Jacobus I van Engeland: verschil tussen versies
k (-{{beg}}) |
k (Robotgeholpen doorverwijzing: Augustus - Koppeling(en) gewijzigd naar Augustus (maand)) |
||
| (13 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[Bestand: |
+ | [[Bestand:JamesIEngland.jpg|alt=|miniatuur|506x506px|Koning Jacobus I/VI]] |
| − | '''James''' ([[Edinburgh |
+ | '''Jacobus Karel''', ook wel '''James Charles''' in het [[Engels]], ([[Edinburgh Castle]], [[Schotland]], 19 [[juni]] 1566 – [[Theobalds Park]], [[Engeland]], 27 [[maart]] 1625) was tussen 1576 1625 koning van [[Schotland]] (onder de naam '''Jacobus VI''') en tussen 1603 en 1625 koning van [[Engeland]] (onder de naam '''Jacobus I'''). Jacobus werd koning van Engeland nadat koning [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]] overleed, zonder dat ze kinderen had. Jacobus was de eerste in lijn van troonopvolging. Hij was zelf van het [[huis Stuart]]. |
| + | Jacobus I speelde een belangrijke rol in verenigen van [[Groot-Brittannië]] onder één vorst. In zijn tijd was het eiland onderverdeeld in twee koninkrijken. In het zuiden lag [[koninkrijk Engeland]], dat bestuurd werd door het [[huis Tudor]], en in het noorden lag [[koninkrijk Schotland]], dat bestuurd werd door huis Stuart. [[Wales]] behoorde toen al tot Engeland. Overigens betekende dit niet dat beide landen verenigd werden tot één land. Schotland en Engeland bleven zelfstandig en hadden slechts dezelfde vorst. Pas veel later werden de landen verenigd tot één land. |
||
| ⚫ | Op |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| + | ==Koning van Schotland== |
||
| − | Na het overlijden van koningin [[Elizabeth I van Engeland]] erfde hij de Engelse troon als James I. Elizabeth I was zelf nooit getrouwd geweest en had geen kinderen; James was dus haar opvolger. Hiermee werden de [[Schotland|Schotse]] en [[Engeland|Engelse]] kroon voor het eerst verenigd. Hij heeft bijna 58 jaar op de Schotse troon gezeten, langer dan iemand ooit tevoren. |
||
| + | Jacobus was de enige zoon van koningin [[Maria I van Schotland|Maria I]] (ook wel ''Mary Stuart'') en haar man [[Henry Stuart]]. Jacobus werd geboren in [[Edinburgh]] en werd rooms-katholiek opgevoed. Hij heeft zelf nooit zijn ouders gekend, aangezien er al vrij snel na zijn geboorte een drama gebeurde. Zijn vader Henry wilde meer macht en had de ambitie om koning te worden wanneer Maria zou overlijden. Maria vond dit geen goed idee en smeedde een complot met een aantal edelen om haar man te vermoorden. Vermoedelijk was de graaf van Bothwell, [[James Hepburn]], degene die Henry vermoordde. Hij zat in het complot en trouwde later met Maria. Zowel veel katholieken als protestanten vonden dit niet kunnen. Onder leiding van de protestantse adel zetten ze Maria gevangen en werd ze gedwongen af te treden. Hierdoor verloor Jacobus als het ware beide ouders toen hij slechts één jaar oud was. |
||
| + | |||
| + | Op 24 juli 1567 werd hij door de protestantse adel tot koning van Schotland gekroond. Een [[regent]] zou het land besturen tot het punt dat hij meerderjarig was. In tussentijd werd Jacobus protestants opgevoed, aangezien de adel de katholieke sporen van Maria wilde verwijderen. Als jongen had hij veel contact met zijn neef in Frankrijk. Jacobus beschouwde hem als zijn enige familie. Zijn neef was echter katholiek en de adel was bang voor de katholieke invloeden in Schotland. Hierdoor zette ze Jacobus uiteindelijk gevangen, maar hij wist te ontsnappen. Na de ontsnapping keerde hij met een leger terug naar Edinburgh. Hij greep uiteindelijk de macht over Schotland en in 1583 vergrootte hij zijn eigen macht aanzienlijk. Ondertussen werd de macht van de protestantse adel flink verkleind. Toen zijn moeder in 1583 terecht werd gesteld, greep hij niet in. Hij was namelijk eerste troonopvolger in Engeland en wilde die positie niet in gevaar brengen. |
||
| + | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| + | |||
| + | ==Koning van Engeland== |
||
| + | [[Bestand:James_I_of_England.jpg|left|300px|miniatuur|Koning Jacobus I als koning van Engeland]] |
||
| + | Na het overlijden van koningin [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]] erfde hij de Engelse troon als Jacobus I. Elizabeth I was zelf nooit getrouwd geweest en had geen kinderen. Jacobus was dus haar opvolger. Hiermee werden de [[Schotland|Schotse]] en [[Engeland|Engelse]] kroon voor het eerst verenigd. Jacobus zorgde er wel voor dat Engeland en Schotland aparte staten bleven, met aparte wetten en apart bestuur. De twee landen waren enkel verbonden door één vorst. Dit noemen we een [[personele unie]]. Onder Jacobus werd de positie van de kerk in Engeland verstevigd en hij trok meer macht naar zich toe. Hoewel Jacobus zelf protestants was, moest hij zich vaak aansluiten bij veel buitenlandse, katholieke vorsten. De Engelse katholieken waren niet blij met Jacobus vanwege zijn geloof. In 1605 plaatsten ze zich een bom in het [[Palace of Westminister]], met als doel om de koning te vermoorden. Een vriend van de koning kwam daar achter, toen hij een waarschuwingsbrief had gekregen om niet naar het parlement te gaan. Nadat de kelders van het paleis doorzocht waren, werd debom gevonden en raakte niemand gewond. In de Engelse geschiedenis wordt dit het ''[[Buskruidverraad]]'' genoemd. Er werd beweerd ook de koning van [[Spanje]] en de katholieke orde de [[Jezuïeten]] betrokken waren bij dit complot. Desalniettemin had Jacobus al een jaar eerder vrede gesloten met Spanje en had banden met veel katholieke landen. |
||
| + | |||
| + | In 1622 kwam er tenslotte een breuk tussen Jacobus en het parlement. Dit gebeurde toen Jacobus zijn zoon [[Karel I van Engeland|Karel I]] voorstelde te laten trouwen met [[Maria Anna van Spanje]]. Hij ontbond hierdoor het parlement. Later zou Karel I uiteindelijk trouwen met [[Henriëtta Maria van Frankrijk]]. Jacobus stierf uiteindelijk in 1625 aan [[ouderdom]]. Hij ligt begraven in de [[Westminster Abbey]]. |
||
| + | |||
| + | ==Politiek en wetenschap== |
||
| + | [[Bestand:James_I_of_England_by_Daniel_Mytens.jpg|right|300px|miniatuur|Koning Jacobus I in 1621]] |
||
| + | Jacobus voerde zowel in Schotland als in Engeland dezelfde wetten door. Ook kwam er meer gelijkheid voor inwoners van beide landen. Dit was erg moeilijk, aangezien Engeland een stuk rijker en verder ontwikkeld was dan Schotland. Jacobus liet de [[Vlag van het Verenigd Koninkrijk|Union Flag]] ontwerpen, wat door het koningshuis gebruikt werd. Later zou dit de Britse vlag worden. In Schotland was Jacobus erg populair, aangezien hij geld, land en goederen schonk aan de Schotse adel. Ook was Jacobus vrij populair in Engeland, maar veel Engelsen vonden zijn ideeën maar niets. Jacobus hield weinig rekening met het volk en het Engelse parlement. Het parlement was het hier niet mee eens, vooral omdat een deel van de belasting door de koning zelf gebruikt werd. Jacobus wilde daarnaast complete bevoegdheid voor de rechtspraak en zelf de wetten van het uitvoeren. Hierdoor kwam hij regelmatig in conflict met het parlement. In totaal heeft Jacobus het parlement drie keer laten ontbinden, maar wanneer hij geld nodig had werd er meestal ook meer een compromis gesloten. |
||
| + | |||
| + | Jacobus was vrij geleerd en wordt gezien als één van de intellectueelste koningen van Engeland. Jacobus was een goede schrijver en kon ook [[Latijn]] en verschillende talen, zoals [[Frans]]. In deze talen schreef hij ook zelf boeken. Hij liet ook de [[Bijbel]] naar het Engels vertalen in 1611. Nog altijd is dit een belangrijke Bijbelvertaling. Eerder gaf hij 1597 al een boek uit over [[demonologie]]. Jacobus was ervan overtuigd dat er overal [[demoon|demonen]] en [[heks]]en waren. Hierdoor waren er ook vele [[heksenvervolging]]en onder Jacobus, waar veel onschuldige burgers in Schotland en Engeland het slachtoffer van werden. |
||
{{KoningenEngeland}} |
{{KoningenEngeland}} |
||
| − | [[ |
+ | [[Categorie:Brits koningshuis]] |
| + | [[Categorie:Koning van Engeland]] |
||
| + | [[Categorie:Koning van Schotland]] |
||
| + | [[Categorie:Koning van Ierland]] |
||
Huidige versie van 30 dec 2021 om 22:43
Jacobus Karel, ook wel James Charles in het Engels, (Edinburgh Castle, Schotland, 19 juni 1566 – Theobalds Park, Engeland, 27 maart 1625) was tussen 1576 1625 koning van Schotland (onder de naam Jacobus VI) en tussen 1603 en 1625 koning van Engeland (onder de naam Jacobus I). Jacobus werd koning van Engeland nadat koning Elizabeth I overleed, zonder dat ze kinderen had. Jacobus was de eerste in lijn van troonopvolging. Hij was zelf van het huis Stuart.
Jacobus I speelde een belangrijke rol in verenigen van Groot-Brittannië onder één vorst. In zijn tijd was het eiland onderverdeeld in twee koninkrijken. In het zuiden lag koninkrijk Engeland, dat bestuurd werd door het huis Tudor, en in het noorden lag koninkrijk Schotland, dat bestuurd werd door huis Stuart. Wales behoorde toen al tot Engeland. Overigens betekende dit niet dat beide landen verenigd werden tot één land. Schotland en Engeland bleven zelfstandig en hadden slechts dezelfde vorst. Pas veel later werden de landen verenigd tot één land.
Koning van Schotland
Jacobus was de enige zoon van koningin Maria I (ook wel Mary Stuart) en haar man Henry Stuart. Jacobus werd geboren in Edinburgh en werd rooms-katholiek opgevoed. Hij heeft zelf nooit zijn ouders gekend, aangezien er al vrij snel na zijn geboorte een drama gebeurde. Zijn vader Henry wilde meer macht en had de ambitie om koning te worden wanneer Maria zou overlijden. Maria vond dit geen goed idee en smeedde een complot met een aantal edelen om haar man te vermoorden. Vermoedelijk was de graaf van Bothwell, James Hepburn, degene die Henry vermoordde. Hij zat in het complot en trouwde later met Maria. Zowel veel katholieken als protestanten vonden dit niet kunnen. Onder leiding van de protestantse adel zetten ze Maria gevangen en werd ze gedwongen af te treden. Hierdoor verloor Jacobus als het ware beide ouders toen hij slechts één jaar oud was.
Op 24 juli 1567 werd hij door de protestantse adel tot koning van Schotland gekroond. Een regent zou het land besturen tot het punt dat hij meerderjarig was. In tussentijd werd Jacobus protestants opgevoed, aangezien de adel de katholieke sporen van Maria wilde verwijderen. Als jongen had hij veel contact met zijn neef in Frankrijk. Jacobus beschouwde hem als zijn enige familie. Zijn neef was echter katholiek en de adel was bang voor de katholieke invloeden in Schotland. Hierdoor zette ze Jacobus uiteindelijk gevangen, maar hij wist te ontsnappen. Na de ontsnapping keerde hij met een leger terug naar Edinburgh. Hij greep uiteindelijk de macht over Schotland en in 1583 vergrootte hij zijn eigen macht aanzienlijk. Ondertussen werd de macht van de protestantse adel flink verkleind. Toen zijn moeder in 1583 terecht werd gesteld, greep hij niet in. Hij was namelijk eerste troonopvolger in Engeland en wilde die positie niet in gevaar brengen.
Op 20 augustus 1589 trouwde hij met prinses Anna van Denemarken. James zelf was niet aanwezig maar werd door iemand anders vertegenwoordigd. Hun 'formele' huwelijk was op 23 november 1589 in Oslo in Noorwegen. Ze kregen zeven kinderen:
- Hendrik Frederik (19 februari 1594 - 6 november 1612)
- Elizabeth (19 augustus 1596 - 13 februari 1662)
- Margaretha (24 december 1598 – maart 1600)
- Karel I (19 november 1600 - 30 januari 1649)
- Robert (18 januari 1602 – 27 mei 1602)
- Maria (8 april 1605 - 16 december 1607)
- Sophia (juni 1606)
Koning van Engeland
Na het overlijden van koningin Elizabeth I erfde hij de Engelse troon als Jacobus I. Elizabeth I was zelf nooit getrouwd geweest en had geen kinderen. Jacobus was dus haar opvolger. Hiermee werden de Schotse en Engelse kroon voor het eerst verenigd. Jacobus zorgde er wel voor dat Engeland en Schotland aparte staten bleven, met aparte wetten en apart bestuur. De twee landen waren enkel verbonden door één vorst. Dit noemen we een personele unie. Onder Jacobus werd de positie van de kerk in Engeland verstevigd en hij trok meer macht naar zich toe. Hoewel Jacobus zelf protestants was, moest hij zich vaak aansluiten bij veel buitenlandse, katholieke vorsten. De Engelse katholieken waren niet blij met Jacobus vanwege zijn geloof. In 1605 plaatsten ze zich een bom in het Palace of Westminister, met als doel om de koning te vermoorden. Een vriend van de koning kwam daar achter, toen hij een waarschuwingsbrief had gekregen om niet naar het parlement te gaan. Nadat de kelders van het paleis doorzocht waren, werd debom gevonden en raakte niemand gewond. In de Engelse geschiedenis wordt dit het Buskruidverraad genoemd. Er werd beweerd ook de koning van Spanje en de katholieke orde de Jezuïeten betrokken waren bij dit complot. Desalniettemin had Jacobus al een jaar eerder vrede gesloten met Spanje en had banden met veel katholieke landen.
In 1622 kwam er tenslotte een breuk tussen Jacobus en het parlement. Dit gebeurde toen Jacobus zijn zoon Karel I voorstelde te laten trouwen met Maria Anna van Spanje. Hij ontbond hierdoor het parlement. Later zou Karel I uiteindelijk trouwen met Henriëtta Maria van Frankrijk. Jacobus stierf uiteindelijk in 1625 aan ouderdom. Hij ligt begraven in de Westminster Abbey.
Politiek en wetenschap
Jacobus voerde zowel in Schotland als in Engeland dezelfde wetten door. Ook kwam er meer gelijkheid voor inwoners van beide landen. Dit was erg moeilijk, aangezien Engeland een stuk rijker en verder ontwikkeld was dan Schotland. Jacobus liet de Union Flag ontwerpen, wat door het koningshuis gebruikt werd. Later zou dit de Britse vlag worden. In Schotland was Jacobus erg populair, aangezien hij geld, land en goederen schonk aan de Schotse adel. Ook was Jacobus vrij populair in Engeland, maar veel Engelsen vonden zijn ideeën maar niets. Jacobus hield weinig rekening met het volk en het Engelse parlement. Het parlement was het hier niet mee eens, vooral omdat een deel van de belasting door de koning zelf gebruikt werd. Jacobus wilde daarnaast complete bevoegdheid voor de rechtspraak en zelf de wetten van het uitvoeren. Hierdoor kwam hij regelmatig in conflict met het parlement. In totaal heeft Jacobus het parlement drie keer laten ontbinden, maar wanneer hij geld nodig had werd er meestal ook meer een compromis gesloten.
Jacobus was vrij geleerd en wordt gezien als één van de intellectueelste koningen van Engeland. Jacobus was een goede schrijver en kon ook Latijn en verschillende talen, zoals Frans. In deze talen schreef hij ook zelf boeken. Hij liet ook de Bijbel naar het Engels vertalen in 1611. Nog altijd is dit een belangrijke Bijbelvertaling. Eerder gaf hij 1597 al een boek uit over demonologie. Jacobus was ervan overtuigd dat er overal demonen en heksen waren. Hierdoor waren er ook vele heksenvervolgingen onder Jacobus, waar veel onschuldige burgers in Schotland en Engeland het slachtoffer van werden.
| Koningen van Engeland, Schotland en het Verenigd Koninkrijk | |||
|---|---|---|---|
| Engeland (tot 1603 · lijst) Alfred de Grote (871-899) · Eduard de Oudere (899-924) · Æthelstan (924-939) · Edmund I de Geweldige (939-946) · Edred (946-955) · Edwy (955-959) · Edgar de Vreedzame (959-975) · Eduard de Martelaar (975-978) · Ethelred II (978-1016) · Sven Gaffelbaard (1013-1014) · Edmund II (1016) · Knoet de Grote (1016-1035) · Harold I (1035-1040) · Hardeknoet (1040-1042) · Eduard de Belijder (1042-1066) · Harold II (1066) · Edgar II (1066) · Willem I de Veroveraar (1066-1087) · Willem II (1087-1100) · Hendrik I (1100-1135) · Stefanus (1135-1154) · Hendrik II (1154-1189) · Richard I (1189-1199) · Jan (1199-1216) · Hendrik III (1216-1272) · Eduard I (1239-1307) · Eduard II (1307-1327) · Eduard III (1327-1377) · Richard II (1377-1399) · Hendrik IV (1399-1413) · Hendrik V (1413-1422) · Hendrik VI (1422-1461) · Eduard IV (1461-1470; eerste keer) · Hendrik VI (1470-1471) · Eduard IV (1471-1483) · Eduard V (1483) · Richard III (1483-1485) · Hendrik VII (1485-1509) · Hendrik VIII (1509-1547) · Eduard VI (1547-1553) · Jane (1553) · Maria I (1553-1558) · Elizabeth I (1558-1603) Schotland (tot 1603) Engeland, Schotland en Ierland (1603-1707 · lijst) Verenigd Koninkrijk (en Ierland) (1707-heden · lijst) |
|||