Antwerpen (stad)

Antwerpen
Gewest	Vlaams Gewest
Provincie	Antwerpen
Arrondissement	Arrondissement Antwerpen
Inwoners	525.935 (2019)
Oppervlakte	204,51 km²
Burgemeester	Bart De Wever (N-VA)
Postcode(s)	2000, 2018, 2020, 2030, 2050, 2060, 2040, 2100, 2140, 2170, 2180, 2600, 2610, 2660
Zonenummer(s)	03
Website	www.antwerpen.be
Portaal België

Antwerpen, of in het Frans Anvers, is de hoofdstad van de provincie Antwerpen in België. Antwerpen is de grootste havenstad van Vlaanderen en heeft na Rotterdam de grootste haven van Europa. Op 1 januari 2018 telde Antwerpen rond de 520.000 inwoners. Het is hiermee de Belgische gemeente met de meeste inwoners. Antwerpen is ook een van de grootste gemeenten van België, alleen zijn Doornik en Couvin groter. Antwerpen is bekend om de haven, de diamanten en de vele bezienswaardigheden.

Naam

De Brabofontein voor het Stadhuis van Antwerpen.

Hoe Antwerpen precies aan zijn naam komt is onbekend. Sommige historici denken dat Antwerpen vernoemd in naar het volk de anda verpa. Dit is Germaans voor aangeworpen gronden. Het stukje Werp komt dan van het Friese woord werf, wat terp betekent.

Maar de naam Antwerpen kan ook komen van de naam die de Kelten aan de stad gaven Andouerpis, wat Zij die aan beide oevers wonen betekent. Er bestaat ook een bekende legende over de manier waarop Antwerpen zijn naam kreeg. Deze legende gaat over een reus. De reus eiste van schippers een hoog bedrag om Antwerpen binnen te varen. Konden de schippers dit niet betalen, dan werd hun hand ervan afgehakt en in de Schelde gegooid. Dus dan zou Antwerpen letterlijk hand werpen betekenen.

Hoewel we dus niet weten waar de naam Antwerpen precies vandaan komt, heeft Antwerpen wel een bijnaam. Antwerpen wordt door de Antwerpenaren vaak 't Stad genoemd om het niet te verwarren met de provincie Antwerpen, maar Antwerpen staat ook bekend als de Koekenstad naar de vele fabrieken voor koek in de stad. De Antwerpenaren worden vaak ook wel Sinjoren genoemd, naar het Spaanse woord señor. Antwerpen hoorde namelijk, net als de rest van België, vroeger bij Spanje.

Geschiedenis

De Spaanse Furie

Antwerpen heeft een lange geschiedenis. Antwerpen is al bewoond sinds de Middeleeuwen. Het dorpje dat rond 1400 nog maar een kleine stad was, is tegenwoordig één van de bekendste en grootste steden van heel België.

In de prehistorie werd Antwerpen al bewoond rondom de Schelde. Zo zijn er bijlen uit de bronstijd en waterputten uit de ijzertijd gevonden. Rond 250 n. Chr. kwamen de Romeinen naar Antwerpen. Zij vestigden zich vooral in de gebieden rond de Schelde en de Schijn. In die tijd was Antwerpen slechts een klein dorpje. Toen de Romeinen Antwerpen verlieten, bleef Antwerpen bestaan. Er zijn namelijk veel munten gevonden uit de vierde en vijfde eeuw. In de vijfde en zesde eeuw gingen de rivieren in Antwerpen groter worden. In 645 kwam Eligius en bekeerde de Antwerpenaren tot het christendom. Hij kreeg hierbij hulp van Amandus en liet ook een kerk bouwen. Deze kerk werd in de 7de eeuw van de adel en hierna werd het geschonken van de bisschop Willibrord. Hierna groeide de economie in Antwerpen en werden er zelfs munten geslagen. In 950 moesten de schepen op de Schelde tol gaan betalen. In de 12de eeuw werd Antwerpen meer beschermd tegen het water. In de 14de eeuw kreeg Antwerpen uiteindelijk stadsrechten en mocht zich sindsdien een stad noemen. De stad begon te groeien en groeide uit tot één van de vier grote steden van Hertogdom Brabant. In de 16de eeuw ging het 't beste met de Antwerpse economie, vooral door de verkoop van onder meer specerijen uit Portugal en producten van metaal uit Duitsland.

Mede door die voorspoed werd er in 1561 een Stadhuis gebouwd. Ook komen in de 16de eeuw en 17de eeuw veel schilders uit en naar Antwerpen. In de 16de eeuw was het calvinisme de grootste godsdienst van Antwerpen. Op 20 augustus 1566 vond er de beeldenstorm plaats. Duizenden katholieken zijn hierna uit de stad gevlucht. Willem van Oranje kwam de rust in de stad herstellen. In 1576 bestormden de Spanjaarden de stad. Ze plunderden en vermoordden 8000 burgers. Deze gebeurtenis behoorde tot de Spaanse Furie, want de katholieke Spanjaarden plunderden ook andere steden in die tijd. Antwerpen sloot zich hierna aan bij de Pacificatie van Gent. De Spaanse stadhouder wilde Antwerpen weer innemen en probeerde dit tijdens de Slag bij Borgerhout en het Beleg van Antwerpen. Veel mensen zijn hierna naar de Noordelijke Nederlanden vertrokken. De Nederlanders blokkeerden vervolgens de Schelde (Blokkade van de Schelde). Hierdoor konden er geen schepen meer naar Antwerpen toe. De Nederlandse stadhouder probeerde een aantal keer Antwerpen te veroveren, maar dit mislukte. De twee eeuwen daarna ging het steeds slechter met Antwerpen.

Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog

Na deze twee eeuwen werd de blokkade opgeheven. Antwerpen groeide uit tot een belangrijke havenstad. In de 18de eeuw was Antwerpen de belangrijkste haven aan de Noordzee en in de 19de eeuw na Hamburg en Rotterdam de belangrijkste haven van Europa. Het ging weer goed met de Antwerpse economie, maar na de Maartrevolutie en de Belgische Revolutie ging het weer slechter. Daarna ging het weer goed, behalve tijdens de Frans-Duitse Oorlog. Antwerpen werd een belangrijke haven voor rubber en ivoor uit Belgisch-Kongo. In 1859 werd Antwerpen beter beschermd door de Stelling van Antwerpen. In 1875 werd de Schelde verbreed en in 1890 werd het kasteel Het Steen herbouwd. De wereldtentoonstelling werd in 1885 en 1894 zelfs in Antwerpen gehouden. In 1899 kreeg Antwerpen zijn eerste station, Station Antwerpen-Centraal. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Antwerpen aangevallen via een zeppelin op 25 augustus 1914. In 1920 vonden de Olympische Zomerspelen in Antwerpen plaats en in 1929 kreeg Antwerpen zijn eerste wolkenkrabber. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Antwerpse haven veel gebombardeerd door Duitse V1- en V2-raketten. Uiteindelijk werd Antwerpen bevrijd, herstelde en groeide uit tot een belangrijke havenstad.

Geografie

Antwerpen ligt in het noorden van België en in het noordwesten van de provincie Antwerpen. In oosten grenst Antwerpen aan de gemeenten Stabroek, Kapellen, Brasschaat, Schoten en Wijnegem, in het zuidoosten aan de gemeenten Wommelgem, Borsbeek, Mortsel, Edegem en Aartselaar, in het zuiden aan Hemiksem, in het westen aan Kruibeke, Zwijndrecht en Beveren en in het noorden aan de Nederlandse gemeenten Hulst, Reimerswaal en Woensdrecht. Door Antwerpen heen stroomt de Schelde, hieraan liggen ook de havens.

Districten

De districten van Antwerpen

Antwerpen bestaat zoals veel andere Belgische gemeenten uit districten. Op 1 januari 1983 werden er een aantal gemeenten aan Antwerpen toegevoegd. Dit zorgde ervoor dat Antwerpen tegenwoordig uit negen districten bestaat.

1. Antwerpen
2. Berchem
3. Berendrecht-Zandvliet-Lillo
4. Borgerhout
5. Deurne
6. Ekeren
7. Hoboken
8. Merksem
9. Wilrijk

De districten zijn weer onderverdeeld in wijken en buurten.

Demografie

Anno 2022 telde de gemeente ruim 530.000 inwoners. Niet altijd had Antwerpen zoveel inwoners. In 1806 had Antwerpen nog 'maar' 60.057 inwoners. In 1816 was het aantal inwoners iets gedaald naar 54.969 inwoners. Hierna groeide het aantal inwoners snel tot in 1920. Toen telde de stad 302.058 inwoners. Hierna ging het aantal inwoners weer krimpen naar 194.073 in 1980. In 1983 groeide het aantal inwoners enorm. Dit kwam omdat een aantal gemeenten aan Antwerpen werden toegevoegd. Het inwonersaantal was toen 490.524 inwoners. Dit daalde een klein beetje tot en met het jaar 2000 naar 446.525 inwoners. Hierna steeg het inwonersaantal naar 510.610 in 2014. Tegenwoordig heeft Antwerpen allerlei nationaliteiten, in totaal zijn dit er bijna 170. Grote groepen nationaliteiten zijn Nederlanders, Polen, Marokkanen en Turken.

Bezienswaardigheden

Antwerpen met de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal en de Boerentoren vanaf Linkeroever.

Antwerpen telt als grote stad vele bezienswaardigheden. Theaters, hofjes, kerken, handelshuizen en andere toeristische trekpleisters zijn allemaal in Antwerpen te vinden. Antwerpen heeft een aantal theaters. De Bourlaschouwburg heeft ongeveer 900 zitplaatsen en is gebouwd in de 19de eeuw. Later, in de 20ste, eeuw werd de Vlaamse Opera gebouwd. Sinds 1250 bestaat de Feestzaal Harmonie. Ook is er de Stadsfeestzaal (Antwerpen). Antwerpen is erg bekend geworden om zijn dierentuin, de ZOO Antwerpen. Deze bestaat al sinds 1841 en telt rond de 769 soorten dieren. In Antwerpen zijn ook veel buitenhuizen te vinden. Voorbeelden hiervan zijn het Rivierenhof, het Schoonselhof en het Valaarhof. Antwerpen heeft een eigen kathedraal, het Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Daarnaast staan er meerdere kerken in Antwerpen, de Sint-Jacobskerk, de Sint-Antoniuskerk, de Carolus Borromeuskerk en de Sint-Joriskerk zijn hier voorbeelden van. Antwerpen heeft zijn eigen begijnhof, wat onderdeel is van de Begijnhoven van Vlaanderen (werelderfgoed).

De bekende gildehuizen op de Grote Markt.

Antwerpen is een belangrijke handelsstad en heeft daarom ook handelshuizen. De Handelsbeurs was tot 1997 in gebruik als zo'n handelshuis. Het was eigenlijk de vervanger van de Oude Beurs. Antwerpen had vroeger een koninklijk paleis, het Paleis op de Meir. Het paleis is gerestaureerd en is tegenwoordig een museum. Antwerpen telt naast het Paleis op de Meir nog meer musea. Zo staat het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen, dit museum gaat over kunst van alle tijden. Antwerpen is bekend om zilver en diamanten, daarom staan het Diamantmuseum en het Zilvermuseum ook in Antwerpen. Het Openluchtmuseum voor beeldhouwkunst Middelheim is een beeldenpark in Antwerpen. Antwerpen telt daarnaast nog vele bekende pleinen en straten. De Grote Markt is hier het bekendste van. Hier staat ook het stadhuis van Antwerpen, de Brabofontein en verschillende Gildehuizen. Gildehuizen zijn door heel Antwerpen te vinden. Daarnaast zijn de Meir, de Groenplaats en de Van Wesenbekestraat nog bekend. Verder heeft Antwerpen nog een eigen gerechtsgebouw. De Boerentoren was de eerste wolkenkrabber in het vaste land van Europa. Het Centraal Station, Het Steen en Aquatopia zijn verder nog bekend. Hiernaast telt Antwerpen natuurlijk nog veel meer bezienswaardigheden.

Station Antwerpen-Centraal

Antwerpen heeft ook veel cultuur. In 1993 was Antwerpen de Culturele hoofdstad van Europa. Antwerpen heeft het Nederlands als officiële taal. De streektaal is het Antwerps. In sommige gemeenschappen wordt Frans gesproken. Oudere immigranten uit Marokko of Turkije gebruiken hun moedertalen Arabisch, Berbers of Turks. Sommige orthodoxe joden spreken Jiddisch. Antwerpen heeft ook zijn eigen evenementen. Elk jaar is er in Antwerpen een kermis, de Sinksenfoor, en elk jaar vindt er ook een kerstmarkt plaats.

Musea

• Museum Aan de Stroom (Antwerpen)
• Rubenshuis (Antwerpen)
• Museum Plantin-Moretus (Antwerpen)
  

Verkeer en vervoer

De ingang van de ZOO Antwerpen.

Antwerpen heeft veel snelwegen. Antwerpen heeft zelfs een eigen ringweg, de R1. in deze ringweg komen veel wegen uit, naar bijvoorbeeld Mechelen, Brussel, Hasselt, Rotterdam, Breda, Aken, Keulen en naar Frankrijk. Antwerpen heeft ook een hoop treinstations. De belangrijkste is Station Antwerpen-Centraal en de anderen zijn:

• Station Antwerpen-Berchem
• Station Antwerpen-Dam
• Station Antwerpen-Luchtbal
• Station Antwerpen-Noorderdokken
• Station Antwerpen-Haven
• Station Antwerpen-Oost
• Station Antwerpen-Zuid

In de gemeente Antwerpen liggen nog Station Ekeren, Station Sint-Mariaburg en Station Hoboken-Polder. De bussen en trams in de stad worden geregeld door Vlaamse Vervoermaatschappij "De Lijn". Op het grondgebied van Antwerpen bevindt zich de Internationale Luchthaven Antwerpen.

Metro

• Astrid (premetrostation)
• Opera (premetrostation)

Economie

Kasteel Het Steen

Antwerpen is vooral bekend door de Haven van Antwerpen. In 2009 verwerkte de haven 157,8 miljoen euro aan spullen en etenswaren. Antwerpen is wereldwijd bekend door de diamanten. Antwerpen is namelijk de belangrijkste stad voor deze edelstenen. De diamanten worden hier geslepen en verkocht.

Politiek

Antwerpen heeft als burgemeester Bart De Wever en hij is voor de N-VA. De burgemeester is schepen (soort wethouder) van veiligheid, marketing, communicatie, loketten en externe relaties (banden met andere steden). Naast hem zijn er nog acht andere schepenen:

• Koen Kennis: schepen van financiën, mobiliteit (verkeer en vervoer), toerisme en binnenstedelijk decentralisatie.
• Philip Heylen: schepen van cultuur, stads- en patrimoniumonderhoud.
• Ludo Van Campenhout: schepen van sport, diamant, openbare werken, personeel, markten en foren.
• Glaude Marinower: schepen van onderwijs en rechtszaken.
• Marc Van Peel: schepen van haven, economie en werk.
• Rob Van de Velde: schepen van stadsontwikkeling, ruimtelijke ordening en middenstand.
• Nabilla Aid Daoud: schepen van jeugd, leefmilieu en dierenwelzijn.
• Fons Duchateau: schepen van wonen, diversiteit, inburgering, sociale zaken en samenvoeging.

De burgemeester en de schepenen vormen samen het college van burgemeester en schepenen. De gemeenteraad bestaat uit 55 zetels.

Verdeling 2019-2024

Burgemeester: Bart De Wever (N-VA)

Bestuur: N-VA, Vooruit, Open Vld

55 Zetels totaal

23 N-VA

6 Vooruit

3 CD&V

6 sp.a

11 Groen

4 PVDA+

2 Open Vld

Stedenbanden

Antwerpen heeft acht stedenbanden met buitenlandse steden. Dit zijn:

• Barcelona, Spanje
• Fez, Marokko
• Marseille, Frankrijk
• Rostock, Duitsland
• Sint-Petersburg, Rusland
• Shanghai, China
• Akhisar, Turkije
• Mulhouse, Frankrijk
• Haifa, Israël

Een panorama op Antwerpen vanaf de Linkeroever.

	De districten van de stad en gemeente Antwerpen
Antwerpen - Berchem - Berendrecht-Zandvliet-Lillo - Borgerhout - Deurne - Ekeren - Hoboken - Merksem - Wilrijk