Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Geallieerden waren landen die in de Tweede Wereldoorlog streden tegen de asmogendheden, oftewel: Duitsland, Italië en Japan.

Lijst

Grote Mogendheden

Verenigde Staten (vanaf 1941)
Verenigd Koninkrijk
- 23px Canada ¹
- 23px Australië ¹
- Nieuw-Zeeland ¹
Sovjet Unie (vanaf 1941)
Frankrijk
23px China (vanaf 1941)

¹= Deze drie landen behoorden officieel nog tot het Britse Rijk (Verenigd Koninkrijk), maar kregen wel steeds meer bestuurlijke vrijheden. Ze waren ook lid van de geallieerden.

Kleinere Mogendheden

De Grote Mogendheden

Verenigde Staten

Duitsland viel in 1939 Polen aan, maar de Verenigde Staten wilden zich niet zomaar in een oorlog mengen. In 1940, toen Duitsland al een groot deel van Europa had veroverd, viel het ook Engeland aan. Toch leverde Amerika wapens aan Engeland. Maar iedere dag kwam Amerika een stapje dichterbij de oorlog. Het was Japan die de VS het laatste zetje gaf. Japan viel namelijk op 7 december 1941 onverwachts de marinebasis Pearl Harbor op Hawaii aan, waardoor Amerika veel schepen en vliegtuigen verloor. De Verenigde Staten verklaarden Japan de volgende dag de oorlog en op 11 december ook Duitsland. Ook de kolonies van de VS hoorden bij de geallieerden, zoals de Filipijnen, Puerto Rico en nog meer eilanden. De Amerikaan Eisenhower werd de opperbevelhebber van de westelijke geallieerden. In de oorlog had de VS 11 miljoen militairen en zij vochten in Frankrijk, Italië, Noord-Afrika en Azië.

Verenigd Koninkrijk

Het Verenigd Koninkrijk had de Eerste Wereldoorlog dan wel gewonnen, de politieke en financiële situatie was er niet beter op geworden. Ook had het land veel jonge mannen verloren in de bloedige en nutteloze veldslagen. Veel koloniën van het Verenigd Koninkrijk zagen daarom hun kans schoon om te protesteren tegen hun overheersing. Ierland verklaarde zich onafhankelijk.

Nazi-Duitsland annexeerde in 1938 Oostenrijk en later volgde ook een deel van Tsjecho-Slowakije. Engeland en Frankrijk wilden geen oorlog met Duitsland en sloten een verdrag met Hitler. Hitler beloofde dat hij geen andere landen zou binnenvallen, maar op 1 september 1939 viel hij Polen aan. Op 3 september 1939 verklaarde het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk Duitsland de oorlog. Ook de Britse koloniën hoorde bij de geallieerden, waaronder India, Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. In rap tempo veroverde Hitler grote delen van Europa. In juli 1940 was ook Engeland aan de beurt, maar de Britse luchtmacht voorkomt een Duitse bezetting (Slag om Engeland). De Engelsman Montgomery werd de opperbevelhebber van de Britse geallieerden. De Britten vochten in Noord-Afrika en Europa.

Sovjet Unie

In het Molotov-Ribbentroppact van 1939 werd afgesproken dat de Sovjet-Unie Finland, Estland, Letland, Oost-Polen, Bessarabië en Boekovina zou mogen bezetten. Na de Winteroorlog kreeg de Sovjet-Unie een stuk van Finland. De Sovjet-Unie dreef ook handel met Duitsland, maar in de zomer van 1941 viel Duitsland plotseling de Sovjet-Unie binnen (Operatie Barbarossa). Het pact tussen Hitler en Stalin was verbroken en de Sovjet-Unie maakte nu deel uit van de geallieerden, ook al was de Sovjet-Unie daar niet zo blij mee. Stalin had de aanval niet zien aankomen en de Duitsers kwamen bijna tot aan Moskou, maar daar werden ze tegengehouden door het Rode Leger. De Sovjets dreven de Duitsers helemaal terug tot in Berlijn.

Frankrijk

Net zoals het Verenigd Koninkrijk had Frankrijk veel mannen verloren in de Eerste Wereldoorlog. Bovendien liep het front door Frankrijk en veel gebieden waren verwoest. Ook had het land veel schulden door de oorlog. Met de herstelbetalingen loste Frankrijk zijn eigen schulden af. Maar in 1939 brak er een nieuwe oorlog uit en Frankrijk verklaarde op 3 september 1939 Duitsland de oorlog. Op 10 mei 1940 viel Duitsland opnieuw Frankrijk binnen (Slag om Frankrijk), maar dit keer verloor Frankrijk. Philippe Pétain vormde het Vichy-Frankrijk. Deze marionettenstaat werkte samen met nazi-Duitsland (asmogendheden), maar een deel van de Fransen vluchtten met Charles de Gaulle naar Engeland en vormde daar de Vrije Fransen. De Vrije Fransen hoorden wel bij de geallieerden. In augustus 1944 werd Vichy-Frankrijk bevrijd door de Vrije Fransen.

23px China

Al vanaf 1937 was China in oorlog met Japan (Tweede Chinees-Japanse Oorlog). Daar komt ook nog eens bij dat er in China een burgeroorlog was tussen de Chinese regering en de Chinese communistische partij. In 1941 viel Japan Pearl Harbor aan op het Amerikaanse Hawaii en de Verenigde Staten verklaarden Japan de oorlog. China verklaarde daarna ook de oorlog aan nazi-Duitsland. China kreeg hulp. Japan had al de hele Chinese kust bezet. Toch wisten de Chinezen de Japanners vast te houden. China kreeg na de oorlog alle door Japan veroverde gebieden op China terug.

De Kleine Mogendheden

23px Polen

In 1795 werd Polen verdeeld tussen Rusland, Oostenrijk en Pruisen (Duitsland). Polen bestond daardoor niet meer. Na de Eerste Wereldoorlog viel Oostenrijk-Hongarije uit elkaar en Duitsland verloor een groot stuk van zijn grondgebied. Polen werd weer een land: de Tweede Poolse Republiek.

Toen Hitler aan de macht kwam in Duitsland wilde hij weer de Poolse gebieden die eerst van Duitsland waren terugkrijgen. Hitler sloot een niet-aanvalsverdrag met Polen. Toch viel hij op 1 september 1939 Polen aan (Poolse veldtocht), waardoor de Tweede Wereldoorlog begon. De volgende dag verklaarde Polen Duitsland de oorlog. Duitsland kreeg een stuk van Polen, maar ook de Sovjet-Unie. Hitler had in het diepste geheim een verdrag met Stalin gesloten. Daardoor kreeg ook Stalin een stuk van Polen. Polen had het tijdens de bezetting zwaar. Bijna één op de vijf Polen kwam om het leven en ook heel veel Joden overleefden de oorlog niet. Maar in de oorlog vochten een half miljoen Poolse soldaten aan geallieerde zijde. Bijvoorbeeld bij operatie Market Garden, waar een Poolse parachutistenbrigade vocht tegen de Duitsers in Nederland.

Nederland

Nederland werd in mei 1940 aangevallen door de nazi's (Duitse aanval op Nederland in 1940). Ook Nederlands-Indië werd door de Japanners aangevallen. Ook andere Nederlandse kolonies hoorden bij de geallieerden. Nederland en haar kolonie hielden het niet lang vol en werden bezet. Koningin Wilhelmina vluchtte naar Londen. Daar hielp ze mee aan de bevrijding van Nederland. Er was fel verzet tegen de Duitsers in Nederland. Sommige mensen vluchtten naar Engeland. Dat was wel moeilijk, want de Duitsers hadden de kust vol gelegd met mijnen. Toch weten aardig wat Nederlanders via een bootje te ontsnappen naar Engeland: de Engelandvaarders. Veel van hen wilden echt iets voor de bevrijding van hun vaderland doen en sloten zich aan bij de Prinses Irene Brigade, het Nederlandse leger in Engeland. In 1944 nam het deel aan operatie Market Garden.

België

België bereidde zich goed voor op de oorlog. Op 10 mei 1940 werd België aangevallen (Achttiendaagse Veldtocht), net zoals Nederland, Luxemburg en Frankrijk. Hitler viel met veel troepen België binnen. Met hulp van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk hield België het 18 dagen vol. België werd ook bezet en de regering koos de kant van de geallieerden. De Vrije Belgische Strijdkrachten werd opgericht. Ze vochtten in Noord-Afrika, Ethiopië en Noordwest-Europa. Belgisch-Congo hoorde bij België en dat land gaf troepen aan de geallieerden. Eind januari 1945 was België weer helemaal bevrijd.

23px Denemarken

Denemarken moest in 1864 Sleeswijk-Holstein (Zuid-Denemarken) afstaan aan het Duitsland. Denemarken bleef in de Eerste Wereldoorlog neutraal en het kreeg zelfs na de oorlog een stukje erbij. Denemarken had geen goed leger. Het sloot een niet-aanvalsverdrag met nazi-Duitsland. Toch werden ze in april 1940 aangevallen door Duitsland (Operatie Weserübung, Slag om Denemarken). Het kleine Deense leger gaf zich na zes uur vechten al over. Wel werden de Deense kolonies door de geallieerden gered: IJsland, Groenland en Faeröer. De Denen hadden niet heel erg veel last van de Duitse bezetting. Dat kwam doordat de Duitsers de Denen beschouwden als hetzelfde ras. Zelfs de Deense koning en de regering mochten blijven, maar ze moesten wel naar de Duitsers luisteren. Toen de oorlog steeds langer duurde, kwamen de Denen wel meer in opstand tegen de bezetters. Er waren echter ook Denen die zich aansloten bij het Duitse leger. Pas in 1943 begon Hitler met het vervolgen van joden in Denemarken. Toen kwamen het Deense verzet en de regering in actie. Bijna 8.000 joden werden naar het neutrale Zweden gebracht. De operatie was een succes, 'slechts' 450 joden werden naar een concentratiekamp vervoerd.

Noorwegen

Noorwegen verklaarde zich neutraal, maar werd toch aangevallen. Het land was belangrijk voor de aanvoer van Zweedse ijzererts. Op 9 april 1940 viel Hitler met 120.000 troepen Noorwegen en Denemarken aan (Operatie Weserübung). Denemarken geeft zich na één dag al over, maar Noorwegen vocht met het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Polen door. Pas op 7 juni 1940 geeft Noorwegen zich over. De Noorse koninklijke familie en de regering vluchtten naar Groot-Brittannië. De Duitsers vestigen daar een eigen bestuur. Duitsland maakt gretig gebruik van de Noorse economie en veel geld wordt in beslag genomen. Ook is er veel schade door bombardementen. Er vallen tijdens de bezetting 10.000 doden en 40.000 mensen worden gevangen genomen.

De Noren leveren belangrijke handelsvloten aan de geallieerden. In februari 1943 lukte het de Britten en Noorse verzetsstrijders om een belangrijke fabriek van de nazi's op te blazen. Noorwegen blijft bezet tot nazi-Duitsland capituleert. Op dat moment zijn er wel 400.000 Duitse soldaten in het land. Op 8 mei 1945 beginnen Noren de positie van de Duitsers in te nemen en de regering keert ook weer terug.

23px Tsjecho-Slowakije

Na de Anschluss van Oostenrijk (maart 1938) bezette Hitler in oktober 1938 het Sudetenland in Tsjecho-Slowakije (Duitse bezetting van Tsjecho-Slowakije). In dat gebied woonden miljoenen Duitsers en zij vonden het geen probleem om bij Duitsland te horen. Ook Hongarije en Polen kregen een stuk van Tsjechoslowakije. Op 15 maart 1939 bezette Duitsland de rest van Tsjechië. Daardoor ontstond het Protectoraat Bohemen en Moravië. Op 14 maart, één dag eerder, riep Slowakije de onafhankelijkheid uit. De Eerste Slowaakse Republiek werd gevormd. Het was een bondgenoot van de asmogendheden.

In Tsjechië was gedurende de oorlog verzet tegen de Duitsers. In Praag werd zelfs een belangrijke nazi vermoord: Reinhard Heydrich. In Slowakije was tussen augustus en oktober 1944 een gewapende opstand. De Slowaakse opstandelingen waren op een gegeven moment met 80.000 man. Toch wist Duitsland de orde te herstellen en veel soldaten werden weggevoerd naar concentratiekampen.

De Tsjecho-Slowaakse regering in ballingschap sloot zich op 18 juli 1940 aan bij de geallieerden. De legers van Tsjecho-Slowakije vochten aan de kant van de geallieerden, onder andere in Noord-Afrika.

Griekenland

Na de Eerste Wereldoorlog kreeg Griekenland een stukje van Bulgarije. In 1924 werd er een republiek gevormd, maar na een staatsgreep kwam de verbannen koning weer op de troon. Door hem kwam er stabiliteit in het land, daarvoor was het volk arm en ontevreden. In 1939 werd Albanië geannexeerd door Italië en Benito Mussolini eiste dat Italië militaire basissen in Griekenland zou krijgen. Griekenland zou volgens hem afhankelijk van Italië moeten worden. Het Griekse leger was niet sterk, maar de Griekse regering ging niet op deze eis in. Mussolini verklaarde Griekenland de oorlog en op 28 oktober 1940 viel het Griekenland aan (Grieks-Italiaanse Oorlog). De Grieken waren met veel minder man, maar toch faalde het Italiaanse leger. Het Griekse leger dreven de Italianen terug op het grondgebied van Albanië. Het was de eerste overwinning voor de geallieerden. Hitler stuurde Duitse troepen naar Griekenland om Italië te helpen en het land werd op 30 april 1941 bezet. Het Griekse verzet tegen de asmogendheden verliep niet overal en altijd even lekker. Maar in 1944 trokken de Duitsers zich terug uit Griekenland en de Balkan om het oprukkende Sovjet-leger tegen te houden. Daarom bezetten de geallieerden verschillende delen van Griekenland. Na de Tweede Wereldoorlog volgde een jarenlange burgeroorlog tussen de Griekse regering en de communisten (Griekse Burgeroorlog).

Luxemburg

Luxemburg werd evenals Nederland, België en Frankrijk op 10 mei 1940 aangevallen door nazi-Duitsland. Het zeer kleine Luxemburgse leger werd gesteund door 18.000 troepen van Frankrijk, maar het moest zich diezelfde dag al overgeven. Op 17 mei 1940 werd de Luxemburgse Volksduitse Beweging opgericht. Het stemde voor een aansluiting bij Duitsland. Op 2 augustus 1940 werd Gustav Simon de leider van het burgelijke bestuur in Luxemburg (deze functie kun je vergelijken met de functie van Arhtur Seyss-Inquart in Nederland). Luxemburg en haar burgers moesten aan een aantal eisen voldoen. Zo moesten burgers lid zijn van de VDB (Luxemburgse Volksduitse Beweging), anders werden ze ontslagen en de jodenvervolging werd in gang gezet. Tegen weigeraars werd streng opgetreden en werden gedeporteerd naar kampen in Duitsland. In augustus 1942 werd Luxemburg geannexeerd door Duitsland, zo kreeg de VDB zijn zin. Daarom werden Luxemburgse jongens en mannen verplicht om in het Duitse leger te gaan. Er was fel verzet van de Luxemburgse bevolking tegen de Duitsers. Tijdens de bezetting kwamen 1300 Luxemburgers (exclusief joden) om het leven. In 1940 woonden er 3800 Joden in Luxemburg, in totaal zijn er 'maar' 700 joden slachtoffer geworden van de Holocaust. Na de Slag om de Ardennen was Luxemburg helemaal bevrijd door de geallieerden.

23px Joegoslavië

Nazi-Duitsland dwong Joegoslavië op 25 maart 1941 toe te treden tot de asmogendheden. Paul van Joegoslavië wilde dit niet, maar hij had geen keus, omdat bijna alle buurlanden bondgenoot waren met Duitsland en Italië. Door de aansluiting bij de As kwam de bevolking in opstand en Paul werd afgezet. De nieuwe regering was fel tegen de aansluiting bij de asmogendheden. Hitler was kwaad geworden en hij besloot om op 7 april 1941 Joegoslavië aan te vallen. Duitsers, Italianen, Bulgaren, Hongaren en Kroatische rebellen vielen het land binnen (Invasie van Joegoslavië. Belgrado werd zelfs gebombardeerd. De koninklijke regering ging in ballingschap en sloot zich aan bij de geallieerden. Joegoslavië gaf zich op 18 april 1941 over en het land werd verdeeld tussen Italië, Duitsland, Hongarije en Bulgarije. Op 10 april 1941, tijdens de inval, verklaarde Kroatië zich onafhankelijk van Joegoslavië en de Onafhankelijke Staat Kroatië werd gesticht. Kroatië werd een satellietstaat van Duitsland (daarbij hoorde ook een stuk van wat nu Bosnië en Herzegovina is). De Onafhankelijke Staat Kroatië stond onder leiding van Ante Pavelić en de fasistische Ustašabeweging. Deze beweging begon ook met het vervolgen van Joden, Serviërs, zigeuners en communisten. In 1944 trokken de meeste Duitsers zich terug uit Joegoslavië om niet ingesloten te worden door de oprukkende Sovjets. Leden van de Ustašabeweging vluchtten of werden opgepakt door partizanen (dat is iemand die tegen een vijand vecht, zonder bij een officieel leger te horen), die het land hierna bezetten. Het Joegoslavische Volksleger van Josip Broz Tito nam de macht over. Meer dan 1 miljoen Joegoslaven kwamen om het leven tijdens de bezetting, waarvan 580.000 burgers en Joden. Eind 1945 hield het Koninkrijk Joegoslavië op met bestaan en de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië werd gevormd.