Aardalkalimetaal
De aardalkalimetalen zijn zes chemische elementen in groep 2 van het Periodiek Systeem van de scheikunde. Dit zijn beryllium (Be), magnesium (Mg), calcium (Ca), strontium (Sr), barium (Ba) en radium (Ra). De elementen hebben zeer vergelijkbare eigenschappen: het zijn allemaal glanzende, zilverwitte, enigszins reactieve (makkelijk reagerende) metalen bij kamertemperatuur en standaard druk. De meeste aardalkalimetalen zijn pyrofoor (makkelijk ontbrandbaar). Het wordt ook wel de beryllium groep genoemd, naar het eerste element in de groep, beryllium.
Ze hebben (samen met helium, dat niet tot de groep behoort) een buitenste s-orbitaal (schil van elektronen) die bij allemaal hetzelfde gevuld is; dat wil zeggen, deze orbitaal bevat zijn volledige complement van twee elektronen, die de aardalkalimetalen gemakkelijk verliezen om kationen te vormen met lading +2 en een oxidatietoestand van +2.
Alle ontdekte aardalkalimetalen komen in de natuur voor, hoewel radium alleen voorkomt via de zogeheten vervalketen van uranium en thorium en niet als een oerelement (element dat al sinds het ontstaan van de aarde bestaat). Radium is dan ook het enige radioactieve element in deze reeks.
Er zijn rond 2007 experimenten (proeven) geweest, allemaal zonder succes, om te proberen element 120 kunstmatig te maken door middel van kernfusie. Hiermee zou het element "X" met atoomnummer 120 het mogelijk volgende mogelijke lid van de groep zijn.
Naamgeving
De aardalkalimetalen zijn vernoemd naar hun oxiden (verbindingen met zuurstof, zeg maar 'roest'), de aardalkalimetalen, waarvan de ouderwetse namen beryllia, magnesia, kalk, strontia en bariet waren. Deze oxiden zijn basisch (alkalisch, tegenovergestelde van zuur) in combinatie met water. "Aarde" was een term die door vroege chemici werd gebruikt voor niet-metalen stoffen die onoplosbaar zijn in water en bestand zijn tegen verhitting - eigenschappen die deze oxiden allemaal hebben. Het besef dat deze "aarde" geen chemische elementen maar verbindingen waren, wordt toegeschreven aan de scheikundige Antoine Lavoisier. In zijn boek Traité Élémentaire de Chimie - Elements of Chemistry van 1789 noemde hij ze zout-vormende aardelementen. Later suggereerde hij dat de aardalkalimetaaloxiden metaaloxiden zouden kunnen zijn, maar gaf toe dat dit slechts een vermoeden was. In 1808, afgaand op het idee van Lavoisier, werd Humphry Davy de eerste die monsters van de metalen verkreeg door elektrolyse van hun gesmolten "aarde" waardoor de hypothese (idee, voorstel) van Lavoisier klopte en de groep de aardalkalimetalen werd genoemd.
Plaats in het periodiek systeem
De tweede kolom van links (oranje) zijn de aardalkalimetalen.
| Periodiek systeem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||