New York City

De skyline van New York City (2013)

New York City (meestal gewoon New York genoemd) is een stad in de staat New York en is met negen en een half miljoen inwoners de grootste en bruisendste stad van de Verenigde Staten.

New York wordt ook wel de The Big Apple (de grote appel) en The City That Never Sleeps (de stad die nooit slaapt) genoemd.

Geschiedenis

Koloniale tijd

Bestand:Nieuw-Amsterdam.jpg

Een kaart van Nieuw-Amsterdam uit 1660.

In 1609 voer de Engelsman Henry Hudson onder de vlag van de Nederlandse V.O.C. naar het gebied dat nu New York Bay heet. Hudson moest eigenlijk een snelle handelsroute vinden naar China, maar trof een plek aan waar veel bevers leefden. Omdat beverhuiden in die tijd veel geld opleverden, zetten de Nederlanders daar een bonthandel op.

In 1625 bouwde de West-Indische Compagnie (W.I.C.) een fort op het eiland Manna Hatta om de bonthandel te beschermen. Met de bouw van dit fort was de nederzetting Nieuw-Amsterdam een feit. Nieuw-Amsterdam groeide in 1653 uit tot een echte stad. Het was de hoofdplaats van de kolonie Nieuw-Nederland. Helaas kwam Nieuw-Amsterdam in 1674 in handen van de Engelsen, die Nieuw-Amsterdam New York noemden. Nieuw-Amsterdam werd ingeruild voor Suriname en sindsdien was Suriname een kolonie van Nederland. De Nederlanders mochten nog wel doorgaan met handeldrijven. New York bleef tot en met 1783 in handen van de Engelsen.

De naam Manna Hatta veranderde in Manhattan. Maar dat is niet de enige naam die in de loop der eeuwen veranderd is. Veel wijk- en straatnamen in New York hebben namelijk nog een Nederlands tintje. Zo ligt in Manhattan de wijk Harlem (Haarlem), stamt de naam Brooklyn af van Breukelen en was Wall Street de straat die vroeger langs een Nederlandse beschermingswal liep. Andere voorbeelden zijn New Utrecht (Nieuw-Utrecht), New Dorp (Nieuw Dorp), Staten Island (Staten Eiland, vernoemd naar de Staten-Generaal) en Flushing (Vlissingen).

Een onafhankelijk Amerika

In 1788, vijf jaar na het einde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, werd New York de hoofdstad van de Verenigde Staten. In de Federal Hall werd George Washington uitgeroepen tot president en vergaderde het Amerikaans Congres. New York had niet lang de eer om hoofdstad te zijn. In 1790, na twee jaartjes, werd Philadelphia de nieuwe hoofdstad van de VS.

19e en 20e eeuw

Aan het eind van de 19e eeuw voegde New York zich samen met omliggende steden. Zo ontstonden de boroughs (zie kopje "boroughs (stadsdelen)"). Ook was men bezig met het bouwen van de New Yorkse metro. De Metro van New York werd in 1904 geopend.

In het begin van de 20e eeuw groeide New York snel. Er werden steeds hogere en hogere gebouwen gebouwd. Het was een wedstrijd geworden! Ook kwamen er veel Afro-Amerikanen (voormalige slaven) naar New York toe. Zij gingen hier werken. In de jaren 30 was New York zo gegroeid, dat er wel 10 miljoen mensen woonden!

Ook na de Tweede Wereldoorlog groeide New York. Er kwamen veel nieuwe immigranten uit Europa aan. Het ging niet lang goed. In de jaren 60 en 70 had New York veel te maken met economische problemen, misdaad en rassenrellen. In de jaren 80 waren de economische problemen opgelost en in de jaren 90 daalde de criminaliteit weer.

Aanslagen van 11 september

Aanslagen op de Twin Towers van het World Trade Center

Zie Aanslagen op 11 september 2001 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Op 11 september 2001 vlogen twee gekaapte vliegtuigen tegen de Twin Towers, onderdeel van het World Trade Center. De kolossen - van 415 meter en 110 verdiepingen hoog! - stortten in en zorgden voor een enorme ravage en ongeveer 3000 doden. Niet alleen kantoormedewerkers stierven, maar ook veel brandweermannen. Behalve in de Twin Towers, vloog er een derde vliegtuig in het Pentagon (hoofdkwartier van het Amerikaanse leger) in Washington DC. Een vierde vliegtuig zou waarschijnlijk het Capitool (regeringsgebouw van de VS) of het Witte Huis (woning van de president) invliegen, maar is neergestort.

De daders waren terroristen van Al-Qaeda. Hun leider, Osama bin Laden, is in 2011, 10 jaar na de aanslagen, door het Amerikaanse leger gedood.

De plek waar de Twin Towers stonden, werd vervolgens Ground Zero genoemd. Inmiddels staat er een nieuw gebouw, de Freedom Tower.

Boroughs (stadsdelen)

Bestand:New York boroughs.png

300px

New York is opgesplitst in vijf boroughs, een soort stadsdelen. Elke borough heeft weer tientallen wijken.

Boroughs van New York City
	Nummer op kaartje	Naam	County	Inwoners	Oppervlakte	Informatie
	1.	Manhattan	New York County	1.620.867	87,5 km²	Manhattan is een eiland in de New York Bay én het grote centrum van New York. Hier vind je de wolkenkrabbers en de meeste toeristische attracties.
	2.	Brooklyn	Kings County	2.465.326	251 km²	Brooklyn is een smeltkroes van veel verschillende culturen. Deze borough heeft de meeste inwoners. Brooklyn heeft een lange kustlijn met veel stranden.
	3.	Queens	Queens County	2.229.379	462 km²	Queens is nóg meer een smeltkroes dan Brooklyn. De borough groeit nog steeds en zal groter worden dan Brooklyn.
	4.	The Bronx	Bronx County	1.332.650	149 km²	The Bronx is de noordelijkste borough van New York. Het is de geboorteplaats van rap en hiphop.
	5.	Staten Island	Richmond County	487.407	265,5 km²	Staten Island (zeg: stetten) is de rustigste borough van New York. Het eiland heeft veel parken en bossen. Staten Island is met Brooklyn verbonden via een brug en met Manhattan door een ferry.

Burgemeester

De burgemeester is sinds 2013 de Democraat Bill de Blasio. Op 5 november won hij de verkiezingen met maar liefst 73% van de stemmen. Hij begon met zijn nieuwe baan op 1 januari 2014 en volgde vanaf die dag Michael Bloomberg op.

Bevolking

Bestand:Chinatown Manhattan.jpg

Chinatown, Manhattan

In New York wonen veel mensen, meer dan negen miljoen. Ze komen van over de hele wereld, allemaal met een andere cultuur. Het is dan ook een multiculturele stad. New York was vroeger ook het aankomstpunt van immigranten, die meestal per schip naar Amerika kwamen om daar een nieuw leven op te bouwen. Op die manier zijn veel Europeanen (waaronder ook veel Nederlanders) de Verenigde Staten binnengekomen.

Maar liefst 36% van de New Yorkers is geboren in het buitenland. De laatste jaren komen er steeds meer hispanics, dat zijn mensen uit Latijns-Amerika.

In New York zijn er veel etnische wijken. Zo'n 'etnische wijk' is een wijk waar veel mensen uit een bepaald land wonen. Zo zijn er wijken met bijna alleen maar Chinezen, Puerto Ricanen, Italianen of Ieren.

In New York wonen ook veel Joden: 1.048.900. Dat zijn er meer dan er in Israëls grootste stad, Tel Aviv, wonen! 13,5% van de New Yorkers is Joods.

Toeristische attracties

Het Empire State Building

Times Square

Central Park

Elk jaar komen er veel toeristen naar New York. In 2007 waren dat er zo'n 46 miljoen. Er is dan ook een heleboel te zien!

Empire State Building

Het Empire State Building is met 381 meter de op één na hoogste wolkenkrabber in New York. Alleen het nieuwe World Trade Center is nog hoger. Het gebouw is geopend in 1931. De bouw duurde maar zo'n anderhalf jaar, ongelofelijk snel dus! Van 1931 tot de voltooiing van het eerste WTC in 1971 was het Empire State Building het hoogste gebouw van New York en van de wereld. (Inmiddels is dat de Burj Khalifa in Dubai). Na de aanslagen van 11 september 2001 was het Empire State Building opnieuw een paar jaar lang het hoogste gebouw van New York, totdat het nieuwe WTC af was.

Het gebouw heeft 102 verdiepingen en 73 liften. Geen enkele lift gaat rechtstreeks van de begane grond naar de top. Om daar te komen moet je twee keer overstappen.

Vrijheidsbeeld

Het Vrijheidsbeeld is een beeld op Liberty Island, in de baai van New York. Het Statue of Liberty, zoals de Amerikanen haar noemen, verwelkomt iedereen die aankomt in New York, toeristen, Amerikanen en immigranten.

Het vrijheidsbeeld is een cadeautje van Frankrijk. Zij gaven het in 1886 cadeau, omdat Amerika 100 jaar onafhankelijk was. Het beeld is 46 meter hoog (93 inclusief de sokkel) en weegt wel 225 ton (225.000 kilo).

Het beeld is zo bekend dat er over de hele wereld kopieën te vinden zijn, van Las Vegas tot Tokio, van Parijs tot Legoland.

World Trade Center

Op 11 september 2001 zijn de Twin Towers, onderdeel van het World Trade Center ingestort (zie kopje geschiedenis). Je kan de plaats waar deze enorme kolossen stonden nog steeds bezichtigen. Die plek heet Ground Zero. Op de plek van de Twin Towers staan nu twee fonteinen als monument voor iedereen die bij de aanslagen is omgekomen.

Inmiddels wordt er een nieuw World Trade Center gebouwd, inclusief een gloednieuw metrostation. Het belangrijkste gebouw van dit nieuwe World Trade Center is One World Trade Center. Het is op 1 november 2013 geopend en is 417 meter hoog (541 inclusief antenne). Daarmee is het het hoogste gebouw van New York én de Verenigde Staten.

Times Square & Broadway

Times Square is een plein in hartje New York, misschien wel het bekendste plein van de wereld. Rond het plein staan verschillende theaters en winkels. De gebouwen zijn bedekt met gigantische, elektronische reclameborden. Tijdens Oud & Nieuw komen er veel mensen naar het plein toe, om samen af te tellen tot 12 uur en het nieuwe jaar te vieren.

Times Square wordt gekruist door Broadway. Broadway is een lange straat die dwars door New York loopt. De straat is vooral bekend vanwege de vele theaters. Elke avond komen er veel mensen naar Broadway om te gaan kijken (en luisteren!) naar een van de vele musicals.

Central Park

Het Central Park is het bekendste park van New York. Het ligt midden in Manhattan en is omringd door hoge gebouwen. Central Park is 4 kilometer lang en heeft een oppervlakte van 341 hectare. Per jaar komen er zo'n 25 miljoen bezoekers.

Je kan van alles doen in het Central Park: joggen, fietsen, schaatsen, wandelen, roeien en ja, zelfs vogelspotten! In het park is ook een kleine dierentuin: Central Park Zoo. Misschien ken je die wel uit de film Madagaskar.

Ooit was het park 's nachts heel onveilig, maar door inspanningen (hard werk) van de politie is Central Park nu één van de veiligste stadsparken ter wereld.

Economie

De New York Stock Exchange bij Wall Street

Samen met Londen en Tokio is New York één van de grote financiële centra van de wereld. In de stad hebben veel bedrijven hun hoofdkantoor, zoals banken. De meeste kantoren zitten in Midtown Manhattan en Lower Manhattan. Deze twee wijken zijn financiële districten, of, zoals ze ze in Amerika zeggen: Central Business Districts. Midtown Manhattan is het grootste zakendistrict van de Verenigde Staten. De meeste New Yorkse wolkenkrabbers staan in deze wijk. Lower Manhattan, wat helemaal op het puntje ligt van het eiland, is bekend vanwege de beurzen. In Wall Street, een bekende straat met veel kantoren, zit de New York Stock Exchange, een grote beurs. De NASDAQ is een andere grote beurs in Lower Manhattan.

In New York worden ook veel films opgenomen, maar wel minder dan in Hollywood. New York is wel een centrum voor media. Veel televisiezenders en kranten hebben hier hun hoofdkantoor. Verder hebben zeven van de acht grootste reclamebureaus hun hoofdkantoor in de stad en drie van de vier grootste platenlabels.

Verder verdienen ook veel New Yorkers hun geld met het toerisme.

Vervoer

Bestand:New York Taxi.jpg

Een typische, gele New Yorkse taxi

In Amerika gaan de meeste mensen met hun auto naar het werk, gemiddeld 90 procent. Dat is in New York wel anders. Het openbaar vervoer is de belangrijkste vorm van vervoer in de stad en zijn agglomeratie.

New York heeft een uitgebreid busnetwerk. Ook rijden er veel treinen tussen New York en de voorsteden. Maar liefst twee derde van alle treinreizigers van de Verenigde Staten woont in New York. Ook heeft New York een metro. De metro van New York is één van de grootste metronetwerken ter wereld en heeft 468 stations. Meer dan vijf miljoen mensen gaan met de metro naar hun werk.

Ook maken veel New Yorkers (en toeristen) gebruik van de taxi. In New York rijden er wel 13.000 gele taxi's rond. Ze zijn een symbool van de stad geworden.

Door New York lopen veel snelwegen. Belangrijk voor de stad zijn de bruggen en tunnels, die Manhattan, Staten Island, Brooklyn, The Bronx en Queens verbinden met elkaar én met het vasteland. Een van deze bruggen, de Brooklyn Bridge, is ook een toeristische attractie.

New York heeft drie grote luchthavens: John F. Kennedy International (internationale en binnenlandse vluchten), Newark Liberty International (internationale en binnenlandse vluchten) en LaGuardia (binnenlandse vluchten). In 2005 vervoerden ze samen zo'n 100 miljoen passagiers.

Onderwijs

In New York zijn veel scholieren. De meesten gaan naar een openbare school. Daarvan heeft New York er twaalfduizend (1.200). Sommige kinderen gaan naar privéscholen of religieuze scholen (een rooms-katholieke school bijvoorbeeld). Daarvan heeft New York er zo'n 900.

In New York zijn er zo'n 594.000 studenten. Dat betekent dat New York de grootste studentenstad van de Verenigde Staten is. De belangrijkste universiteit is de City University of New York. Dit is een openbare universiteit. Er zijn ook nog een aantal privé-universiteiten, zoals de Columbia University en de New York University.

Sport

Bestand:Tennismatch.jpg

De US Open

New York heeft veel sportclubs.

Honkbal is New Yorks favoriete sport. De stad heeft twee grote honkbalteams: De New York Yankees en de New York Mets. Vooral de Yankees zijn populair. Zij zijn al 27 keer landskampioen geweest.

De stad heeft ook twee footballclubs: De New York Giants en de New York Jets. Zij spelen American football, wat heel wat anders is dan ons voetbal! Hoewel deze clubs rivalen van elkaar zijn, spelen ze in hetzelfde stadion.

De basketbalteams van de stad zijn de New York Knicks (mannen) en New York Liberty (vrouwen). Voetbal wordt gespeeld door de New York Red Bulls, en ijshockey door de New York Rangers.

De stad kent elk jaar ook twee grote sportevenementen. In augustus wordt de US Open gehouden, een van de vier belangrijke tennistoernooien. In november wordt de New York Marathon gelopen.

Stedenbanden

New York heeft 10 partnersteden, namelijk:

• Boedapest - Hongarije, sinds 1992
• Caïro - Egypte, sinds 1982
• 20px Jeruzalem - Israël, sinds 1993
• 20px Tel Aviv - Israël, sinds 1996
• 20px Johannesburg - Zuid-Afrika, sinds 2003
• Londen - Verenigd Koninkrijk, sinds 2001
• Madrid - Spanje, sinds 1982
• Peking - Volksrepubliek China, sinds 1980
• Rome - Italië, sinds 1992
• 20px Santo Domingo - Dominicaanse Republiek, sinds 1983
• Tokio - Japan, sinds 1960

Fotogalerij

• Vrijheidsbeeld.jpg

  Het Vrijheidsbeeld

• 

  Straat in New York

• Central Park New York City.jpg

  Central Park

• Ny178.jpg

  New York 's nachts

• Hoofdkantoor VN in New York.jpg

  Het hoofdkantoor van de Verenigde Naties

• 

  Satellietfoto van New York City

Puzzel

• Een leuke fotopuzzel van New York City vind je hier