Noorwegen

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Koninkrijk Noorwegen Kongeriket Norge Kongeriket Noreg Norgga Gonagasriika
Hoofdstad	Oslo
Aantal inwoners	5.425.270 (2022)
Oppervlakte	323.787 km²
Regeringsvorm	Constitutionele monarchie
Koning	Harald V (sinds 1991)
Premier	Jonas Gahr Støre (sinds 2021)
Godsdienst	Christendom (75,6%) Geen religie (20,2%) Islam (3,4%) Overig (0,8%)
Taal	Noors (norsk): Bokmål en Nynorsk
Munteenheid	Noorse kroon
Volkslied	Ja, vi elsker dette landet (burgerlijk) Kongesangen (koninklijk)
Nationale feestdag	17 mei
Landcode	NOR
Overzeese Noorse gebieden

Noorwegen (Bokmål-spelling: Norge, Nynorsk-spelling: Noreg) is een land in Noord-Europa en het meest westelijke land van Scandinavië. Het land grenst in aan Rusland, Finland en Zweden. De eilandengroepen Spitsbergen en Jan Mayen vallen ook onder Noorwegen, net als de Antarctische gebieden Koningin Maudland, Peter I-eiland en Bouveteiland. In Noorwegen wonen zo'n 5,3 miljoen inwoners en men spreekt er Noors. De hoofdstad van het land is Oslo en men betaalt er met de Noorse Kroon.

Noorwegen heeft een lange geschiedenis, waarin de Vikingen een belangrijke rol speelden. Tussen de negende eeuw en 1397 was Noorwegen een zelfstandig koninkrijk, maar in 1397 werd de Unie van Kalmar gesloten met Denemarken en Zweden. In 1521 verliet Zweden deze unie, waarna Noorwegen een provincie werd van Denemarken. In 1814 werd Noorwegen echter gegeven aan Zweden. Pas in 1905 werd Noorwegen een zelfstandig koninkrijk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het land bezet door de Nazi's. Na de oorlog kwam de Noorse economie op gang en wist het land een van de rijkste landen ter wereld te worden. Het koninkrijk is geen onderdeel van de Europese Unie, maar er is wel vrij verkeer van goederen, personen en geld. Ook hebben Noren technisch gezien dezelfde rechten als inwoners van de Europese Unie, maar zijn niet vertegenwoordigt in het Europees Parlement. Noorwegen heeft twee maal het lidmaatschap voor de Europese Unie afgewezen, waarvan de laatste keer was in 1994.

Het land staat bekend om haar rijkdom, dat veroorzaakt is door de grote olie- en gasvoorraden, natuurlijke rijkdommen, scheepvaart, aandelen in multinationals en visserij. Ook is de Noorse cultuur internationaal bekend door de toneelstukken van Henrik Ibsen, de muziek van Edvard Grieg en de schilderijen van kunstenaar Edvard Munch.

Geschiedenis

Vikingen

Vanaf ongeveer 800 tot 1066 leefden de Vikingen in Noorwegen, die in er in die periode met hun Vikingschepen op uit trokken om de wereld te verkennen, handel te drijven, oorlog te voeren en te plunderen. Het begin van de Vikingtijd valt samen met het ontstaan van de Noorse monarchie. Tot 872 waren er op het huidige Noorse grondgebied ongeveer 30 koninkrijken, die in die tijd door de eerste Noorse koning , Harald Schoonhaar werden verenigd. Historici nemen overigens aan dat Harald vooral over de kuststreken van Noorwegen regeerde en na Haralds dood viel wat Noorwegen was weer uiteen in kleinere gebieden en staten.

Leif Erikson zou trouwens als eerste Europeaan het Amerikaanse continent ontdekt hebben, dat was in het noorden van Canada.

Eerste Noorse koninkrijk

De Noorse koning Sigurd Jorsalfare was de eerste Europese koning die op kruistocht ging. Hij vertrok in 1107 uit Noorwegen en vocht tegen de moslims in Spanje, Lissabon, de Balearen en Palestina. In 1110 nam hij samen met Koning Boudewijn I van Jeruzalem de stad Sidon in. Eens Sigurd Jorsalfare terug was, regeerde hij heel streng, hij voerde onder andere een belastingsysteem in. Na zijn dood ontstonden er grote discussies rond de opvolging van Sigurd, die alleen een dochter had nagelaten (in die tijd mochten enkel mannen koning worden). Hierdoor ontstond een burgeroorlog in Noorwegen die van 1130 tot 1240 zou gaan duren. In dat jaar werd Haakon Haakonson koning van een opnieuw verenigd Noorwegen.

Unie van Kalmar

Koning Haakon V maakt in de 14e eeuw Oslo de hoofdstad van het Noorse koninkrijk. Hoewel steden als Bergen en Trondheim groter zijn, wordt het kleine Oslo gekozen. In 1350 krijgt Noorwegen te maken met een uitbraak van de pest. Hierbij overlijdt een derde tot de helft van de bevolking.

Unie met Denemarken

In 1536 verliest Noorwegen zijn onafhankelijkheid en wordt een provincie van Denemarken. In de beginjaren werd de macht van Noorwegen verkleind en die van Denemarken vergroot. Zo werd de Noorse kerk onderdeel van de Deense kerk. Tussen 1596 en 1720 sleurt Denemarken Noorwegen mee in verschillende oorlogen met o.a. Zweden, zoals de Dertigjarige Oorlog en de Grote Noordse Oorlog. Na deze oorlogen werd Noorwegen steeds belangrijker voor Denemarken. De economie van Noorwegen groeide. Hoewel het Deens de schrijftaal werd in Noorwegen, bleef men Noors spreken. Hierdoor werd het Noors beïnvloed door het Deens. Vanaf 1770 werd de absolute monarchie ingevoerd. Hierdoor krijgt Noorwegen nog minder macht. Hoewel Noorwegen officieel vanuit Kopenhagen wordt bestuurd, krijgen de commissarissen meer begrip voor Noorwegen. Kopenhagen is nog steeds het economisch centrum van Denemarken-Noorwegen. Veel Noren willen hun eigen regering, eigen parlement en eigen universiteiten. Ze kijken o.a. naar de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog en de Franse Revolutie, waardoor de Noren zelfbewuster worden. De Denen wijzen deze veranderingen echter af.

Vrij snel hierna breken de oorlogen van Napoleon Bonaparte uit. Denemarken-Noorwegen kiest de kant van Frankrijk, waardoor het land geblokkeerd wordt op economisch vlak. Hierdoor ontstaat er een economische en politieke crisis.

Koninkrijk Zweden-Noorwegen

De Noorse grondwet wordt getekend in 1814

Na de Slag bij Leipzig werd Napoleon Bonaparte voor de eerste keer verslagen. Denemarken, dat Napoleon steunde, behoorde tot de verliezers van de oorlog, terwijl Zweden tot de winnaars behoorde. Als compensatie voor het verlies van Finland aan Rusland werd besloten dat Noorwegen aan Zweden gegeven werd. Noorwegen werd officieel een onafhankelijke staat met een eigen regering en parlement. Toch zouden Zweden en Noorwegen dezelfde koning hebben. Dit wordt een personele unie genoemd. Een Deense prins probeerde een opstand op te zetten tegen Zweden, maar die mislukte. Toch zorgde deze opstand er wel voor dat Noorwegen een grondwet kreeg. Noorwegen maakte vanaf 1814 een grote economische crisis door, die pas vanaf 1830 werd opgelost. Noorwegen was afhankelijk van de handel met Denemarken, die wegviel. Ook kon Noorwegen geen hout meer verkopen op de Britse markt.

In 1854 wordt de eerste spoorlijn aangelegd. Ook groeide de economie steeds harder, waardoor de verschillen tussen arm en rijk steeds groter werden. Men wilde minder ongelijkheid en meer democratie. In 1882 wonnen de liberalen, die de koning dwongen om meer macht af te staan aan het parlement. Toch was dit niet de oplossing, maar het begin van veel conflicten tussen Zweden en Noorwegen. Zweden voerde het buitenlands beleid voor beide landen. Veel Noorse intellectuelen vonden dat Zweden hierdoor te veel macht had over Noorwegen. De groep intellectuelen werd de Noorse nationale romantiek genoemd en wilde onafhankelijkheid van Zweden. Zweden wilde niet dat Noorwegen onafhankelijk werd en het Zweedse leger kreeg vaak in. Uiteindelijk werd besloten om een referendum gehouden over de Noorse onafhankelijkheid. Het overgrote deel stemde voor de onafhankelijkheid, waarna de personele unie tussen Noorwegen en Zweden ten einde kwam.

Noorse onafhankelijkheid

Na de onafhankelijkheid in 1905 werd het volk opnieuw gevraagd welke vorm van regering het land zou worden. Het volk koos om een monarchie te worden en een Deense prins werd gekozen tot de nieuwe koning van Noorwegen: Haakon VII. Noorwegen maakte hierna een periode van economische groei door. Het land kreeg veel buitenlandse investeringen en kon goedkope waterkracht verkopen. Noorwegen besloot om op buitenlands gebied neutraal te blijven. Hierdoor bleef Noorwegen buiten de Eerste Wereldoorlog. Desondanks leverde Noorwegen wel veel producten aan het Verenigd Koninkrijk en liet de Britten in Noorse wateren varen. De Noorse visserij liep door de Onderzeebootoorlog veel schade op aan de schepen en 2.000 zeelieden lieten het leven.

In 1920 maakte Rusland aanspraak op het Noorse Spitsbergen. Dit leidde tot het Spitsbergenverdrag, wat stelde dat Spitsbergen bestuurd werd door Noorwegen, maar iedereen zich op Spitsbergen mocht vestigen. Tegenwoordig is dat nog steeds zou en mensen verhuizen letterlijk naar Spitsbergen om de Noorse nationaliteit te bemachtigen. In 1931 bezet Noorwegen een deel van Groenland, dat tot Denemarken behoorde, en stichtte een kolonie. Desondanks werd Noorwegen teruggeroepen door het Internationaal Strafhof, waarna het de kolonie opgaf. Het land kreeg in 1929 te maken met een economische crisis, maar herstelde al in 1932.

Tweede Wereldoorlog

Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak in 1939 wilde Noorwegen neutraal blijven. Noorwegen had echter een strategische ligging en zowel de Britten als de Nazi's wisten dit. Beide landen maakten plannen om Noorwegen aan te vallen, los van de positie van Noorwegen. Op 9 april 1940 vielen de Nazi's Noorwegen aan, nadat ze Denemarken hadden bezet. De Noren vochten echter terug met de hulp van de Britten. De Noren en Britten werden echter verslagen door het Duitse leger, waarna Noorwegen officieel bezet werd door Nazi-Duitsland. De strijd duurde in totaal twee maanden. Noorwegen stond vervolgens onder leiding van Vidkun Quisling, een Noorse Nazi die wilde dat Duitsland Noorwegen zou bezetten. Nazi-Duitsland zou Noorwegen bezet houden tot aan het einde van de oorlog (tot aan 8 mei 1945). De Noorse regering en koninklijke familie waren ondertussen gevlucht naar Londen. De regering en de koninklijke familie hadden vervolgens alles gedaan om Noorwegen weer te bevrijden en de vijand te verslaan.

Aangezien buurland Zweden neutraal was, vluchtte veel Noren naar Zweden. Hieronder vielen veel Joden en politieke activisten. Zo'n 50.000 Noren vluchtte naar Noorwegen. De Zweedse regering ving de vluchtelingen op en zorgde voor onderdak. Andere Noren kozen om via de Sovjet-Unie te vluchtten naar India of Zuid-Afrika, dat toen Brits grondgebied was. Anderen vluchtten via de Sovjet-Unie naar Alaska of Canada. In totaal ontvluchtten 80.000 mensen Noorwegen tijdens de oorlog, waaronder een groot deel van de marine. 40.000 Noren kwamen in opstand tegen de Nazi's via het verzet. De meeste succesvolle actie van het Noors verzet van de sabotage van het Duitse atoomprogramma.

Na de oorlog werden hooggeplaatste Noorse Nazi's ter dood veroordeeld, waaronder Vidkun Quisling. Uiteindelijk werden 20.000 Noren en Duitsers veroordeeld, waarvan 95 persoon ter dood veroordeeld werden.

Hedendaagse geschiedenis

Na de Tweede Wereldoorlog werd Noorwegen opnieuw opgebouwd. De wederopbouw liep sneller dan verwacht en de Noorse economie groeide enorm. Noorwegen besloot aanvankelijk om neutraal te blijven, maar trad in 1949 toe tot de NAVO. Hiermee koos Noorwegen de kant van de Verenigde Staten. Ook ontvingen de Noren de Marshallhulp, dat bijdroeg aan de snelle opbouw van Noorwegen. In de jaren 60 werd olie gevonden in de Noordzee, wat leidde tot een grote aardolie-industrie. De groeiende economie wordt gebruikt om welvaart voor alle Noren te creëren. Hierdoor werden de gezondheidszorg en het onderwijs grondig verbeterd.

Noorwegen probeerde in 1962 en 1967 toe te treden tot de Europese Unie, samen met Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Aangezien de Fransen vreesden voor de Amerikaanse invloed vanuit het Verenigd Koninkrijk, blokkeerde de Franse president Charles De Gaulle het lidmaatschap. Deze vier landen stichtten vervolgens samen met Zweden, Finland, Zwitserland, Portugal, Oostenrijk en Liechtenstein de Europese Vrijhandelsassociatie. Dit was een alternatieve Europese Unie, maar verloor vanaf de jaren 70 steeds meer leden aan de Europese Unie. Zowel in 1972 als in 1994 hield Noorwegen een referendum om de Europese Unie toe te treden, maar de Noorse bevolking verwierp dit steeds. Noorwegen trad in 1996 toe tot de Schengenzone, waardoor het land vrije handel en open grenzen heeft met de rest van de Europese Unie.

Tijdens de Koude Oorlog werd de Noors-Russische grens gebruikt voor het oversteken van spionnen naar beide kanten. De grens is grotendeels onbewaakt en en het gebied rond de grens is grotendeels onbewoond. Het bekendste verhaal is dat van de Isdalskvinnen. Dit is een vermoorde vrouw, die werd gevonden in 1970. Het verhaal gaat dat zij een spion was voor de Sovjet-Unie, maar dit is nooit bewezen. Onder de Isdalskvinnen gaan allerlei theorieën rond. Op 22 juli 2011 werd Noorwegen opgeschrikt door een reeks aanslagen in de hoofdstad Oslo en bij een jongerenkamp op het eiland Utøya. De aanslagen waren gepleegd voor Anders Breivik en 77 mensen vonden de dood, waarvan 69 op Utøya.

Geografie

De Noorse hoofdstad Oslo

Landschap

Het dorpje Reine in Noord-Noorwegen

In Noorwegen kan maar 4% van de grond voor landbouw worden gebruikt. In het breedste gedeelte van het land ligt het Jotunheimergebergte. Het is bedekt met gletsjers en op de grootste bergtoppen eeuwige sneeuw. De hoogste berg van Noorwegen is de Glittertind die is ongeveer 2470 meter hoog. Van alle bergen in Noorwegen komen bruisende rivieren naar beneden. Daar wordt elektriciteit mee opgewekt. Noorwegen staat bekent om de fjorden die er zijn. Miljoenen jaren geleden tijdens de laatste ijstijd zijn deze fjorden ontstaan. Op sommige plaatsen zijn de fjorden wel 1.000 meter diep. De langste en diepste fjord is de Sognefjord. Deze fjord is meer dan een kilometer diep en 160 km lang. Deze inham wordt ook wel koning van de fjorden genoemd.

De Geirangerfjord

De fjorden zijn vaak U-vormige dalen, die ontstaan zijn door de uitschuring van landijs in ijstijden. Toen lag Scandinavië onder een zeer dik pak landijs en gletjers. Geregeld komt het voor dat de fjorden minder diep zijn aan de monding dan verder het land in.

Dit komt door de morenen (een soort stenen) die zijn blijven liggen, toen de gletsjer na de ijstijd smolt en zich "terugtrok". Zo ontstond een soort drempel. Deze verhoging wordt in het Noors een fjordterskel (fjorddrempel of -dorpel) genoemd en die zorgt ervoor dat het water in een fjord zich rustiger gedraagt dan de (open) zee erbuiten.

Een gevolg van deze fjorddorpel is dat hij de verversing van water tegenhoudt, waardoor het water lang in een fjord kan blijven. Een ander gevolg is dat het water in een fjord in de zomer, als er veel regenwater wordt afgevoerd, aan de oppervlakte zoet is, terwijl het op grotere diepte zout is.

In de winter is het water overal vrijwel zout.

Plaatsen

Er zijn niet echt veel grote steden in Noorwegen. De hoofdstad Oslo is overduidelijk de grootste stad van het land met 600.000 inwoners. Nabij de hoofdstad liggen er wel nog een paar andere redelijke grote steden, waardoor er in het gebied van Oslo bijna 1 miljoen inwoners wonen (25% van de Noorse bevolking!).

De tweede grootste stad van Noorwegen, Bergen, is een oude havenstad met 260.000 inwoners. Deze stad is vooral populair bij toeristen. Alhoewel dat Bergen in één van de meest regenachtige gebieden van Europa ligt. Gemiddeld valt er in Bergen 2,5 tot 3 keer zoveel regen als in Nederland of Vlaanderen. De derde stad van het land, Trondheim is met 160.000 een al kleinere stad.

De vierde stad van Noorwegen, Stavanger, is dankzij de petroleum-industrie uit de Noordzee groot geworden, de stad heeft nu zo'n 120.000 inwoners. Stavanger heeft een oud stadsgedeelte en een nieuw stadscentrum met redelijk hoge gebouwen. Stavanger wordt vaak wel de Petroleumhoofdstad van Noorwegen genoemd.

Andere belangrijkste plaatsen in Noorwegen zijn:

Drammen Fredrikstad

Hamar Hammerfest

Kongsberg Kristiansand

Lillehammer Narvik

Bodø Tromsø

Natuur

Er zijn diverse nationale parken in Noorwegen, zoals:

Børgefjell Dovrefjell-Sunndalsfjella Folgefonna

Hardangervidda Jostedalsbreen Jotunheimen

Øvre Anárjohka Rondane Stabbursdalen

Bevolking

Onderwijs

De Technische Unitversiteit van Trondheim

In Noorwegen hoef je geen uniform aan. Het schooljaar in Noorwegen duurt van ergens in het einde van augustus tot midden juni. Je wordt ’s morgens met de bus opgehaald, dat meestal gratis is. Je eet ’s middags ook op school.

Je moet 6 jaar zijn voor dat je naar de basisschool mag.

In 1739 gingen de kinderen voor het eerst naar school. In 1889 duurde het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs samen 7 jaar. In 1969 duurde het 9 jaar en in 1997 10 jaar. Vanaf het najaar van 2006 bestaat uit: de basisschool 1-7 En de onderbouw van het voortgezet onderwijs 8-10.

Cultuur

De staafkerk in Heddal is de grootste van het land

Keuken

In de Noorse keuken kom je veel vis tegen; voornamelijk zalm en haring. Lefse is een populair flinterdun 'aardappelbrood', dat vooral gegeten wordt met de tijd rond Kerstmis. Verder wordt er in Noorwegen ook veel vlees gegeten.

Architectuur

Noorwegen leunt op het vlak van architectuur dicht aan bij de architectuur van Zweden, al heeft Noorwegen wel iets dat je in Zweden amper vindt, namelijk de staafkerken.

Kunst

In het begin werd de Noorse kunst gedomineerd door kunstwerken uit Nederland, Duitsland en Kopenhagen. Pas in de 19de eeuw begon de Noorse kunst echt vormen te krijgen, eerst enkel met portretten, daarna met landschapschilderijen.

Een wereldberoemde Noorse schilder is Edvard Munch (1893-1944), die wereldberoemd werd met "De Schreeuw" (zie foto).

Muziek

Noorwegen heeft een rijke geschiedenis op het gebied van folkloremuziek. Noorwegen heeft ook enkele bekende componisten gehad. Vanaf het eind van de 20e eeuw heeft Noorwegen vooral een rijk aanbod ontwikkeld op het vlak van black metal-muziek.

Sport

Sport speelt een zeer belangrijke rol in Noorwegen. Het land heeft een rijke geschiedenis als het om wintersporten gaat (langlaufen, schaatsen, ...). Ook alpineskiën is populair. Noorwegen organiseerde de Olympische Winterspelen van 1952 (in Oslo) en 1994 (in Lillehammer). In deze stad werd in 2004 ook het Junior Eurovisie Songfestival georganiseerd.

Een belangrijke zomersport is het voetbal. Bij de mannen scoort Noorwegen niet echt goed, maar bij het vrouwenvoetbal hoort Noorwegen tot de besten van de wereld. Belangrijkste zaalsport is handbal. Ook unihockey, een vorm van zaalhockey, en volleybal zijn zeer snel in populariteit groeiende sporten.

Politiek

Staatsinrichting

Noorwegen is een constitutionele monarchie met een parlement. Dit betekent dat Noorwegen een koninkrijk is, met een koning als staatshoofd. De huidige koning van Noorwegen is Harald V. De Noorse koning heeft net als in Nederland en België geen politieke macht meer. De echte macht ligt bij het parlement en de regering. De regeringsleider van Noorwegen wordt de minister-president of premier genoemd. De huidige premier is Erna Solberg van de conservatieve Høyre (H). De premier is de leider van de regering, waaronder alle ministers vallen.

Het Noorse parlement is de Storting en bestaat uit slechts één kamer. Tot aan 2009 had het parlement twee kamers, maar in 2007 werd besloten dat het Noorse parlement werd verkleind. De Storting bestaat uit 169 leden. Alle Noren van 18 en ouder hebben stemrecht en kunnen stemmen in de verkiezingen en zichzelf verkiesbaar stellen.

Provincies van Noorwegen

Sinds 2020 heeft Noorwegen 11 provincies. Vroeger had het land meer provincies, maar tegenwoordig worden veel provincies samengevoegd om kosten te besparen. De 11 Noorse provincies zijn:

• Agder, met als hoofdstad Kristiansand.
• Innlandet, met als hoofdstad Hamar.
• Møre og Romsdal, met als hoofdstad Molde.
• Nordland, met als hoofdstad Bodø.
• Oslo, met als hoofdstad Oslo.
• Rogaland, met als hoofdstad Stavanger.
• Trøndelag, met als hoofdstad Steinkjer.
• Troms og Finnmark, met als hoofdstad Tromsø.
• Vestfold og Telemark, met als hoofdstad Skien.
• Vestland, met als hoofdstad Bergen.
• Viken, met als hoofdsteden Oslo, Drammen, Sarpsborg en Moss.

Noorwegen en de Europese Unie

Noorwegen en de Europese Unie in vergelijking

Noorwegen is geen onderdeel van de Europese Unie, maar behoort wel tot de Europese Economische Ruimte (EER). Dit betekent dat Noren net als andere EU-burgers vrij mogen reizen door Europa, in een ander EU-land mogen wonen of werken en er is vrij verkeer van goederen en diensten. EU-burgers mogen op hun beurt dit ook allemaal doen in Noorwegen. Noorwegen is echter niet vertegenwoordigt in het Europees Parlement en heeft geen invloed op regelgeving, die wel voor Noorwegen geldt. Europese regels omtrent landbouw, visserij en milieu gelden ook voor Noorwegen, ook al heeft Noorwegen geen inspraak hierop. Dit geldt niet alleen voor Noorwegen, maar ook voor IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland behoren samen tot de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA). Dit was een soort van alternatieve EU, maar tegenwoordig wordt de naam voor deze vier landen gebruikt.

Noorwegen heeft twee keer een referendum gehouden over het EU-lidmaatschap, maar beide keren werd het afgewezen. Veel Noren willen niet dat Noorwegen een EU-lidstaat wordt, aangezien de EU dan meer inspraak zou hebben op de Noorse wateren, waaronder de visserij en olie-industrie. Ook hebben veel Noren kritiek op het antidemocratische en gesloten karakter van de Europese Unie. Daarnaast betalen de Noren nu minder dan een EU-lidstaat. Andere Noren zijn wel voorstander van het EU-lidmaatschap. De belangrijkste redenen hiervoor zijn de inspraak in wetgeving en gezamenlijk bestrijden van o.a. terrorisme en klimaatverandering. Tussen 50 en 60% van de Noren zijn tegen het EU-lidmaatschap, terwijl minder dan 30% voor is. Mocht Noorwegen ooit besluiten toetreden, zou het land snel kunnen toetreden. Door het EER-lidmaatschap gelden de meeste EU-regels al in Noorwegen, waardoor de onderhandelingen veel sneller gaan.

Internationale relaties

Noorwegen heeft in principe goede banden met ieder land. Het land is lid van de Verenigde Naties en NAVO. De voormalige Noorse premier Jens Stoltenberg is zelfs secretaris-generaal (de voorzitter) van de NAVO. Noorwegen heeft vooral goede banden met de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada. Noorwegen ziet andere Noord-Europese landen, zoals Denemarken, Finland en Zweden, als zijn bondgenoten. Hoewel de vier landen op verschillende momenten in de geschiedenis over elkaar heersten, vormen de landen nu samen met IJsland de Noordse Raad. Op het gebied van sport is er echter nog steeds concurrentie. Noorwegen ziet IJsland als zijn beste vriend. Beide landen zijn lange tijd onderdeel geweest van Denemarken. Ook beschermt Noorwegen IJsland is geval van oorlog, aangezien IJsland zelf geen leger heeft.

Het land geeft, net als andere Noord-Europese landen, jaarlijks veel geld aan ontwikkelingshulp van andere armere landen. Noorwegen staat bekend om zijn pogingen om vrede tussen landen te scheppen en conflicten op te lossen. Zo heeft Noorwegen verschillende keren geprobeerd om het conflict tussen Palestina en Israël op te lossen. Ook heeft het bijgestaan bij de conflicten in Bosnië en Herzegovina, Colombia, Soedan, Sri Lanka, Guatemala en Eritrea. Ook heeft Noorwegen enorm veel aandelen in allerlei buitenlandse bedrijven, zoals Apple, om zaken als milieubewustzijn en werknemersrechten te promoten.

Noorwegen heeft niet echt slechte internationale relaties met landen, al zijn de banden met o.a. Rusland, Wit-Rusland, de Volksrepubliek China en Noord-Korea slechter.

Economie

Een boorplatform voor olie in de Noordzee

Bijna alle elektriciteit van Noorwegen wordt geleverd door hydro-elektrische energie, en het land brengt deze elektriciteit ook naar andere landen. De belangrijkste handelspartners van Noorwegen zijn het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Zweden.

Noorwegen is een duur land om in te wonen, maar het heeft wel de hoogste levensstandaard van heel de wereld. Noorwegen is ook het best functionerende land van de wereld.

De export van Noorwegen bestaat voor 57% uit aardolie en aardgas. Dit levert veel geld op, daardoor is Noorwegen zo rijk. Het land heeft veel inkomsten en weinig inwoners. Er is wel een probleem: Die aardolie raakt ooit op. Als dat gebeurt, heeft Noorwegen dus ook 57% minder inkomsten. Kortom: Het land zou armer worden, in plaats van rijker! In Noorwegen zelf is er veel discussie hierover.

Een andere belangrijke inkomstenbron van het land is de visserij.

Wist je dat ...

Wist je dat ...

• ... er in Noorwegen een enorm lange kustlijn heeft, die zelfs nog langer is dan die van Australië?
• ... in het Noors een gehaktbal kjøttkaker heet?
• ... een flinterdunne broodsoort is flatbrød heet?
• ... koldtbord een soort buffet is van koud en warm eten?
• ... Noorwegen haar nationale luchtvaartmaatschappij, Scandinavian Airlines, deelt met Zweden en Denemarken?
• ... Noorwegen per jaar meer zonuren heeft dan Spanje?
• ... Noorwegen op de vierde plek staat van de rijkste landen ter wereld?

Fotogalerij

• 

  Kaart van Noorwegen

• 

  Satellietfoto (winter)

• 

  Koninklijk blazoen van Noorwegen

• 

  Een vikinghelm

• 

  Mensen in Oslo herdenken de terroristische aanslagen

• 

  Landbouw in Noorwegen

• 

  Koning Harald V

Zie ook

• Noorse gebarentaal
• Noorse Dovenbond

Externe links

• CIA worldfactbook
• Webje Noorwegen

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië