Strontium

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Strontium kristallen
Naam	Strontium
Latijn
Symbool	Sr
Atoomnummer	38
Soort	Aardalkalimetaal
Kleur	Zilverwit geelachtig
Smeltpunt	777 ^oC
Kookpunt	1377 ^oC

Strontium is het chemisch element met het symbool Sr en atoomnummer 38 van het Periodiek Systeem in de scheikunde. Het is een aardalkalimetaal. Strontium is een zacht zilverwit geelachtig metaal-achtig element dat zeer chemisch reactief is. Dat wil zeggen dat het makkelijk met andere elementen reageert.

Voorkomen

Het element is naar het mineraal strontianiet genoemd, dat zelf weer is genoemd naar de vindplaats Strontian, Schotland. Het metaal vormt een donkere oxidelaag wanneer het wordt blootgesteld aan lucht. Strontium heeft eigenschappen die vergelijkbaar zijn met calcium en barium. Omdat het makkelijk met zuurstof en water reageert komt het van nature voornamelijk voor in verbindingen als in de mineralen celestine en strontianiet, en wordt meestal daar uit gewonnen.

Strontiummetaal (in poedervorm) ontbrandt makkelijk in lucht. Het reageert ook heel makkelijk met water waarbij waterstof gas vrijkomt. Daarom moet het in petroleum bewaard worden.

Strontium komt vrij algemeen voor. Het is het 15 meest voorkomende element op aarde.

De drie belangrijkste producenten van strontium als celestine vanaf 2015 zijn China (150.000 ton), Spanje (90.000 ton) en Mexico (70.000 ton); Argentinië (10.000 ton) en Marokko (2.500 ton) zijn kleinere producenten.

Strontium in erts of mineraal

Celestine of celestiet is een mineraal dat bestaat uit strontium-sulfaat (Sr SO₄).
Strontianiet (Sr CO₃) is een belangrijke grondstof voor de winning van strontium.

Geschiedenis

Strontium in vlamtest

Zowel strontium als strontianiet zijn dus vernoemd naar Strontian, een dorp in Schotland in de buurt waar het mineraal in 1790 werd ontdekt door Adair Crawford en William Cruickshank; het werd het volgende jaar vastgesteld als een nieuw element met zijn karmozijnrode vlamtestkleur. Strontium werd voor het eerst geïsoleerd (apart gemaakt) als een metaal in 1808 door Humphry Davy met behulp van het toen pas ontdekte elektrolyse-proces. In de 19e eeuw werd strontium vooral gebruikt bij de productie van suiker uit suikerbieten. De winning van strontianiet vond ook plaats in het Münsterland in Duitsland. De winning van strontianiet in Duitsland eindigde toen de winning van de celestineafzettingen in Gloucestershire (Engeland) begon. Deze mijnen leverden van 1884 tot 1941 het grootste deel van de wereldvoorraad van strontium.

Rond 1970, op het hoogtepunt van de productie van kathodestraalbuizen voor televisie, werd maar liefst 75% van het strontiumverbruik in de Verenigde Staten gebruikt voor het frontglas. Met de vervanging van kathodestraalbuizen door andere weergavemethoden (platte beeldschermen) is het verbruik van strontium drastisch afgenomen.

Gebruik

Vluchtige strontiumzouten geven vlammen een heldere rode kleur en deze zouten worden gebruikt in vuurwerk en bij het maken van waarschuwing fakkels. Ook zit het in fluorescerend speelgoed.

De eerste grootschalige toepassing van strontium was bij de productie van suiker uit suikerbieten.

Strontium werd veel gebruikt in het frontglas van de inmiddels verouderde kathodestraalbuizen voor kleuren en zwart/wit televisie.

Strontiumcarbonaat wordt gebruikt bij de vervaardiging van harde ferriet-magneten.

Biologie

Terwijl natuurlijk strontium (dat meestal de zogeheten isotoop strontium-88 is) stabiel is, is het synthetische (door de mens gemaakte) strontium-90 radioactief en een van de gevaarlijkste onderdelen van Nucleaire neerslag. Dat is het resterende radioactieve materiaal dat na een kernbom explosie in de bovenste atmosfeer wordt voortgestuwd, zo genoemd omdat het na de explosie en de schokgolf "uit de lucht valt". Aangezien strontium door het lichaam wordt opgenomen op een vergelijkbare manier als calcium, veroorzaakt dat makkelijk schade. Ook is het daarmee radioactief afval. Natuurlijk stabiel strontium is daarentegen niet gevaarlijk voor de gezondheid. De gemiddelde mens heeft een inname via het eten en de lucht van ongeveer twee milligram strontium per dag. Bij volwassenen hecht het gegeten strontium zich meestal alleen aan het oppervlak van botten, maar bij kinderen kan strontium calcium in het mineraal van de groeiende botten vervangen en zo leiden tot botgroeiproblemen.

De aanwezigheid van teveel (fout) strontium in botten kan botkanker, kanker van nabijgelegen weefsels en leukemie veroorzaken.