Schotland: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Link naar doorverwijspagina Golf gewijzigd in Golf (sport) met DisamAssist)
 
(25 tussenliggende versies door 8 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
{{werk}}
  
 
{{Schotland}}
  
{{Schotland}}
−
[[File:Scotland_topographic_map-en.jpg|right|250px|thumb|Een topografische kaart van Schotland]]
 +
[[Bestand:Scotland_topographic_map-en.jpg|right|250px|thumb|Een topografische kaart van Schotland]]
−
'''Schotland''' ([[Engels]] en [[Schots]]: ''Scotland''; [[Schots-Gaelisch]]: ''Alba'') maakt deel uit van het [[Verenigd Koninkrijk]] en ligt ten noorden van [[Engeland]]. Op de grens van Engeland en Schotland heeft de [[Romeinen|Romeinse]] keizer [[Hadrianus]] een muur laten bouwen.
+
'''Schotland''' ([[Engels]] en [[Schots]]: ''Scotland''; [[Schots-Gaelisch]]: ''Alba'') is één van de vier landen van het [[Verenigd Koninkrijk]]. De andere drie landen zijn [[Engeland]], [[Wales]] en [[Noord-Ierland]]. De landen zijn niet onafhankelijk. Het Verenigd Koninkrijk wordt als één land gezien. De hoofdstad van Schotland is [[Edinburgh]], maar de grootste stad is [[Glasgow]].
   
  +
De Schotten leefden al in het gebied voordat Schotland überhaupt bestond. Schotland was lange tijd een zelfstandig koninkrijk. In 1603 werd de Schotse koning ook koning van Engeland. Pas in 1707 werden Engeland en Schotland verenigd in één land. Schotland heeft sinds 1999 weer een eigen regering en een eigen parlement. In 2014 stemde Schotland over onafhankelijkheid, maar dit werd afgewezen. Vanwege de [[Brexit]] gaat er stemmen op voor een nieuw [[referendum]].
−
Schotland staat vooral bekend om het [[Loch Ness]], waar volgens sommige verhalen een [[plesiosaurus]] rondzwemt. Verder staan de Schotten ook bekend om hun [[kilt]]en, [[haggis]] en [[whisky]].
 
   
  ⚫
Schotland heeft een eigen identiteit en cultuur. Het gebied staat bekend om de [[kilt]], de [[doedelzak]], het gerecht [[haggis]], [[whisky]] en het [[monster van Loch Ness]]. De naam Schotland komt van ''[[Scoti]]'', de naam die de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] gebruikten om de Gaelische bevolking aan te duiden. Vanaf de elfde eeuw werd ''Scotia'' gebruikt. In de late Middeleeuwen kreeg het de naam die het nu heeft, Schotland dus.
−
Schotland telt ruim 5,1 miljoen inwoners. De hoofdstad is [[Edinburgh]].
  
−  
−
== Naam ==
  
⚫
De naam Schotland komt van ''[[Scoti]]'', de naam die de [[Romeinen]] gebruikten om de Gaelische bevolking aan te duiden. Vanaf de elfde eeuw werd ''Scotia'' gebruikt. In de late Middeleeuwen kreeg het de naam die het nu heeft, Schotland dus.
  
   
   
 
== Geschiedenis ==
  
== Geschiedenis ==
  ⚫
=== Prehistorie ===
−
{{zie hoofdartikel|Geschiedenis van Schotland}}
  
  +
[[Bestand:Knapp_of_Howar_2.jpg|left|300px|thumb|Een huis uit 3500 v.Chr.]]
⚫
=== [[Prehistorie]] ===
  
−
Herhaalde [[IJstijd]]en, die de gehele landmassa van het moderne Schotland bedekt, vernietigde alle sporen van menselijke bevolking die mogelijk bestonden voor het [[Mesolithicum]]. Er wordt verondersteld dat de eerste groep jagers-verzamelaars in Schotland is aangekomen zo'n 12 800 jaar geleden.
 +
Herhaalde [[ijstijd]]en, die de gehele landmassa van het moderne Schotland bedekt, vernietigde alle sporen van menselijke bevolking die mogelijk bestonden voor het [[Mesolithicum]]. Er wordt verondersteld dat de eerste groep jagers-verzamelaars in Schotland is aangekomen zo'n 12 800 jaar geleden.
   
 
Groepen kolonisten begonnen met de eerste bouw van permanente (voor altijd of veel langere tijd) huizen zo'n 9 500 jaar geleden, de eerste dorpen ontstonden 6 000 jaar geleden. Het goed bewaard gebleven dorp [[Skara Brae]] dateert uit deze periode. Een gebrek aan bomen leidde tot bouwen met [[steen]].
  
Groepen kolonisten begonnen met de eerste bouw van permanente (voor altijd of veel langere tijd) huizen zo'n 9 500 jaar geleden, de eerste dorpen ontstonden 6 000 jaar geleden. Het goed bewaard gebleven dorp [[Skara Brae]] dateert uit deze periode. Een gebrek aan bomen leidde tot bouwen met [[steen]].
   
−
=== [[Oudheid]] ===
 +
=== Oudheid ===
−
De Romeinen bezetten ook Schotland en zij zorgden ervoor dat het schrift in Schotland ontstond.
 +
De Romeinen bezetten ook Schotland en zij zorgden ervoor dat het schrift in Schotland ontstond. Volgens de Romeinse geschiedschrijver [[Tacticus]] "wendden de Caledoniërs zich tot gewapend verzet op grote schaal".
   
  +
[[Bestand:Milecastle_39_on_Hadrian's_Wall.jpg|right|300px|thumb|De [[muur van Hadrianus]]]]
−
Volgens de Romeinse geschiedschrijver [[Tacticus]] "wendden de Caledoniërs zich tot gewapend verzet op grote schaal".
  
  ⚫
In 83-84 n.Chr. versloeg de Algemene Gnaeus Julius Agricola de Caledoniërs bij de Slag van Bergen Graupius. Tacitus schreef dat, voor de slag, de Caledonische leider, Calgacus, een spetterende toespraak gaf waarin hij zijn volk het "laatste van de gratis" noemde en beschuldigde de Romeinen van "het maken van de wereld een woestijn en noemen het vrede" (vrij vertaald).
   
  +
Tussen 117 en 138 n.Chr. werd de [[muur van Hadrianus]] gebouwd. Dit was een muur tussen Schotland en Engeland en was bedoeld om de Schotten uit Engeland te houden. Later begonnen de Romeinen met het onderwerpen van de Schotten aan het christendom.
⚫
In AD 83-84 versloeg de Algemene Gnaeus Julius Agricola de Caledoniërs bij de Slag van Bergen Graupius. Tacitus schreef dat, voor de slag, de Caledonische leider, Calgacus, een spetterende toespraak gaf waarin hij zijn volk het "laatste van de gratis" noemde en beschuldigde de Romeinen van "het maken van de wereld een woestijn en noemen het vrede" (vrij vertaald ).
 
   
−
=== [[Middeleeuwen]] ===
 +
=== Middeleeuwen ===
  +
[[Bestand:Stirlingcastle.jpg|left|300px|thumb|[[Stirling Castle]]]]
−
Het koninkrijk van de [[Picten]] (gevestigd in Fortriu in de 6e eeuw) was de staat die uiteindelijk bekend zou staan als "Alba" of "Schotland". De ontwikkeling van het land verliep volgens het historisch model als natuurlijke reactie op het Romeinse imperialisme.
 +
Het koninkrijk van de [[Picten]] (gevestigd in Fortriu in de 6e eeuw) was de staat die uiteindelijk bekend zou staan als "Alba" of "Schotland". De ontwikkeling van het land verliep volgens het historisch model als natuurlijke reactie op het Romeinse imperialisme. Schotland in de 8e eeuw was, volgens Bede, hetzelfde onder het bewind van Alexander I (1107–1124). Echter, in de tiende eeuw, werd het Pictische koninkrijk gedomineerd door wat we nu "Gallische cultuur" noemen.
−  
−
Schotland in de 8e eeuw was, volgens Bede, hetzelfde onder het bewind van Alexander I (1107–1124). Echter, in de tiende eeuw, werd het Pictische koninkrijk gedomineerd door wat we nu "Gallische cultuur" noemen.
 
   
 
Vanuit een basis van het grondgebied in het oosten van Schotland, ten noorden van de rivier de Forth en ten zuiden van de rivier de Oykel, kreeg het koninkrijk de controle over de landen die ten noorden en het zuiden lagen. In de 12e eeuw had de koningen van Alba naar hun grondgebied het Engels-sprekende land in het zuidoosten toegevoegd en bereikte de heerschappij een toppunt. Tegen het einde van de 13e eeuw had het koninkrijk ongeveer de moderne grenzen.
  
Vanuit een basis van het grondgebied in het oosten van Schotland, ten noorden van de rivier de Forth en ten zuiden van de rivier de Oykel, kreeg het koninkrijk de controle over de landen die ten noorden en het zuiden lagen. In de 12e eeuw had de koningen van Alba naar hun grondgebied het Engels-sprekende land in het zuidoosten toegevoegd en bereikte de heerschappij een toppunt. Tegen het einde van de 13e eeuw had het koninkrijk ongeveer de moderne grenzen.
   
  +
[[Bestand:Robert_II_(Alba)_i.JPG|right|300px|thumb|De Schotse koning [[Robert II van Schotland|Robert II]]]]
−
De oorzaak van deze veranderingen was [[David I van Schotland|David I]] en zijn zogenoemde "''Davidian revolution''". Het [[feodalisme]] en de eerste steden erkend voor de [[wet]].
 
  ⚫
De oorzaak van deze veranderingen was [[David I van Schotland|David I]] en zijn zogenoemde "''Davidian revolution''". Het [[feodalisme]] en de eerste steden erkend voor de [[wet]]. De dood van [[Alexander III van Schotland]] in maart 1286, gevolg door de dood van zijn kleindochter [[Margaretha I van Schotland]], brak de eeuwenoude lijn van Schotse troonopvolging. [[Eduard I van Engeland]] werd gevraagd om te bemiddelen tussen de mensen die aanspraak hadden op de troon. [[John Balliol]] werd op 17 november 1292 uitgeroepen tot koning. In 1294 vroeg Eduard John om hem te helpen in zijn oorlog tegen de Fransen, maar in de plaats daarvan sloot Schotland een verdrag op 23 oktober 1295. Er werd oorlog gevoerd en John werd afgezet. Edward nam zelf de leiding over.
−  
⚫
De dood van [[Alexander III van Schotland]] in maart 1286, gevolg door de dood van zijn kleindochter [[Margaretha I van Schotland]], brak de eeuwenoude lijn van Schotse troonopvolging. [[Eduard I van Engeland]] werd gevraagd om te bemiddelen tussen de mensen die aanspraak hadden op de troon. [[John Balliol]] werd op 17 november 1292 uitgeroepen tot koning. In 1294 vroeg Eduard John om hem te helpen in zijn oorlog tegen de Fransen, maar in de plaats daarvan sloot Schotland een verdrag op 23 oktober 1295. Er werd oorlog gevoerd en John werd afgezet. Edward nam zelf de leiding over.
  
   
 
De aard van de strijd veranderde toen [[Robert I van Schotland]] zijn rivaal John op 10 februari 1306 doodde. Minder dan zeven weken later werd hij gekroond tot nieuwe koning van Schotland. Robert streed 20 jaar voor de onafhankelijkheid van de Schotse koning te herstellen. Het leek erop dat ze gingen verliezen, beginnend met het door de Normandiërs ingenomen gedeelte van Schotland terug te veroveren. Dankzij de [[Slag om Bannoukburn]] in 1314 bleek dat de Schotten de controle over hun rijk terug hadden gewonnen. In 1315 werd [[Edward Bruce]] tot koning van [[Ierland]] gekroond na een mislukte invasie van Schotland gericht op het versterken van Schotland tegen Engeland. In 1320 verscheen 's werelds eerste gedocumeteerde verklaring van onafhankelijkheid, die de steun won van [[Paus Johannes XXII]], die leidde tot de wettelijke erkening van de Schotse onafhankelijkheid.
  
De aard van de strijd veranderde toen [[Robert I van Schotland]] zijn rivaal John op 10 februari 1306 doodde. Minder dan zeven weken later werd hij gekroond tot nieuwe koning van Schotland. Robert streed 20 jaar voor de onafhankelijkheid van de Schotse koning te herstellen. Het leek erop dat ze gingen verliezen, beginnend met het door de Normandiërs ingenomen gedeelte van Schotland terug te veroveren. Dankzij de [[Slag om Bannoukburn]] in 1314 bleek dat de Schotten de controle over hun rijk terug hadden gewonnen. In 1315 werd [[Edward Bruce]] tot koning van [[Ierland]] gekroond na een mislukte invasie van Schotland gericht op het versterken van Schotland tegen Engeland. In 1320 verscheen 's werelds eerste gedocumeteerde verklaring van onafhankelijkheid, die de steun won van [[Paus Johannes XXII]], die leidde tot de wettelijke erkening van de Schotse onafhankelijkheid.
   
−
Toch duurde de oorlog met Engeland tot tientallen jaren na Bruces dood. De Bruce-generatie was succesvol, maar [[David II van Schotland|David II]] had geen erfgenaam en zijn halve neef [[Robert II van Schotland|Robert II]] mocht op de troon. Hierdoor ontstond de Stewart-dynastie. Zij regeerden voor de rest van de Middeleeuwen over Schotland.
+
Toch duurde de oorlog met Engeland tot tientallen jaren na Bruces dood. De Bruce-generatie was succesvol, maar [[David II van Schotland|David II]] had geen erfgenaam en zijn halve neef [[Robert II van Schotland|Robert II]] mocht op de troon. Hierdoor ontstond de Stewart-dynastie. Zij regeerden voor de rest van de Middeleeuwen over Schotland. Deze periode was een hoogtepunt van de Frans-Schotse alliantie. De Schotse Garde - la Garde Ecossaise - werd in 1418 opgericht door [[Karel VII van Frankrijk]]. Ze vochten met [[Jeanne d'Arc]] tegen Engeland tijdens de [[Honderdjarige Oorlog]].
−  
−
Deze periode was een hoogtepunt van de Frans-Schotse alliantie. De Schotse Garde - la Garde Ecossaise - werd in 1418 opgericht door [[Karel VII van Frankrijk]]. Ze vochten met [[Jeanne d'Arc]] tegen Engeland tijdens de [[Honderjarige Oorlog]].
 
   
−
=== [[Renaissance]] ===
 +
=== Renaissance ===
  +
[[Bestand:King_James_II_of_England.jpg|left|300px|thumb|Koning [[Jacobus II van Engeland|Jacobus VII]]]]
−
In 1502 ondertekende [[James IV van Schotland]] het contract van Altijddurende Vrede met [[Henry VII van Engeland]]. Hij trouwde ook met Henry's dochter, [[Margaret Tudor]]. Een [[decennium]] later maakte James de noodlottige beslissing om Engeland binnen te vallen ter ondersteuning van Frankrijk.
 +
In 1502 ondertekende [[Jacobus IV van Schotland]] het contract van Altijddurende Vrede met [[Hendrik VII van Engeland]]. Hij trouwde ook met Henry's dochter, [[Margaret Tudor]]. Een [[decennium]] later maakte Jacobus de noodlottige beslissing om Engeland binnen te vallen ter ondersteuning van Frankrijk.
   
−
In 1603 werd [[James I van Engeland|James VI van Schotland]] erfde het Koninkrijk van Engeland en Ierland. Hij vertrok vanuit [[Edinburgh]] naar [[Londen]]. Met uitzondering van een korte periode bleef Schotland een aparte staat. De ''[[Glorious Revolution]]'' van 1688 tot 1689 wierp James omver ten voordele van [[William en Mary]]. Eind jaren 1690 was er ook nog eens een [[hongersnood]]. Tijdens deze periode verminderde het aantal inwoners van Schotland met 20%.
 +
In 1603 werd [[Jacobus I van Engeland|Jacobus VI van Schotland]] erfde het koninkrijk van Engeland en Ierland. Hij vertrok vanuit [[Edinburgh]] naar [[Londen]]. Met uitzondering van een korte periode bleef Schotland een aparte staat. De ''[[Glorious Revolution]]'' van 1688 tot 1689 wierp Jacobus omver ten voordele van [[Willem III van Oranje-Nassau|Willem III]] en [[Maria II van Engeland|Maria II]]. Eind jaren 1690 was er ook nog eens een [[hongersnood]]. Tijdens deze periode verminderde het aantal inwoners van Schotland met 20%.
   
 
In 1698 probeerden de Schotten een [[kolonie]] te vestigen op de [[Landengte van Panama]]. Bijna elke Schotse landeigenaar die er het geld voor had zou geïnvesteerd hebben in de Darien-regeling. Hierdoor gingen de landeigenaren [[failliet]] (geen geld meer hebben). Het faillissement van deze edelen, samen met de dreiging van een Engelse invasie, hebben een leidende rol (dat ze de belangrijkste oorzaak waren) gespeeld voor een unie met Engeland.
 
In 1698 probeerden de Schotten een [[kolonie]] te vestigen op de [[Landengte van Panama]]. Bijna elke Schotse landeigenaar die er het geld voor had zou geïnvesteerd hebben in de Darien-regeling. Hierdoor gingen de landeigenaren [[failliet]] (geen geld meer hebben). Het faillissement van deze edelen, samen met de dreiging van een Engelse invasie, hebben een leidende rol (dat ze de belangrijkste oorzaak waren) gespeeld voor een unie met Engeland.
   
−
Op 22 juli 1706 werd het [[Verdrag van de Unie]] overeengekomen tussen de vertegenwoordigers van het Schotse en Engelse [[parlement]]. Het volgende jaar werden er twee [[Acts of Union (1707)|Acts of Union]] doorgegeven door beide parlementen. Het officiële (echte, vastgelegde) bestaan van het Verenigd Koninkrijk van [[Groot-Brittannië]] was op 1 mei 1707.
 +
Op 22 juli 1706 werd het [[Act of Union]] overeengekomen tussen de vertegenwoordigers van het Schotse en Engelse [[parlement]]. Het volgende jaar werden er twee verdragen doorgegeven door beide parlementen. Het officiële (echte, vastgelegde) bestaan van het Verenigd Koninkrijk van [[Groot-Brittannië]] was op 1 mei 1707.
   
−
=== Achttiende eeuw ===
 +
=== Achttiende en negentiende eeuw ===
  +
[[Bestand:Adam_Smith_The_Muir_portrait.jpg|right|300px|thumb|[[Adam Smith]], één van de belangrijkste denkers van de Schotse verlichting.]]
−
De handel bloeide open, vooral met het [[kolonie|koloniale]] Amerika. Tot aan de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] in 1776 was [[Glasgow]] 's werelds de eerste 'poort' tot [[tabak]]. Het verschil tussen de rijkdom van de koopman-klassen van de Schotse Laaglanden en de oude [[clan]]s van het Schotse Hoogland groeide, en versterkten eeuwen van verdeeldheid.
+
De handel bloeide open, vooral met het [[kolonie|koloniale]] Amerika. Tot aan de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] in 1776 was [[Glasgow]] 's werelds de eerste 'poort' tot [[tabak]]. Het verschil tussen de rijkdom van de koopman-klassen van de Schotse Laaglanden en de oude [[clan]]s van het Schotse Hoogland groeide, en versterkten eeuwen van verdeeldheid. De [[Schotse verlichting]] en de [[Industriële Revolutie]] maakten van Schotland een [[intellectueel|intellectuele]], [[commercieel|commerciële]] en [[industrie|industriële]] ''powerhuis'' - [[Voltaire]] zei hierover zelf het volgende: "We look to Scotland for all our ideas of civilisation." (''We kijken naar Schotland voor al onze ideeën van de beschaving.'').
   
  +
In de 19e eeuw kochten veel Engelsen landgoederen in Schotland om te jagen. Ook organiseerde de Britse ondernemer [[Thomas Cook]] reizen naar Schotland. Er werden daarnaast ook spoorwegen aangelegd. Ook scheurde de Schotse kerk zich van de [[Anglicaanse Kerk]].
−
De [[Schotse verlichting]] en de [[Industriële Revolutie]] maakten van Schotland een [[intellectueel|intellectuele]], [[commercieel|commerciële]] en [[industrie|industriële]] ''powerhuis'' - [[Voltaire]] zei hierover zelf het volgende: "We look to Scotland for all our ideas of civilisation." (''We kijken naar Schotland voor al onze ideeën van de beschaving.'').
  
   
−
=== Negentiende eeuw ===
 +
=== Sinds 1900 ===
  +
Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] leefde het nationale gevoel van Schotland weer op. Veel mannen vochten voor het Britse leger in de oorlog. In de jaren 30 was er een massale werkloosheid in Schotland als gevolg van de wereldwijde economische crisis. De werkloosheid bleef tot na de [[Tweede Wereldoorlog]] erg hoog.
   
  +
In 1999 werd het [[Schots parlement]] na 300 jaar weer opgericht. De Britse overheid droeg bepaalde taken over naar Schotland. Over de jaren heen zijn dit steeds meer taken geworden. In 2014 werd er een referendum gehouden voor een onafhankelijk Schotland. 55% van de Schotten was tegen de onafhankelijkheid. Eén van de belangrijkste redenen was dat veel Schotten vreesden dat ze niet meer bij de [[Europese Unie]] hoorden. In Schotland is men juist erg voor de EU en profiteert ook van subsidies. In 2016 werd echter bekend dat het Verenigd Koninkrijk uit de EU wilde stappen. Hierdoor gaan er stemmen op voor een nieuw referendum.
−
=== 1900-1945 ===
  
−  
−
=== Sinds 1945 ===
  
   
 
== Geografie ==
  
== Geografie ==
−
[[File:639m spot height, Meallan Mhurchaidh - geograph.org.uk - 1380422.jpg|400px|thumb|Een stukje berglandschap van Schotland.]]
 +
[[Bestand:639m spot height, Meallan Mhurchaidh - geograph.org.uk - 1380422.jpg|400px|thumb|Een stukje berglandschap van Schotland.]]
−
[[File:Loch ness.jpg|right|285px|thumb|[[Loch Ness]]]]
 +
[[Bestand:Loch ness.jpg|right|285px|thumb|[[Loch Ness]]]]
−
Schotland heeft een oppervlakte van 78.772 km². Dat is iets groter dan de [[Benelux]]. Dat zijn gemiddeld 65 mensen per vierkante kilometer. Schotland kun je indelen in 3 geografische gebieden: in het noorden de (bergachtige) [[Schotse Hooglanden]], de laaggelegen Central Belt ten zuiden van de Hooglanden (hier wonen ook de meeste mensen), en in het zuiden de heuvelachtige Southern uplands. Schotland heeft één landgrens, namelijk die met [[Engeland]] en is 96 kilometer lang. Ten westen van Schotland ligt de [[Atlantische Oceaan]] en in het oosten de [[Noordzee]]. De kustlijn van Schotland is wel 9911 kilometer lang en als je de eilanden zou meerekenen kom je op 16.490 km!
+
Schotland heeft een oppervlakte van 78.772 km². Dat is iets groter dan de [[Benelux]]. Dat zijn gemiddeld 65 mensen per vierkante kilometer. Schotland kun je indelen in 3 geografische gebieden: in het noorden de (bergachtige) [[Schotse Hooglanden]], de laaggelegen Central Belt ten zuiden van de Hooglanden (hier wonen ook de meeste mensen), en in het zuiden de heuvelachtige Southern uplands. Schotland heeft één landgrens, namelijk die met [[Engeland]] en is 96 kilometer lang. Ten westen van Schotland ligt de [[Atlantische Oceaan]] en in het oosten de [[Noordzee]]. De kustlijn van Schotland is wel 9911 kilometer lang en als je de eilanden zou meerekenen kom je op 16.490 km!
   
 
=== Gebergten ===
  
=== Gebergten ===
Regel 79: Regel 73:
 
In Schotland heb je heel veel zoetwatermeren, de zogenaamde lochs. De grootste meren zijn:
 
In Schotland heb je heel veel zoetwatermeren, de zogenaamde lochs. De grootste meren zijn:
   
−
*[[Loch Lomond]] (71,1 km²)
 +
*[[Loch Lomond]] (71,1 km²)
−
*[[Loch Ness]] (56,4 km²)
 +
*[[Loch Ness]] (56,4 km²)
−
*[[Loch Awe]] (38,5 km²)
 +
*[[Loch Awe]] (38,5 km²)
−
*[[Loch Maree]] (28,6 km²)
 +
*[[Loch Maree]] (28,6 km²)
−
*[[Loch Morar]] (26,7 km²)
 +
*[[Loch Morar]] (26,7 km²)
   
−
Hiernaast zijn er ook nog honderden rivieren en beken. De langste zijn de [[Tay]] (193 km), de [[Spey]] (172 km) en de [[Clyde]] (171 km).
+
Hiernaast zijn er ook nog honderden rivieren en beken. De langste zijn de [[Tay]] (193 km), de [[Spey]] (172 km) en de [[Clyde]] (171 km).
   
 
=== Eilanden ===
  
=== Eilanden ===
−
[[File:Coll.jpg|left|300px|thumb|Coll, een eilandje van de Binnen-Hebriden.]]
 +
[[Bestand:Coll.jpg|left|300px|thumb|Coll, een eilandje van de Binnen-Hebriden.]]
−
Schotland heeft ongeveer 790 eilanden. De meeste liggen voor de noord- of westkust. Er zijn 3 eilandengroepen: de [[Shetlandeilanden]] (ten noordoosten van het vasteland van Schotland), de [[Orkney-eilanden]] (ook ten noordoosten van Schotland) en de [[Hebriden]] (ten westen van Schotland). De Hebriden kun je onderverdelen in de Binnen- en Buiten-Hebriden. De Shetlandeilanden en de Orkney-eilanden worden samen ook wel de [[Noordelijke Eilanden]] genoemd. [[Lewis and Harris]] is met 2225 km² het grootste Schotse eiland.
+
Schotland heeft ongeveer 790 eilanden. De meeste liggen voor de noord- of westkust. Er zijn 3 eilandengroepen: de [[Shetlandeilanden]] (ten noordoosten van het vasteland van Schotland), de [[Orkneyeilanden]] (ook ten noordoosten van Schotland) en de [[Hebriden]] (ten westen van Schotland). De Hebriden kun je onderverdelen in de Binnen- en Buiten-Hebriden. De Shetlandeilanden en de Orkneyeilanden worden samen ook wel de [[Noordelijke Eilanden]] genoemd. [[Lewis and Harris]] is met 2225 km² het grootste Schotse eiland.
   
 
=== Klimaat ===
  
=== Klimaat ===
−
[[File:Traigh_Sheilebost.jpg|right|250px|thumb|De kust van Schotland]]
 +
[[Bestand:Traigh_Sheilebost.jpg|right|250px|thumb|De kust van Schotland]]
−
Het klimaat in Schotland wordt beïnvloed door de bergen en de Atlantische Oceaan. In de winter is het in de lagere gebieden vrij zacht. In de hoogvlaktes, bergen en aan de noordelijke kust is het kouder. Daar ligt dan de gemiddelde temperatuur tussen de 3 en 5°C. In de hoge bergen ligt dan maandenlang sneeuw. De zomers zijn erg koel, de gemiddelde temperatuur is juli ligt tussen de 13 en 15°C. 's Middags komt de temperatuur wel tot de 20 graden. Het wordt zelden warmer dan 24°C. Mei en juni hebben gemiddeld de meeste zonuren, 6 uur. De meeste regen valt in de westelijk gelegen bergen. Er valt gemiddeld 2500 mm regen per jaar. Juli tot en met november zijn de natste maanden. Schotland heeft veel last van wind. Heel soms worden er windkrachten gemeten die overeenkomen met een orkaan. Verder heb je veel mist in de Schotse Hooggebergten. Het kan in de winter dagenlang mistig en donker zijn met motregen. Dit zorgt ook voor de kenmerkende foto's van de Schotse Hooggebergten.
 +
Het klimaat in Schotland wordt beïnvloed door de bergen en de Atlantische Oceaan. In de winter is het in de lagere gebieden vrij zacht. In de hoogvlaktes, bergen en aan de noordelijke kust is het kouder. Daar ligt dan de gemiddelde temperatuur tussen de 3 en 5 °C. In de hoge bergen ligt dan maandenlang sneeuw. De zomers zijn erg koel, de gemiddelde temperatuur is juli ligt tussen de 13 en 15 °C. 's Middags komt de temperatuur wel tot de 20 graden. Het wordt zelden warmer dan 24 °C. Mei en juni hebben gemiddeld de meeste zonuren, 6 uur. De meeste regen valt in de westelijk gelegen bergen. Er valt gemiddeld 2500 mm regen per jaar. Juli tot en met november zijn de natste maanden. Schotland heeft veel last van wind. Heel soms worden er windkrachten gemeten die overeenkomen met een orkaan. Verder heb je veel mist in de Schotse Hooggebergten. Het kan in de winter dagenlang mistig en donker zijn met motregen. Dit zorgt ook voor de kenmerkende foto's van de Schotse Hooggebergten.
   
 
=== Steden ===
  
=== Steden ===
 
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
  
{| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
−
! align="center" colspan="11" | 10 grootste Schotse steden
 +
! colspan="11" align="center" | 10 grootste Schotse steden
 
|-
  
|-
−
! rowspan="23" width:150 |<br>
 +
! rowspan="23" width:150 |<br />
   
−
[[Bestand:University_of_Glasgow_Gilbert_Scott_Building_-_Feb_2008.jpg|200px]]<br>[[Glasgow]]<br>
 +
[[Bestand:University_of_Glasgow_Gilbert_Scott_Building_-_Feb_2008.jpg|200px]]<br />[[Glasgow]]<br />
−
[[Bestand:Union_Terrace_Gardens.jpg|200px]]<br>[[Aberdeen]]<br>
 +
[[Bestand:Union_Terrace_Gardens.jpg|200px]]<br />[[Aberdeen]]<br />
 
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
 
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Nummer
 
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
  
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Stad
 
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
  
! align="center" style="background:#f5f5f5;" | Inwoners
 
! rowspan="23" width:150 |
  
! rowspan="23" width:150 |
−
[[Bestand:Edinburgh_Cockburn_St_dsc06789.jpg|200px]]<br>[[Edinburgh]]<br>
 +
[[Bestand:Edinburgh_Cockburn_St_dsc06789.jpg|200px]]<br />[[Edinburgh]]<br />
−
[[File:DundeeOverBridge.JPG|200px]]<br>[[Dundee]]<br>
 +
[[Bestand:DundeeOverBridge.JPG|200px]]<br />[[Dundee]]<br />
 
|-
 
|-
   
Regel 132: Regel 126:
 
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10 || align="center" | '''[[Cumbernauld]]''' || align="center" | 49.541
 
| align="center" style="background:#f0f0f0;" | 10 || align="center" | '''[[Cumbernauld]]''' || align="center" | 49.541
 
|}
  
|}
  +
Enkele andere plaatsen:
  +
* [[Banff]]
   
 
== Bevolking ==
  
== Bevolking ==
 
=== Bevolkingsgroepen ===
  
=== Bevolkingsgroepen ===
−
[[File:Massed_bands.jpg|left|300px|thumb|Schotse personen worden op televisie en film vaak op deze manier uitgebeeld. Het gaat echter om een [[stereotype]]. Er zullen heel weinig Schotten zijn die dit elke da dragen.]]
 +
[[Bestand:Massed_bands.jpg|left|300px|thumb|Schotse personen worden op televisie en film vaak op deze manier uitgebeeld. Het gaat echter om een [[stereotype]]. Er zullen heel weinig Schotten zijn die dit elke da dragen.]]
 
Schotland heeft zo'n 5,5 miljoen inwoners. De meeste inwoners van Schotland wonen in het zuiden, waar de grote steden ook liggen. 80% van de bevolking woont in de zogeheten Laaglanden. De inwoners van Schotland worden Schotten genoemd. Ongeveer 83% van de Schotten is ook in Schotland geboren. In Schotland zijn er grote groepen inwoners uit Noord-Ierland en Engeland. De grootste immigrantengroep zijn echter de Polen. Overigens komen er ook veel inwoners uit India en China; zij zijn de snelst groeiende groepen. De Schotten zijn over het algemeen erg trots op Schotland. 62% van de bevolking ziet zich als enkel Schots, 18% als Schots én Brits, 8% als enkel Brits en 4% heeft een andere nationaliteit.
 
Schotland heeft zo'n 5,5 miljoen inwoners. De meeste inwoners van Schotland wonen in het zuiden, waar de grote steden ook liggen. 80% van de bevolking woont in de zogeheten Laaglanden. De inwoners van Schotland worden Schotten genoemd. Ongeveer 83% van de Schotten is ook in Schotland geboren. In Schotland zijn er grote groepen inwoners uit Noord-Ierland en Engeland. De grootste immigrantengroep zijn echter de Polen. Overigens komen er ook veel inwoners uit India en China; zij zijn de snelst groeiende groepen. De Schotten zijn over het algemeen erg trots op Schotland. 62% van de bevolking ziet zich als enkel Schots, 18% als Schots én Brits, 8% als enkel Brits en 4% heeft een andere nationaliteit.
   
Regel 141: Regel 137:
   
 
=== Taal ===
  
=== Taal ===
−
[[File:Geographic_distribution_of_native_Scottish_languages.png|300px|right|thumb|Het percentage dat Schots (blauw) en Schots-Gaelisch (groen) spreekt.]]
 +
[[Bestand:Geographic_distribution_of_native_Scottish_languages.png|300px|right|thumb|Het percentage dat Schots (blauw) en Schots-Gaelisch (groen) spreekt.]]
−
Schotland heeft drie officiële talen, namelijk het [[Engels]], het [[Schots]] en het [[Schots-Gaelisch]]. De laatste twee zijn twee verschillende talen en moeten niet met elkaar verward worden. Het Schots-Gaelisch is een [[Keltische taal]] en daarmee verwant aan het [[Iers]] en [[Welsh]]. Het Schots is een soort van tussentaal tussen het Schots-Gaelisch en het Engels. Het Schots wordt 23% van de bevolking gesproken, terwijl het Schots-Gaelisch door amper 1 procent van de bevolking gesproken wordt. Het Schots wordt vooral in het noordoosten en bij de grote steden gesproken, terwijl het Schots-Gaelisch vooral in het noordwesten gesproken wordt. De Schotse overheid heeft maatregelen genomen om beide talen te beschermen tegen uitsterven.
+
Schotland heeft drie officiële talen, namelijk het [[Engels]], het [[Schots]] en het [[Schots-Gaelisch]]. De laatste twee zijn twee verschillende talen en moeten niet met elkaar verward worden. Het Schots-Gaelisch is een [[Keltische taal]] en daarmee verwant aan het [[Iers]] en [[Welsh (taal)|Welsh]]. Het Schots is een soort van tussentaal tussen het Schots-Gaelisch en het Engels. Het Schots wordt 23% van de bevolking gesproken, terwijl het Schots-Gaelisch door amper 1 procent van de bevolking gesproken wordt. Het Schots wordt vooral in het noordoosten en bij de grote steden gesproken, terwijl het Schots-Gaelisch vooral in het noordwesten gesproken wordt. De Schotse overheid heeft maatregelen genomen om beide talen te beschermen tegen uitsterven.
   
−
Vroeger werd op het Shetland-eilanden de taal [[Norn]] gesproken, maar deze is al enkele eeuwen uitgestorven. Immigrantentalen in Schotland zijn onder meer het [[Urdu]], het [[Punjabi]], het [[Kantonees]], het [[Mandarijn]] en het [[Pools]]. De meest gesproken vreemde talen zijn [[Frans]], [[Duits]], [[Italiaans]] en [[Spaans]].
+
Vroeger werd op het Shetland-eilanden de taal [[Norn]] gesproken, maar deze is al enkele eeuwen uitgestorven. Immigrantentalen in Schotland zijn onder meer het [[Urdu]], het [[Punjabi]], het [[Kantonees]], het [[Mandarijn (taal)|Mandarijn]] en het [[Pools]]. De meest gesproken vreemde talen zijn [[Frans]], [[Duits]], [[Italiaans]] en [[Spaans]].
   
 
=== Religie===
  
=== Religie===
Regel 153: Regel 149:
 
== Cultuur ==
  
== Cultuur ==
 
=== Symbolen ===
  
=== Symbolen ===
−
[[File:Flag_of_Scotland.svg|right|250px]]
 +
[[Bestand:Flag_of_Scotland.svg|right|250px]]
−
[[Afbeelding:Schotland wapen.gif|right|150px]]
 +
[[Bestand:Royal_Arms_of_the_Kingdom_of_Scotland.svg|right|150px]]
 
De [[vlag van Schotland]] wordt ook wel Saltire of Saint Andrew's Cross genoemd. Het bestaat uit een wit [[Andreaskruis]] op een blauw oppervlak. Het is doorheen de geschiedenis niet altijd dezelfde kleur blauw geweest, variërend van licht hemelsblauw tot donker marineblauw. ook de [[hoogte-breedteverhouding]] is niet vastgelegd, maar meestal wordt gekozen voor 1:2, 2:3, 3:5 of 4:5. De benen van het kruis moeten een vijfde van de breedte van de vlag innemen. Behalve deze vlag wordt ook de Lion Rampant vaak als tweede, weliswaar onofficiële, nationale vlag beschouwd. Het [[wapen van Schotland]] bestaat uit een klimmende [[leeuw]] van keel, met [[azuur|azuren]] [[nagel]]s en een azuren [[tong]], op een veld van [[goud]] met een dubbel- en tegengebloemde smalle [[binnenzoom]].
 
De [[vlag van Schotland]] wordt ook wel Saltire of Saint Andrew's Cross genoemd. Het bestaat uit een wit [[Andreaskruis]] op een blauw oppervlak. Het is doorheen de geschiedenis niet altijd dezelfde kleur blauw geweest, variërend van licht hemelsblauw tot donker marineblauw. ook de [[hoogte-breedteverhouding]] is niet vastgelegd, maar meestal wordt gekozen voor 1:2, 2:3, 3:5 of 4:5. De benen van het kruis moeten een vijfde van de breedte van de vlag innemen. Behalve deze vlag wordt ook de Lion Rampant vaak als tweede, weliswaar onofficiële, nationale vlag beschouwd. Het [[wapen van Schotland]] bestaat uit een klimmende [[leeuw]] van keel, met [[azuur|azuren]] [[nagel]]s en een azuren [[tong]], op een veld van [[goud]] met een dubbel- en tegengebloemde smalle [[binnenzoom]].
   
Regel 160: Regel 156:
   
 
=== Literatuur ===
  
=== Literatuur ===
  +
[[Bestand:Bagpipe_performer.jpg|left|150px|thumb|De [[doedelzak]] is een traditioneel instrument]]
−
Schotland heeft enkele belangrijke en bekende schrijver gehad. De belangrijkste Schotse filosoof is waarschijnlijk [[Adam Smith]]. In zijn boek ''The Wealth of Nations'' (1776) beschreef hij een economische gedachte, die nog tweehonderd jaar belangrijk zou blijven. Smith wordt ook wel de vader van de [[economie]] en het [[kapitalisme]] genoemd.
+
Schotland heeft enkele belangrijke en bekende schrijver gehad. De belangrijkste Schotse filosoof is waarschijnlijk [[Adam Smith]]. In zijn boek ''The Wealth of Nations'' (1776) beschreef hij een economische gedachte, die nog tweehonderd jaar belangrijk zou blijven. Smith wordt ook wel de vader van de [[economie]] en het [[kapitalisme]] genoemd. Een andere belangrijke Schotse schrijver is [[Walter Scott]], die onder meer de ''[[Waverly]]''-serie en ''[[Ivanhoe]]'' schreef. Scott wordt gezien als de vader van de [[historische roman]], die later vele andere schrijvers in Europa inspireerde.
   
−
Internationaal heeft Schotland enkele bekende schrijvers gekend. Voorbeelden zijn [[Robert Louis Stevenson]] (''[[Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde]]''), [[Arthur Conan Doyle]] (schreef boeken over [[Sherlock Homes]]), [[J. M. Barrie]] (''[[Peter Pan]]'') en [[George MacDonald]] (''[[The Princess and the Goblin]]''). [[Hugh MacDiarmid]] zette zich in om de Schotse taal weer tot leven te brengen.
+
Internationaal heeft Schotland enkele bekende schrijvers gekend. Voorbeelden zijn [[Robert Louis Stevenson]] (''[[Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde]]''), [[Arthur Conan Doyle]] (schreef boeken over [[Sherlock Homes]]), [[J. M. Barrie]] (''[[Peter Pan]]'') en [[George MacDonald]] (''[[The Princess and the Goblin]]''). [[Hugh MacDiarmid]] zette zich in om de Schotse taal weer tot leven te brengen.
   
 
=== Muziek ===
  
=== Muziek ===
  +
Internationaal staat Schotland bekend om zijn traditionele muziek. De [[doedelzak]] wordt vaak in verband gebracht met Schotland. Dit is een blaasinstrument met verschillende pijpen. Overigens wordt de [[accordeon]], de [[harp]] en de [[viool]] ook veel gebruikt in Schotse volksmuziek. Schotse volksmuziek is in Schotland erg populair en wordt bij veel (traditionele) evenementen gedraaid.
  +
  +
[[David Bowie]] is waarschijnlijk de bekendste artiest uit Schotland. Hoewel Bowie in Engeland is geboren, woonde hij een groot deel van zijn leven in Edinburgh. Bowie werd populair in de jaren 70 en 80 en is één icoon in de Britse muziek. Andere bekende Schotse muzikanten zijn dj [[Calvin Harris]] en de band [[AC/DC]].
   
 
=== Schotse keuken ===
  
=== Schotse keuken ===
  +
[[Bestand:Haggis_on_a_platter.jpg|right|300px|thumb|[[Haggis]]]]
  +
De Schotse keuken is combinatie van Engelse en Europese gerechten. Het bekendste Schotse gerecht is [[haggis]]. Dit is een gevulde schapenmaag, dat met koolraap en aardappelpuree geserveerd wordt. [[Whisky]] wordt gezien als de nationale drank van Schotland.
  +
  +
Schotland heeft een grote variëteit aan gerechten. [[Dundee cake]] staat bekend om de amandelen aan de bovenkant en wordt traditioneel in de [[high tea]] gebruikt. Qua vis zijn gerookte zalm en [[kipper]]s populair. [[Black pudding]] en [[chicken tikka masala]] worden ook in verband gebracht met de Schotse keuken.
   
 
=== Media ===
  
=== Media ===
  +
Schotland heeft zijn eigen afdeling van de [[BBC]]. De BBC heeft zowel een Engelstalige als een Schotstalige afdeling in Schotland. Daarnaast heeft Schotland geen eigen televisie- of radiozenders, deze worden gedeeld met de rest van het VK. Wel zijn er op lokaal niveau enkele radio- en televisiezenders. Televisieseries zoals ''[[Shetland (televisieserie)|Shetland]]'', ''[[Hope Springs]]'' en ''[[Waterloo Road]]'' zijn Schotse producties.
  +
  +
Er zijn vier grote kranten in Schotland, namelijk ''[[Daily Record]]'', ''[[The Scotsman]]'', ''[[The Herald]]'' en ''[[The National]]''. Deze kranten zijn door heel Schotland te vinden. Grote Britse kranten hebben vaak ook een Schotse editie. Daarnaast zijn er nog 700 tijdschriften in Schotland.
   
 
=== Sport ===
  
=== Sport ===
  +
[[Bestand:Weight_throw,_2002_Celtic_Festival.jpg|left|250px|thumb|Eén van de sporten op de Highland games is het werpen van een kogel aan een ring.]]
  +
Schotland heeft in veel internationale sportcompetities een eigen team, zoals bij het [[Europees kampioenschap voetbal mannen|Europees kampioenschap voetbal]]. Een uitzondering zijn de [[Olympische Spelen]], waarin er een gezamenlijk Brits team is. Ook in de [[atletiek]] is er een gezamenlijk Brits team. Schotland, Wales en Ierland spelen samen in de Celtic Cup.
  +
  +
Vaak wordt Schotland het thuisland van [[Golf (sport)|golf]] genoemd. In Schotland zijn ook veel parcours voor golf. Andere populaire sporten in Schotland zijn [[rugby]], [[cricket]] en [[voetbal]]. Ook [[curling]] en [[shinty]] worden veel in Schotland beoefend. De [[Highland games]] zijn het bekendste Schotse sportevenement. Hierbij worden er traditionele Schotse sporten uitgevoerd in traditionele Schotse kleding.
   
 
==Politiek==
  
==Politiek==
Regel 177: Regel 188:
 
Schotland heeft net als Noord-Ierland en Wales een eigen regering, een eigen parlement en eigen wetten. De Britse regering heeft zelfs meer zaken overgedragen aan Schotland dan aan de andere twee landen. Een bepaalde aantal zetels in het [[Brits parlement]] is altijd weggelegd voor Schotland. Het [[Schots parlement]] is in 1999 (weer) opgericht na een [[referendum]]. Het Schots Parlement bestaat uit 129 zetels. De meerderheid hiervan is in handen van de [[Scottish National Party]] (SNP). Dit is een sociaaldemocratische partij, die Schotland onafhankelijk wil maken van het Verenigd Koninkrijk. Ook de [[Scottish Green Party]] (SGP), de Schotse groene partij, wil dit. De [[Labour Party]], de [[Conservative Party]] en [[Liberal Democrats]] hebben alle ook zetels in het Schots parlement.
 
Schotland heeft net als Noord-Ierland en Wales een eigen regering, een eigen parlement en eigen wetten. De Britse regering heeft zelfs meer zaken overgedragen aan Schotland dan aan de andere twee landen. Een bepaalde aantal zetels in het [[Brits parlement]] is altijd weggelegd voor Schotland. Het [[Schots parlement]] is in 1999 (weer) opgericht na een [[referendum]]. Het Schots Parlement bestaat uit 129 zetels. De meerderheid hiervan is in handen van de [[Scottish National Party]] (SNP). Dit is een sociaaldemocratische partij, die Schotland onafhankelijk wil maken van het Verenigd Koninkrijk. Ook de [[Scottish Green Party]] (SGP), de Schotse groene partij, wil dit. De [[Labour Party]], de [[Conservative Party]] en [[Liberal Democrats]] hebben alle ook zetels in het Schots parlement.
   
−
De minister-president van Schotland is [[Nicola Sturgeon]]. Zij is ook de minister voor Schotland in de Britse regering. In de Britse regering is er altijd een minister voor Schotland. Schotland mag veel dingen voor zichzelf bepalen, zoals de gezondheidszorg, onderwijs, economie, verkeer (behalve de spoorwegen en wetgeving), justitie, politie, brandweer, milieu, cultuur, natuur en landbouw. Schotland echter geen wetten maken over immigratie, buitenlandse zaken, defensie (leger), de grondwet, energie en de gemeenschappelijke markt.
+
De minister-president van Schotland is [[Humza Yousaf]]. Schotland mag veel dingen voor zichzelf bepalen, zoals de gezondheidszorg, onderwijs, economie, verkeer (behalve de spoorwegen en wetgeving), justitie, politie, brandweer, milieu, cultuur, natuur en landbouw. Schotland echter geen wetten maken over immigratie, buitenlandse zaken, defensie (leger), de grondwet, energie en de gemeenschappelijke markt.
   
 
===Schotse onafhankelijkheid?===
  
===Schotse onafhankelijkheid?===
−
[[File:Johnson_met_with_Nicola_Sturgeon_for_Union_of_Scotland.jpg|left|300px|thumb|De Britse premier [[Boris Johnson]] (links) is tegen de Schotse onafhankelijkheid, terwijl de Schotse premier [[Nicola Sturgeon]] (rechts) juist vóór de onafhankelijkheid is.]]
 +
[[Bestand:Johnson_met_with_Nicola_Sturgeon_for_Union_of_Scotland.jpg|left|300px|thumb|De Britse oud-premier [[Boris Johnson]] (links) was tegen de Schotse onafhankelijkheid, terwijl de Schotse oud-premier [[Nicola Sturgeon]] (rechts) juist vóór de onafhankelijkheid was.]]
 
Al sinds de jaren 70 gaan er stemmen op voor een onafhankelijk Schotland. De laatste jaren is Schotland verdeeld over de vraag om onafhankelijkheid. Zo'n 50% wil onafhankelijkheid, terwijl de andere 50% dit niet wil. In 2014 was er een [[referendum]] voor een onafhankelijk Schotland, wat nipt werd afgewezen. De voornaamste reden was dat Schotland dan in de [[Europese Unie]] (EU) kon blijven. Echter, twee jaar later besloot het Verenigd Koninkrijk uit de EU te stappen. Vele voorstanders van de Schotse onafhankelijkheid vinden dit oneerlijk en vechten sindsdien voor een nieuwe referendum.
 
Al sinds de jaren 70 gaan er stemmen op voor een onafhankelijk Schotland. De laatste jaren is Schotland verdeeld over de vraag om onafhankelijkheid. Zo'n 50% wil onafhankelijkheid, terwijl de andere 50% dit niet wil. In 2014 was er een [[referendum]] voor een onafhankelijk Schotland, wat nipt werd afgewezen. De voornaamste reden was dat Schotland dan in de [[Europese Unie]] (EU) kon blijven. Echter, twee jaar later besloot het Verenigd Koninkrijk uit de EU te stappen. Vele voorstanders van de Schotse onafhankelijkheid vinden dit oneerlijk en vechten sindsdien voor een nieuwe referendum.
   
Regel 214: Regel 225:
 
</ol>
  
</ol>
 
| valign="top" |
  
| valign="top" |
−
<ol start=17>
 +
<ol start="17">
 
<li>[[Aberdeenshire]]
  
<li>[[Aberdeenshire]]
 
<li>[[Aberdeen]]
  
<li>[[Aberdeen]]
Regel 237: Regel 248:
   
 
== Economie ==
  
== Economie ==
  +
[[Bestand:Glenfiddich_Distillery_stills.jpg|left|300px|thumb|Schotland heeft vele stokerijen voor [[whisky]]]]
  +
Schotland heeft een moderne economie met een grote dienstensector. Net als in de rest van het VK betaald men in Schotland met de [[Britse pond]], maar Schotland heeft een eigen afbeelding op de bankbiljetten. Slechts een klein deel van Schotland heeft land dat geschikt is voor landbouw. In Schotland is er daarom vooral [[veeteelt]] en de teelt van [[aardbei]]en en andere [[bes]]sen. Schotland heeft echter wel een grote visserijsector. Vooral [[haring]], [[krab]], [[kreeft]], [[zalm]] en [[schelvis]] worden veel gevangen. Qua industrie zijn vooral de scheepsbouw en de textielindustrie belangrijk.
  +
  +
Edinburgh is een belangrijke stad in de bankenwereld. Verschillende banken zitten in de stad gevestigd, zoals [[Bank of Scotland]]. Ook veel verzekeringsmaatschappijen zitten in de stad. In de Schotse wateren wordt veel olie en gas gevonden. 5% van de Schotse economie is gericht op het [[toerisme]]. Toeristen komen vooral voor de landelijke gebieden, historische monumenten en de bergen. 60% van de handel vindt plaats met de rest van het Verenigd Koninkrijk. 22% met de rest van de wereld, waarvan 18% met de [[Europese Unie]]. De belangrijkste Schotse exportproducten zijn [[whisky]], textiel, aardolie en -gas, vis en groene energie.
   
 
== Bekende Schotten ==
  
== Bekende Schotten ==
  +
{{kolommen
  +
| Kolom1=
 
* [[Tony Blair]], politicus
  
* [[Tony Blair]], politicus
 
* [[Billy Boyd]], acteur
  
* [[Billy Boyd]], acteur
Regel 254: Regel 271:
 
* [[James McAvoy]], acteur
  
* [[James McAvoy]], acteur
 
* [[Ally McCoist]], voormalig profvoetballer
  
* [[Ally McCoist]], voormalig profvoetballer
  +
| Kolom2=
 
* [[Ewan McGregor]], acteur
  
* [[Ewan McGregor]], acteur
 
* [[Colin McRae]], autocoureur
  
* [[Colin McRae]], autocoureur
 
* [[Derek Ogilvie]], medium
  
* [[Derek Ogilvie]], medium
 
* [[Gordon Ramsay]], topkok
  
* [[Gordon Ramsay]], topkok
−
* [[Adam Smith]], econoom uit de 18e eeuw en stichter van de 'moderne economie'
 +
* [[Adam Smith]], econoom
 
* [[Jackie Stewart]], Formule 1-coureur
  
* [[Jackie Stewart]], Formule 1-coureur
 
* [[Rod Stewart]], (Schots/Engels) rockzanger
  
* [[Rod Stewart]], (Schots/Engels) rockzanger
Regel 266: Regel 284:
 
* [[William Wallace]], strijder tegen de Engelse overheersing
  
* [[William Wallace]], strijder tegen de Engelse overheersing
 
* [[Bon Scott]], [[Angus Young]], [[Malcolm Young]] ([[AC/DC]])
  
* [[Bon Scott]], [[Angus Young]], [[Malcolm Young]] ([[AC/DC]])
  +
}}
−  
  +
[[Dagobert Duck]] en [[McSmurf]] zijn twee fictieve personen die volgens de ontwikkelaars uit Schotland zouden komen.
−
=== Fictieve personen ===
  
−
* [[Dagobert Duck]] zou volgens [[Don Rosa]] uit Schotland komen.¨
  
−
* Ook [[McSmurf]] uit [[De Smurfen]] komt uit Schotland
  
   
 
== Fotogalerij ==
  
== Fotogalerij ==
 
<gallery>
  
<gallery>
 
Afbeelding:Europe location SCO.png|Locatie in Europa
  
Afbeelding:Europe location SCO.png|Locatie in Europa
−
Afbeelding:Schotland sateliet.jpg|Satelietfoto
 +
File:Scottish_Highlands.jpg|Satelietfoto
 
File:Satellite image of Great Britain and Northern Ireland in April 2002.jpg|Satelietfoto
  
File:Satellite image of Great Britain and Northern Ireland in April 2002.jpg|Satelietfoto
 
</gallery>
  
</gallery>
Regel 282: Regel 298:
   
 
{{Navigatie Verenigd Koninkrijk}}
  
{{Navigatie Verenigd Koninkrijk}}
−
{{Navigatie Landen Europa}}
  
   
 
[[Categorie:Schotland| ]]
  
[[Categorie:Schotland| ]]
 
[[Categorie:Bestuurlijke indeling van het Verenigd Koninkrijk]]
  
[[Categorie:Bestuurlijke indeling van het Verenigd Koninkrijk]]
  +
  +
[[en:Scotland]]
  +
[[es:Escocia]]
  +
[[fr:Écosse]]
  +
[[it:Scozia]]

Huidige versie van 17 aug 2024 om 19:15

Schotland
Scotland
Alba

Flag of Scotland.svgRoyal Arms of the Kingdom of Scotland.svg Scotland in the UK and Europe.svg

Hoofdstad Edinburgh
Aantal inwoners 5.062.011 (2013)
Oppervlakte 78.772 km²
Officiële talen Schots (Scots)
Schots-Gaelisch (Gàidhlig)
Engels (English)
Munteenheid Pond sterling
Regeringsvorm Constitutionele monarchie
Staatshoofd koning Charles III (sinds 2022)
Regeringsleider premier Humza Yousaf (sinds 2023)
Motto In My Defens God Me Defend
Volkslied Geen officiële
Portaal Portal.svg Verenigd Koninkrijk
Een topografische kaart van Schotland

Schotland (Engels en Schots: Scotland; Schots-Gaelisch: Alba) is één van de vier landen van het Verenigd Koninkrijk. De andere drie landen zijn Engeland, Wales en Noord-Ierland. De landen zijn niet onafhankelijk. Het Verenigd Koninkrijk wordt als één land gezien. De hoofdstad van Schotland is Edinburgh, maar de grootste stad is Glasgow.

De Schotten leefden al in het gebied voordat Schotland überhaupt bestond. Schotland was lange tijd een zelfstandig koninkrijk. In 1603 werd de Schotse koning ook koning van Engeland. Pas in 1707 werden Engeland en Schotland verenigd in één land. Schotland heeft sinds 1999 weer een eigen regering en een eigen parlement. In 2014 stemde Schotland over onafhankelijkheid, maar dit werd afgewezen. Vanwege de Brexit gaat er stemmen op voor een nieuw referendum.

Schotland heeft een eigen identiteit en cultuur. Het gebied staat bekend om de kilt, de doedelzak, het gerecht haggis, whisky en het monster van Loch Ness. De naam Schotland komt van Scoti, de naam die de Romeinen gebruikten om de Gaelische bevolking aan te duiden. Vanaf de elfde eeuw werd Scotia gebruikt. In de late Middeleeuwen kreeg het de naam die het nu heeft, Schotland dus.


Geschiedenis

Prehistorie

Een huis uit 3500 v.Chr.

Herhaalde ijstijden, die de gehele landmassa van het moderne Schotland bedekt, vernietigde alle sporen van menselijke bevolking die mogelijk bestonden voor het Mesolithicum. Er wordt verondersteld dat de eerste groep jagers-verzamelaars in Schotland is aangekomen zo'n 12 800 jaar geleden.

Groepen kolonisten begonnen met de eerste bouw van permanente (voor altijd of veel langere tijd) huizen zo'n 9 500 jaar geleden, de eerste dorpen ontstonden 6 000 jaar geleden. Het goed bewaard gebleven dorp Skara Brae dateert uit deze periode. Een gebrek aan bomen leidde tot bouwen met steen.

Oudheid

De Romeinen bezetten ook Schotland en zij zorgden ervoor dat het schrift in Schotland ontstond. Volgens de Romeinse geschiedschrijver Tacticus "wendden de Caledoniërs zich tot gewapend verzet op grote schaal".

De muur van Hadrianus

In 83-84 n.Chr. versloeg de Algemene Gnaeus Julius Agricola de Caledoniërs bij de Slag van Bergen Graupius. Tacitus schreef dat, voor de slag, de Caledonische leider, Calgacus, een spetterende toespraak gaf waarin hij zijn volk het "laatste van de gratis" noemde en beschuldigde de Romeinen van "het maken van de wereld een woestijn en noemen het vrede" (vrij vertaald).

Tussen 117 en 138 n.Chr. werd de muur van Hadrianus gebouwd. Dit was een muur tussen Schotland en Engeland en was bedoeld om de Schotten uit Engeland te houden. Later begonnen de Romeinen met het onderwerpen van de Schotten aan het christendom.

Middeleeuwen

Stirling Castle

Het koninkrijk van de Picten (gevestigd in Fortriu in de 6e eeuw) was de staat die uiteindelijk bekend zou staan als "Alba" of "Schotland". De ontwikkeling van het land verliep volgens het historisch model als natuurlijke reactie op het Romeinse imperialisme. Schotland in de 8e eeuw was, volgens Bede, hetzelfde onder het bewind van Alexander I (1107–1124). Echter, in de tiende eeuw, werd het Pictische koninkrijk gedomineerd door wat we nu "Gallische cultuur" noemen.

Vanuit een basis van het grondgebied in het oosten van Schotland, ten noorden van de rivier de Forth en ten zuiden van de rivier de Oykel, kreeg het koninkrijk de controle over de landen die ten noorden en het zuiden lagen. In de 12e eeuw had de koningen van Alba naar hun grondgebied het Engels-sprekende land in het zuidoosten toegevoegd en bereikte de heerschappij een toppunt. Tegen het einde van de 13e eeuw had het koninkrijk ongeveer de moderne grenzen.

De Schotse koning Robert II

De oorzaak van deze veranderingen was David I en zijn zogenoemde "Davidian revolution". Het feodalisme en de eerste steden erkend voor de wet. De dood van Alexander III van Schotland in maart 1286, gevolg door de dood van zijn kleindochter Margaretha I van Schotland, brak de eeuwenoude lijn van Schotse troonopvolging. Eduard I van Engeland werd gevraagd om te bemiddelen tussen de mensen die aanspraak hadden op de troon. John Balliol werd op 17 november 1292 uitgeroepen tot koning. In 1294 vroeg Eduard John om hem te helpen in zijn oorlog tegen de Fransen, maar in de plaats daarvan sloot Schotland een verdrag op 23 oktober 1295. Er werd oorlog gevoerd en John werd afgezet. Edward nam zelf de leiding over.

De aard van de strijd veranderde toen Robert I van Schotland zijn rivaal John op 10 februari 1306 doodde. Minder dan zeven weken later werd hij gekroond tot nieuwe koning van Schotland. Robert streed 20 jaar voor de onafhankelijkheid van de Schotse koning te herstellen. Het leek erop dat ze gingen verliezen, beginnend met het door de Normandiërs ingenomen gedeelte van Schotland terug te veroveren. Dankzij de Slag om Bannoukburn in 1314 bleek dat de Schotten de controle over hun rijk terug hadden gewonnen. In 1315 werd Edward Bruce tot koning van Ierland gekroond na een mislukte invasie van Schotland gericht op het versterken van Schotland tegen Engeland. In 1320 verscheen 's werelds eerste gedocumeteerde verklaring van onafhankelijkheid, die de steun won van Paus Johannes XXII, die leidde tot de wettelijke erkening van de Schotse onafhankelijkheid.

Toch duurde de oorlog met Engeland tot tientallen jaren na Bruces dood. De Bruce-generatie was succesvol, maar David II had geen erfgenaam en zijn halve neef Robert II mocht op de troon. Hierdoor ontstond de Stewart-dynastie. Zij regeerden voor de rest van de Middeleeuwen over Schotland. Deze periode was een hoogtepunt van de Frans-Schotse alliantie. De Schotse Garde - la Garde Ecossaise - werd in 1418 opgericht door Karel VII van Frankrijk. Ze vochten met Jeanne d'Arc tegen Engeland tijdens de Honderdjarige Oorlog.

Renaissance

Koning Jacobus VII

In 1502 ondertekende Jacobus IV van Schotland het contract van Altijddurende Vrede met Hendrik VII van Engeland. Hij trouwde ook met Henry's dochter, Margaret Tudor. Een decennium later maakte Jacobus de noodlottige beslissing om Engeland binnen te vallen ter ondersteuning van Frankrijk.

In 1603 werd Jacobus VI van Schotland erfde het koninkrijk van Engeland en Ierland. Hij vertrok vanuit Edinburgh naar Londen. Met uitzondering van een korte periode bleef Schotland een aparte staat. De Glorious Revolution van 1688 tot 1689 wierp Jacobus omver ten voordele van Willem III en Maria II. Eind jaren 1690 was er ook nog eens een hongersnood. Tijdens deze periode verminderde het aantal inwoners van Schotland met 20%.

In 1698 probeerden de Schotten een kolonie te vestigen op de Landengte van Panama. Bijna elke Schotse landeigenaar die er het geld voor had zou geïnvesteerd hebben in de Darien-regeling. Hierdoor gingen de landeigenaren failliet (geen geld meer hebben). Het faillissement van deze edelen, samen met de dreiging van een Engelse invasie, hebben een leidende rol (dat ze de belangrijkste oorzaak waren) gespeeld voor een unie met Engeland.

Op 22 juli 1706 werd het Act of Union overeengekomen tussen de vertegenwoordigers van het Schotse en Engelse parlement. Het volgende jaar werden er twee verdragen doorgegeven door beide parlementen. Het officiële (echte, vastgelegde) bestaan van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië was op 1 mei 1707.

Achttiende en negentiende eeuw

Adam Smith, één van de belangrijkste denkers van de Schotse verlichting.

De handel bloeide open, vooral met het koloniale Amerika. Tot aan de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog in 1776 was Glasgow 's werelds de eerste 'poort' tot tabak. Het verschil tussen de rijkdom van de koopman-klassen van de Schotse Laaglanden en de oude clans van het Schotse Hoogland groeide, en versterkten eeuwen van verdeeldheid. De Schotse verlichting en de Industriële Revolutie maakten van Schotland een intellectuele, commerciële en industriële powerhuis - Voltaire zei hierover zelf het volgende: "We look to Scotland for all our ideas of civilisation." (We kijken naar Schotland voor al onze ideeën van de beschaving.).

In de 19e eeuw kochten veel Engelsen landgoederen in Schotland om te jagen. Ook organiseerde de Britse ondernemer Thomas Cook reizen naar Schotland. Er werden daarnaast ook spoorwegen aangelegd. Ook scheurde de Schotse kerk zich van de Anglicaanse Kerk.

Sinds 1900

Tijdens de Eerste Wereldoorlog leefde het nationale gevoel van Schotland weer op. Veel mannen vochten voor het Britse leger in de oorlog. In de jaren 30 was er een massale werkloosheid in Schotland als gevolg van de wereldwijde economische crisis. De werkloosheid bleef tot na de Tweede Wereldoorlog erg hoog.

In 1999 werd het Schots parlement na 300 jaar weer opgericht. De Britse overheid droeg bepaalde taken over naar Schotland. Over de jaren heen zijn dit steeds meer taken geworden. In 2014 werd er een referendum gehouden voor een onafhankelijk Schotland. 55% van de Schotten was tegen de onafhankelijkheid. Eén van de belangrijkste redenen was dat veel Schotten vreesden dat ze niet meer bij de Europese Unie hoorden. In Schotland is men juist erg voor de EU en profiteert ook van subsidies. In 2016 werd echter bekend dat het Verenigd Koninkrijk uit de EU wilde stappen. Hierdoor gaan er stemmen op voor een nieuw referendum.

Geografie

Een stukje berglandschap van Schotland.
Loch Ness

Schotland heeft een oppervlakte van 78.772 km². Dat is iets groter dan de Benelux. Dat zijn gemiddeld 65 mensen per vierkante kilometer. Schotland kun je indelen in 3 geografische gebieden: in het noorden de (bergachtige) Schotse Hooglanden, de laaggelegen Central Belt ten zuiden van de Hooglanden (hier wonen ook de meeste mensen), en in het zuiden de heuvelachtige Southern uplands. Schotland heeft één landgrens, namelijk die met Engeland en is 96 kilometer lang. Ten westen van Schotland ligt de Atlantische Oceaan en in het oosten de Noordzee. De kustlijn van Schotland is wel 9911 kilometer lang en als je de eilanden zou meerekenen kom je op 16.490 km!

Gebergten

Het hoogste punt van Schotland (en ook van heel Groot-Brittannië) is Ben Nevis (1344 meter) in de Schotse Hooglanden. Verder heb je ook nog 284 munro's. Dat zijn Schotse bergen of heuvels die hoger zijn dan 915 meter. Je hebt de volgende gebergten in Schotland:

Wateren

In Schotland heb je heel veel zoetwatermeren, de zogenaamde lochs. De grootste meren zijn:

Hiernaast zijn er ook nog honderden rivieren en beken. De langste zijn de Tay (193 km), de Spey (172 km) en de Clyde (171 km).

Eilanden

Coll, een eilandje van de Binnen-Hebriden.

Schotland heeft ongeveer 790 eilanden. De meeste liggen voor de noord- of westkust. Er zijn 3 eilandengroepen: de Shetlandeilanden (ten noordoosten van het vasteland van Schotland), de Orkneyeilanden (ook ten noordoosten van Schotland) en de Hebriden (ten westen van Schotland). De Hebriden kun je onderverdelen in de Binnen- en Buiten-Hebriden. De Shetlandeilanden en de Orkneyeilanden worden samen ook wel de Noordelijke Eilanden genoemd. Lewis and Harris is met 2225 km² het grootste Schotse eiland.

Klimaat

De kust van Schotland

Het klimaat in Schotland wordt beïnvloed door de bergen en de Atlantische Oceaan. In de winter is het in de lagere gebieden vrij zacht. In de hoogvlaktes, bergen en aan de noordelijke kust is het kouder. Daar ligt dan de gemiddelde temperatuur tussen de 3 en 5 °C. In de hoge bergen ligt dan maandenlang sneeuw. De zomers zijn erg koel, de gemiddelde temperatuur is juli ligt tussen de 13 en 15 °C. 's Middags komt de temperatuur wel tot de 20 graden. Het wordt zelden warmer dan 24 °C. Mei en juni hebben gemiddeld de meeste zonuren, 6 uur. De meeste regen valt in de westelijk gelegen bergen. Er valt gemiddeld 2500 mm regen per jaar. Juli tot en met november zijn de natste maanden. Schotland heeft veel last van wind. Heel soms worden er windkrachten gemeten die overeenkomen met een orkaan. Verder heb je veel mist in de Schotse Hooggebergten. Het kan in de winter dagenlang mistig en donker zijn met motregen. Dit zorgt ook voor de kenmerkende foto's van de Schotse Hooggebergten.

Steden

10 grootste Schotse steden

University of Glasgow Gilbert Scott Building - Feb 2008.jpg
Glasgow
Union Terrace Gardens.jpg
Aberdeen

 Nummer Stad Inwoners

Edinburgh Cockburn St dsc06789.jpg
Edinburgh
DundeeOverBridge.JPG
Dundee

1 Glasgow 580.690
2 Edinburgh 463.510
3 Aberdeen 183.467
4 Dundee 175.000
5 Paisley 74.048
6 East Kilbride 73.796
7 Livingston 63.100
8 Inverness 46.110
9 Hamilton 49.267
10 Cumbernauld 49.541

Enkele andere plaatsen:

Bevolking

Bevolkingsgroepen

Schotse personen worden op televisie en film vaak op deze manier uitgebeeld. Het gaat echter om een stereotype. Er zullen heel weinig Schotten zijn die dit elke da dragen.

Schotland heeft zo'n 5,5 miljoen inwoners. De meeste inwoners van Schotland wonen in het zuiden, waar de grote steden ook liggen. 80% van de bevolking woont in de zogeheten Laaglanden. De inwoners van Schotland worden Schotten genoemd. Ongeveer 83% van de Schotten is ook in Schotland geboren. In Schotland zijn er grote groepen inwoners uit Noord-Ierland en Engeland. De grootste immigrantengroep zijn echter de Polen. Overigens komen er ook veel inwoners uit India en China; zij zijn de snelst groeiende groepen. De Schotten zijn over het algemeen erg trots op Schotland. 62% van de bevolking ziet zich als enkel Schots, 18% als Schots én Brits, 8% als enkel Brits en 4% heeft een andere nationaliteit.

Buiten Schotland is erg nog een grote Schotse bevolkingsgroep in Ierland, de Verenigde Staten en Canada.

Taal

Het percentage dat Schots (blauw) en Schots-Gaelisch (groen) spreekt.

Schotland heeft drie officiële talen, namelijk het Engels, het Schots en het Schots-Gaelisch. De laatste twee zijn twee verschillende talen en moeten niet met elkaar verward worden. Het Schots-Gaelisch is een Keltische taal en daarmee verwant aan het Iers en Welsh. Het Schots is een soort van tussentaal tussen het Schots-Gaelisch en het Engels. Het Schots wordt 23% van de bevolking gesproken, terwijl het Schots-Gaelisch door amper 1 procent van de bevolking gesproken wordt. Het Schots wordt vooral in het noordoosten en bij de grote steden gesproken, terwijl het Schots-Gaelisch vooral in het noordwesten gesproken wordt. De Schotse overheid heeft maatregelen genomen om beide talen te beschermen tegen uitsterven.

Vroeger werd op het Shetland-eilanden de taal Norn gesproken, maar deze is al enkele eeuwen uitgestorven. Immigrantentalen in Schotland zijn onder meer het Urdu, het Punjabi, het Kantonees, het Mandarijn en het Pools. De meest gesproken vreemde talen zijn Frans, Duits, Italiaans en Spaans.

Religie

Het grootste gedeelte van de Schotse bevolking hangt het christendom aan met zo'n 54%. De meeste christenen (32%) hangen de Church of Scotland aan; een afdeling van de Anglicaanse Kerk. Vroeger was Schotland rooms-katholiek, tegenwoordig wordt deze kerk met nog maar 15% vertegenwoordigt. Vooral op de zuidelijke Hebriden is nog een grote katholieke gemeenschap. 37% van de bevolking hangt geen religie aan.

In Schotland zijn ook kleinere geloven, zoals de islam, het hindoeïsme, het boeddhisme, het sikhisme en het jodendom.

Cultuur

Symbolen

Flag of Scotland.svg
Royal Arms of the Kingdom of Scotland.svg

De vlag van Schotland wordt ook wel Saltire of Saint Andrew's Cross genoemd. Het bestaat uit een wit Andreaskruis op een blauw oppervlak. Het is doorheen de geschiedenis niet altijd dezelfde kleur blauw geweest, variërend van licht hemelsblauw tot donker marineblauw. ook de hoogte-breedteverhouding is niet vastgelegd, maar meestal wordt gekozen voor 1:2, 2:3, 3:5 of 4:5. De benen van het kruis moeten een vijfde van de breedte van de vlag innemen. Behalve deze vlag wordt ook de Lion Rampant vaak als tweede, weliswaar onofficiële, nationale vlag beschouwd. Het wapen van Schotland bestaat uit een klimmende leeuw van keel, met azuren nagels en een azuren tong, op een veld van goud met een dubbel- en tegengebloemde smalle binnenzoom.

Een ander symbool voor Schotland is de distel. De distel werd gebruikt door de Schotse koningen en is nog steeds een symbool voor Schotland. Een ander symbool is de Stone of Scone. Dit was de kroningsteen waarop de Schotse koningen gekroond werden. Hij staat symbool voor de Schotse onafhankelijkheid. In 1296 werd de steen echter door de Engelse koning overgebracht naar Westminster Abbey in Londen. Pas 700 jaar later in 1996 keerde de steen terug naar Schotland. Het merkwaardigste symbool van Schotland is waarschijnlijk de eenhoorn. De eenhoorn is een mythisch wezen, dat volgens de legende een leeuw kan doden. Aangezien het wapen van Engeland een leeuw is, koos Schotland voor een eenhoorn. De eenhoorn staat op het Britse wapen naast de leeuw, maar de Schotse versie van dat wapen bevat enkel twee eenhoorns.

Literatuur

De doedelzak is een traditioneel instrument

Schotland heeft enkele belangrijke en bekende schrijver gehad. De belangrijkste Schotse filosoof is waarschijnlijk Adam Smith. In zijn boek The Wealth of Nations (1776) beschreef hij een economische gedachte, die nog tweehonderd jaar belangrijk zou blijven. Smith wordt ook wel de vader van de economie en het kapitalisme genoemd. Een andere belangrijke Schotse schrijver is Walter Scott, die onder meer de Waverly-serie en Ivanhoe schreef. Scott wordt gezien als de vader van de historische roman, die later vele andere schrijvers in Europa inspireerde.

Internationaal heeft Schotland enkele bekende schrijvers gekend. Voorbeelden zijn Robert Louis Stevenson (Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde), Arthur Conan Doyle (schreef boeken over Sherlock Homes), J. M. Barrie (Peter Pan) en George MacDonald (The Princess and the Goblin). Hugh MacDiarmid zette zich in om de Schotse taal weer tot leven te brengen.

Muziek

Internationaal staat Schotland bekend om zijn traditionele muziek. De doedelzak wordt vaak in verband gebracht met Schotland. Dit is een blaasinstrument met verschillende pijpen. Overigens wordt de accordeon, de harp en de viool ook veel gebruikt in Schotse volksmuziek. Schotse volksmuziek is in Schotland erg populair en wordt bij veel (traditionele) evenementen gedraaid.

David Bowie is waarschijnlijk de bekendste artiest uit Schotland. Hoewel Bowie in Engeland is geboren, woonde hij een groot deel van zijn leven in Edinburgh. Bowie werd populair in de jaren 70 en 80 en is één icoon in de Britse muziek. Andere bekende Schotse muzikanten zijn dj Calvin Harris en de band AC/DC.

Schotse keuken

Haggis

De Schotse keuken is combinatie van Engelse en Europese gerechten. Het bekendste Schotse gerecht is haggis. Dit is een gevulde schapenmaag, dat met koolraap en aardappelpuree geserveerd wordt. Whisky wordt gezien als de nationale drank van Schotland.

Schotland heeft een grote variëteit aan gerechten. Dundee cake staat bekend om de amandelen aan de bovenkant en wordt traditioneel in de high tea gebruikt. Qua vis zijn gerookte zalm en kippers populair. Black pudding en chicken tikka masala worden ook in verband gebracht met de Schotse keuken.

Media

Schotland heeft zijn eigen afdeling van de BBC. De BBC heeft zowel een Engelstalige als een Schotstalige afdeling in Schotland. Daarnaast heeft Schotland geen eigen televisie- of radiozenders, deze worden gedeeld met de rest van het VK. Wel zijn er op lokaal niveau enkele radio- en televisiezenders. Televisieseries zoals Shetland, Hope Springs en Waterloo Road zijn Schotse producties.

Er zijn vier grote kranten in Schotland, namelijk Daily Record, The Scotsman, The Herald en The National. Deze kranten zijn door heel Schotland te vinden. Grote Britse kranten hebben vaak ook een Schotse editie. Daarnaast zijn er nog 700 tijdschriften in Schotland.

Sport

Eén van de sporten op de Highland games is het werpen van een kogel aan een ring.

Schotland heeft in veel internationale sportcompetities een eigen team, zoals bij het Europees kampioenschap voetbal. Een uitzondering zijn de Olympische Spelen, waarin er een gezamenlijk Brits team is. Ook in de atletiek is er een gezamenlijk Brits team. Schotland, Wales en Ierland spelen samen in de Celtic Cup.

Vaak wordt Schotland het thuisland van golf genoemd. In Schotland zijn ook veel parcours voor golf. Andere populaire sporten in Schotland zijn rugby, cricket en voetbal. Ook curling en shinty worden veel in Schotland beoefend. De Highland games zijn het bekendste Schotse sportevenement. Hierbij worden er traditionele Schotse sporten uitgevoerd in traditionele Schotse kleding.

Politiek

Staatsinrichting

Het Schots Parlement vergadert in de wijk Holyrood in Edinburgh.

Schotland heeft net als Noord-Ierland en Wales een eigen regering, een eigen parlement en eigen wetten. De Britse regering heeft zelfs meer zaken overgedragen aan Schotland dan aan de andere twee landen. Een bepaalde aantal zetels in het Brits parlement is altijd weggelegd voor Schotland. Het Schots parlement is in 1999 (weer) opgericht na een referendum. Het Schots Parlement bestaat uit 129 zetels. De meerderheid hiervan is in handen van de Scottish National Party (SNP). Dit is een sociaaldemocratische partij, die Schotland onafhankelijk wil maken van het Verenigd Koninkrijk. Ook de Scottish Green Party (SGP), de Schotse groene partij, wil dit. De Labour Party, de Conservative Party en Liberal Democrats hebben alle ook zetels in het Schots parlement.

De minister-president van Schotland is Humza Yousaf. Schotland mag veel dingen voor zichzelf bepalen, zoals de gezondheidszorg, onderwijs, economie, verkeer (behalve de spoorwegen en wetgeving), justitie, politie, brandweer, milieu, cultuur, natuur en landbouw. Schotland echter geen wetten maken over immigratie, buitenlandse zaken, defensie (leger), de grondwet, energie en de gemeenschappelijke markt.

Schotse onafhankelijkheid?

De Britse oud-premier Boris Johnson (links) was tegen de Schotse onafhankelijkheid, terwijl de Schotse oud-premier Nicola Sturgeon (rechts) juist vóór de onafhankelijkheid was.

Al sinds de jaren 70 gaan er stemmen op voor een onafhankelijk Schotland. De laatste jaren is Schotland verdeeld over de vraag om onafhankelijkheid. Zo'n 50% wil onafhankelijkheid, terwijl de andere 50% dit niet wil. In 2014 was er een referendum voor een onafhankelijk Schotland, wat nipt werd afgewezen. De voornaamste reden was dat Schotland dan in de Europese Unie (EU) kon blijven. Echter, twee jaar later besloot het Verenigd Koninkrijk uit de EU te stappen. Vele voorstanders van de Schotse onafhankelijkheid vinden dit oneerlijk en vechten sindsdien voor een nieuwe referendum.

De reden waarom zoveel Schotten voor onafhankelijkheid zijn, heeft voornamelijk met het gas in de Noordzee te maken. De meeste gasvelden in het VK liggen in Schotse Noordzee, maar zijn inkomsten voor de Britse staat. Andere redenen hebben met de nationale identiteit en het herintreden in de Europese Unie te maken. Schotland is in tegenstelling tot de rest van het VK juist erg pro-Europees.

Tegenstanders vinden echter dat een Schotse staat zou mislukken. Het blijven in het Verenigd Koninkrijk zou zorgen voor stabiliteit. Ook zou de handel met het Verenigd Koninkrijk moeilijker worden en zou de munteenheid gewisseld moeten worden. Tegenstanders vinden dit niet alleen veel gedoe, maar betwijfelen of Schotland hier ook echt beter van zou worden.

Bestuurlijke indeling

Schotland is sinds 1996 verdeeld in 32 raadsgebieden. Dit zijn:

  1. Inverclyde
  2. Renfrewshire
  3. West Dunbartonshire
  4. East Dunbartonshire
  5. Glasgow
  6. East Renfrewshire
  7. North Lanarkshire
  8. Falkirk
  9. West Lothian
  10. Edinburgh
  11. Midlothian
  12. East Lothian
  13. Clackmannanshire
  14. Fife
  15. Dundee
  16. Angus
  1. Aberdeenshire
  2. Aberdeen
  3. Moray
  4. Highland
  5. Buiten-Hebriden
  6. Argyll and Bute
  7. Perth and Kinross
  8. Stirling
  9. North Ayrshire
  10. East Ayrshire
  11. South Ayrshire
  12. Dumfries and Galloway
  13. South Lanarkshire
  14. Scottish Borders
  15. Orkneyeilanden
  16. Shetlandeilanden
ScotlandLabelled.png

Economie

Schotland heeft vele stokerijen voor whisky

Schotland heeft een moderne economie met een grote dienstensector. Net als in de rest van het VK betaald men in Schotland met de Britse pond, maar Schotland heeft een eigen afbeelding op de bankbiljetten. Slechts een klein deel van Schotland heeft land dat geschikt is voor landbouw. In Schotland is er daarom vooral veeteelt en de teelt van aardbeien en andere bessen. Schotland heeft echter wel een grote visserijsector. Vooral haring, krab, kreeft, zalm en schelvis worden veel gevangen. Qua industrie zijn vooral de scheepsbouw en de textielindustrie belangrijk.

Edinburgh is een belangrijke stad in de bankenwereld. Verschillende banken zitten in de stad gevestigd, zoals Bank of Scotland. Ook veel verzekeringsmaatschappijen zitten in de stad. In de Schotse wateren wordt veel olie en gas gevonden. 5% van de Schotse economie is gericht op het toerisme. Toeristen komen vooral voor de landelijke gebieden, historische monumenten en de bergen. 60% van de handel vindt plaats met de rest van het Verenigd Koninkrijk. 22% met de rest van de wereld, waarvan 18% met de Europese Unie. De belangrijkste Schotse exportproducten zijn whisky, textiel, aardolie en -gas, vis en groene energie.

Bekende Schotten


Dagobert Duck en McSmurf zijn twee fictieve personen die volgens de ontwikkelaars uit Schotland zouden komen.

Fotogalerij

  • Locatie in Europa

  • Satelietfoto

  • Satelietfoto

Bron


Flag of the United Kingdom.png Landen van het Verenigd Koninkrijk Flag of the United Kingdom.png
Vlag van Engeland Engeland · Vlag van Schotland Schotland · Vlag van Noord-Ierland Noord-Ierland · Vlag van Wales Wales
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Schotland&oldid=880365"