Cesium

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Ampul met cesium
Naam	Cesium
Latijn
Symbool	Cs
Atoomnummer	55
Soort	Alkalimetaal
Kleur	Zilverachtig-goud
Smeltpunt	28,5 ^oC
Kookpunt	671 ^oC

Cesium is een chemisch element met het symbool Cs en atoomnummer 55 in het Periodiek Systeem van de scheikunde.

Voorkomen

Cesium heeft vergelijkbare eigenschappen met die van rubidium en kalium.

Cesium wordt voornamelijk gewonnen uit het mineraal polluciet.

De naam cesius komt van het Latijnse caesius, hemelsblauw, vanwege zijn spectrale kleuren. In een spectrometer kan een element herkent worden aan de hand van de spectraallijnen dat het uitzend:

Spectraallijnen van Cesium

Van alle elementen die bij kamertemperatuur een vaste stof zijn, is cesium het zachtst. Het is een zeer kneedbaar, bleek metaal, dat donker wordt in aanwezigheid van sporen van zuurstof ("roest").

Bij het testen van kernwapens in de jaren vijftig tot en met de jaren tachtig van de twintigste eeuw, kwam radioactief cesium in de atmosfeer vrij en keerde terug naar het aardoppervlak als onderdeel van radioactieve neerslag.

Het is het 45e meest voorkomende element in de aardkorst. Ongeveel 2 keer vaker dan zilver of kwik.

De belangrijkste en rijkste bekende bron van cesium is de Tanco-mijn aan het Bernic-meer in Manitoba, Canada.

Cesium in erts of mineraal

Polluciet, een cesiummineraal
Avogadrite bevat kalium en cesium.

Geschiedenis

De Duitse scheikundige Robert Bunsen en natuurkundige Gustav Kirchhoff ontdekten cesium in 1860 door de nieuw ontwikkelde methode van vlamspectroscopie.

Cesium was het eerste element dat werd ontdekt met een spectroscoop, die pas een jaar eerder door Bunsen en Kirchhoff was uitgevonden.

Het zuivere metaal werd uiteindelijk in 1882 apart gemaakt door de Duitse chemicus Carl Setterberg.

Gebruik

Sinds de jaren negentig van de twintigste eeuw is de grootste toepassing van het element als cesiumformiaat voor boorvloeistoffen (smeermiddel van de boor), maar het heeft een hoeveelheid aan toepassingen bij de productie van elektriciteit, in elektronica en in de chemie. Het wordt ook gebruikt in atoomklokken. Cesiumklokken regelen de timing van mobiele telefoonnetwerken en het internet.

Biologie

Niet-radioactieve cesiumverbindingen zijn slechts licht giftig, maar omdat het zuivere metaal explosief met water reageert, betekent dat cesium als een gevaarlijk materiaal moet worden gezien. Het wordt dan ook onder b.v. petroleum bewaard. De zogeheten radio-isotopen (radioactief) van cesium vormen een aanzienlijk gevaar voor de gezondheid en het milieu.