Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Zie ook Bestuurlijke indeling van België

Brussels Hoofdstedelijk Gewest Région de Bruxelles-Capitale
Hoofdstad	Brussel
Inwoners	1.251.845 (juni 2023)
Oppervlakte	161,38 km²
Minister-president	Rudi Vervoort
Officiële talen	Frans & Nederlands
Portaal: België

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is één van de drie gewesten van België. Het omvat 19 gemeenten met een totale oppervlakte van 161 km². Het aantal inwoners is 1.251.845 (juni 2023). De stad Brussel is de hoofdstad (in België provinciehoofdplaats) van dit gewest. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ligt als het ware als een eiland (enclave) in het gewest Vlaanderen, vlak bij de taalgrens met Wallonië.

Geschiedenis

Brussel is sinds 1830 de hoofdstad van België en speelt sinds de jaren 60 ook een belangrijke rol in de Europese Unie. Oorspronkelijk werd de stad voornamelijk door Nederlandstalige Belgen bewoond, maar langzamerhand gingen deze Frans spreken of werden ze vervangen door Franstalige Belgen. Dit proces wordt verfransing genoemd. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft pas sinds 1989 eigen instellingen.

Vóór de komst van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was Brussel direct onderdeel van België. België was toentertijd een eenheidsstaat, er waren dus nog geen gemeenschappen en gewesten. België was toentertijd in negen provincies ingedeeld (tegenwoordig zijn dat er tien). Brussel was de hoofdstad van de provincie Brabant. Met de overstap naar een federatie werd Brabant in Vlaams- en Waals-Brabant gesplitst. Brussel zou hiermee in Vlaams-Brabant hebben gelegen. Men wilde echter dat Brussel een apart gewest werd. In Brussel wonen namelijk zowel Franstaligen als Nederlandstaligen. Om de Franstaligen niet te benadelen werd Brussel een apart gewest.

Taal

Brussel is officieel tweetalig. Dit betekent dat zowel het Nederlands als het Frans door de Brusselse overheid aangeboden wordt. Rechtszaken, aangifte doen bij de politie, onderwijs, gezondheidszorg en andere overheidsdiensten moeten in beide talen worden aangeboden. Mensen die werkzaam zijn in Brussel spreken daarom ook vaak beide talen. Leerlingen op Brusselse scholen leren zowel Nederlands als Frans. Ook worden veel kinderen tweetalig opgevoed. De straatnaamborden zijn ook beide talen te vinden en in vooral de grotere winkels, restaurants en hotels spreekt men ook beide talen.

Het aantal Nederlands- en Franstaligen in Brussel is niet gelijk. 80 tot 90% van Brusselaars spreekt als moedertaal Frans, terwijl 20 tot 10% Nederlands spreekt. Veel inwoners die tweetalig zijn opgevoed geven ook vaak het Frans als moedertaal op in dit soort onderzoeken. De Nederlandstalige Brusselaars spreken vaak Frans, terwijl de Franstalige Brusselaars minder vaak Nederlands spreken. Tot een paar decennia terug was het aantal Nederlands- en Franstaligen ongeveer gelijk. Veel Nederlandstalige Belgen zijn echter naar Vlaanderen verhuisd omdat hier de lonen hoger liggen. Veel Franstalige Brusselaars zijn vanuit Wallonië naar Brussel verhuisd vanwege dezelfde redenen. Ook heeft de stad vele buitenlandse inwoners uit Marokko, Congo-Kinshasa en Frankrijk, die vaak alleen Frans spreken. De laatste jaren is het overigens wel zo, dat Franstalige Brusselaars hun kinderen vaak naar een school sturen, waar Nederlands als eerste taal wordt gesproken. Het aantal inwoners dat beide talen spreekt neemt sinds 2006 weer toe.

Aangezien Brussel vele instellingen heeft van de Europese Unie wonen er veel inwoners uit andere EU-lidstaten. Die mensen spreken voornamelijk het Engels. Het Engels wordt door zowel Nederlands- als Franstalige Belgen gesproken en wordt meestal meer gesproken dan het Nederlands. Andere gesproken talen in Brussel zijn het Arabisch, het Italiaans, het Portugees, het Turks, het Pools, het Roemeens en het Bulgaars.

Gemeenten binnen dit gewest

Brussels is onderverdeeld in de volgende gemeenten (de Franse naam staat tussen haakjes, tenzij de Franse en de Nederlandse naam hetzelfde zijn):

Anderlecht
Brussel (stad) (Brussel-Stad, Bruxelles-Ville)
Elsene (Ixelles)
Etterbeek
Evere
Ganshoren
Jette
Koekelberg
Oudergem (Auderghem)
Schaarbeek (Schaerbeek)
Sint-Agatha-Berchem (Berchem-Sainte-Agathe)
Sint-Gillis (Saint-Gilles)
Sint-Jans-Molenbeek (Molenbeek-Saint-Jean)
Sint-Joost-ten-Node (Saint-Josse-ten-Noode)
Sint-Lambrechts-Woluwe (Woluwe-Saint-Lambert)
Sint-Pieters-Woluwe (Woluwe-Saint-Pierre)
Ukkel (Uccle)
Vorst (Forest)
Watermaal-Bosvoorde (Watermael-Boitsfort)

Politiek

Het parlementsgebouw van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is één van de 3 gewesten van België samen met het Waals Gewest en het Vlaams Gewest. Het BHG heeft een eigen Brusselse Hoofdstedelijke Regering (BHR), en een eigen Brussels Hoofdstedelijk Parlement en een eigen minister-president.De huidige minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement is Rudi Vervoort van de Franstalige Parti Socialiste (PS). De BHR kan op vele vlakken eigen wetten maken. In de regering van het BHG zitten meestal even veel Nederlandstalige als Franstalige partijen. Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement bestaat uit 89 leden. Dit zijn altijd 72 Franstalige leden en 17 Nederlandstalige leden. Er zijn aparte lijsten voor Nederlandstalige en Franstalige inwoners. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft alleen bevoegdheden over het gebiedsgebonden beleid. Dit betekent dat het alleen dingen kan bepalen over dingen als natuur, landbouw, huisvesting, infrastructuur en economie.

De persoonsgebonden zaken, zoals cultuur en onderwijs, worden bepaald door of de Vlaamse Gemeenschap of de Franstalige Gemeenschap. Beide gemeenschappen hebben instellingen in Brussel. De Vlaamse instellingen zijn aangesloten bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie en de Franstalige bij de Franse Gemeenschapscommissie. Onder deze instellingen vallen gemeenschapscentra (soort van buurthuizen), scholen, bibliotheken, maar ook zaken omtrent sport en gezondheidszorg. De Vlaamse Gemeenschapscommissie heeft minder bevoegdheden dan de Franse Gemeenschapscommissie. Dit komt doordat de Franstalige Regering meer bevoegdheden heeft doorgegeven dan de Vlaamse regering. In de Vlaamse regering is hierdoor meestal een minister voor Brusselse zaken, terwijl in de Franstalige regering er een minister ter promotie van Brussel is. De Vlaamse regering maakt ook direct wetten voor bijvoorbeeld het Nederlandstalige onderwijs in Brussel, terwijl de Franstalige regering dat indirect doet.

Om het nog ingewikkelder te maken, zijn de twee gemeenschapscommissies ook verbonden in de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie. Deze is speciaal voor instellingen die zowel Frans- als Nederlandstalig zijn. De inwoners van Brussel kunnen ook stemmen voor de Franse Gemeenschapsverkiezingen of de Vlaamse verkiezingen. Hierbij kunnen zij zelf bepalen welke van de twee ze kiezen.

Naast het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft Brussel als stad ook een gemeentebestuur en een gemeenteraad.

	Gemeenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Anderlecht · Brussel · Elsene · Etterbeek · Evere · Ganshoren · Jette · Koekelberg · Oudergem · Schaarbeek · Sint-Agatha-Berchem · Sint-Gillis · Sint-Jans-Molenbeek · Sint-Joost-ten-Node · Sint-Lambrechts-Woluwe · Sint-Pieters-Woluwe · Ukkel · Vorst · Watermaal-Bosvoorde