Karel I van Engeland: verschil tussen versies
k (→Levensloop: replaced: |thumb| → |miniatuur| (2)) |
|||
| (11 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| ⚫ | |||
| − | {{werk}} |
||
| ⚫ | '''Karel''' ([[Engels]]: ''Charles'') ([[Dunfermline]], [[Schotland]], 19 [[november]] 1600 - [[Whitehall]], [[Londen (Verenigd Koninkrijk)|Londen]], [[Engeland]], 30 [[januari]] 1649) was tussen 1625 en 1649 koning van [[Engeland]], [[Schotland]] en [[Ierland]]. Karel I was de eerste en enige Britse vorst die is afgezet en onthoofd. Hij was de zoon en opvolger van koning [[Jacobus I van Engeland|Jacobus I]], die Engeland en Schotland onder één vorst wist te verbinden door middel van een [[personele unie]]. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | '''Karel''' ([[Engels]]: ''Charles'') ([[Dunfermline |
||
Onder Karel I brak de [[Engelse Burgeroorlog]] uit. Dit resulteerde in de afzetting en onthoofding van Karel I in 1649. In Engeland werd toen de monarchie afgeschaft en het land ging verder als de [[Engelse Gemenebest]]. Zijn zoon [[Karel II van Engeland|Karel II]] maakte in 1660 uiteindelijk een einde aan deze gemenebest, toen hij de monarchie herstelde en zelf koning werd. |
Onder Karel I brak de [[Engelse Burgeroorlog]] uit. Dit resulteerde in de afzetting en onthoofding van Karel I in 1649. In Engeland werd toen de monarchie afgeschaft en het land ging verder als de [[Engelse Gemenebest]]. Zijn zoon [[Karel II van Engeland|Karel II]] maakte in 1660 uiteindelijk een einde aan deze gemenebest, toen hij de monarchie herstelde en zelf koning werd. |
||
==Levensloop== |
==Levensloop== |
||
| + | Karel was de zoon van [[Jacobus I van Engeland|Jacobus VI van Schotland]] en zijn vrouw [[Anna van Denemarken]]. Hij werd geboren in hun paleis in het Schotse [[Dunfermline]]. In die tijd van zijn vader nog geen koning van Engeland, maar werd dit later wel. Karel was aanvankelijk niet de opvolger van Jacobus. Dat was zijn broer Hendrik. Nadat Hendrik in 1612 stierf aan [[tyfus]] werd Karel de troonsopvolger van Jacobus en kreeg de titel ''[[Prince of Wales]]''. Deze titel kreeg hij in 1616 toegekend. Karel stondtijdens jeugd erg onder invloed van [[George Villiers]], de graaf van Buckingham. Villiers was een goede vriend van zijn vader en nam Karel mee naar [[Spanje]] in 1623. Karel was protestants opgevoed, terwijl Spanje een katholiek land is. Samen zochten ze naar een geschikte bruid. Dit zorgde voor woede bij het Engelse parlement, waardoor deze ontbonden werd door koning Jacobus. De zoektocht leverde niets op, omdat de Spanjaarden eisten dat Karel katholiek zou worden. Later trouwde hij met een Franse prinses. |
||
| − | Hij was de zoon van [[James VI en I van Schotland en Engeland]] en zijn vrouw [[Anna van Denemarken]]. |
||
| + | [[Bestand:Charles I with M. de St Antoine (1633); Anthony Van Dyck.jpg|left|300px|miniatuur|Koning Karel I in 1633]] |
||
| − | Het koningschap van Charles begon in 1625 maar ging niet zonder strijd. Hij geloofde in het "goddelijke recht van koningen" ([[droit divin]]) om te regeren hoe zij wilden en hierdoor werd hij door het volk gezien als een absolute vorst. Hij had ruzie met het [[Brits parlement]] en begon vaak verschillende belastingen te heffen zonder toestemming. Uiteindelijk leidde zijn acties tot de [[Engelse burgeroorlog]] van 1642 tot 1645. Hij werd gevangen genomen maar wilde niet toegeven een constitutionele monarchie in te stellen. In 1649 werd hij vervolgd en veroordeeld wegens hoogverraad. Kort daarna werd hij onthoofd. In de periode na zijn dood, van 1649 tot 1660, werd een [[republiek]] uitgeroepen. In 1660 werd de monarchie hersteld en ging de troon over naar zijn zoon [[Charles II van Schotland en Engeland|Charles]]. |
||
| + | Het koningschap van Karel begon in 1625, maar ging niet zonder strijd. Hij geloofde in het "goddelijke recht van koningen" ([[droit divin]]) om te regeren hoe zij wilden en hierdoor werd hij door het volk gezien als een absolute vorst. In zijn tijd streefden meer Europese koningen naar de absolute macht, zoals de Franse koning [[Lodewijk XII van Frankrijk|Lodewijk XII]]. Al onder zijn vader werd de macht van de koning aanzienlijk vergroot. Hij had ruzie met het parlement en begon vaak verschillende belastingen te heffen zonder toestemming. Ook zorgde hij ervoor dat de [[Anglicaanse Kerk]] (de Engelse kerk) dichter bij de Rooms-Katholieke Kerk kwam te staan. Dit alles maakten hem niet erg populair. Uiteindelijk ontbond hi9j het parlement in 1629, waarna hij elf jaar lang het land zelf bestuurde. Aangezien hij niet aan belasting kon komen zonder het parlement, moest hij op andere manier aan geld zien te komen. Hij bedacht de ''ship money'' voor de kustplaatsen en dit werd later in het gehele land ingevoerd. |
||
| + | Na de dood van Villiers bleef het redelijk rustig, tot dat Karel dezelfde maatregelen in Schotland wilde doorvoeren. Dit zorgde ervoor dat de [[Bisschoppenoorlogen]] uitbraken. Karel had het parlement nodig en riep dit weer bijeen. Aangezien het parlement Karel niet wilde helpen, werd het later weer ontbonden. Enige tijd later werd het parlement weer opnieuw bijeengeroepen; dit keer voor een langere periode. Dit parlement nam een tal van maatregelen aan tegen de koning. Nadat zijn vrouw was aangevallen liet hij vijf leden van het parlement arresteren. Volgens Karel zaten deze achter de bedreigingen. Doordat hij het heft in eigen handen nam, kwam er een breuk met het parlement. Hierdoor was [[Londen]] niet meer veilig en vertrok hij naar het noorden van het land. De koningin vertrok naar het buitenland. Ondertussen begonnen beide partijen zich te bewapenen en dreigde er een burgeroorlog. |
||
| + | |||
| + | [[Bestand:Karl I av England, målning av Anthonis van Dyck från 1632.jpg|right|300px|miniatuur|Koning Karel I in 1632]] |
||
| + | Uiteindelijk leidde zijn acties tot de [[Engelse Burgeroorlog]] van 1642 tot 1645. Karel moest steeds vluchten van paleis naar paleis. Ondertussen probeerde te onderhandelen, maar de onderhandelingen mislukten steeds. Ondertussen probeerde men hem over te halen om te vluchten naar het buitenland of naar het eiland [[Wight]]. Hij werd gevangen genomen, maar wilde niet toegeven een constitutionele monarchie in te stellen. In 1649 werd hij vervolgd en veroordeeld wegens hoogverraad. Dit werd gedaan door het parlement met slechts één stem meerderheid. Overigens wordt betwijfeld of de executie echt de bedoeling was. Sommige historici denken namelijk dat het een symbolisch showproces moest zijn en dat de stemming toevallig zou uitpakte. Kort daarna werd hij onthoofd. In de periode na zijn dood, van 1649 tot 1660, werd een [[republiek]] uitgeroepen. Dit staat bekend als de [[Engelse Gemenebest]]. Ondertussen waren [[Oliver Cromwell]] en later [[Richard Cromwell]] de ''Lord Protector'' van Engeland. Dit is eigenlijk de vervanger van de koning. In 1660 werd de monarchie hersteld en ging de troon over naar zijn zoon [[Karel II van Engeland|Karel II]]. |
||
==Huwelijk en kinderen== |
==Huwelijk en kinderen== |
||
| − | Op 13 juni 1625 trouwde hij met Prinses [[ |
+ | Op 13 juni 1625 trouwde hij met Prinses [[Henriëtta Maria van Frankrijk]], de dochter van koning [[Hendrik IV van Frankrijk]]. Ze kregen negen kinderen: |
| − | * |
+ | * Karel Jacobus (13 maart 1629), doodgeboren |
| − | * |
+ | * [[Karel II van Engeland|Karel II]] (29 mei 1630 - 6 februari 1685) |
| − | * |
+ | * [[Maria Henriëtta Stuart|Maria Henriëtta]] (4 november 1631 - 24 december 1660), Op 2 mei 1641 getrouw met [[Willem II van Oranje]] |
| − | * |
+ | * [[Jacobus II van Engeland|Jacobus]] (14 oktober 1633 - 16 september 1701) |
| − | * |
+ | * Elizabeth (29 december 1635 - 8 september 1650) |
| − | * |
+ | * Anne (17 maart 1637 - 8 december 1640) |
| − | * |
+ | * Catherine (29 januari 1639), doodgeboren |
| − | * |
+ | * [[Hendrik Stuart|Hendrik]] (8 juli 1640 - 18 september 1660) |
| − | * |
+ | * [[Henriëtte Anne van Engeland|Henriëtte Anne]] (16 juni 1644 - 30 juni 1670) |
{{KoningenEngeland}} |
{{KoningenEngeland}} |
||
| − | [[ |
+ | [[Categorie:Brits koningshuis]] |
| + | [[Categorie:Koning van Engeland]] |
||
| + | [[Categorie:Koning van Schotland]] |
||
| + | [[Categorie:Koning van Ierland]] |
||
Huidige versie van 10 okt 2021 om 14:02
.jpg)
Karel (Engels: Charles) (Dunfermline, Schotland, 19 november 1600 - Whitehall, Londen, Engeland, 30 januari 1649) was tussen 1625 en 1649 koning van Engeland, Schotland en Ierland. Karel I was de eerste en enige Britse vorst die is afgezet en onthoofd. Hij was de zoon en opvolger van koning Jacobus I, die Engeland en Schotland onder één vorst wist te verbinden door middel van een personele unie.
Onder Karel I brak de Engelse Burgeroorlog uit. Dit resulteerde in de afzetting en onthoofding van Karel I in 1649. In Engeland werd toen de monarchie afgeschaft en het land ging verder als de Engelse Gemenebest. Zijn zoon Karel II maakte in 1660 uiteindelijk een einde aan deze gemenebest, toen hij de monarchie herstelde en zelf koning werd.
Levensloop
Karel was de zoon van Jacobus VI van Schotland en zijn vrouw Anna van Denemarken. Hij werd geboren in hun paleis in het Schotse Dunfermline. In die tijd van zijn vader nog geen koning van Engeland, maar werd dit later wel. Karel was aanvankelijk niet de opvolger van Jacobus. Dat was zijn broer Hendrik. Nadat Hendrik in 1612 stierf aan tyfus werd Karel de troonsopvolger van Jacobus en kreeg de titel Prince of Wales. Deze titel kreeg hij in 1616 toegekend. Karel stondtijdens jeugd erg onder invloed van George Villiers, de graaf van Buckingham. Villiers was een goede vriend van zijn vader en nam Karel mee naar Spanje in 1623. Karel was protestants opgevoed, terwijl Spanje een katholiek land is. Samen zochten ze naar een geschikte bruid. Dit zorgde voor woede bij het Engelse parlement, waardoor deze ontbonden werd door koning Jacobus. De zoektocht leverde niets op, omdat de Spanjaarden eisten dat Karel katholiek zou worden. Later trouwde hij met een Franse prinses.
;_Anthony_Van_Dyck.jpg)
Het koningschap van Karel begon in 1625, maar ging niet zonder strijd. Hij geloofde in het "goddelijke recht van koningen" (droit divin) om te regeren hoe zij wilden en hierdoor werd hij door het volk gezien als een absolute vorst. In zijn tijd streefden meer Europese koningen naar de absolute macht, zoals de Franse koning Lodewijk XII. Al onder zijn vader werd de macht van de koning aanzienlijk vergroot. Hij had ruzie met het parlement en begon vaak verschillende belastingen te heffen zonder toestemming. Ook zorgde hij ervoor dat de Anglicaanse Kerk (de Engelse kerk) dichter bij de Rooms-Katholieke Kerk kwam te staan. Dit alles maakten hem niet erg populair. Uiteindelijk ontbond hi9j het parlement in 1629, waarna hij elf jaar lang het land zelf bestuurde. Aangezien hij niet aan belasting kon komen zonder het parlement, moest hij op andere manier aan geld zien te komen. Hij bedacht de ship money voor de kustplaatsen en dit werd later in het gehele land ingevoerd.
Na de dood van Villiers bleef het redelijk rustig, tot dat Karel dezelfde maatregelen in Schotland wilde doorvoeren. Dit zorgde ervoor dat de Bisschoppenoorlogen uitbraken. Karel had het parlement nodig en riep dit weer bijeen. Aangezien het parlement Karel niet wilde helpen, werd het later weer ontbonden. Enige tijd later werd het parlement weer opnieuw bijeengeroepen; dit keer voor een langere periode. Dit parlement nam een tal van maatregelen aan tegen de koning. Nadat zijn vrouw was aangevallen liet hij vijf leden van het parlement arresteren. Volgens Karel zaten deze achter de bedreigingen. Doordat hij het heft in eigen handen nam, kwam er een breuk met het parlement. Hierdoor was Londen niet meer veilig en vertrok hij naar het noorden van het land. De koningin vertrok naar het buitenland. Ondertussen begonnen beide partijen zich te bewapenen en dreigde er een burgeroorlog.
Uiteindelijk leidde zijn acties tot de Engelse Burgeroorlog van 1642 tot 1645. Karel moest steeds vluchten van paleis naar paleis. Ondertussen probeerde te onderhandelen, maar de onderhandelingen mislukten steeds. Ondertussen probeerde men hem over te halen om te vluchten naar het buitenland of naar het eiland Wight. Hij werd gevangen genomen, maar wilde niet toegeven een constitutionele monarchie in te stellen. In 1649 werd hij vervolgd en veroordeeld wegens hoogverraad. Dit werd gedaan door het parlement met slechts één stem meerderheid. Overigens wordt betwijfeld of de executie echt de bedoeling was. Sommige historici denken namelijk dat het een symbolisch showproces moest zijn en dat de stemming toevallig zou uitpakte. Kort daarna werd hij onthoofd. In de periode na zijn dood, van 1649 tot 1660, werd een republiek uitgeroepen. Dit staat bekend als de Engelse Gemenebest. Ondertussen waren Oliver Cromwell en later Richard Cromwell de Lord Protector van Engeland. Dit is eigenlijk de vervanger van de koning. In 1660 werd de monarchie hersteld en ging de troon over naar zijn zoon Karel II.
Huwelijk en kinderen
Op 13 juni 1625 trouwde hij met Prinses Henriëtta Maria van Frankrijk, de dochter van koning Hendrik IV van Frankrijk. Ze kregen negen kinderen:
- Karel Jacobus (13 maart 1629), doodgeboren
- Karel II (29 mei 1630 - 6 februari 1685)
- Maria Henriëtta (4 november 1631 - 24 december 1660), Op 2 mei 1641 getrouw met Willem II van Oranje
- Jacobus (14 oktober 1633 - 16 september 1701)
- Elizabeth (29 december 1635 - 8 september 1650)
- Anne (17 maart 1637 - 8 december 1640)
- Catherine (29 januari 1639), doodgeboren
- Hendrik (8 juli 1640 - 18 september 1660)
- Henriëtte Anne (16 juni 1644 - 30 juni 1670)
| Koningen van Engeland, Schotland en het Verenigd Koninkrijk | |||
|---|---|---|---|
| Engeland (tot 1603 · lijst) Alfred de Grote (871-899) · Eduard de Oudere (899-924) · Æthelstan (924-939) · Edmund I de Geweldige (939-946) · Edred (946-955) · Edwy (955-959) · Edgar de Vreedzame (959-975) · Eduard de Martelaar (975-978) · Ethelred II (978-1016) · Sven Gaffelbaard (1013-1014) · Edmund II (1016) · Knoet de Grote (1016-1035) · Harold I (1035-1040) · Hardeknoet (1040-1042) · Eduard de Belijder (1042-1066) · Harold II (1066) · Edgar II (1066) · Willem I de Veroveraar (1066-1087) · Willem II (1087-1100) · Hendrik I (1100-1135) · Stefanus (1135-1154) · Hendrik II (1154-1189) · Richard I (1189-1199) · Jan (1199-1216) · Hendrik III (1216-1272) · Eduard I (1239-1307) · Eduard II (1307-1327) · Eduard III (1327-1377) · Richard II (1377-1399) · Hendrik IV (1399-1413) · Hendrik V (1413-1422) · Hendrik VI (1422-1461) · Eduard IV (1461-1470; eerste keer) · Hendrik VI (1470-1471) · Eduard IV (1471-1483) · Eduard V (1483) · Richard III (1483-1485) · Hendrik VII (1485-1509) · Hendrik VIII (1509-1547) · Eduard VI (1547-1553) · Jane (1553) · Maria I (1553-1558) · Elizabeth I (1558-1603) Schotland (tot 1603) Engeland, Schotland en Ierland (1603-1707 · lijst) Verenigd Koninkrijk (en Ierland) (1707-heden · lijst) |
|||