Albanië: verschil tussen versies
| Regel 75: | Regel 75: | ||
==Bevolking== |
==Bevolking== |
||
===Algemeen=== |
===Algemeen=== |
||
| + | De inwoners van Albanië worden Albanezen genoemd. Het land heeft zo'n 3 miljoen inwoners. 83% van de bevolking is etnisch Albanees. Andere bevolkingsgroepen zijn o.a. Grieken, Bulgaren, Macedoniërs, Serviërs en [[Roma]]. De bevolking groeit tegenwoordig al nam deze tussen 1990 en 2010 af. Veel Albanezen wonen door [[emigratie]] buiten Albanië. Een groot deel hiervan woont in [[Kosovo]]. Kosovo is een gebied in Servië, dat zich in 2008 onafhankelijk verklaarden. Ongeveer de helft van de landen, waaronder Nederland, België en Albanië, ziet Kosovo als een zelfstandig land. Veel Albaniërs willen een land vormen met Kosovo. Dit idee wordt vaak ''Groot-Albanië'' genoemd. Overigens wonen er ook veel Albaniërs in buurland Noord-Macedonië. |
||
===Taal=== |
===Taal=== |
||
| + | De officiële taal van Albanië is het [[Albanees]]. Albanees is een [[Indo-Europese talen|Indo-Europese taal]], zoals het Nederlands, Engels, Duits en Grieks. Het Albanees is een aparte tak binnen de Indo-Europese talen, waar enkel het Albanees onder valt. Hierdoor heeft het Albanees niet echt talen die nauw verwant zijn aan de taal. Het Albanees wordt geschreven met het Latijnse alfabet. Strikt genomen zijn er twee belangrijke dialecten; namelijk het Gegisch in het noorden en het Toskisch in het zuiden. De standaardtaal is gebaseerd op het Toskisch. Tussen de twee dialecten kan verschil zitten en sommige taalkundigen zien het eerder als twee aparte talen. De Albanese schrijftaal bestaat overigens pas sinds omstreeks 1900. |
||
| + | |||
| + | Minderheidstalen zijn onder meer het [[Grieks]], [[Macedonisch]], [[Romani]], [[Aroemeens]] en [[Servisch]]. [[Turks]] en [[Italiaans]] worden door veel immigranten gesproken. De Italiaanse taal is overigens ook erg geliefd als vreemde taal en Italiaanse muziek en televisie zijn erg populair in het land. |
||
===Religie=== |
===Religie=== |
||
| + | Anders dan andere Europese landen heeft Albanië een [[islam|islamitische]] meerderheid. Dit is zo ontstaan gedurende het [[Ottomaanse Rijk]] en is al eeuwen zo. 57% is islamitisch, meestal [[soennitisch]], en woont in het noorden. Enkel Kosovo heeft een grotere islamitische bevolking in Europa. Het christendom heeft aanhang onder 17% van de bevolking. Christenen zijn vaak aanhangers van de [[Albanees-Orthodoxe Kerk]] of de [[Rooms-Katholieke Kerk]]. Katholieken wonen vaak in het noorden. In het zuiden zijn er ook veel aanhangers van de [[Grieks-Orthodoxe Kerk]], voornamelijk onder de Griekstalige inwoners. |
||
| + | |||
| + | Tegenwoordig geldt er in Albanië [[godsdienstvrijheid]]. Tussen 1967 en 1990 was religie strafbaar en waren alle kerken en moskeeën gesloten. Tegenwoordig houdt de Albanese overheid geen geloofscijfer meer bij. Alle instellingen zijn op alle christelijke en islamitische feestdagen gesloten. |
||
=== Bloedwraak === |
=== Bloedwraak === |
||
Versie van 11 nov 2020 14:21
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
| Republiek Albanië Republika e Shqipërisë
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Tirana |
| Aantal inwoners | 2.829.741 (2021) |
| Oppervlakte | 28.748 km² |
| Regeringsvorm | Republiek |
| President | Bajram Begaj |
| Regeringsleider | Edi Rama |
| Godsdienst | Islam (59%) Christendom (17%) Geen religie (9%) Overig (15%) |
| Taal | Albanees (Shqip) |
| Munteenheid | Albanese lek |
| Volkslied | Hymni i Flamurit |
| Nationale feestdag | 28 november |
| Landcode | ALB |
Albanië is een land in Zuidoost-Europa en wordt tot de Balkan gerekend. Het land grenst in het zuiden aan Griekenland, in het oosten aan Noord-Macedonië en Servië (of het niet volledig erkende Kosovo), in het noorden aan Montenegro en in het westen aan de Adriatische Zee. Er wonen zo'n 3 miljoen mensen en de hoofdstad is Tirana. Men betaalt er met de Albanese lek en spreekt Albanees.
Het land is lang onderdeel geweest van het Ottomaanse Rijk, maar werd in 1911 onafhankelijk. Hierna werd het eerst een vorstendom, maar in de Eerste Wereldoorlog werd het bezet door Italië. In 1920 werd Albanië een republiek en vervolgens een koninkrijk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Albanië opnieuw veroverd door Italië. Na de oorlog werd Albanië een communistische dictatuur onder Enver Hoxha, die door het hele land bunkers liet bouwen. Albanië verbrak zijn band in de jaren 60 met de Sovjet-Unie en raakte enorm geïsoleerd. In 1992 kwam er een einde aan het communisme en werd het land een democratie.
Albanië is geen onderdeel van de Europese Unie, maar is wel een kandidaat-lidstaat. Dit betekent dat Albanië op weg is om een lidstaat van de EU te worden. Sinds 2020 zijn de onderhandelingen begonnen.
Geschiedenis
Voorgeschiedenis
Albanië heeft een rijk verleden dat terugvoert tot de Thraciërs en Illirië, later neemt het land een belangrijke plaats in het Byzantijnse rijk. In 1912 heeft Albanië zich vrij gevochten van het Ottomaanse Rijk - dit wordt gevierd op 28 november - wat een nationale feestdag is (Onafhankelijkheidsdag).
Onafhankelijkheid
In 1914 was Albanië korte tijd een vorstendom met als vorst Willem I, daarna was het tot 1928 een republiek en daarna was het tot 1939 een koninkrijk met als koning Zog I.
Bezetting door Italië en Duitsland
In 1939 werd Albanië geannexeerd door Italië, dus Albanië hoorde in de Tweede Wereldoorlog bij de Asmogendheden. Het land nam tijdens de oorlog bijna een miljoen joden onder zijn hoede, en daarvan zijn er slechts 30 gedeporteerd naar een concentratiekamp.
Communistische dictatuur
Vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 1998 was het een overtuigd communistisch land en tot 1968 lid van het Warschaupact, tegenwoordig een Parlementaire Republiek. Onder president Enver Hoxha werd het land dus streng communistisch en het werd een van de armste, meest afgesloten landen van Europa. Enver Hoxha was het eens met de Chinese Mao Zedong en Albanië was erg maoïstisch (een stroming binnen het communisme). De Sovjet-Unie had andere ideeën en Albanië was dan wel communistisch, het was niet bevriend met het machtigste communistische land ter wereld. Nadat ook China een andere weg in sloeg had alleen Albanië nog maoïstische ideeën en het werd nog armer dan het al was. Dat kwam doordat er geen machtig land was dat Albanië steunde. Dat hadden landen als Roemenië en Oekraïne wel.
Na het communisme
Geografie
Algemeen
Albanië heeft een oppervlakte van 28.748 km², waarvan 5% uit water bestaat. In Albanië wonen 3 miljoen mensen, voornamelijk Albanezen, maar ook Grieken en andere mensen uit de Balkan. In en rondom de hoofdstad Tirana wonen de meeste mensen, ruim 900.000. Durrës is de tweede stad met 115.000 inwoners en de grootste haven van het land.
Albanië is een bergachtig land, het hoogste punt is de Maja e Korabit (Golem Korab) met 2.764 meter, er komen regelmatig kleinere aardbevingen voor. Het land is rijk aan minerale delfstoffen, in het bijzonder aardolie, bruinkool, koper, chroom, zout, bauxiet en in mindere mate aardgas.
Albanië ligt in een gebied met een gematigd klimaat. Door zijn bergachtige terrein komen er veel bergplanten voor die elders in de Balkan zijn uitgestorven, het land bestaat zo ongeveer uit 63% bossen, en diverse kleinere meren. In het wild komen onder andere: bruine beren, edelherten, wilde zwijnen en berggeiten voor.
Steden
| 10 grootste steden van het land | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nummer | Stad | Inwoners | ||||||||
| 1 | Tirana | 421.286 | ||||||||
| 2 | Durrës | 115.550 | ||||||||
| 3 | Vlorë | 79.948 | ||||||||
| 4 | Elbasan | 79.810 | ||||||||
| 5 | Shkodër | 74.876 | ||||||||
| 6 | Kamëz | 67.301 | ||||||||
| 7 | Fier | 57.198 | ||||||||
| 8 | Forçë | 51.683 | ||||||||
| 9 | Berat | 36.467 | ||||||||
| 10 | Lushnjë | 31.424 | ||||||||
Klimaat
Bevolking
Algemeen
De inwoners van Albanië worden Albanezen genoemd. Het land heeft zo'n 3 miljoen inwoners. 83% van de bevolking is etnisch Albanees. Andere bevolkingsgroepen zijn o.a. Grieken, Bulgaren, Macedoniërs, Serviërs en Roma. De bevolking groeit tegenwoordig al nam deze tussen 1990 en 2010 af. Veel Albanezen wonen door emigratie buiten Albanië. Een groot deel hiervan woont in Kosovo. Kosovo is een gebied in Servië, dat zich in 2008 onafhankelijk verklaarden. Ongeveer de helft van de landen, waaronder Nederland, België en Albanië, ziet Kosovo als een zelfstandig land. Veel Albaniërs willen een land vormen met Kosovo. Dit idee wordt vaak Groot-Albanië genoemd. Overigens wonen er ook veel Albaniërs in buurland Noord-Macedonië.
Taal
De officiële taal van Albanië is het Albanees. Albanees is een Indo-Europese taal, zoals het Nederlands, Engels, Duits en Grieks. Het Albanees is een aparte tak binnen de Indo-Europese talen, waar enkel het Albanees onder valt. Hierdoor heeft het Albanees niet echt talen die nauw verwant zijn aan de taal. Het Albanees wordt geschreven met het Latijnse alfabet. Strikt genomen zijn er twee belangrijke dialecten; namelijk het Gegisch in het noorden en het Toskisch in het zuiden. De standaardtaal is gebaseerd op het Toskisch. Tussen de twee dialecten kan verschil zitten en sommige taalkundigen zien het eerder als twee aparte talen. De Albanese schrijftaal bestaat overigens pas sinds omstreeks 1900.
Minderheidstalen zijn onder meer het Grieks, Macedonisch, Romani, Aroemeens en Servisch. Turks en Italiaans worden door veel immigranten gesproken. De Italiaanse taal is overigens ook erg geliefd als vreemde taal en Italiaanse muziek en televisie zijn erg populair in het land.
Religie
Anders dan andere Europese landen heeft Albanië een islamitische meerderheid. Dit is zo ontstaan gedurende het Ottomaanse Rijk en is al eeuwen zo. 57% is islamitisch, meestal soennitisch, en woont in het noorden. Enkel Kosovo heeft een grotere islamitische bevolking in Europa. Het christendom heeft aanhang onder 17% van de bevolking. Christenen zijn vaak aanhangers van de Albanees-Orthodoxe Kerk of de Rooms-Katholieke Kerk. Katholieken wonen vaak in het noorden. In het zuiden zijn er ook veel aanhangers van de Grieks-Orthodoxe Kerk, voornamelijk onder de Griekstalige inwoners.
Tegenwoordig geldt er in Albanië godsdienstvrijheid. Tussen 1967 en 1990 was religie strafbaar en waren alle kerken en moskeeën gesloten. Tegenwoordig houdt de Albanese overheid geen geloofscijfer meer bij. Alle instellingen zijn op alle christelijke en islamitische feestdagen gesloten.
Bloedwraak
In het noorden van Albanië doen veel families nog aan bloedwraak. Dat is een oude traditie die bepaalt dat wanneer iemand wordt vermoord, zijn of haar familie zich mag wreken. Dan mogen ze de dader vermoorden, maar ook zijn of haar familieleden. Dat leidt vaak tot jarenlange ruzies tussen familieleden, waarbij veel mensen worden vermoord. Ook durven veel mensen hun huis niet uit omdat ze bang zijn dat ze anders worden vermoord.
Politiek
Staatsinrichting
Albanië is een democratische republiek en heeft president als staatshoofd. De huidige president van Albanië is Ilir Meta. Om de vijf jaar wordt de president gekozen in rechtstreekse verkiezingen. De president benoemt vervolgens de premier, die de regering leidt. De huidige premier van het land is Edi Rama, die eerder burgemeester van Tirana was. Rama is tevens de minister van Buitenlandse Zaken van het land. De premier van Albanië is namelijk ook minister van Buitenlandse Zaken.
Het parlement van Albanië wordt de Volksvergadering genoemd. Het bestaat uit één kamer van 140 zetels. 100 leden worden rechtstreeks door de bevolking gekozen en de andere 40 leden worden via een districtenstelsel gekozen. De verkiezingen lopen over het algemeen eerlijk. Een uitzondering waren de verkiezingen van 1996, waarbij veel fraude was.
Bestuurlijke indeling
Albanië is onderverdeeld in 12 prefecturen. Dit zijn:
- Berat, met als hoofdstad Berat.
- Dibër, met als hoofdstad Peshkopi.
- Durrës, met als hoofdstad Durrës.
- Elbasan, met als hoofdstad Elbasan.
- Fier, met als hoofdstad Fier.
- Gjirokastër, met als hoofdstad Gjirokastër.
- Korçë, met als hoofdstad Korçë.
- Kukës, met als hoofdstad Kukës.
- Lezhë, met als hoofdstad Lezhë.
- Shkodër, met als hoofdstad Shkodër.
- Tirana, met als hoofdstad Tirana.
- Vlorë, met als hoofdstad Vlorë.
Albanië en de Europese Unie
.svg)
Sinds 2009 is Albanië een kandidaat-lidstaat om toetreden tot de Europese Unie. Albanië wil toetreden om de economie te verbeteren en meer welvaart te krijgen. Het land is nog altijd in één van de armste landen in Europa, al is armoede over de jaren heen afgenomen. Albanië hoopt ook dat een toetreding tot de Europese Unie goed is voor het toerisme en de handel. Het land krijgt na de toetreding ook veel geld om o.a. infrastructuur te verbeteren. Een voorwaarde voor het toetreden is het bestrijden van corruptie, waar het land nog altijd mee te maken heeft. Toen het land begin 2020 de onderhandelingen wilde starten, net als Noord-Macedonië, wezen Frankrijk en Nederland dit af. Na het aanpassen van de onderhandelingsprocedure stemden beide landen wel toe.
Ondanks de grote islamitische bevolking is Albanië een erg westers land. Het land heeft een goede band met o.a. Duitsland en Italië. De Amerikaanse president George W. Bush noemde het land zelfs "één van de grootste bondgenoten van de VS". Bush werd tijdens zijn staatsbezoek in 2007 als held onthaald en heeft tevens een standbeeld.
Economie
Albanië is altijd al één van de armste landen van Europa geweest, ongeveer 36% van de bevolking is werkzaam in de landbouw en visserij. Vanaf de politieke omwentelingen - van het communisme naar democratie, sinds 1998 - wordt het toerisme een steeds belangrijkere onderdeel van de Albanese economie. Het betaalmiddel van het land heet de Lek.
Foto-galerij
Locatie in Europa
Satellietfoto
Satellietfoto
Panair Korab de hoogste berg van Albanië
Externe link
|
Europese Unie | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | 
| ||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |
|||