Jersey (eiland): verschil tussen versies

Versie van 26 jun 2015 18:48

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Jersey Jersey
Hoofdstad	Saint Helier
Aantal inwoners	107.800 (2019)
Oppervlakte	116 km²
Regeringsvorm	Brits Kroonbezit van Verenigd Koninkrijk
Koning	Charles III (sinds 2022)
Godsdienst	protestantisme en rooms-katholicisme
Taal	Engels (English) en Frans (français)
Munteenheid	Jerseypound (gelijk aan de Pond Sterling)
Volkslied	Island Home en God Save the King
Landcode	JEY
Portaal Verenigd Koninkrijk

Jersey is het bekendste en grootste eiland van de kanaaleilanden. Jersey ligt vlak voor de Franse kust, maar hoort bij het Verenigd Koninkrijk. De hoofdstad is Saint Helier. Hier woont maarliefst dertig procent van de bevolking van het eiland. In Saint Halier zit ook de regering. Er wordt betaald met de Jerseypond. Jersey heeft bijna 100.000 inwoners. Andere kanaaleilanden zijn Guernsey, Sark, Herm en Alderney.

Jersey hoort ook samen met Guernsey en Man bij het Brits Kroonbezit. Dit zijn een aantal eilanden rond om het Verenigd Koninkrijk, die niet helemaal worden bestuurd door het Verenigd Koninkrijk, maar ook niet echt onafhankelijk zijn. Hierdoor worden ook de onbewoonde eilanden Minquiers, Écréhous en Les Pierres de Lecq door Jersey bestuurd.

Hoewel het Verenigd Koninkrijk bij de Europese Unie hoort, hoort Jersey hier niet bij.

Naam

Waar Jersey precies vandaan komt weten we niet zeker. Wel zijn een hoop ideeën over. De naam Jersey zou oorspronkelijk uit een andere taal komen volgens sommigen. Hierbij wordt vaak gedacht aan het Latijn, Oudnoors of het Gallisch. Het stukje "ey" van de naam, wat je vindt bij veel andere Kanaaleilanden, komt uit het Oudnoors. Dit betekend "ei" of "eiland".

In het Nederlands wordt tegenwoordig de naam Jersey, precies zo geschreven als in het Engels. Vroeger was dit wel even anders, want rond 1650 stond het bekend als Jarzee of Jarsey.

Geschiedenis

Jersey wordt al heel lang bewoond. De oudste vondst is ongeveer 35.000 jaar geleden gebouwd. Maar is die tijd zat Jersey nog gewoon vast aan het vaste land. Pas 8000 jaar geleden werd Jersey een eiland door de slijtage (erosie) aan het land door het water van de zee. Hiervoor was het zeespiegel namelijk veel lager door de ijstijd. Of Jersey bij het Romeinse Rijk heeft gehoord is niet zeker. Tot nu toe zijn er geen resten gevonden uit die tijd en ook is er weinig over bekend. Het zou aan de andere kant wel kunnen dat Jersey bij het Romeinse Rijk heet gehoord, aangezien het vaste land (Bretagne) er wel toe heeft gehoord. Waar we nog minder over weten zijn de middeleeuwen. Voor de 11de eeuw werd zijn er namelijk geen geschreven bronnen (brieven, boeken, ect.). Wel weten we dat Sint Helerus naar het eiland kwam. Hij verspreidde het christendom op het eiland. Ook waren er Keltische heiligen actief op Jersey. Bekende hiervan zijn Samson en Branwaldr. In 803 zond Karel de Grote mensen naar het eiland om het te besturen. Tot 993 waren de eilanden met Engeland verbonden. Willem van Normandië maakte hier een einde aan. Hij veroverde de eilanden en voegde ze bij zijn rijk. In 1066 versloeg de Engelse koning Willem II de Noormannen, kreeg de eilanden en werd koning van Engeland. Toch bestuurde hij de eilanden apart.

Vroeger hoorde Jersey, net als de andere Kanaaleilanden, bij het graafschap van Normandië. In 1204 veroverde de Franse koning Filip August de eilanden en ze werden zijn persoonlijke bezit. Hierna werden Jersey, en ook de andere Kanaaleilanden, een belangrijk discussiepunt voor Frankrijk en Engeland. Allebei waren de landen er van overtuigt dat ze bij hun hoorden. Frankrijk vond dit omdat ze vroeger bij Normandië hoorden en dat hoorde immers ook bij Frankrijk. Engeland vond weer dat de eilanden bij hun hoorden omdat het ze immers door het land veroverd waren. In 1338 en 1339 werd Jersey aangevallen door Frankrijk vanwege de Honderdjarige Oorlog. Vanaf 1380 is Jersey ook een paar jaar bezet geweest door de Fransen. Ook tussen 1461 en 1468, tijdens de Rozenoorlogen, was Jersey door Frankrijk bezet geweest. In de 16de eeuw werd het leven sober op Jersey. Veel mensen gingen gebreide kleiding, gordijnen, kleden, ect verkopen. Hierdoor kwam de landbouw van Jersey in gevaar. Het liep zo uit de hand dat er zelfs een wet kwam die bepaalde waar en wanneer iemand mocht breien. Rond Newfoundland werd de visserij populairder en veel schepen vanaf Jersey vertrokken naar Newfoundland om daar te vissen. Ook de Engelse Burgeroorlog was te merken op Jersey. De bevolking van Jersey was hierdoor in tweeën verdeeld, de ene groep koos voor het Engelse parlement en de andere groep stond aan de kant van de koning. Koning Karel II bezocht het eiland daarom twee keer. Als dank voor de steun van de koning, werd een Britse kolonie naar Jersey vernoemd. Deze kolonie kennen we tegenwoordig als de Amerikaanse staat New Jersey.

Aan het einde van de 17de eeuw vertrokken veel mensen vanuit Jersey naar Amerika en Canada. Ook Newfoundland werd opgebouwd door de emigranten vanuit Jersey. In de 18de eeuw waren er vaak spanningen tussen Groot-Brittannië en Frankrijk. Omdat er een kans bestond dat Jersey werd aangevallen door Frankrijk werden op het eiland dertig ronde torens gebouwd, waarmee in 1778 met de bouw ervan begonnen werd. Tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog werd Jersey twee keer aangevallen door Frankrijk. Op 6 januari 1781 werd Frankrijk opnieuw aangevallen door Frankrijk en de Fransen veroverden het eiland. De Engelsen wilde het eiland terugveroveren. Hierdoor ontstond een veldslag, de Slag om Jersey. Hierna was er een korte tijd vrede, maar toen kwam de Franse Revolutie en de oorlogen van Napoleon Bonaparte. In 1837 werd de Franse pond vervangen door de Jersey pond. Er werden wegen aangelegd. Deze waren eerst bedoeld voor het leger, maar ook was het handig voor de handel met Londen en Parijs. Ook kwam het toerisme op. Jersey werd groots is de bouw van schepen, aardappelen en melkkoeien.

Hierna werd volgde de Tweede Wereldoorlog, waar de Britten besloten om de Kanaaleilanden niet te beschermen. Hierop volgde de Bezetting van de Kanaaleilanden. Voorafgaand aan dit vertrokken 8000 inwoners naar het veilige Engeland. Zij steunden de Kanaaleilanden, en Jersey, onder andere in het parlement. 1200 eilanders werden gedeporteerd naar concentratiekampen in Duitsland en nog eens 300 naar andere concentratiekampen. 20 mensen overleden en veel Russen, die door de Duitsers waren meegenomen, moesten werken op het eiland. In de winter van 1944-1945 werden de bewoners uitgehongerd, omdat Normandië bevrijd was, maar de Kanaaleilanden nog lang niet. Het Rode Kruis zorgde ervoor dat de inwoners toch voedsel, zeep en andere producten kregen. Op 9 mei 1945 werd Jersey uiteindelijk bevrijd. In 1945 kwamen er weer meer toeristen naar het eiland en tot 1990 was er zelfs een hoogtepunt. Vanaf 1960 klom de economie weer op en tegenwoordig is Jersey een geliefde locatie om te wonen.

Geografie

Bevolking

Politiek

Onderwijs

Economie

Fotogalerij

Jersey lokatie.png

Locatie van Jersey

Vlag en wapen

Flag of Jersey.gif

Vlag van Jersey
Jersey wapen.png

Wapen van Jersey

Externe link

CIA worldfactbook

Kanaaleilanden

Bewoond:	Alderney · Brecqhou · Guernsey · Herm · Jethou · Jersey · Sark
Onbewoond:	Burhou · Caquorobert · Casquets · Crevichon · Écréhous · Grande Amfroque · Les Dirouilles · Les Houmets · Les Pierres de Lecq · Lihou · Minquiers · Ortac · Renonquet
Onderdeel van Frankrijk:	Chausey-eilanden

	Het Brits Kroonbezit
Guernsey · Jersey · Man

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

@@ Regel 13: / Regel 13: @@
 ==Geschiedenis==
-Jersey wordt al heel lang bewoond. De oudste vondst is ongeveer 35.000 jaar geleden gebouwd. Maar is die tijd zat Jersey nog gewoon vast aan het vaste land. Pas 8000 jaar geleden werd Jersey een eiland door de slijtage ([[erosie]]) aan het land door het water van de zee. Hiervoor was het zeespiegel namelijk veel lager door de [[ijstijd]]. Of Jersey bij het [[Romeinse Rijk]] heeft gehoord is niet zeker. Tot nu toe zijn er geen resten gevonden uit die tijd en ook is er weinig over bekend. Het zou aan de andere kant wel kunnen dat Jersey bij het Romeinse Rijk heet gehoord, aangezien het vaste land ([[Bretagne]]) er wel toe heeft gehoord.
+Jersey wordt al heel lang bewoond. De oudste vondst is ongeveer 35.000 jaar geleden gebouwd. Maar is die tijd zat Jersey nog gewoon vast aan het vaste land. Pas 8000 jaar geleden werd Jersey een eiland door de slijtage ([[erosie]]) aan het land door het water van de zee. Hiervoor was het zeespiegel namelijk veel lager door de [[ijstijd]]. Of Jersey bij het [[Romeinse Rijk]] heeft gehoord is niet zeker. Tot nu toe zijn er geen resten gevonden uit die tijd en ook is er weinig over bekend. Het zou aan de andere kant wel kunnen dat Jersey bij het Romeinse Rijk heet gehoord, aangezien het vaste land ([[Bretagne]]) er wel toe heeft gehoord. Waar we nog minder over weten zijn de [[middeleeuwen]]. Voor de 11de eeuw werd zijn er namelijk geen geschreven bronnen (brieven, boeken, ect.). Wel weten we dat Sint Helerus naar het eiland kwam. Hij verspreidde het [[christendom]] op het eiland. Ook waren er [[Kelten|Keltische]] heiligen actief op Jersey. Bekende hiervan zijn Samson en Branwaldr. In 803 zond [[Karel de Grote]] mensen naar het eiland om het te besturen. Tot 993 waren de eilanden met Engeland verbonden. [[Willem van Normandië]] maakte hier een einde aan. Hij veroverde de eilanden en voegde ze bij zijn rijk. In 1066 versloeg de Engelse koning [[Willem II van Engeland|Willem II]] de Noormannen, kreeg de eilanden en werd koning van Engeland. Toch bestuurde hij de eilanden apart.
+Vroeger hoorde Jersey, net als de andere Kanaaleilanden, bij het graafschap van [[Normandië]]. In 1204 veroverde de Franse [[Filip August van Frankrijk|koning Filip August]] de eilanden en ze werden zijn persoonlijke bezit. Hierna werden Jersey, en ook de andere Kanaaleilanden, een belangrijk discussiepunt voor Frankrijk en Engeland. Allebei waren de landen er van overtuigt dat ze bij hun hoorden. Frankrijk vond dit omdat ze vroeger bij Normandië hoorden en dat hoorde immers ook bij Frankrijk. Engeland vond weer dat de eilanden bij hun hoorden omdat het ze immers door het land veroverd waren. In 1338 en 1339 werd Jersey aangevallen door Frankrijk vanwege de [[Honderdjarige Oorlog]]. Vanaf 1380 is Jersey ook een paar jaar bezet geweest door de Fransen. Ook tussen 1461 en 1468, tijdens de [[Rozenoorlogen]], was Jersey door Frankrijk bezet geweest. In de 16de eeuw werd het leven sober op Jersey. Veel mensen gingen gebreide kleiding, gordijnen, kleden, ect verkopen. Hierdoor kwam de landbouw van Jersey in gevaar. Het liep zo uit de hand dat er zelfs een wet kwam die bepaalde waar en wanneer iemand mocht breien. Rond [[Newfoundland]] werd de visserij populairder en veel schepen vanaf Jersey vertrokken naar Newfoundland om daar te vissen. Ook de [[Engelse Burgeroorlog]] was te merken op Jersey. De bevolking van Jersey was hierdoor in tweeën verdeeld, de ene groep koos voor het Engelse parlement en de andere groep stond aan de kant van de koning. [[Karel II van Engeland|Koning Karel II]] bezocht het eiland daarom twee keer. Als dank voor de steun van de koning, werd een Britse kolonie naar Jersey vernoemd. Deze kolonie kennen we tegenwoordig als de Amerikaanse staat [[New Jersey]].
-Waar we nog minder over weten zijn de [[middeleeuwen]]. Voor de 11de eeuw werd zijn er namelijk geen geschreven bronnen (brieven, boeken, ect.). Wel weten we dat Sint Helerus naar het eiland kwam. Hij verspreidde het [[christendom]] op het eiland. Ook waren er [[Kelten|Keltische]] heiligen actief op Jersey. Bekende hiervan zijn Samson en Branwaldr. In 803 zond [[Karel de Grote]] mensen naar het eiland om het te besturen. Tot 993 waren de eilanden met Engeland verbonden. [[Willem van Normandië]] maakte hier een einde aan. Hij veroverde de eilanden en voegde ze bij zijn rijk. In 1066 versloeg de Engelse koning [[Willem II van Engeland|Willem II]] de Noormannen, kreeg de eilanden en werd koning van Engeland. Toch bestuurde hij de eilanden apart.
+Aan het einde van de 17de eeuw vertrokken veel mensen vanuit Jersey naar Amerika en Canada. Ook Newfoundland werd opgebouwd door de emigranten vanuit Jersey. In de 18de eeuw waren er vaak spanningen tussen Groot-Brittannië en Frankrijk. Omdat er een kans bestond dat Jersey werd aangevallen door Frankrijk werden op het eiland dertig ronde torens gebouwd, waarmee in 1778 met de bouw ervan begonnen werd. Tijdens de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] werd Jersey twee keer aangevallen door Frankrijk. Op 6 januari 1781 werd Frankrijk opnieuw aangevallen door Frankrijk en de Fransen veroverden het eiland. De Engelsen wilde het eiland terugveroveren. Hierdoor ontstond een veldslag, de [[Slag om Jersey]]. Hierna was er een korte tijd vrede, maar toen kwam de [[Franse Revolutie]] en de oorlogen van [[Napoleon Bonaparte]]. In 1837 werd de Franse pond vervangen door de [[Jersey pond]]. Er werden wegen aangelegd. Deze waren eerst bedoeld voor het leger, maar ook was het handig voor de handel met Londen en Parijs. Ook kwam het [[toerisme]] op. Jersey werd groots is de bouw van schepen, aardappelen en melkkoeien.
-Vroeger hoorde Jersey, net als de andere Kanaaleilanden, bij het graafschap van [[Normandië]]. In 1204 veroverde de Franse [[Filip August van Frankrijk|koning Filip August]] de eilanden en ze werden zijn persoonlijke bezit. Hierna werden Jersey, en ook de andere Kanaaleilanden, een belangrijk discussiepunt voor Frankrijk en Engeland. Allebei waren de landen er van overtuigt dat ze bij hun hoorden. Frankrijk vond dit omdat ze vroeger bij Normandië hoorden en dat hoorde immers ook bij Frankrijk. Engeland vond weer dat de eilanden bij hun hoorden omdat het ze immers door het land veroverd waren. In 1338 en 1339 werd Jersey aangevallen door Frankrijk vanwege de [[Honderdjarige Oorlog]]. Vanaf 1380 is Jersey ook een paar jaar bezet geweest door de Fransen. Ook tussen 1461 en 1468, tijdens de [[Rozenoorlogen]], was Jersey door Frankrijk bezet geweest.
+Hierna werd volgde de [[Tweede Wereldoorlog]], waar de Britten besloten om de Kanaaleilanden niet te beschermen. Hierop volgde de [[Bezetting van de Kanaaleilanden]]. Voorafgaand aan dit vertrokken 8000 inwoners naar het veilige Engeland. Zij steunden de Kanaaleilanden, en Jersey, onder andere in het parlement. 1200 eilanders werden gedeporteerd naar concentratiekampen in Duitsland en nog eens 300 naar andere concentratiekampen. 20 mensen overleden en veel Russen, die door de Duitsers waren meegenomen, moesten werken op het eiland. In de winter van 1944-1945 werden de bewoners uitgehongerd, omdat Normandië bevrijd was, maar de Kanaaleilanden nog lang niet. Het [[Rode Kruis]] zorgde ervoor dat de inwoners toch voedsel, zeep en andere producten kregen. Op 9 mei 1945 werd Jersey uiteindelijk bevrijd. In 1945 kwamen er weer meer toeristen naar het eiland en tot 1990 was er zelfs een hoogtepunt. Vanaf 1960 klom de economie weer op en tegenwoordig is Jersey een geliefde locatie om te wonen.
-In de 16de eeuw werd het leven sober op Jersey. Veel mensen gingen gebreide kleiding, gordijnen, kleden, ect verkopen. Hierdoor kwam de landbouw van Jersey in gevaar. Het liep zo uit de hand dat er zelfs een wet kwam die bepaalde waar en wanneer iemand mocht breien. Rond [[Newfoundland]] werd de visserij populairder en veel schepen vanaf Jersey vertrokken naar Newfoundland om daar te vissen. Ook de [[Engelse Burgeroorlog]] was te merken op Jersey. De bevolking van Jersey was hierdoor in tweeën verdeeld, de ene groep koos voor het Engelse parlement en de andere groep stond aan de kant van de koning. [[Karel II van Engeland|Koning Karel II]] bezocht het eiland daarom twee keer. Als dank voor de steun van de koning, werd een Britse kolonie naar Jersey vernoemd. Deze kolonie kennen we tegenwoordig als de Amerikaanse staat [[New Jersey]].
+==Geografie==
-Aan het einde van de 17de eeuw vertrokken veel mensen vanuit Jersey naar Amerika en Canada. Ook Newfoundland werd opgebouwd door de emigranten vanuit Jersey. In de 18de eeuw waren er vaak spanningen tussen Groot-Brittannië en Frankrijk. Omdat er een kans bestond dat Jersey werd aangevallen door Frankrijk werden op het eiland dertig ronde torens gebouwd, waarmee in 1778 met de bouw ervan begonnen werd. Tijdens de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] werd Jersey twee keer aangevallen door Frankrijk.
+==Bevolking==
-Op 6 januari 1781 werd Frankrijk opnieuw aangevallen door Frankrijk en de Fransen veroverden het eiland. De Engelsen wilde het eiland terugveroveren. Hierdoor ontstond een veldslag, de [[Slag om Jersey]]. Hierna was er een korte tijd vrede, maar toen kwam de [[Franse Revolutie]] en de oorlogen van [[Napoleon Bonaparte]]. In 1837 werd de Franse pond vervangen door de [[Jersey pond]]. Er werden wegen aangelegd. Deze waren eerst bedoeld voor het leger, maar ook was het handig voor de handel met Londen en Parijs. Ook kwam het [[toerisme]] op. Jersey werd groots is de bouw van schepen, aardappelen en melkkoeien.
+==Politiek==
-Hierna werd volgde de [[Tweede Wereldoorlog]], waar de Britten besloten om de Kanaaleilanden niet te beschermen. Hierop volgde de [[Bezetting van de Kanaaleilanden]]. Voorafgaand aan dit vertrokken 8000 inwoners naar het veilige Engeland. Zij steunden de Kanaaleilanden, en Jersey, onder andere in het parlement. 1200 eilanders werden gedeporteerd naar concentratiekampen in Duitsland en nog eens 300 naar andere concentratiekampen. 20 mensen overleden en veel Russen, die door de Duitsers waren meegenomen, moesten werken op het eiland. In de winter van 1944-1945 werden de bewoners uitgehongerd, omdat Normandië bevrijd was, maar de Kanaaleilanden nog lang niet. Het [[Rode Kruis]] zorgde ervoor dat de inwoners toch voedsel, zeep en andere producten kregen. Op 9 mei 1945 werd Jersey uiteindelijk bevrijd.
+==Onderwijs==
-In 1945 kwamen er weer meer toeristen naar het eiland en tot 1990 was er zelfs een hoogtepunt. Vanaf 1960 klom de economie weer op en tegenwoordig is Jersey een geliefde locatie om te wonen.
+==Economie==
 ==Fotogalerij==
 <gallery>