Fermium

Portaal Scheikunde
Chemisch element

Symbool Fermium
Naam	Fermium
Latijn
Symbool	Fm
Atoomnummer	100
Soort
Kleur	Zilverwit
Smeltpunt	1527 ^oC
Kookpunt	? ^oC

Fermium is een chemisch element met het symbool Fm en atoomnummer 100 in het Periodiek Systeem van de scheikunde. Het is een metaal, maar hoe het eruit ziet is onbekend. Het is het zwaarste element dat kan worden gevormd door neutronenbombardement van lichtere elementen, en daarom het laatste element dat in macroscopische (hele kleine) hoeveelheden kan worden bereid, hoewel puur fermiummetaal nog niet is vrij gemaakt.

De actinoïde, ook wel actinide serie omvat de 15 metallische chemische elementen met atoomnummers 89-103, (actinium tot Lawrencium). De actinoïde serie kreeg zijn naam van het eerste element in de serie, actinium. Het (informele) chemische symbool An wordt gebruikt in algemene discussies over actinoïde chemie om te verwijzen naar een actinoïde.

Fermium is dus wel een typisch metaal. Net als de andere actiniden is fermium radioactief en zal dus ook radioactief afval geven.

Voorkomen

De ontploffing van waterstofbom Ivy-Mike

Fermium komt (waarschijnlijk) van nature niet voor in de aardkorst. Het is er in terecht gekomen door de ontploffing van een waterstofbom.

Fermium wordt ook geproduceerd door het bombarderen (beschieten) van lichtere actiniden met neutronen in een kernreactor (cyclotron of deeltjesversneller). Fermium-257 is de zwaarste zogeheten isotoop die wordt verkregen via neutronenvangst (kernfusie) en kan alleen in picogram-hoeveelheden worden gemaakt (dat zijn dus super kleine hoeveelheden). Zodra het ontstaat, bestaat het zo'n 100 dagen en vervalt (soort van afbraak waarbij radioactiviteit en energie vrij komt).

Geschiedenis

Fermium werd voor het eerst ontdekt in de neerslag van de 'Ivy Mike' -kerntest (1 november 1952), en is vernoemd naar Enrico Fermi, een van de pioniers van de kernfysica. Element 99 (einsteinium) werd bij dezelfde kernterst snel ontdekt op filterpapier dat was bevestigd op een vliegtuig dat tijdens de explosie door de wolk was gevlogen (dezelfde bemonsteringstechniek die was gebruikt om plutonium-244 te ontdekken). Het werd vervolgens in december 1952 onderzocht door Albert Ghiorso en zijn medewerkers van de Universiteit van Californië in Berkeley waarbij de isotoop Einsteinium-253 werd ontdekt.

De ontdekking van fermium (met atoomnummer 100) vereiste meer onderzoek materiaal, aangezien de opbrengst naar verwachting minstens een orde van grootte lager zou zijn dan die van element 99, en dus werd besmet koraal van het Enewetak-atol in de Stille Oceaan (waar de test had plaatsgevonden) verscheept naar het University of California Radiation Laboratory in Berkeley, Californië, voor verwerking en onderzoek. Ongeveer twee maanden na de test werd een nieuw 'iets' vrij gemaakt wat het nieuwe element zou kunnen zijn.

De "Ivy Mike"-studies werden pas vrijgegeven en op papier uitgegeven in 1955 vanwege de geheimhouding in de tijd van de koude oorlog.

Een groep van het Nobel Institute for Physics in Stockholm ontdekte onafhankelijk het element in 1954, door uranium-238 te beschieten met zuurstof-ionen. Door deze kernfusie ontstaat het grotere atoom.

Gebruik

Er zijn geen toepassingen van Fermium. Het wordt vooral gebruikt in laboratorium onderzoek.

Biologie

Fermium heeft geen betekenis voor de biologie. Hoewel er slechts enkele chemici mee werken, moeten zij onder streng gecontroleerde omstandigheden werken en voorzorgsmaatregelen nemen. De mate van giftigheid (als gevolg van de radioactiviteit) is niet bekend.