België

Koninkrijk België Royaume de Belgique Königreich Belgien
Hoofdstad	Brussel
Ontstaan	4 oktober 1830
Aantal inwoners	11.617.817 (2021)
Oppervlakte	30.528 km²
Regeringsvorm	Federale constitutionele monarchie
Koning	Koning Filip (sinds 2013)
Premier	Alexander De Croo (sinds 2020)
Godsdienst	Rooms-katholicisme (54%) Geen religie (31%) Islam (6%) Overige (8%)
Talen	Nederlands Frans (français) Duits (Deutsch)
Munteenheid	Euro
Volkslied	Brabançonne
Motto	Eendracht maakt macht
Nationale feestdag	Nationale feestdag van België (21 juni)
Landcode	BEL
Portaal: België

België (Frans: Belgique, Duits: Belgien) is een West-Europees land dat grenst aan de landen Frankrijk, Nederland, Luxemburg en Duitsland. Het ligt in de Benelux.

Het land heeft 10.666.866 inwoners (2008), verdeeld over 10 provincies én Brussel. Naar schatting had België op 1 oktober 2009 zo'n 10.871.754 inwoners. De naam België werd voor 't eerst verzonnen door de machtige krijgsheer Julius Caesar, die het destijds "Belgae" of "Belgica" noemde. België werd in 1830 pas een onafhankelijk land, door de scheiding van Nederland. Het land bestaat in 3 gewesten, het Vlaams Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest. De hoofdstad van België is de stad Brussel. Brussel is tegelijkertijd de hoofdstad van het Vlaams Gewest en van de Europese Unie. Symbool hiervoor staat het Atomium, een modern gebouw in de vorm van een atoom. België is een 3-talig land, de talen die er worden gesproken zijn Nederlands, Frans en Duits. Andere grote steden in België zijn Antwerpen, Gent, Charleroi, Luik, Brugge en Namen. De heilige Jozef is de patroonheilige van België. België heet officieel Koninkrijk België. De grootste rivieren in België zijn de Schelde en de Maas.

Vlag

De vlag van België bestaat uit 3 kleuren, vanaf de stok, zwart-geel-rood. De vlag werd aangenomen in 1831, een jaar later nadat België was gescheiden van Nederland. De vlag was vroeger rood-geel-zwart en verticaal (zoals de Duitse vlag in andere volgorde dus).

Dit is de enige, echte vlag van België.

Statistieken

België heeft een gemiddelde bevolkingsdichtheid van 349 mensen per vierkante kilometer en daarmee is België een van de dichtstbevolkte landen ter wereld. Vlaanderen gaat zelfs nog verder: Op de 40% wat Vlaanderen in bezit heeft leeft wel 60% van de totale bevolking! De totale landoppervlakte bedraagt 30.528 km². Hiermee is het ¼ kleiner dan Nederland, en ongeveer zo groot als de landen Moldavië en Armenië. België grenst aan 4 landen en een zee (de Noordzee) en bereikt daarmee een grens van 1445,5 kilometer lang. Het middelpunt van België is de voormalige gemeente Nil-Saint-Vincent-Saint-Martin.

Aardrijkskunde

Bestand:België Landschap .jpg

Landschap in België.

België bestaat uit 2 delen natuur: het Laagland, dat aan de kust ligt van de Noordzee, en de Ardennen, dat een erg groot natuurgebied is en dat zich uitstrekt over het zuiden van het land. In de Ardennen liggen harde gesteenten waarvan sommige wel meer dan 100 miljoen jaar oud zijn. In Midden-België ligt erg vruchtbare grond waardoor er gewassen makkelijk te verbouwen zijn. Vroeger was Vlaanderen enorm moerassig, maar dat is in de loop der tijd minder geworden door middel van wateringen.

De rivieren de IJzer, de Schelde en de Maas gebruiken België als belangrijk stroomgebied.

Geschiedenis

Prehistorie

De bewoning van wat nu België wordt genoemd gaat heel ver terug in de tijd. Er hebben zelfs nog Neanderthalers geleefd. Ook zijn er vuurstenen werktuigen van jagers en vissers gevonden, die uit 500.00 v.Chr dateren. Omstreeksn 400 v.Chr. verschenen de eerste dorpen. Deze waren meestal klein met meestal niet meer dan 100 inwoners. Door het ontstaan van deze dorpen ontstond er een soort van economie. Later vestigden andere dorpen zich in de Kempen, de Leremstreek en in de Maasvallei. In de midden-bronstijd van ca. 1500 tot 1100 v.Chr. was er een soort van volk in België, de Famennegroep. Tijdens de ijzertijd werden de La Tène- en de Hallstatt-groep belangrijk (dat waren "Kelten"). In deze tijd werden de eerste handels- en marktplaatsen gesticht. Ook enkele forten herrezen uit het niets, waardoor België een klein 'land' was geworden.

De Romeinse Tijd

Tijdens de Romeinse Tijd werd België van de Romeinen. Die noemden het land toe "Belgae". Vanaf 57 tot 51 v.Chr. had Caesar België tot zijn beschikking en maakte hij België een deel van Gallia. Later, toen de keizer Augustus aan de macht was, noemde hij het Belgica en maakte hij het een deel van het Romeinse Rijk. Tot in de 1e eeuw n.Chr. bleven de Belgen vechten, maar onder de keizer Claudius kwam er een soort van vrede in België. Later kwamen er al grote landbouwbedrijven en kregen steden al een eigen karakter. Ook de kleinere dorpen bloeiden op, waardoor de handel met Italië en de rest van Gallia steeds belangrijker werd. Ook de textieleconomie beleefde goede tijden, waardoor er vele kuddes schapen werden gehouden. Vanaf 256 staken Frankische krijgers de Rijn over en werd geheel Gallia geplunderd en werden vele steden en dorpen verwoest. Uiteindelijk werd er tussen de Romeinen en deze Frankische stam rond 296 een verbond gesloten en werden ze als verdedigers van de rijksgrens tussen Nijmegen en de zee aangesteld. Rond 297 werd door een Romeinse keizer België in tweeën gesplitst.

De Merovingische en Karolingische periode

Toen er op een gegeven moment geen gezag was over het land wilden de Salische Franken België vernieuwen en daarom maakten ze Doornik hoofdstad van het nieuwe rijk. Er waren verschillende families die erg belangrijk waren, onder meer de Merovingers met als baas de machtige Chlodovech I, die vanuit de toenmalige hoofdstad Doornik het land bestuurde. Daarna kwamen zijn belangrijkste opvolgers, Chlotarius en Dagobert, die ook voor eenheid in het Frankische Rijk zorgden. In 639 werd België verdeeld in 2 gedeeltes, Austrasië en Neustrië. Van deze 2 gebieden liep de grens dwars door België. De koningen verloren al snel hun enorme afzien, mede omdat de macht van andere belangrijke personen snel toenam. In 719 liet Karel Martel zich uitroepen tot baas van het rijk. Het lukte hem zelfs om meer plekken in te nemen waardoor België groter werd. Na de dood van koning Theodorik IV oefende Martel in eigen naam de koninklijke macht uit. In 751 werd Karel afgezet en heette de nieuwe koning Karel de Grote. Hij zorgde ervoor dat België en groei in de economie kreeg.

Vroege Middeleeuwen

Na de dood van de opvolger van Karel de Grote begon België de eenheid van zijn reik te verliezen, wat resulteerde tot het Verdrag van Verdun. Het rijk werd hierdoor in drieën gesplitst. Vanaf het einde van de 9e eeuw verloor de koning van Frankrijk de absolute macht over België. Toen de Noormannen kwamen invallen was dit nog beter te zien dan eerst. Enkele rijke ambtenaren zagen een kans hierin en begonnen zelf België te besturen. In deze tijd werden dan ook de grondslagen gelegd van het hertogdom Brabant, het graafschap Henegouwen en het graafschap Vlaanderen.

Middeleeuwen tot voor de 2e Wereldoorlog

Bestand:Tiendaagse Veldtocht.jpg

Plaatje van de Tiendaagse Veldtocht

Beroemd werd in de Middeleeuwen de Guldensporenslag in 1302, die veroorzaakt werd door de rijke ambtenaren. In 1050 kwam er een economische bloei in België waardoor België een voorname handelsplaats was. In 1195 kwamen er zelfs al de eerste steenkolen in het toen nog afhankelijke Luik te zien. Kooplieden uit Luik werden dan ook steeds machtiger en begonnen de kooplieden zelfs in het Verenigd Koninkrijk te handelen. Vanaf het middel van de 14e eeuw werd Europa getroffen door de pest, de zwarte dood. In de 15e eeuw kwam België in handen van de Habsburgers, waarna ze in 1795 voor de zoveelste keer werden overgenomen door de Fransen. Hun toezag over België stopte toen de machtige keizer Napoleon tijdens de Slag bij Waterloo verloor. België kwam bij Nederland, een (in die tijd) wat rustigere staat. Dit eindigde toen België in 1831 een zelfstandige Monarchie werd. Dit gebeurde tijdens de Belgische revolutie. België verloor de Tiendaagse veldtocht van Nederland, maar met de hulp van Frankrijk werd het onafhankelijk. De wapenspreuk van België werd vanaf toen Eendracht maakt macht. België slaagde er zelfs in het grote Afrikaanse land Congo als kolonie te gebruiken, waar ze vreselijk slecht waren voor de arme Congolezen die als slaven moesten werken. België werd in de Eerste wereldoorlog bijna helemaal bezet door Duitsland, behalve een klein gebied achter de IJzer in West-Vlaanderen. Hierin voerde de toenmalige koning Albert het Belgische leger aan. Dit was het enige geallieerde stukje grond dat niet was ingenomen.

2e Wereldoorlog

Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger België onaangekondigd binnen. Het kleine Belgische leger had geen kans tegen de massale gevechtsvoertuigen en listige operaties van het Duitse Leger. Dit resulteerde tot de Achttiendaagse Veldtocht. Hierin vochten Engeland, Frankrijk en België tegen het sterke Nazi-Duitsland. Deze veldtocht begon op de dag dat België werd aangevallen door Duitsland en eindigde op 28 mei 1940. Door de veldtocht kwamen er ongeveer 12.000 burgers en soldaten om het leven. Het Franse leger had de strijd al gestaakt op 22 mei. Van de 600.000 soldaten in België werden er wel 225.000 gevangen genomen. Het vanaf het begin groeiende verzet breidde zich echter snel uit en in 1941, na de winter, kwamen er enorm veel mensen bij. Op 2 september 1944 werd Brussel eindelijk bevrijd, en de rest van België een week later. Dit kwam door de strategische aanval, D-Day. Na de Slag om de Ardennen trok Duitsland zich definitief terug.

Taal

Er worden 3 talen gesproken in België. Dat zijn:

• Nederlands - ~ 60% van de hele bevolking
• Frans - ~ 39% van de hele bevolking
• Duits - ~ 75.000 inwoners, iets minder dan een procent.

Nederlands is de bestuurstaal in het Vlaams Gewest en wordt net als Frans in de hoofdstad, Brussel, gesproken. Dit betekent dat de hoofdstad van België een 2-talige stad is. Frans is de officiële taal van het Waals gewest en Duits wordt in het Duitstalige gemeenschap gesproken. Ook in de Limburgse gemeente Voeren wordt Nederlands gesproken, dat is dan een zogenaamde enclave (een gebied dat omringd is door een andere staat, of een ander gewest). Voeren grenst aan Nederland en de Franstalige provincie Luik. De steden Komen-Waasten en Moeskroen waren vroeger Vlaams grondgebied, maar zijn nu Waals gezien de minderheid Nederlandstalige mensen. Zo'n 11.000 mensen spreken gebarentaal. Dat wordt zo verdeeld:

• Nederlands - 60% van de gebarentaal sprekers
• Frans - 40% van de gebarentaal sprekers

In Vlaanderen zijn er ook veel verschillende dialecten zoals het West-Vlaams, het Limburgs, het Brabants. Ook bestaan er stadsdialecten zoals het Gents, het Antwerps..

Koningshuis

België is net als Nederland een monarchie, dus heeft het een koning en een koningin. De koning van België heet Filip. De kroonprinses van België is Elisabeth van België. Kroonprinses zijn betekent dat wanneer de huidige koning dood gaat, of aftreed dat de kroonprinses de opvolger is. Net als Nederland is België een constitutionele monarchie. Dit betekent dat België een grondwet heeft. Iedereen moet zich hier aan houden, of het nu een burger of de president is. De voorganger van Albert II (de vorige koning) was Boudewijn. Albert volgde zijn broer Boudewijn op na de dood van zijn broer. Albert is de langstlevende vorst van België ooit. Koning Filip is voor een koning best normaal. Hij was de eerste kroonprins die naar een doodgewone school ging. Albert heeft nog twee andere kinderen. Dat zijn Prinses Astrid en Prins Laurent. Die hebben ook kinderen. Astrid heeft er 5 en Laurent heeft er 3. Koning Filip heeft 4 kinderen.

Cultuur

Bestand:Belgische Patat.jpg

Belgische 'patat', in Vlaanderen bekend als "frieten"

België kent een handjevol legendarische schilders, met als beste Peter Paul Rubens en Jan van Eyck. Daarnaast zijn er nog andere schilders, maar geen een weet de schilderskunsten van deze 2 te evenaren. Daarnaast heeft een andere Belg, Maurice Maeterlinck, de Nobelprijs voor de literatuur gewonnen. Ook Hergé (Kuifje), Peyo (De Smurfen) en Willy Vandersteen zijn in België geboren. Jacques Brel, een bekende muzikant, is ook in België geboren. Zijn liedje "Ne me quitte pas" is een van de meest emotionele liedjes ter wereld. De uitvinder van de saxofoon is ook in België geboren. De Belgische mensen aten vroeger niet al te netjes, goed uitgebeeld in het schilderij Boerenbruiloft van Pieter Bruegel de Oude. België heeft van 's werelds grootste bierbrouwerij het hoofdkantoor, gevestigd in Leuven. Dat bedrijf heet InBev. Typerend zijn de dikke, Belgische "Patattekes". Dat zijn lekkere, vette patatten die bekend zijn over de hele wereld. In België zijn er 2 restaurants met 3 Michelinsterren, 10 met 2 sterren en wel 89 met 1 ster. Paling in 't Groen is ook een bekend gerecht.

Hoofdstad

Bestand:800px-Manneke pis 1 Sept2005.jpg

Manneke Pis, het monument van Brussel

De hoofdstad van België is Brussel. Deze stad is internationaal bekende doordat Brussel de hoofdstad van de Europese Unie is. Symbool daarvoor staat het Atomium, dat een ijzerkristal voorstelt die 150 miljard keer is vergroot. Ook bekend is de Grote Markt, een enorme markt die een van de belangrijkste bezienswaardigheden van België is. Hij staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Maar het bekendst is misschien nog wel Manneke Pis, een klein bronzen beeldje van een jongetje die volgens een verhaal een stad heeft gered door een vuur uit te... plassen! Het beeld is talloze malen gestolen, waarna het huidige beeld neer is gezet. Het beeldje lijkt veel groter op foto's wat het zelfde geval is bij de Mona Lisa. In Brussel staat ook Autoworld. Bekende Brusselaars zijn onder anderen Jacques Brel, Peyo en Hergé. Partnersteden zijn onder andere Amsterdam, Parijs en Peking. Brussel ligt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Religie

Bestand:Kerk1234.jpg

Een kerk in Mechelen.

België heeft verschillende geloven, zo verdeeld:

• Agnost, atheïst, vrijzinnig - 27%
• Moslim - 4%
• Protestant - 1%
• Jood - Minder dan 1 %

België is een katholiek land, goed te zien aan de vele kathedralen en kerken die in België te zien zijn. Het aantal katholieke dopelingen bedroeg in 1995 nog 70% van de totale Belgische bevolking. Dat is erg veel, gezien België een dichtbevolkt land is. In België gaat 7% van de totale bevolking wekelijks naar de kerk. Dit is erg gedaald, gezien België een jaar eerder 2% meer mensen in de kerk kreeg. Er leven zo'n 5 bisschoppen in België. Ook is er een vrouw, Jeanne Devos, die zich inzet voor de armen in een heel arm land: India. Zij gaat naar Bombay om kinderen in sloppenwijken te steunen. Ze werd in 2005 genomineerd voor de Nobelprijs van de Vrede. Kerkelijke huwelijken komen nog maar weinig voor in België. Anno 2007 waren het nog maar 27% die in de kerk huwden. Toch worden mensen het liefst in de kerk begraven. Maar liefst 61% vind dat een fijne rustplaats.

Provincies en Gewesten

Zie Provincies van België

België heeft 10 provincies en 3 gewesten. Vroeger waren er meer provincies, maar dat was in de tijd dat België bij Nederland hoorde. Aan het hoofd van elke provincie staat een gouverneur. Een van de taken van de gouverneurs is de hulpverlening zoeken als er een enorm ongeluk is gebeurd (zoals een chemisch ongeluk). Ook het onderzoeken van milieuzaken moet hij ook doen. Het Vlaams Gewest en het Waals gewest hebben allebei 5 provincies. Het Brussels Hoofdstedelijk gewest behoort tot geen enkele provincie.

Gewesten

Vlag	Gewest	Bevolking	Hoofdstad
32px	Brussels Hoofdstedelijk Gewest	1.090.383	Brussel
32px	Vlaams Gewest	6.117.440	Brussel
32px	Waals Gewest	3.456.775	Namen

Provincies

Vlaamse Provincies

Vlag	Provincie	Bevolking	Hoofdstad
32px	Antwerpen	1.715.707	Antwerpen
	Limburg	814.658	Hasselt
32px	Oost-Vlaanderen	1.408.484	Gent
32px	West-Vlaanderen	1.141.866	Brugge
32px	Vlaams-Brabant	1.060.232	Leuven

Waalse Provincies

Vlag	Provincie	Bevolking	Hoofdstad
	Luik	1.053.722	Luik - Liége
32px	Luxemburg	264.084	Aarlen - Arlon
32px	Namen	465.380	Namen - Namur
32px	Henegouwen	1.300.097	Bergen - Mons
32px	Waals-Brabant	373.492	Waver - Wavre

Sport

Bestand:Voetbal3.gif

Een voetbal.

Voetbal is verreweg de meest bekende sport onder jongeren. Er zijn veel relatief goede clubs in België. Sinds het begin van de 20e eeuw zijn de Belgen geïnteresseerd in wielrennen en voetbal. Symbool voor dit staat Eddy Merckx, een van de beste wielrenners ooit. Ook zijn zoon Axel Merckx en Tom Boonen zijn ook goede wielrenners. De voetbalclub met de meeste titels is Royal Sporting Club Anderlecht, of afgekort RSC Anderlecht. Ook is er een hele goede veldrijder, Sven Nys. Zijn bijnaam is De Kannibaal uit Baal. Ook kent België een handjevol bekende biljartspelers. Een daarvan, Raymond Ceulemans, is wel 35 keer wereldkampioen geworden! Ook is België bekend in het motorcrossen. Bij tennis zitten ook erg bekende mensen. Bij de vrouwen domineerden de vrouwen Justine Henin en Kim Clijsters. Henin stond 117 weken op nummer 1 in de wereldranglijst van tennis en is van Wallonië. Ook een bekende tennisster is de Vlaamse Kim Clijsters. Zij won de US Open in 2005. Ze heeft ook op nr.1 gestaan. De Olympische spelen van 1920 werden in Antwerpen gehouden. België heeft ook succes in de sport judo.

Natuur

Zo'n 21,4 % van het landoppervlak van België bestaat uit natuur. De natuur ligt voornamelijk in Wallonië.

Dieren

Een wilde eend. Makkelijk te vinden in het natuurrijke België.

Net als in Nederland dreigen vele dieren te verdwijnen door de grootschalige projecten van steden. Hierdoor worden dorpjes in de nabije omgeving opgeslurpt door de grote steden. Vroeger leefden er nog in België wolven, raven, tuimelaars, steuren en zalmen, maar die zijn in de loop van de tijd verdwenen door de bouw. De wilde kat, de roerdomp, de aalscholver en de otter dreigen te verdwijnen. Gelukkig leven er nog wel andere zoogdieren die niet bedreigd zijn, zoals een paar spitsmuis soorten, egels en mollen. Ook leven er nog enkele muizen-, ratten- en woelmuis soorten. Je kan er ook hamster vinden, maar op bepaalde plekken. Je kan er ook nog eekhoorns vinden, en hazen en konijnen zijn er ook nog te zien. Ook zijn er zo'n 350 vogels te vinden in Nederland, waaronder de aalscholver, de alk, kraai en de huiszwaluw. Ook zijn er kuifaalscholvers en kuifeenden te vinden. Verder zijn er de bekendste vogels zoals de wilde eend en de Grauw gans. Roofvogels zijn onder andere de steenuil, de buizerd, de blauwe kiekendief, de sperwer, de torenvalk en de slechtvalk. Ook zijn er veel amfibieën zoals de vuursalamander, de batsaardkikker, de bruine kikker en de hazelworm. Ook leven er zo'n 150 vissen en een paar slangen.

Planten en bomen

Een net gewassen appel.

Er komen erg veel planten en bomen in België voor, sommige groter dan de andere. Er komen veel bekende planten voor, zoals de paardenbloem, het madeliefje en de vergeet-me-niet. Ook komen er veel bomen voor, zoals de eik, de berk, de beuk en de kastanjeboom. Ook zijn er appelbomen, de braam, de framboos en perenbomen. Ook is er de berenklauw, een plant waarvan je ernstige blaren van kan krijgen.

Ardennen

Een wild zwijn (everzwijn). Dit dier is in het wild te vinden in de Ardennen.

De Ardennen is een bebost laaggebergte in België. Ook ligt er een stukje in Frankrijk en Luxemburg. Je hebt 2 soorten Ardennen: De Lage Ardennen en de Hoge Ardennen. Hier, in de Ardennen, liggen gesteenten waarvan sommige wel meer dan 100 miljoen jaar oud zijn. Toen leefden er nog dinosauriërs! Het ligt erg dicht bij het in Duitsland gelegen Eiffelgebergte. In het gebied zijn enkele kastelen te vinden. Er stromen enkele bekende rivieren doorheen, waaronder de Maas en de Ourthe. Er leven veel dieren in de Ardennen, waaronder wilde zwijnen en roofvogels. Een bekende stad in de Ardennen is Bastenaken (Bastogne). Hier staat een museum over de oorlog.

Rivieren, kanalen en zeeën

De Schelde. Een van de langste rivieren in België.

Er zijn veel rivieren in België te vinden, onder andere de Maas en de Schelde. Sommige rivieren, zoals de Moezel, de Seine en de Rijn stromen niet door België maar kleine zijrivieren van die rivieren stromen door België. Ook zijn er enkele grote zeeën zoals de Noordzee. België ligt ook dichtbij de Straat van Dover. het ligt dicht bij Het Kanaal (waarmee je een overstap kan maken van Frankrijk naar Engeland). De IJzer is eveneens een bekende rivier in België. Een deel van België ligt beneden zeeniveau, dat betekent dat het zonder oplossingen onder water zou liggen. Doordat België onder water ligt behoort het tot de Lage Landen. Bekende kanalen zijn het Albertkanaal en het Boudewijn-kanaal. België ligt niet zo veel als Nederland onder zeeniveau (de hoogte van het water van de zee). Natuurlijk zijn er in België veel slootjes te vinden en stroompjes kan je ook vinden. Zuiver water is vooral te vinden in de Ardennen: daar is het water glashelder. In de Ardennen liggen ook altijd stenen naast de rivier. Sommige rivieren hebben de rotsen gesleten: Daarom zie je soms tekens op rotsen. De belangrijkste en erg lange rivier is de Schelde die uitmondt in de Noordzee via de Westerschelde. De Schelde stroomt door de steden Gent en Antwerpen en ontspringt ergens in het noorden van Frankrijk.

Spelletje

• Topo België

	Europese Unie
Lidstaten: België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kroatië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Zweden Ultraperifere gebieden: Frankrijk: Frans-Guyana · Guadeloupe · Martinique · Mayotte · Réunion · Saint-Martin Portugal: Azoren · Madeira Spanje: Canarische Eilanden Kandidaat-lidstaten: Albanië · Bosnië en Herzegovina · Moldavië · Montenegro · Noord-Macedonië · Oekraïne · Servië · Turkije

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië