Francium
| Chemisch element | |
| |
| Symbool van Francium | |
| Naam | Francium |
| Symbool | Fr |
| Atoomnummer | 87 |
| Soort | Alkalimetaal |
| Kleur | Onbekend |
| Smeltpunt | 27 oC |
| Kookpunt | 677 oC |
Portaal  Scheikunde
| |
|---|---|
Francium is een chemisch element met het symbool Fr en atoomnummer 87 in het Periodiek Systeem van de Scheikunde. Voorafgaand aan zijn ontdekking werd het eka-cesium genoemd. Het is een extreem radioactief element en is een soort alkalimetaal.
Voorkomen
Het is het tweede zeldzaamste natuurlijk voorkomende element, na astatine, in de aardkorst. De zogeheten isotopen van francium vervallen snel (soort van afbreken waarbij radioactieve straling en energie vrijkomt) tot astatine, radium en radon.
Een stuk francium is nog nooit waargenomen. Vanwege het algemene uiterlijk van de andere elementen in de kolom van het periodiek systeem, wordt aangenomen dat francium eruit zou zien als een zeer reactief metaal. Het verkrijgen en/of maken van een dergelijk monster (beetje francium aan één stuk) is hoogst onwaarschijnlijk, aangezien de extreme hitte die vrijkomt bij het verval onmiddellijk elke zichtbare hoeveelheid van het element weer zou doen verdampen. Het ontstaat dus als het ware, maar is meteen weer weg.
Er is ook berekend dat er op elk moment een totale massa van maximaal 30 gram francium in de aardkorst aanwezig is.
Buiten het laboratorium is francium uiterst zeldzaam, met sporen (kleine hoeveelheden) die worden aangetroffen in uranium- en thorium-ertsen, waar de isotoop francium-223 zich voortdurend vormt en vergaat (vervalt). De zogeheten halfwaardetijd is slechts 22 minuten. Dit wordt aangeduid als een (zeer) instabiel element. Francium is een alkalimetaal waarvan de chemische eigenschappen grotendeels lijken op die van cesium. Het smelt- en kookpunt zijn geschat, omdat men het nooit werkelijk heeft kunnen waarnemen en meten.
Francium in erts of mineraal
Kleine hoeveelheden Francium komen voor in uranium erts zoals pekblende
Geschiedenis
Al in 1870 dachten scheikundigen dat er een alkalimetaal zou moeten zijn opvolgend op cesium (kolom 1 van het Periodiek systeem), met een atoomnummer van 87. Het werd toen aangeduid met de voorlopige naam eka-cesium. Onderzoeksteams probeerden dit ontbrekende element op te sporen en apart te krijgen, en er werden ten minste vier valse beweringen gedaan dat het element was gevonden voordat een werkelijke ontdekking werd gedaan.
Francium werd ontdekt door Marguerite Perey in Frankrijk (waar het element zijn naam van kreeg) in 1939. Het was het laatste element dat voor het eerst in de natuur werd ontdekt, in plaats van door synthese (kunstmatig samenstellen).
Verder onderzoek naar de structuur van francium werd in de jaren zeventig en tachtig uitgevoerd door onder meer Sylvain Lieberman en zijn team bij CERN, de Europese Organisatie voor Kernonderzoek te Genève. Dit is het grootste deeltjesfysica- laboratorium (deeltjesversneller) ter wereld. Ook Nederland is daar lid van.
Gebruik
Vanwege de instabiliteit en zeldzaamheid zijn er geen voor de handel bruikbare toepassingen voor francium. Het wordt in het laboratorium gebruikt voor bepaalde proeven.
Biologie
Het gebruik ervan als een mogelijk diagnostisch hulpmiddel voor verschillende kankers is ook onderzocht, maar deze toepassing werd als onpraktisch ervaren.
Hoewel Francium radioactief is, maar er maar zo weinig van bestaat, ziet men geen direct gevaar voor de gezondheid en het milieu.
Plaats in het periodiek systeem
| Periodiek systeem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||