Jacobus II van Engeland
Jacobus (Engels: James) (St. James's Palace, Londen, Engeland, 14 oktober 1633 – Château de Saint-Germain-en-Laye, Frankrijk, 16 september 1701) was tussen 1685 en 1688 koning van Engeland, Schotland en Ierland. Hij was de laatste rooms-katholieke koning van deze landen. Jacobus II was een aanhanger van het absolutisme en was niet geliefd, vanwege zijn geloof en politieke overtuigingen. Uiteindelijk zorgde dit voor de Glorious Revolution, waarbij de koning werd afgezet.
Na Jacobus II werd hij opgevolgd door zijn dochter Maria II en de Nederlandse stadhouder Willem III. Samen bestudeerden zij het land als koningspaar met gelijke rechten en bevoegdheden. Hoewel Jacobus een poging deed om de troon terug te veroveren, werd hij in 1690 definitief verslagen en leefde de rest van zijn leven in ballingschap aan het Franse hof.
Levensloop
Jeugd
Hij was de derde zoon van koning Karel I en zijn vrouw Prinses Henriëtta Maria van Frankrijk. Jacobus werd opgevoed door zijn leraar, net als zijn broer (de latere koning Karel II). Toen Jacobus 3 jaar oud was kreeg hij de titel Lord High Admiral, een titel die toen geen functie had. Jacobus had familie in verschillende koningshuizen en adellijke families, zoals het koningshuis van Denemarken en Portugal. Hij was een oom van de Nederlandse stadhouder Willem III.
In 1643 kreeg Jacobus de titel Hertog van York. Tijdens de Engelse Burgeroorlog werd hij gevangengenomen, maar wist te ontsnappen naar Den Haag in 1648. Vervolgens ging hij naar Frankrijk en later diende hij in het Spaanse leger. Zijn broer Karel II werd vervolgens in 1660 koning van Engeland en Schotland. De monarchie was weer hersteld en Jacobus werd de vermoedelijke troonopvolger. Jacobus veroorzaakte direct al een schandaal. Hij wilde namelijk met Anna Hyde trouwen, maar zij was niet van adel (zij was een burgervrouw). Hoewel dat vandaag de dag niet zo'n probleem zou zijn, kon dat toen niet door de beugel. Hoewel Jacobus het aan Anna had beloofd, had niemand gedacht hij zich hieraan ook zou houden. Ze trouwden in 1660 en kregen één dochter, de latere koningin Maria II. Jacobus stond bekend als een goede vader en had een liefdevolle relatie met zijn vrouw, maar hij had ook veel minnaressen.
Restauratie en populariteit
Het herstel van de monarchie in 1660 en de periode daarna wordt de Restauratie genoemd. De Restauratie stond grotendeels in het teken van de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog. Jacobus was het hoofd van de Engelse marine en had deze oorlog zelf uitgelokt. In 1667 wist hij de oorlog op te lossen. De Nederlandse kolonie Nieuw-Amsterdam kwam hierdoor toe aan de Britten en werd het latere New York City.
Zijn vrouw zorgde ervoor dat Jacobus katholiek werd. In 1673 trouwde hij met de katholieke Maria d'Este. Door zijn huwelijken en zijn bekering tot de rooms-katholieke kerk moest Jacobus zijn functie als hoofd van de marine opgeven. Hij werd enorm ongeliefd onder de bevolking en moest in 1678 zelfs Engeland ontvluchten. In 1680 werd hij koninklijk stadhouder van Schotland, dat ook katholiek was. In Engeland was een strijd tussen het parlement en de koning uitgebroken over Jacobus wel de juiste troonopvolger werd. Toen koning Karel II in 1685 overleed, werd Jacobus II gekroond tot koning.
Koning van Engeland, Schotland en Ierland
Vanaf het moment dat Jacobus II koning was, was hij ongeliefd. Een paar maanden na zijn kroning werd er zelfs een staatsgreep gepland door een bastaardzoon van Karel II. Deze werd echter hard neergeslagen. Jacobus II had tevens geen mannelijke erfgenamen. Zijn beide dochters waren protestants en geliefd. Hierdoor kwamen de Engelsen niet in opstand, aangezien ze dachten dat Jacobus II snel zou sterven. Jacobus II trok steeds meer macht naar zich toe, dat in strijd was met het parlement. In 1688 kreeg hij echter een zoon, die hij katholiek zou gaan opvoeden. De Engelsen waren bang voor een katholieke dynastie en de vervolging van protestanten.
De Engelse parlementsleden zouden daarom gaan samenzweren met de Nederlandse stadhouder Willem III. Ze hadden het plan om Willem III samen met zijn vrouw en Jacobus' dochter Maria II koning en koningin van Engeland te maken. Ze zouden beide samengaan regeren. Voor de Engelsen was dit handig, aangezien de twee beide protestants waren. Voor de Nederlanders zou dit de oplossing voor de zeeoorlogen met Engeland zijn. De samenzwering leidde uiteindelijk tot de Glorious Revolution.
In 1688 landde Willem III aan in Engeland met een groot Nederlands leger. Hij verklaarde zich koning van Engeland en ontbond het Engelse leger. Het Engelse leger gaf gehoor aan hem Jacobus II verloor zijn steun in Engeland. Hij vluchtte naar het katholieke Ierland. In Ierland had Jacobus juist veel steun. Hij deed een poging om via Ierland de troon terug te veroveren, maar werd door Willem III verslagen in de slag aan de Boyne in 1690.
Ballingschap en dood
In 1689 besloot Jacobus II op te geven, waarna ook Schotland Willem III en Maria II als hun koning en koningin erkende. Hoewel hij het in de slag aan de Boyne nog zou proberen, lukte dit niet. Jacobus II vluchtte naar Frankrijk en kreeg onderdak van de Franse koning Lodewijk XIV. Jacobus II heeft nooit zijn aanspraak op de Engelse, Schotse en Ierse troon opgegeven en is zelfs nooit officieel afgetreden. Tot aan de 18e eeuw bleef het jacobitisme een belangrijke rol spelen in de Engelse politiek. De Jacobijnen waren de voorstander van Jacobus II of zijn troonopvolger als koning. Tot op de dag van vandaag maakt er nog steeds een verre nakomeling van Jacobus II aanspraak op de troon.
Jacobus II woonde in het koninklijke paleis van Saint-Germain-en-Laye. Hier woonde hij met zijn vrouw en een aantal van zijn volgelingen. Sommige van zijn volgelingen in Engeland probeerden in 1696 Willem III te vermoorden en Jacobus II weer op de troon te krijgen. Dit mislukte echter. De Franse koning deed overigens nog een poging om Jacobus II koning van de Pools-Litouwse Gemenebest te maken, dit ging niet door.
Uiteindelijk stierf Jacobus in 1701 aan een hersenbloeding. Zijn dochter, koningin Maria II, was al in 1694 overleden. Haar man, Willem III, stierf een jaar na Jacobus II in 1702. Hierna zou Jacobus' andere dochter, Anna van Groot-Brittannië, koningin worden. Zij wist uiteindelijk Engeland en Schotland tot één land te verenigen.
Huwelijken en familie
Op 3 september 1660 trouwde hij officieel met Anne Hyde. Ze waren al eerder in het geheim getrouwd en Anne was ook al zwanger. Meeste mensen waren tegen het huwelijk; Anne was een burger en dus niet geschikt voor een koning. Echter, James had haar een belofte gemaakt en die wilde hij ook houden. Twee maanden na hun huwelijk kregen ze een zoon, waarna er nog zeven zouden volgen:
- Prins Charles (22 oktober 1660 - 5 mei 1661)
- Prinses Mary (30 april 1662 - 28 december 1694)
- Prins James (12 juli 1663 - 20 juni 1667)
- Prinses Anne (6 februari 1665 - 1 augustus 1714)
- Prins Charles (4 juli 1666 - 22 mei 1667)
- Prins Edgar (14 september 1667 - 8 juni 1671)
- Prinses Henrietta (13 januari 1669 - 15 november 1669)
- Prinses Catherine (9 februari 1671 - 5 december 1671)
Na de dood van Anne in 1671 hertrouwde hij op 20 september 1673 met de Italiaanse Prinses Maria van Modena. Ze kregen zeven kinderen:
- Prinses Catherine Laura (10 januari 1675 - 3 oktober 1676)
- Prinses Isabel (28 augustus 1676 - 2 maart 1681)
- Prins Charles (7 november 1677 - 12 december 1677)
- Prinses Elizabeth (1678)
- Prinses Charlotte Maria (16 augustus 1682 - 16 oktober 1682)
- Prins James Francis Edward (10 juni 1688 - 1 januari 1766)
- Prinses Louisa Maria Teresa (28 juni 1692 - 20 april 1712)
| Koningen van Engeland, Schotland en het Verenigd Koninkrijk | |||
|---|---|---|---|
| Engeland (tot 1603 · lijst) Alfred de Grote (871-899) · Eduard de Oudere (899-924) · Æthelstan (924-939) · Edmund I de Geweldige (939-946) · Edred (946-955) · Edwy (955-959) · Edgar de Vreedzame (959-975) · Eduard de Martelaar (975-978) · Ethelred II (978-1016) · Sven Gaffelbaard (1013-1014) · Edmund II (1016) · Knoet de Grote (1016-1035) · Harold I (1035-1040) · Hardeknoet (1040-1042) · Eduard de Belijder (1042-1066) · Harold II (1066) · Edgar II (1066) · Willem I de Veroveraar (1066-1087) · Willem II (1087-1100) · Hendrik I (1100-1135) · Stefanus (1135-1154) · Hendrik II (1154-1189) · Richard I (1189-1199) · Jan (1199-1216) · Hendrik III (1216-1272) · Eduard I (1239-1307) · Eduard II (1307-1327) · Eduard III (1327-1377) · Richard II (1377-1399) · Hendrik IV (1399-1413) · Hendrik V (1413-1422) · Hendrik VI (1422-1461) · Eduard IV (1461-1470; eerste keer) · Hendrik VI (1470-1471) · Eduard IV (1471-1483) · Eduard V (1483) · Richard III (1483-1485) · Hendrik VII (1485-1509) · Hendrik VIII (1509-1547) · Eduard VI (1547-1553) · Jane (1553) · Maria I (1553-1558) · Elizabeth I (1558-1603) Schotland (tot 1603) Engeland, Schotland en Ierland (1603-1707 · lijst) Verenigd Koninkrijk (en Ierland) (1707-heden · lijst) |
|||