Scandium: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Aanvullingen)
Regel 13: Regel 13:
 
| kookpunt = 2836 <!-- Kookpunt in celsius -->
  
| kookpunt = 2836 <!-- Kookpunt in celsius -->
 
}}
  
}}
  +
'''Scandium''' is een [[Chemisch element|chemisch element]] met het symbool '''Sc''' en [[atoomnummer]] 21 van het [[Periodiek systeem|Periodiek Systeem]] in de [[scheikunde]].
   
  +
Het is een zilverwit overgangsmetaal, dat historisch is ingedeeld als een zeldzaam aarde-element, samen met de elementen [[yttrium]] en de ''lanthaniden'' met de atoomnummers 57-71 (van [[lanthaan]] tot [[lutetium]]).
  +
  +
== Voorkomen ==
  +
Scandium is aanwezig in de meeste afzettingen van zeldzame aardmetalen en [[uranium]]-verbindingen, maar het wordt wereldwijd in slechts enkele mijnen uit deze ertsen gewonnen. De eigenschappen van scandium-verbindingen liggen tussen die van [[aluminium]] en [[yttrium]] in. Scandium is een zacht [[metaal]] met een zilverachtige uitstraling. Het ontwikkelt een licht gelige- of roze-grijze kleur wanneer het wordt geoxideerd ("[[roest]]") door de lucht. Kleine scandium-spaanders ontbranden in de lucht met een schitterende gele vlam om vervolgens scandiumoxide te vormen.
  +
  +
Scandium is slechts het 50e meest voorkomende element op [[Aarde (planeet)|aarde]] (35e meest voorkomende in de [[aardkorst]]), maar het is het 23e meest voorkomende element in de [[zon]]. Zeldzame mineralen uit [[Scandinavië]]  en [[Madagascar]]  zoals ''thortveitiet'', ''euxeniet'' en ''gadoliniet'' zijn de enige bekende geconcentreerde bronnen van dit element. Thortveitite kan tot 45% scandium bevatten in de vorm van scandiumoxide.
  +
  +
== Scandium in erts en mineraal ==
  +
<gallery>
  +
Bestand:Thortveitite-ea14b.jpg|'''Thortveitiet''' is een mineraal bestaat uit scandium yttrium silicaat (Sc, Y) <sub>2</sub> Si <sub>2</sub> O <sub>7</sub> . Het is de hoofdbron van scandium.
  +
Bestand:Euxenite - Vegusdal, Norvegia 01.jpg|'''Euxeniet''' is een bruinzwarte mineraal met een metalen glans. Het bevat [[calcium]], [[niobium]], [[tantaal]], [[cerium]], [[titanium]], [[yttrium]] en typisch [[uranium]] en [[thorium]]
  +
Bestand:Gadolinitas.jpg|'''Gadoliniet''' , ook wel bekend als '''ytterbite''' , is een silicaatmineraal dat voornamelijk bestaat uit de silicaten van [[cerium]], [[lanthaan]], [[neodymium]], [[yttrium]], [[beryllium]] en [[ijzer]]
  +
Bestand:Kolbeckite-215063.jpg|'''Kolbeckite''' (scandium fosfaat dihydraat) is een weinig voorkomend [[mineraal]] met formule: ScPO<sub>4</sub> '''·''' 2H<sub>2</sub>O
  +
</gallery>
  +
  +
== Geschiedenis ==
  +
  +
== Gebruik ==
  +
Vanwege het weinig beschikbaar zijn en de moeilijkheden bij het maken van het metaal scandium, wat voor het eerst werd gedaan in 1937, werden toepassingen voor scandium pas in de jaren zeventig van de twintigste eeuw ontwikkeld. Dit gebeurde toen de positieve effecten van scandium op [[aluminium]]-[[Legering|legeringen]] werden ontdekt, en het gebruik ervan in dergelijke legeringen blijft de enige belangrijke toepassing ervan. De versterking van aluminiumlegeringen met slechts 0,5% scandium is bijzonder veelbelovend. De wereldhandel van scandium-oxide is 15-20 ton per jaar.
  +
  +
De vraag is ongeveer 50% hoger dan het aanbod en zowel de ''productie'' (het maken van) als de vraag blijven toenemen. In 2003 produceerden slechts drie mijnen scandium: de uranium- en ijzermijnen in Zhovti Vody in [[Oekraïne]], de zeldzame- aardemijnen in Bayan Obo in [[Volksrepubliek China|China]], en de apatiet-mijnen op het Kola-schiereiland, [[Rusland]].
  +
  +
=== Biologie ===
  +
  +
== Toepassingen ==
  +
  +
== Plaats in het periodiek systeem ==
 
{{Periodiek systeem}}
  
{{Periodiek systeem}}

Versie van 23 sep 2021 16:26

Under construction icon-red.svg Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.
Under construction icon-red.svg
 Dit artikel is nog niet af.
Chemisch element
Scandium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg
Stukken Scandium bij 1 cm³ blokje Scandium
Naam Scandium - van Scandia (Latijn)
Latijn
Symbool Sc
Atoomnummer 21
Soort Overgangsmetaal
Kleur Zilverwit
Smeltpunt 1541 oC
Kookpunt 2836 oC
Portaal Portal.svg Scheikunde

Scandium is een chemisch element met het symbool Sc en atoomnummer 21 van het Periodiek Systeem in de scheikunde.

Het is een zilverwit overgangsmetaal, dat historisch is ingedeeld als een zeldzaam aarde-element, samen met de elementen yttrium en de lanthaniden met de atoomnummers 57-71 (van lanthaan tot lutetium).

Voorkomen

Scandium is aanwezig in de meeste afzettingen van zeldzame aardmetalen en uranium-verbindingen, maar het wordt wereldwijd in slechts enkele mijnen uit deze ertsen gewonnen. De eigenschappen van scandium-verbindingen liggen tussen die van aluminium en yttrium in. Scandium is een zacht metaal met een zilverachtige uitstraling. Het ontwikkelt een licht gelige- of roze-grijze kleur wanneer het wordt geoxideerd ("roest") door de lucht. Kleine scandium-spaanders ontbranden in de lucht met een schitterende gele vlam om vervolgens scandiumoxide te vormen.

Scandium is slechts het 50e meest voorkomende element op aarde (35e meest voorkomende in de aardkorst), maar het is het 23e meest voorkomende element in de zon. Zeldzame mineralen uit Scandinavië  en Madagascar  zoals thortveitiet, euxeniet en gadoliniet zijn de enige bekende geconcentreerde bronnen van dit element. Thortveitite kan tot 45% scandium bevatten in de vorm van scandiumoxide.

Scandium in erts en mineraal

  • Thortveitiet is een mineraal bestaat uit scandium yttrium silicaat (Sc, Y) 2 Si 2 O 7 . Het is de hoofdbron van scandium.

  • Euxeniet is een bruinzwarte mineraal met een metalen glans. Het bevat calcium, niobium, tantaal, cerium, titanium, yttrium en typisch uranium en thorium

  • Gadoliniet , ook wel bekend als ytterbite , is een silicaatmineraal dat voornamelijk bestaat uit de silicaten van cerium, lanthaan, neodymium, yttrium, beryllium en ijzer

  • Kolbeckite (scandium fosfaat dihydraat) is een weinig voorkomend mineraal met formule: ScPO4 · 2H2O

Geschiedenis

Gebruik

Vanwege het weinig beschikbaar zijn en de moeilijkheden bij het maken van het metaal scandium, wat voor het eerst werd gedaan in 1937, werden toepassingen voor scandium pas in de jaren zeventig van de twintigste eeuw ontwikkeld. Dit gebeurde toen de positieve effecten van scandium op aluminium-legeringen werden ontdekt, en het gebruik ervan in dergelijke legeringen blijft de enige belangrijke toepassing ervan. De versterking van aluminiumlegeringen met slechts 0,5% scandium is bijzonder veelbelovend. De wereldhandel van scandium-oxide is 15-20 ton per jaar.

De vraag is ongeveer 50% hoger dan het aanbod en zowel de productie (het maken van) als de vraag blijven toenemen. In 2003 produceerden slechts drie mijnen scandium: de uranium- en ijzermijnen in Zhovti Vody in Oekraïne, de zeldzame- aardemijnen in Bayan Obo in China, en de apatiet-mijnen op het Kola-schiereiland, Rusland.

Biologie

Toepassingen

Plaats in het periodiek systeem

Periodiek systeem
H He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As S e Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
↓
* La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr


Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Scandium&oldid=684224"