorzitter van D66, gaf aan dat Tjeenk Willink drie weken de tijd zou krijgen. Diezelfde dag werd Tjeenk Willink door een meerderheid van de Tweede Kamer aangesteld als informateur. Alleen de PVV, FvD en de BoerBurgerBeweging stemden tegen. JA21 en BIJ1 gaven aan liever een andere informateur gehad te hebben, maar stemden uiteindelijk wel in met de benoeming, omdat er haast geboden was bij het wederom op touw zetten van een verkenning en informatie. Daarnaast werd er ook een motie aangenomen waarin stond dat de gespreksverslagen van gesprekken van lijsttrekkers met de informateur tegelijkertijd met het informatierapport openbaar gemaakt moesten worden. Esther Ouwehand (PvdD) verklaarde dat zij vond dat er nieuwe verkiezingen uitgeschreven moesten worden als na drie weken de informatie zou mislukken. Hiermee steunde ze een eerdere oproep van Geert Wilders (PVV) om zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Later sloot ook Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging hier zich bij aan. Andere partijen wilden uitdrukkelijk geen nieuwe verkiezingen en rekenden erop dat een nieuwe informatie zou slagen. Als informateur nam Tjeenk Willink zowel de verkenning als de informatie op zich. Tjeenk Willink was eerder al informateur bij de informaties van het kabinet-Kok I, Rutte I en Rutte III. Ook slaagde hij erin om het kabinet-Kok II bij elkaar te houden na de Nacht van Wiegel.
Op 21 april 2021 kwam naar buiten dat de rol van Pieter Omtzigt aan bod was gekomen in de ministerraad. Door dit nieuws kwamen ook minister Sigrid Kaag van D66 en minister Wopke Hoekstra van het CDA in het nauw. Voor Wopke Hoekstra werd het extra lastig, omdat uit de notulen naar voren kwam dat hij gezegd had dat hij zijn partijgenoot Omtzigt had geprobeerd te 'sensibiliseren'.
Op 30 april overhandigde informateur Herman Tjeenk Willink (PvdA) zijn eindverslag aan Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66). In het eindverslag was te lezen dat hoewel de sfeer nog steeds ongemakkelijk was, het mogelijk zou moeten zijn om een kabinet te vormen. Verder schreef Tjeenk Willink in zijn eindverslag dat de formatie niet moest gaan over wie met wie wilde samenwerken. Volgens de informateur was het namelijk belangrijk dat de formerende partijen oplossingen probeerden te vinden voor de dringende problemen. Vooral een herstelplan voor de economie na de coronacrisis was belangrijk, maar ook zaken zoals de rechtsstaat, klimaat en migratie.
Mariëtte Hamer
Op 12 mei 2021 werd Mariëtte Hamer, de voorzitster van de Sociaal-Economische Raad (SER), door de Tweede Kamer benoemd tot informateur. Zij moest bekijken welke verschillende partijen met elkaar willen samenwerken in een kabinet. In de dagen na het aantreden van Hamer maakten verschillende partijleiders bekend welke coalitie zij het liefst wilden. Iets meer dan een mand later, op 22 juni, presenteerde informateur Hamer haar eindverslag. Hierin benoemde ze dat het logisch is dat een nieuwe coalitie zou bestaan uit in ieder geval een aantal van de volgende partijen: VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en de ChristenUnie. In het verslag werden ook de problemen benoemd: VVD en CDA willen niet met de PvdA én GroenLinks, maar PvdA en GroenLinks geven aan niet zonder elkaar in een kabinet te willen. Daarom wilden de VVD en het CDA het liefst met de ChristenUnie doorregeren, maar dat wilde D66 niet. Daarnaast gaf de ChristenUnie aan het niet logisch te vinden om in een coalitie te stappen. Ook binnen het CDA waren er twijfels over deelname aan een nieuwe regering.
Na het verslag aan Tweede Kamervoorzitter Bergkamp overhandigd te hebben, kreeg Hamer meteen een nieuwe opdracht van de Tweede Kamer. Op haar beurt droeg Hamer aan VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag op om een concept-regeerakkoord te schrijven met de belangrijkste wensen van beide partijen. Wat betreft de coalities, was er nog steeds onenigheid: een coalitie van VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks vonden de VVD en het CDA niet stabiel genoeg en bovendien te links. De andere mogelijke coalitie bestaande uit VVD, D66, CDA en de ChristenUnie, wilde D66 niet vanwege de standpunten van de ChristenUnie over abortus en euthanasie. Uiteindelijk werd op 31 augustus bekend dat beide coalities niet zouden lukken. Op 2 september presenteerde informateur Hamer haar tweede en laatste eindverslag. Hierin adviseerde zij de Tweede Kamer om een VVD-lid als informateur aan te stellen, aangezien die als grootste partij de leiding moest krijgen in de volgende fase. Daarnaast concludeerde zij dat de enige overgebleven oplossing een minderheidsregering van VVD, D66 (en misschien het CDA) zou zijn.
Johan Remkes en Wouter Koolmees
Op 7 september werd Johan Remkes door de Tweede Kamer aangesteld als nieuwe informateur. Remkes werd voorgedragen door de VVD. De informateur besloot een zogeheten heisessie te organiseren, een bijeenkomst waarbij mensen op een afgelegen plek verblijven om zo in alle rust te kunnen vergaderen. Deze sessie vond plaats op 18 september en 19 september 2021. Hiervoor werden VVD-leider Rutte, D66-leider Kaag en CDA-leider Hoekstra uitgenodigd door informateur Remkes. Remkes gaf een week later aan dat er gekeken ging worden naar een extraparlementair kabinet, maar de partijen zagen dit idee niet zitten. Aangezien het minderheidskabinet ook niet lukte, besloot informateur Remkes weer te kijken naar een meerderheidskabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie (dezelfde partijen als in het kabinet-Rutte III) of een kabinet met zes partijen van VVD, D66, CDA, ChristenUnie, PvdA en GroenLinks.
Uiteindelijk bleek dat VVD en CDA nog steeds niet wilden onderhandelen met de PvdA en GroenLinks. Daarop deelde Sigrid Kaag, partijleider van D66, op 30 september aan informateur Remkes mee dat zij bereid was om te onderhandelen over een kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Op 30 september 2021 overhandigde informateur Remkes zijn eindverslag aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp. Hierin gaf hij aan dat een meerderheidskabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie moest worden onderzocht. Een week later, op dinsdag 5 oktober 2021, werd door de Tweede Kamer Johan Remkes opnieuw tot informateur benoemd. Daarnaast werd ook Wouter Koolmees (D66), eerder kort verkenner, benoemd tot informateur. Remkes en Koolmees begeleidden onderhandelingen over een meerderheidskabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie.
Iets meer dan twee maanden later werd op maandag 13 december 2021 bekend dat de partijen een coalitieakkoord hadden bereikt hadden. Op woensdag 15 december 2021 werd het akkoord met de titel 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst' aangeboden aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp. De Tweede Kamer moeten zich nog over het akkoord uitspreken.
Formatie
Op 16 december 2021 had de Tweede Kamer Mark Rutte benoemd tot formateur. In de maanden daarna gingen de politieke partijen op zoek baar ministers en staatssecretarissen. Daaruit kwam dat het kabinet twintig ministers en negen staatssecretarissen zou krijgen. Op zaterdag 8 januari 2022 bood formateur Rutte zijn eindverslag aan aan Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp. Ten slotte ging hij naar de koning toe, waarmee de formatie was afgerond.
Bewindspersonen
Op 30 december 2021 maakte het Bureau woordvoering kabinetsformatie bekend welke bewindspersonen (ministers en staatssecretarissen) van welke politieke partijen zullen zijn. Eerder, op 17 december 2021, maakte datzelfde bureau bekend wat voor een soort ministers en staatssecretarissen het kabinet zal hebben. Op donderdag 3 december 2021 maakte de ChristenUnie haar kandidaat-bewindspersonen bekend. Op zondag 2 januari 2022 deden D66 en het CDA. Het nieuwe kabinet werd op maandag 10 januari 2022 gepresenteerd, waarmee de langste formatie in de Nederlandse geschiedenis ten einde kwam.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Zie ook