Jeruzalem

De Klaagmuur en de Rotskoepel in Jeruzalem.

Jeruzalem (Hebreeuws: ירושלים, Jeroesjalajim) is de hoofdstad van Israël, al wordt dat niet door alle landen erkend. Het is een duizenden jaren oude stad waar veel om te doen is. De stad speelt een grote rol in het Oude Testament, het joodse deel van de Bijbel. De stad is heilig voor joden, christenen en moslims. Dat is vanwege de heilige gebouwen in het ommuurde centrum. Voor de joden is dat de Klaagmuur, voor christenen de Heilige Graf kerk en voor moslims de Al-Aqsamoskee en de Rotskoepel. Dit centrum is de belangrijkste reden waarom er nog steeds geen vrede is tussen de Joden en de Arabieren.

De stad bestaat eigenlijk uit 2 delen. West en Oost. Het westelijke deel wordt militair bezet door Israël. Maar eigenlijk vindt een deel van de wereld dat Jeruzalem niet van Israël is. Anderzijds zeggen sommige mensen dat Jeruzalem juist de hoofdstad is van Israël. Arabische landen zijn het hier niet mee eens, en zegt dat de hoofdstad van Israël Tel-Aviv is.

Jeruzalem staat bekend als een stad die voor drie godsdiensten heilig is: het christendom (omdat Jezus hier is gestorven), het jodendom (omdat hier de tempel van de Joden stond, hier is alleen nog de Klaagmuur van over) en de islam. De Rotskoepel is gebouwd op de plaats waar Abraham zijn zoon bijna heeft geofferd. Deze plaats is voor alle 3 godsdiensten heilig. Voor de moslims is de Al-Aqsamoskee heilig omdat ze geloven dat de profeet Mohammed hier naar de hemel zou zijn gegaan. Voor hen is daarom Jeruzalem na Mekka en Medina de meest heilige plaats.

Jeruzalem had in 2012 933.113 inwoners op een oppervlakte van 96 km².

Geschiedenis

De jaren v.Chr

Jeruzalem is meer dan 3000 jaar oud. Wanneer het precies is ontstaan, is onduidelijk. Toen koning Saul de Filistijnen had verslagen werd hij de eerste koning van Israël. Zijn opvolger David veroverde Jeruzalem in 1004 v.Chr. op de Jebusieten. Davids opvolger Salomo liet een tempel bouwen. Toen bij Salomo's dood het Koninkrijk uiteen viel in het koninkrijk Israël en het koninkrijk Juda, werd het de hoofdstad van Juda. Ongeveer 400 jaar later heeft de profeet Jeremia gewaarschuwd dat de tempel verloren zou gaan. Dat is ook inderdaad gebeurd, al hebben ze de Tempel onder de Perzen weer laten opbouwen. Jeruzalem is overheerst door de Assyriërs, Babyloniërs, Perzen, Grieken en uiteindelijk door de Romeinen. Die maakten het niet tot provincie van het Romeinse Rijk, maar ze lieten het koninkrijk Juda gewoon nog steeds bestaan, alleen dan onder leiding van iemand die Rome wilde dienen.

Eén van de koningen van die tijd was Herodes. Onder zijn bewind werd Jezus Christus geboren. Dat was in Bethlehem, een dorpje niet ver van Jeruzalem. Ruim 30 jaar later liet de Romeinse procurator (soort gouverneur) Pontius Pilatus Jezus kruisigen. De Joodse geleerden wilden dat want Jezus gaf een nieuwe invullen aan het traditionele joodse geloof.

In het jaar 66 brak er een grote opstand uit onder de Joden tegen de Romeinen. Ze wilden zelf hun land besturen. Volgens hen had God hun Israël gegeven en waren zij de rechtmatige eigenaars van het land. De Romeinen lieten dat niet op zich zitten. Jeruzalem werd geplunderd en vernield in 70 na Christus. Ook de Tempel, het allerheiligste van de Joden moest eraan geloven. Het enige dat er nog over is van de tempel in de Klaagmuur. Tussen 132 en 135 na Christus brak er opnieuw een opstand uit. Ook nu verloren de joden en ze moesten allemaal het land uit. Dit heet diaspora. De stad bleef een ruïne en werd omgedoopt tot Aelia Capitolina. Eeuwenlang bleef de situatie hetzelfde en mochten Joden niet terug naar hun land.

Komst van de islam

In Mekka leefde in de zevende iemand die de wereld zou veranderen. Het was Mohammed. Hij begint een nieuwe godsdienst, de islam. Hij sprak veel over het christendom en het jodendom. Hij voerde oorlog tegen de polytheïsten. Op een avond ging hij naar Jeruzalem op een buraq, dat is een dier dat lijk op een paard. Daar is hij naar de hemel gegaan en heeft veel joodse profeten ontmoet, zoals de profeet Mozes, Jezus Christus natuurlijk, Abraham en anderen. Hij is diezelfde avond weer teruggegaan naar Mekka, zo geloven de moslims. Vanwege dit verhaal hebben de latere opvolgers van Mohammed snel Jeruzalem veroverd. Binnen 50 jaar stond er de Rotskoepel en de Al Aqsa moskee. En die staan er nog, er is weinig aan veranderd.

Kruistochten

In de 12e eeuw vochten de christenen en de moslims om Jeruzalem en het Heilige Land (nu Israël en Palestina). De christelijke ridders, bekend als de "kruisvaarders" hebben in 1099 Jeruzalem veroverd. Saladin heeft Jeruzalem 80 jaar later weer terugveroverd. Sindsdien is Jeruzalem islamitisch gebleven. Dat was ook zo nadat het Ottomaanse Rijk de Eerste Wereldoorlog verloor en ophield te bestaan. De Engelsen waren tot 1948 de baas.

Jeruzalem na de Tweede Wereldoorlog

Zowel de Arabieren als de Joden wilden Jeruzalem. De Engelsen dachten het land Israël te verdelen tussen Palestijnen en joden. Het voorstel werd goedgekeurd binnen de Verenigde Naties. Toen het land Israel door premier Ben-Gurion werd gesticht, vielen de Arabieren het land meteen aan. Er zijn daarna nog 3 oorlogen geweest, in 1956, 1967 en 1973. De zesdaagse oorlog van 1967 is de belangrijkste. Toen werd het oostelijk deel van Jeruzalem veroverd door de Joden. Juist daar stonden alle heilige gebouwen. In 2023 vielen Hamas vanuit de Gazastrook en Hezbollah vanuit Libanon Israël opnieuw aan. De Palestijnen noemden hun aanval "Al-Aqsastorm", naar de moskee uit Jeruzalem.

In 2018 heeft de Amerikaanse president Trump bepaald dat de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem wordt verplaatst. Het heeft geleid door veel woede bij Arabieren. Het conflict rond Jeruzalem is nog lang niet opgelost.

Videoclips

• Jeruzalem: Waarom is dit zo een belangrijke stad?