Provincies van België
(Klik op de afbeelding om hem groter te maken)
België heeft 10 provincies. Elk van deze provincies heeft een eigen hoofdstad, een provinciehoofdstad. De provincies zijn de derde bestuurslaag in België. De eerste bestuurslaag is namelijk het land en de tweede de gewesten.
Hoewel België drie gewesten heeft, zijn er maar twee gewesten weer onder verdeeld in provincies. Het Brussel Hoofdstedelijk Gewest heeft namelijk geen provincies. Vlaanderen en Wallonië hebben elk vijf provincies.
België heeft ook een paar provincies waarvan de naam erg lijkt op provincies in Nederland. Zo is er een provincie Limburg in België en een met dezelfde naam in Nederland. Ook liggen Vlaams- en Waals-Brabant in België , terwijl Noord-Brabant in Nederland ligt. Dit alles hangt samen met het feit dat België en Nederland vroeger geen aparte staten waren (zie ook de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden). Daarnaast heb je nog de provincie Luxemburg, terwijl er ook een land is met die naam.
Geschiedenis
.png)
België is al sinds de onafhankelijkheid in 1830 verdeeld in provincies. Veel provincies bestonden al eeuwen als zelfstandige landen. Henegouwen, Namen en Luik zijn hier voorbeelden van. Antwerpen en Luxemburg waren weer onderdeel van andere landen. Na de Franse Tijd werd België onderdeel van Nederland. De Nederlandse koning wilde de gewesten opheffen en provincies maken. De grenzen en hoofdsteden zouden gelijk blijven. Toch werd er wat gewijzigd. Het vroegere Hertogdom Brabant werd opgesplitst in Noord-Brabant, Antwerpen en Zuid-Brabant. Het vroegere Graafschap Vlaanderen werd verdeeld in Oost- en West-Vlaanderen. De provincie Limburg was toentertijd veel groter. Dit komt omdat Nederlands- en Belgisch-Limburg één provincie waren. De provincie Luxemburg bestond nog niet. Dit was onderdeel van het land Luxemburg, waar de Nederlandse koning ook over regeerde.
In 1830 brak de Belgische Revolutie uit. België werd onafhankelijk en een zelfstandig land! Toch waren er op het gebied van provincies wat problemen. Nederland en België wilde allebei de provincie Limburg voor hun zelf hebben. Jarenlang was hier discussie over, tot dat het Verdrag van Londen hier een einde aan maakte. Die zei dat Nederland en België beide een stuk Limburg zouden krijgen. De grens tussen de twee stukken zou voor een groot gedeelte gevormd worden door de Maas. In ruil daarvoor zou België ook een stuk van Luxemburg krijgen, wat de provincie Luxemburg werd. Omdat de Nederlandse koning dit gedeelte had verloren, werd het Nederlandse stuk van Limburg een hertogdom.
Zo telde België negen provincies, maar tegenwoordig zijn dat er tien. Hoe kan dat nou? Vroeger was er de provincie Brabant. Deze bestond tot aan 1994 bestond deze. Maar waarom is het opgeheven? In België ontstond er een soort van strijd tussen het Franstalige zuiden en het Nederlandstalige noorden. Dit zorgde voor veel problemen, vooral op het gebied van taal. In 1963 werd een taalgrens gemaakt voor de twee groepen en wat bleek? De taalgrens liep precies door het midden van de provincie Brabant. Aangezien er ook verschillen waren in cultuur en waarden, besloot de Belgische regering om gewesten te creëren. Eerste waren er twee gewesten, Vlaanderen en Wallonië. De provincie Brabant behoorde bij beide gewesten. In de provincie Brabant lag ook de hoofdstad Brussel. Hierdoor ontstonden veel problemen, waardoor uiteindelijk de provincie Brabant werd opgeheven. Vlaanderen kreeg het noordelijke stuk, Vlaams-Brabant, en Wallonië het zuidelijke stuk, Waals-Brabant. Brussel werd een apart gewest. Door de splitsing van Brabant heeft België vandaag de dag tien provincies.
Belgische provincies
Hieronder vind je een overzicht van de Belgische provincies met verschillende gegevens. Onder andere de vlag, het gewest, de oppervlakte en het inwonersaantal staan vermeld.
| # | Vlag | Provincie | Hoofdstad | Oppervlakte | Inwoners (anno 2015) | Officiële taal | Gewest |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Antwerpen | Antwerpen | 2.867 km² | 1.813.282 | Nederlands | Vlaanderen |
| 2 | .svg){kind=small}
|
Limburg | Hasselt | 2.422 km² | 860.204 | Nederlands | Vlaanderen |
| 3 | 
|
Oost-Vlaanderen | Gent | 3.007 km² | 1.477.346 | Nederlands | Vlaanderen |
| 4 | 
|
Vlaams-Brabant | Leuven | 2.106 km² | 1.114.299 | Nederlands | Vlaanderen |
| 5 | 
|
West-Vlaanderen | Brugge | 3.144 km² | 1.178.996 | Nederlands | Vlaanderen |
| 6 | 
|
Waals-Brabant | Waver | 1.091 km² | 393.700 | Frans | Wallonië |
| 7 | 
|
Henegouwen | Bergen | 3.786 km² | 1.335.360 | Frans | Wallonië |
| 8 | 
|
Luik | Luik | 3.862 km² | 1.094.791 | Frans (en Duits) | Wallonië |
| 9 | 
|
Luxemburg | Aarlen | 4.440 km² | 278.748 | Frans | Wallonië |
| 10 | 
|
Namen | Namen | 3.666 km² | 487.145 | Frans | Wallonië |
Let op! In het oosten van de provincie Luik liggen de Oostkantons, die de Duitstalige Gemeenschap vormen: dit zijn een aantal gemeenten waar Duits wordt gesproken. Alleen in deze gemeenten is Duits de officiële taal, in de rest van Luik niet.
Taken
De provincies hebben veel taken. De provincies doen dingen waarvoor de landelijke overheid en de gewest te groot zijn en de gemeenten te klein. De provincie komt op van de belangen van de inwoners van die gemeenten. Dit staat in de Belgische grondwet. Het gewest of de gemeenschap waarin de provincie ligt geeft verdere taken aan de provincie. Deze taken kunnen dus per gewest of gemeenschap verschillen.
Het gewest en de gemeenschap Vlaanderen hebben de provincies de volgende taken gegeven:
- Elke gemeente heeft haar eigen belangen. Soms hebben meerdere gemeenten dezelfde belangen of gaan deze belangen hun allemaal tegelijk aan. De provincie beslist hierover. Stel dat een gemeente een snelweg wil aanleggen. Dan moeten de omliggende gemeenten het hier ook mee eens zijn.
- Het uitvoeren van taken die door de Vlaamse of landelijke (federale) overheid gevraagd worden te doen. Stel: er komt een wet waarin staat dat bossen schoner moeten worden. Dan kan de Vlaamse of landelijke overheid aan de provincies vragen om deze taak uit te voeren. Zo zijn de Vlaamse provincies verantwoordelijk voor het beheer van waterwegen, natuurgebieden en het voorkomen van wateroverlast.
- Samenwerking tussen verschillende besturen. De provincie zorgt voor samenwerking tussen organisaties, de landelijke overheid en de gemeenten.
Bestuur
Gouverneur
Elke Belgische provincie heeft een eigen gouverneur. De gouverneur vertegenwoordigt de provincie in het land en het gewest. Dat betekent dat hij of zij opkomt voor de belangen van de provincie. De gouverneur is daarnaast nog de voorzitter van de deputatie (of in Wallonië het provinciecollege). Toch kan hij zelf niet mee stemmen over besluiten. De gouverneur wordt benoemd door de regering van het gewest waarin de provincie waar het om gaat ligt. Vroeger werd hij gekozen door de koning.
Je kan een gouverneur vergelijken met de Nederlandse commissaris van de Koning(in).
Deputatie/Provinciecollege
De gouverneur is, zoals eerder gezegd, voorzitter van de deputatie of het provinciecollege. Dit is een groepje mensen dat wordt gekozen door de provincieraad. In Vlaanderen heeft dit groepje mensen een deputatie, maar in Wallonië heet het een provinciecollege. Eigenlijk is de naam het enige verschil. Voor de rest doen de deputatie en het provinciecollege hetzelfde. Elke Vlaamse provincie heeft 4 gedeputeerden en in Wallonië zijn dit er 5 of 4. De gedeputeerden zorgen voor het dagelijkse bestuur van de provincie. Aangezien de provincie veel taken heeft, worden de taken onderling verdeeld. Toch zijn de gedeputeerden er samen verantwoordelijk voor dat de taken goed worden uitgevoerd. De gedeputeerden zorgen ervoor dat de provincieraad goed besluiten kan nemen. In tegenstelling tot de gouverneur kunnen de gedeputeerden wel over besluiten stemmen.
Je kan de deputatie/provinciecollege vergelijken met de Nederlandse Gedeputeerde Staten.
Provincieraad
Tot slot is er nog de provincieraad. Die wordt gekozen door de inwoners van de provincie. Dit gebeurt door middel van verkiezingen. Na de verkiezingen kiezen de leden weer de deputatie/provinciecollege. De provincieraad vergadert als het nodig is. Dit moet minimaal tien keer per jaar gebeuren, maar vaak is er wel iedere maand een vergadering. De vergaderingen zijn openbaar. Dat betekent dat iedereen die dat wil erbij aanwezig kan zijn. Maar als het gaat over persoonlijke zaken of als twee derde van de leden niet willen dat er het openbaar is, is de vergadering niet openbaar. Hoeveel leden de provincieraad telt is afhankelijk van het aantal inwoners dat de provincie heeft. Een provincie met veel inwoners heeft meer leden in de provincieraad, dan een provincie met weinig inwoners.
Je kan de provincieraad vergelijken met de Nederlandse Provinciale Staten.