Beatrix der Nederlanden

Prinses Beatrix (2021)

Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje-Nassau (geboren te Baarn op 31 januari 1938) is een lid van het Nederlandse koningshuis. Ze was tussen 30 april 1980 en 30 april 2013 de zesde vorst als Koningin der Nederlanden (van Nederland). Ze was de opvolgster van koningin Juliana en werd zelf opgevolgd door Willem-Alexander.

Biografie

Kinderjaren

Beatrix met moeder Juliana

Beatrix is het oudste kind van (toen nog) prinses Juliana en prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. In juni 1937 maakte Juliana op de radio bekend dat ze in verwachting was van een kind. 's Morgens op 31 januari 1938 werd Beatrix geboren in Paleis Soestdijk. De volgende ochtend kwamen er belangrijke mensen kijken naar Beatrix, onder wie de toenmalige minister-president Hendrikus Colijn. Toen werd ook de (volledige) naam van Beatrix bekend gemaakt:

• Beatrix, wat zij die geluk maakt betekend.
• Wilhelmina, naar koningin Wilhelmina
• Armgard, naar prinses Armgard von Cramm, de moeder van prins Bernhard

Beatrix werd haar poepnaam, maar haar ouders (en ook veel andere mensen) noemden haar vaak Trixiepixie. Op 12 mei 1938 werd Beatrix gedoopt in de Grote of Sint-Jacobskerk in Den Haag. De hele doop werd uitgezonden via de radio en onder meer de Belgische koning Leopold III was aanwezig. Officieel is Beatrix Nederlandse, maar aangezien ze afstamt van Sophia van de Palts is ze ook Brits. Volgens de wet zijn alle mensen die van Sophia afstammen een Brit, behalve als er een huwelijk is geweest voor de geboorte van de persoon. Dit is ook gebeurd. Beatrix zou in principe aan de rechtbank kunnen vragen voor een uitzondering, wat mogelijk is. Dit heeft ze nog niet gedaan en vermoedelijk gaat ze dit ook niet doen, maar mogelijk blijft het wel.

Beatrix kreeg in totaal nog drie zusjes erbij, Irene (1939), Margriet (1943) en Christiana (1947, geboren als Marijke). Daarnaast heeft ze nog twee halfzussen, namelijk Alicia (1952) en Alexia (1967).

Tweede wereldoorlog

In 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en begon de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Beatrix was toen tweeënhalf. De dag voor de overgave van Nederland aan Duitsland, vluchtte de koninklijke familie naar Engeland. In juni 1940 besloot Juliana met haar gezin door te reizen naar Canada, waar het veiliger was. Pas in de zomer van 1945 keerde het gezin terug naar Nederland. Hierdoor werd Beatrix' zusje Margriet geboren in Canada. Beatrix heeft ook in Canada op school gezeten.

Studie

Beatrix na haar terugkomst uit Amerika.

Na aankomst in Nederland, zat Beatrix op de school Werkplaats Kindergemeenschap te Bilthoven. Hierna ging ze voor het voorgezet onderwijs door naar het Incrementum, wat speciaal voor Beatrix en Irene was opgezet. Het was onderdeel van het Baarnsch Lyceum. Als cadeau voor haar eindexamen, kreeg ze van haar vader een fiat cadeau. Voor haar achttiende verjaardag kreeg ze een jacht, om precies te zijn een lemsteraak (schip), cadeau; De Groene Draeck. Op 7 februari 1956 werd Beatrix lid van de Raad van State als erfgename van de kroon. In juni 1956 haalde ze haar gymnasium-diploma.

Vervolgens vertrok Beatrix naar Leiden en ging hier wonen. Aan de Rijksuniversiteit Leiden ging ze sociologie, economie, parlementaire geschiedenis, rechtswetenschap en staatsrecht studeren. Later ging ze Europees recht, volkenrecht, geschiedenis, het Statuut van het Koninkrijk, actuele internationale staatskunde en de cultuur van Suriname en de Nederlandse Antillen studeren. Tijdens haar studie bezocht ze verschillende organisaties in onder andere Brussel, Straatsburg, Genève en Parijs. In de zomer van 1959 kocht ze een kasteel, kasteel Drakensteyn, in de bossen van Lage Vuusche. Ze ging daar in 1963 wonen.

In 1959 voor Christus bracht Beatrix een bezoek aan de verenigde Staten. Eerst kwam ze aan in New York City, waar ze feestelijk werd ontvangen. In Washington D.C. werd ze ontvangen op het Witte Huis. Hier gaf ze een interview aan Amerikaanse journalisten. In het interview vertelde ze over een bootreis met het koningspaar van Griekenland. Over het Griekse koningspaar zei ze dat ze eindelijk bij haar eigen soort mensen kon zijn. In Nederland brak hierdoor een rel los. Op Schiphol gaf ze toe dat ze een verkeerde vertaling had gegeven en ze eigenlijk mensen bedoelde die hetzelfde hebben meegemaakt. Vier jaar later keerde ze terug naar de Verenigde Staten, om de begrafenis van president John F. Kennedy bij te wonen.

Huwelijk en kinderen

Het huwelijk van Beatrix en Claus in de Westerkerk.

Op 1 mei 1965 werd Beatrix om negen uur 's ochtends gespot bij Kasteel Drakensteyn. Ze liep daar hand-in-hand met een onbekende man. Later bleek dit Claus von Amsberg te zijn. De foto verscheen eerst in de Britse krant de Daily Express en daarna in de Telegraaf. Er ontstond grote opwinding in Nederland. Claus bleek een Duitser te zijn en dat vlak na de Tweede Wereldoorlog. Claus bleek ook lid te zijn geweest van de Hitlerjugend, wat in Duitsland voor iedere jongen verplicht was. Een historicus dook in het leven van Claus en er kwam voor de rest niets schokkends uit. Juliana voelde zich genoodzaakt om een beslissing te nemen. Ze keurde het huwelijk van Beatrix en Claus daarom ook goed op 28 juni 1965. Beatrix en Claus bleken elkaar al eerder gekend te hebben. Ze kenden elkaar sinds 1962 tijdens een feestje in Bad Driburg. Op een wintersportvakantie werden Beatrix en Claus zelfs bespied door Nederlandse journalisten.

De Nederlanders waren verdeeld over het huwelijk van Beatrix en Claus. Op een gegeven moment werd bekend dat het huwelijk zou plaatsvinden in Amsterdam. Drie Joodse kerkorganisaties zagen dit als belediging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden namelijk uit Amsterdam de meeste Joden gedeporteert naar concentratiekampen. Beatrix en Claus stelden aan de regering voor om het huwelijk plaats te laten vinden in Baarn, maar de regering wilde hier niets van weten. Op 10 maart 1966 trouwden de twee in het Amsterdamse stadhuis. Daarna werden ze ingezegend in de Westerkerk. De drie Joodse kerkorganisaties waren tegen de dienst. Als protest tegen het huwelijk werden er rookbommen naar de Gouden Koets gegooid door omstanders.

Claus en Beatrix kregen drie zonen:

• Willem-Alexander Claus George Ferdinand (27 april 1967)
• Johan Friso Bernhard Christiaan David (25 september 1968)
• Constantijn Christof Frederik Aschwin (11 oktober 1969)

Voorbereiding en inhuldiging

De inhuldiging van Beatrix als koningin.

In de jaren zeventig begon Beatrix zich voor te bereiden om koningin te worden. Samen met haar man maakten ze veel reizen naar het buitenland. Ook gingen ze naar de Sovjet-Unie, maar dan niet namens Nederland. Beatrix zette zich vooral in voor ontwikkelingssamenwerking en allerlei vormen en uitingen van kunst. Later begonnen Claus en Beatrix zich te verdiepen in de hofhouding van het koninklijk huis en maakten ze plannen om dit aan te passen. Op 31 januari 1980 maakte Koningin Juliana bekend dat ze op 30 april 1980 afstand zou gaan doen van de troon, en dat prinses Beatrix koningin zou gaan worden. Dat Beatrix haar moeder op zou volgen was lange tijd onduidelijk. De grondwet werd hier pas in 1983 voor aangepast. Tegenwoordig staat door deze verandering in de grondwet dat het oudste kind de troonopvolger wordt (als deze dit wil en kan).

Koningin der Nederlanden

Op 30 april 1980 ondertekende Juliana de zogenoemde akte van abdicatie (akte van aftreding) en werd Beatrix officieel koningin. In de middag werd zij in de Nieuwe Kerk ingehuldigd. Bij de ceremonie waren vertegenwoordigers uit allerlei (Europese) koningshuizen. In de tijd van de troonwisseling was in Amsterdam een grote kraakbeweging bezig. Zij organiseerde precies een actie op die dag en riepen de leus Geen woning, geen kroning. De krakers gingen op de vuist met de politie. Soms waren dit zelfs net veldslagen en dat tussen de feestvierende mensen! Deze gebeurtenis heette het kroningsoproer. Met moeite kon de Mobiele Eenheid voorkomen dat de krakers de Nieuwe Kerk binnenstormden. De dag na de kroning bezocht de koningin de gewonde ME'ers in het ziekenhuis.

Beatrix was als koningin erg zakelijk, in tegenstelling tot haar moeder. Ze wilde majesteit genoemd worden, terwijl Juliana graag mevrouw genoemd werd. Koninginnedag liet Beatrix op dezelfde dag vallen, maar ze schafte wel het defilé op Paleis Soestdijk af. In plaats van dat het volk haar bezocht, bezocht zij het volk. Ze ging jaarlijks naar één of twee Nederlandse plaatsen toe. Ook liet ze haar plannen om de hofhouding te veranderen doorgaan. In 1981 verhuisde ze vanuit Kasteel Drakensteyn naar Paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Wonen deed ze in dat paleis, maar ze werkte in Paleis Noordeinde. 1988 werd Beatrix 50 jaar en werd ze daarom geïnterviewd voor televisie door Hella Haasse. Aangezien Hella Haasse schrijfster was, vroeg ze waarom Beatrix geen literatuur las. Beatrix antwoordde hierop dat ze hier helemaal geen tijd voor had, omdat ze veel documenten moest doorlezen en ondertekenen. In dat jaar was er nog iets bijzonders aan de hand. In de troonrede (gemaakt door Ruud Lubbers) had Beatrix doorgelezen dat Nederland schoner was geworden, maar in haar kerstrede zij ze weer dat de aarde steeds vuiler werd en langzaam aan het afsterven was.

Beatrix in de Gouden Koets tijdens Prinsjesdag.

Beatrix houd erg van kunst. In 2000 organiseerde ze de tentoonstelling De voorstelling. Nederlandse kunst in het stedelijk paleis. in het Stedelijk Museum Amsterdam. Beatrix boetseert en beeldhouwt ook in haar vrije tijd. Volgens veel politici was Beatrix altijd goed op de hoogte van dossiers. De voormalig minister-president Dries van Aght zij zelfs dat ze alles wist van wat in de dossiers stond. In 2002 redde Beatrix het leven van Amina Lawal uit Nigeria. Ze was zwanger geraakt voordat ze getrouwd was en in Nigeria stond hier de doodstraf op. Ze zorgde voor een diner tussen de president van Nigeria en de directeur van Amnesty International. Beatrix' actie was succesvol en Amina Lawal werd vrijgelaten.

Tijdens haar regeerperiode ging het slecht met haar man prins Claus. In de jaren zeventig werd Claus depressief en in 1982 werd hij hier voor behandeld in een kliniek. Hij werd vastgesteld dat hij de ziekte van Parkinson had en uiteindelijk kreeg hij ook nog eens kanker. Uiteindelijk overleed hij op 6 oktober 2002.

In 2009 vond Koninginnedag plaats in Apeldoorn. De dag begon zoals die begon bij veel Koninginnedagen, maar eindigde heel anders. Tijdens een rondrit met een dubbeldekker (met daarop de leden van de Koninklijke Familie) reed een 36-jarige man in een auto in op de dubbeldekker. De auto ontweek de dubbeldekker en kwam tot stilstand tegen een monument. De bestuurder was door een afzetting gereden en reed daarna mensen aan die achter de hekken stonden te kijken. Hierdoor vielen er 8 doden en 11 gewonden. De dader overleed ook. Zijn reden om dit te doen is nog altijd onbekend, maar volgens vele haatte hij het koningshuis. De Koninklijke Familie werd in veiligheid gebracht in Paleis Het Loo. Alles was live te zien op televisie. 's Avonds gaf de koningin geemotioneerd een toespraak op de televisie.

Tot 2010 was Beatrix betrokken bij het vormen van een kabinet. Het kabinet-Rutte I had aan de Tweede Kamer voorgesteld om dit af te schaffen. De Tweede Kamer was het hier niet mee eens, maar het kabinet paste in 2012 toch een regel in de wet aan, waardoor dit niet meer kon. Overigens had het kabinet al sinds 1971 de keuze tussen de koningin als vormer van het kabinet of een zelfgekozen iemand. In 2012 werd bekend dat Genootschap Onze Taal had ontdekt dat Beatrix de troonrede soms aanpaste, ook al was deze al door iedereen goedgekeurd. Oud-minister-president Ruud Lubbers had dit al jaren eerder bekend gemaakt.

Aftreden

Prinses Beatrix (net afgetreden) samen met koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

Op 28 januari 2013 werd om 8 uur bekend dat Beatrix zou gaan aftreden. Dit maakt ze op televisie bekend. De reden was dat de koningin 75 jaar zou gaan worden en in Nederland vanaf dat jaar het 200 jarig bestaan van het koninkrijk werd gevierd. Daarnaast zei Beatrix dat het koningschap te zwaar voor haar was geworden, dezelfde reden die haar moeder gaf voor haar aftreden. Daarnaast gaf ze in de toespraak nog aan dat haar huwelijk met Claus misschien wel de beste keuze uit haar leven zou zijn.

De troonswisseling zou plaatsvinden op 30 april 2013. Daarom werd er dat jaar geen Koninginnedag gehouden in Amstelveen (wat in 2014 tijdens Koningsdag alsnog werd bezocht). In Amsterdam trad Beatrix die dag af als koningin der Nederlanden. In totaal is ze 33 jaar koningin geweest. Hoewel ze in het begin niet populair werd gevonden, werd ze gedurende haar regeerperiode steeds populairder. Onder andere bracht ze een bezoek aan de rampplekken van de Bijlmerramp en de Vuurwerkramp in Enschede. Het televisieprogramma RTL Boulevard maakte zelfs een lied om Beatrix te bedanken, op de melodie van het lied 15 miljoen mensen. Sinds het moment dat ze de akte van abdicatie ondertekende werd ze weer prinses Beatrix. Haar oudste zoon Willem-Alexander werd de nieuwe koning der Nederlanden.

Sinds 4 februari 2014 woont Beatrix weer in Kasteel Drakensteyn in de Lage Vuursche. Daarnaast heeft ze nog een werkwoning naast Paleis Noordeinde, genaamd Noordeinde 66. Tijdens de eerste Prinsjesdag met de koning Willem-Alexander zwaaide ze naar hem toen hij voorbij reed met de Gouden Koets. Beatrix gaat sinds 2015 niet meer mee met Koningsdag, maar verschijnt nog regelmatig in het openbaar.

Titels en functies

Prinses Beatrix (2015)

Titels

Naast koningin der Nederlanden had Beatrix als koningin nog een aantal andere titels. Hieronder een opsomming:

• Markiezin van Veere en Vlissingen
• Gravin van Katzenelnbogen, Vianden, Dietz, Spiegelberg, Buren, Leerdam en Culemborg
• Burggravin van Antwerpen
• Barones van Breda, Diest, Beilstein, Grave, het Land van Cuijk, IJsselstein, Cranendonck, Eindhoven, Liesveld, Herstal, Waasten, Arlay en Nozeroy
• Vrijvrouwe van Ameland
  

  De standaard van prinses Beatrix
• Vrouwe van Baarn, Besançon, Borculo, Bredevoort, Bütgenbach, Dasburg, Geertruidenberg, Hooge en Lage Zwaluwe, Klundert, Lichtenvoorde, Loo, Montfort, Naaldwijk, Niervaart, Polanen, Steenbergen, Sint-Maartensdijk, Sint Vith, Soest, Ter Eem, Turnhout, Willemstad, Zevenbergen

Daarnaast heeft ze nog steeds de titels:

• Prinses der Nederlanden
• Prinses van Oranje-Nassau
• Prinses van Lippe-Biesterfeld

Functies

Daarnaast heeft Beatrix nog een aantal erefuncties bij onder andere:

• De Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie
• De Bomenstichting
• De Koninklijk Fries Genootschap voor Geschiedenis en Cultuur
• De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten
• De Koninklijke Marechaussee
• KWF Kankerbestrijding
• Madurodam
• Het Prinses Beatrix Fonds
• Stichting Vluchteling
• Vereniging Rembrandt

Staatsbezoeken

Beatrix heeft in totaal 54 staatsbezoeken gedaan tijdens haar regeerperiode:

• Luxemburg (1981)
• België (1981)
• West-Duitsland (1982)
• Verenigde Staten (1982)
• Verenigd Koninkrijk (1982)
• Denemarken (1984)
• Italië (1985)
• Spanje (1985)
• India (1986)
• Noorwegen (1986)
• Venezuela (1987)
• Zweden (1987)
• Canada (1988)
• Australië (1988)

• Ierland (1990)
• Portugal (1990)
• Frankrijk (1991)
• Japan (1991)
• Nieuw-Zeeland (1992)
• Zwitserland (1993)
• IJsland (1994)
• Jordanië (1994)
• Israël (1995)
• Finland (1995)
• Indonesië (1995)
• Hongarije (1996)
• Zuid-Afrika (1996)
• Polen (1997)

• Griekenland (1997)
• Egypte (1997)
• China (1999)
• Bulgarije (1999)
• Rusland (2001)
• Roemenië (2001)
• Chili (2003)
• Brazilië (2003)
• Thailand (2004)
• Argentinië (2004)
• Letland (2006)
• België (2006)
• Turkije (2007)

• Slowakije (2007)
• India (2007)
• Estland (2008)
• Litouwen (2008)
• Mexico (2009)
• Noorwegen (2010)
• Qatar (2011)
• Duitsland (2011)
• Verenigde Arabische Emiraten (2012)
• Oman (2012)
• Luxemburg (2012)
• Brunei (2013)
• Singapore (2013)

Links

• Beatrix; Wat heeft zij voor Nederland betekend? (Beeldbankfilmpje)
• Beatrix (Beeldbankfilmpje)
• Dossier Koningin Beatrix, Koninklijke Bibliotheek

Spelletje

• Bordspel koningin Beatrix

Koningen van Koninkrijk Holland en het (Verenigd) Koninkrijk der Nederlanden (inclusief regentessen)
Koninkrijk Holland: Lodewijk I · Lodewijk II · Hortense (regentes) (Verenigd) Koninkrijk der Nederlanden: Willem I · Willem II · Willem III · Emma (regentes) · Wilhelmina · Juliana · Beatrix · Willem-Alexander