Dit artikel is bekroond met een WikiKids Award!

Guam: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
k
 
(18 tussenliggende versies door 10 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Guam}}
  
{{Guam}}
  +
{{Award|oud|2010}}
 
'''Guam''' (zeg: / ɡwɑ ː m /) is een eiland in het westen van de Stille Oceaan en is een afhankelijk land.
  
'''Guam''' (zeg: / ɡwɑ ː m /) is een eiland in het westen van de Stille Oceaan en is een afhankelijk land.
 
Het behoort tot de [[Verenigde Staten]].
  
Het behoort tot de [[Verenigde Staten]].
−
Het eiland ligt in het zuiden van de [[Noordelijke Marianen]], ten oosten van de [[Filipijnen]] en in het continent [[Oceanië]].
 +
Het eiland ligt in het zuiden van de [[Noordelijke Marianen]], ten oosten van de [[Filippijnen]] en in het continent [[Oceanië]].
−
Ongeveer 6.000 jaar geleden leefden hier al een volk, de [[Chamorro's]].
 +
Ongeveer 6.000 jaar geleden leefde hier al een volk, de [[Chamorro's]].
   
 
== Geschiedenis ==
  
== Geschiedenis ==
−  
 
=== Oude tijd ===
  
=== Oude tijd ===
−
[[Bestand:Latte stones at Taga House, Tinian.jpg|300px|left|thumb|Een latte-steen op Guam]]
 +
[[Bestand:Latte stones at Taga House, Tinian.jpg|300px|left|miniatuur|Een latte-steen op Guam]]
 
Aangenomen wordt dat Guam eerst werd ontdekt door mensen uit Zuidoost-[[Indonesië]] rond 2000 voor Christus.
  
Aangenomen wordt dat Guam eerst werd ontdekt door mensen uit Zuidoost-[[Indonesië]] rond 2000 voor Christus.
 
Toen dit volk in Guam aankwam zouden het de [[Chamorro's]] worden.
  
Toen dit volk in Guam aankwam zouden het de [[Chamorro's]] worden.
Regel 19: Regel 19:
   
 
=== Spaanse kolonisatie en de [[Manilla]]-galjoenen ===
  
=== Spaanse kolonisatie en de [[Manilla]]-galjoenen ===
−  
 
De [[Portugal|Portugese]] ontdekkingsreiziger [[Ferdinand Magelhaen]] ontdekte het eiland in [[1521]].
  
De [[Portugal|Portugese]] ontdekkingsreiziger [[Ferdinand Magelhaen]] ontdekte het eiland in [[1521]].
 
Ferdinand was toen op wereldreis rond de aarde en werkte voor de [[Spanje|Spaanse]] koning.
  
Ferdinand was toen op wereldreis rond de aarde en werkte voor de [[Spanje|Spaanse]] koning.
 
In [[1668]] kwam de Spaanse pastoor [[San Vitores]] aan op het eiland en sindsdien werd het een officiële kolonie van Spanje.
  
In [[1668]] kwam de Spaanse pastoor [[San Vitores]] aan op het eiland en sindsdien werd het een officiële kolonie van Spanje.
−
San Vitores vestigde als eerste de [[Rooms-Katholieke kerk|Rooms-Katholieke]] kerk op het eiland.
 +
San Vitores vestigde als eerste de [[Rooms-katholieke kerk|Rooms-katholieke]] kerk op het eiland.
 
Guam werd ingelijfd bij de Spaanse kolonie: [[Spaans Oost-Indië]].
  
Guam werd ingelijfd bij de Spaanse kolonie: [[Spaans Oost-Indië]].
−
Het eiland werd geregeerd vanuit de Filipijnen wat ook bij Spaans Oost-Indië hoorde.
 +
Het eiland werd geregeerd vanuit de Filippijnen wat ook bij Spaans Oost-Indië hoorde.
 
De andere gebieden die ook bij Spaans Oost-Indië hoorden waren de [[Caroline-Eilanden]] en de [[Noordelijke Marianen]].
  
De andere gebieden die ook bij Spaans Oost-Indië hoorden waren de [[Caroline-Eilanden]] en de [[Noordelijke Marianen]].
−
Guam werd een belangrijke tussenstop voor de handel tussen [[Mexico]] en de [[Filipijnen]] van het jaar 1668 tot en met [[1815]].
 +
Guam werd een belangrijke tussenstop voor de handel tussen [[Mexico]] en de [[Filippijnen]] van het jaar 1668 tot en met [[1815]].
 
In de tijd van de Spaanse kolonisatie werd de Chamorro-cultuur zwaar beïnvloed door de Spaanse cultuur en tradities.
  
In de tijd van de Spaanse kolonisatie werd de Chamorro-cultuur zwaar beïnvloed door de Spaanse cultuur en tradities.
   
 
=== De Spaans-Amerikaanse oorlog en de Tweede Wereldoorlog ===
  
=== De Spaans-Amerikaanse oorlog en de Tweede Wereldoorlog ===
−  
 
De [[Verenigde Staten]] had het eiland in het jaar [[1898]] ingenomen door de [[Spaans-Amerikaanse oorlog]].
  
De [[Verenigde Staten]] had het eiland in het jaar [[1898]] ingenomen door de [[Spaans-Amerikaanse oorlog]].
−
Guam werd een station voor Amerikaanse schepen die naar de Filipijnen wilden reizen.
 +
Guam werd een station voor Amerikaanse schepen die naar de Filippijnen wilden reizen.
 
In de [[Tweede Wereldoorlog]] werd aangevallen door de [[Japanners]].
  
In de [[Tweede Wereldoorlog]] werd aangevallen door de [[Japanners]].
 
Guam werd toen in [[1941]] zelfs veroverd door [[Japan]].
  
Guam werd toen in [[1941]] zelfs veroverd door [[Japan]].
Regel 50: Regel 48:
   
 
=== Vietnamese vluchtelingen in Guam ===
  
=== Vietnamese vluchtelingen in Guam ===
−  
 
In [[Vietnam]] was er de Vietnamoorlog.
  
In [[Vietnam]] was er de Vietnamoorlog.
 
Vietnam werd verdeeld in tweeën.
  
Vietnam werd verdeeld in tweeën.
Regel 61: Regel 58:
   
 
== Natuur ==
  
== Natuur ==
−
[[Bestand:Whitespotted boxfish Ostracion meleagris photo Randall J E.jpg|300px|right|thumb|Een [[koffervis]]]]
 +
[[Bestand:Whitespotted boxfish Ostracion meleagris photo Randall J E.jpg|300px|right|miniatuur|Een [[koffervis]]]]
−
[[Bestand:Neoniphon sammara.jpg|300px|left|thumb|Een [[eekhoorn-en soldatenvis]]]]
 +
[[Bestand:Neoniphon sammara.jpg|300px|left|miniatuur|Een [[eekhoorn-en soldatenvis]]]]
 
In Guam zijn erg speciale dieren en planten.
  
In Guam zijn erg speciale dieren en planten.
 
Vooral de [[bruine boomslang]] is een voorbeeld.
  
Vooral de [[bruine boomslang]] is een voorbeeld.
Regel 75: Regel 72:
 
Dit dier komt eigenlijk voor op [[Amerikaans-Samoa]].
  
Dit dier komt eigenlijk voor op [[Amerikaans-Samoa]].
 
Deze kevers voeden zich met kokosmelk.
  
Deze kevers voeden zich met kokosmelk.
−
Mensen die op vakantie gaan naar Guam willen ook vaak diepzee-duiken.
 +
Mensen die op vakantie gaan naar Guam willen ook vaak diepzeeduiker.
 
Ze gaan dan op reis langs het prachtige koraal met allerlei fleurige vissen.
  
Ze gaan dan op reis langs het prachtige koraal met allerlei fleurige vissen.
 
Bekende vissen zijn de [[koffervis]], de [[pauwoogkeizersvis]] en de [[eekhoorn-en soldatenvis]].
  
Bekende vissen zijn de [[koffervis]], de [[pauwoogkeizersvis]] en de [[eekhoorn-en soldatenvis]].
Regel 84: Regel 81:
 
Dat zijn grote bosbranden en nog allerlei vuren.
  
Dat zijn grote bosbranden en nog allerlei vuren.
 
De wildvuren zijn een grote plaat voor de prachtige bossen op Guam.
  
De wildvuren zijn een grote plaat voor de prachtige bossen op Guam.
−
Vooral zijn er wildvuren in het droogsseizoen.
 +
Vooral zijn er wildvuren in het droogseizoen.
 
Toch wordt er 80 % van de branden veroorzaakt door de mens.
  
Toch wordt er 80 % van de branden veroorzaakt door de mens.
 
Stropers stichtten stiekem soms branden.
  
Stropers stichtten stiekem soms branden.
Regel 93: Regel 90:
   
 
== Geografie en klimaat ==
  
== Geografie en klimaat ==
−  
 
=== Geografie ===
  
=== Geografie ===
−
[[Bestand:Guam satellite photo map.jpg|250px|right|thumb|De satelliet van Guam]]
 +
[[Bestand:Guam satellite photo map.jpg|250px|right|miniatuur|De satelliet van Guam]]
 
Guam is het grootste eiland in de [[Micronesische archipel]].
  
Guam is het grootste eiland in de [[Micronesische archipel]].
 
Het eiland werd gevormd door tektonische platen in de Stille Oceaan.
  
Het eiland werd gevormd door tektonische platen in de Stille Oceaan.
Regel 103: Regel 99:
 
Het Challenger Deep is wel 10.911 meter diep.
  
Het Challenger Deep is wel 10.911 meter diep.
 
De [[Mount Lamlam]] is het hoogste punt van Guam en 406 meter hoog.
  
De [[Mount Lamlam]] is het hoogste punt van Guam en 406 meter hoog.
−
In Guam zijn veel aardbevingen, want het ligt op de westelijke rand van de [[Pacifische Plaat]] en de [[Filipijnse plaat]].
 +
In Guam zijn veel aardbevingen, want het ligt op de westelijke rand van de [[Pacifische Plaat]] en de [[Filippijnse plaat]].
 
In de afgelopen jaren was er een aardbeving in de buurt van Guam die een kracht had van 5,0 tot 8,7.
  
In de afgelopen jaren was er een aardbeving in de buurt van Guam die een kracht had van 5,0 tot 8,7.
 
In tegenstelling met de Noordelijke Marianen is Guam geen actieve vulkanische regio.
  
In tegenstelling met de Noordelijke Marianen is Guam geen actieve vulkanische regio.
Regel 112: Regel 108:
   
 
=== Klimaat ===
  
=== Klimaat ===
−
[[Bestand:Paka 15 dec 1997 0429Z.jpg|200px|left|thumb|Een andere orkaan, de orkaan [[Paka (storm)|Paka]] in 1997]]
 +
[[Bestand:Paka 15 dec 1997 0429Z.jpg|200px|left|miniatuur|Een andere orkaan, de orkaan [[Paka (storm)|Paka]] in 1997]]
 
Het klimaat van het eiland is tropisch.
  
Het klimaat van het eiland is tropisch.
 
Het weer is meestal warm en vochtig.
  
Het weer is meestal warm en vochtig.
−
De gemiddelde hoge temperatuur is 30° C.
 +
De gemiddelde hoge temperatuur is 30 °C.
−
De gemiddelde lage temperatuur is 24° C.
 +
De gemiddelde lage temperatuur is 24 °C.
−
Het eiland heeft ook een droogsseizoen.
 +
Het eiland heeft ook een droogseizoen.
 
Het droge seizoen duurt van [[december]] tot [[juni]].
  
Het droge seizoen duurt van [[december]] tot [[juni]].
−
[[januari|Januari]] en [[februari]] worden beschouwd als de beste maanden van het jaar.
 +
[[Januari]] en [[februari]] worden beschouwd als de beste maanden van het jaar.
 
Verder van [[juli]] tot [[november]] is het een regenseizoen.
  
Verder van [[juli]] tot [[november]] is het een regenseizoen.
 
De meeste stormen zijn in [[oktober]] en [[november]], maar de stormen kunnen ook het hele jaar voorkomen.
  
De meeste stormen zijn in [[oktober]] en [[november]], maar de stormen kunnen ook het hele jaar voorkomen.
Regel 125: Regel 121:
 
De ergste orkaan ooit in Guam is de orkaan [[Pongsona (storm)|Pongsona]] in [[2002]].
  
De ergste orkaan ooit in Guam is de orkaan [[Pongsona (storm)|Pongsona]] in [[2002]].
 
Een andere erge orkaan is de [[Pamela (storm)|Pamela]] in [[1976]].
  
Een andere erge orkaan is de [[Pamela (storm)|Pamela]] in [[1976]].
−
Na de orkaan Pamela werd het structuur van de houten deuren in huizen vervangen door betonnen constructies.
 +
Na de orkaan Pamela werd de structuur van de houten deuren in huizen vervangen door betonnen constructies.
   
 
== Bevolking & Bestuurlijke indeling ==
  
== Bevolking & Bestuurlijke indeling ==
−  
 
In het jaar [[2000]] had Guam 154.805 inwoners.
  
In het jaar [[2000]] had Guam 154.805 inwoners.
 
In [[2007]] had het 173.456 inwoners.
  
In [[2007]] had het 173.456 inwoners.
Regel 136: Regel 131:
 
Ze beslaan 57% van de bevolking van Guam.
  
Ze beslaan 57% van de bevolking van Guam.
 
De tweede grootste bevolkingsgroep van Guam is Filipijns en beslaat 25,5% van de bevolking.
  
De tweede grootste bevolkingsgroep van Guam is Filipijns en beslaat 25,5% van de bevolking.
−
De overgebleven 17,5% is blank, [[China|Chinees]], [[Japan|Japans]], [[Korea|Koreaans]], [[Vietnam|Vietnamees]] en nog veel meer andere groepen.
 +
De overgebleven 17,5% is blank, [[China|Chinees]], [[Japan]]s, [[Korea]]ans, [[Vietnam]]ees en nog veel meer andere groepen.
−
Wel 85 % van de bevolking is [[Rooms-Katholieke kerk|Rooms-Katholiek]].
 +
Wel 85 % van de bevolking is [[Rooms-katholieke kerk|Rooms-katholiek]].
 
De overgebleven 15% heeft een inheemse godsdienst.
  
De overgebleven 15% heeft een inheemse godsdienst.
 
De talen van het eiland zijn [[Engels]] en [[Chamorro]].
  
De talen van het eiland zijn [[Engels]] en [[Chamorro]].
Regel 143: Regel 138:
   
 
=== Volkslied ===
  
=== Volkslied ===
−
[[Bestand:Flag of Guam.svg|400px|right|thumb|De [[vlag]] van Guam]]
 +
[[Bestand:Flag of Guam.svg|400px|right|miniatuur|De [[vlag]] van Guam]]
 
Dit is het volkslied van Guam.
  
Dit is het volkslied van Guam.
 
Hieronder kun je de Chamorro-tekst lezen.
  
Hieronder kun je de Chamorro-tekst lezen.
   
 
==== Chamorro-tekst ====
  
==== Chamorro-tekst ====
  ⚫
[[Bestand:Guam COA.png|400px|left|miniatuur|Het wapen van Guam]]
−  
⚫
[[Bestand:Guam COA.png|400px|left|thumb|Het wapen van Guam]]
  
−  
−  
 
:Fanohge Chamoru put i tano'-ta
  
:Fanohge Chamoru put i tano'-ta
 
:Kånta i ma tunå-ña gi todu i lugåt.
  
:Kånta i ma tunå-ña gi todu i lugåt.
Regel 166: Regel 158:
   
 
=== Dorpen en steden ===
  
=== Dorpen en steden ===
−  
 
Guam is verdeeld in 19 steden en dorpen.
  
Guam is verdeeld in 19 steden en dorpen.
 
De grootste stad is Dededo.
  
De grootste stad is Dededo.
Regel 172: Regel 163:
   
 
==== Hagatna ====
  
==== Hagatna ====
−
[[Bestand:Hagatna from Fort Apugan.jpg|300px|left|thumb|[[Hagatna]]]]
 +
[[Bestand:Hagatna from Fort Apugan.jpg|300px|left|miniatuur|[[Hagatna]]]]
 
[[Hagatna]] is de hoofdstad van Guam.
  
[[Hagatna]] is de hoofdstad van Guam.
 
De stad ligt aan de westkust van het eiland Guam.
  
De stad ligt aan de westkust van het eiland Guam.
Regel 213: Regel 204:
 
*[[Yona]]
  
*[[Yona]]
 
|Kolom4=
  
|Kolom4=
−
[[Bestand:Guam-administracja.png|150px|thumb|Kaart van de steden en dorpen op Guam]]
 +
[[Bestand:Guam-administracja.png|150px|miniatuur|Kaart van de steden en dorpen op Guam]]
 
}}
  
}}
   
 
== Cultuur ==
  
== Cultuur ==
−
[[Bestand:Gadao Guam.jpg|400px|right|thumb|Een beeld van [[Chief Gadao]], een van de legendarische figuren van de Chamorro-verhalen]]
 +
[[Bestand:Gadao Guam.jpg|400px|right|miniatuur|Een beeld van [[Chief Gadao]], een van de legendarische figuren van de Chamorro-verhalen]]
−
Traditionele Chamorro cultuur wordt uitgedrukt in dansen, zee-reizen, koken, liedjes zingen, vissen en een spel spelen (zoals de spellen [[batu]], [[chonka]], [[estuleks]] en [[bayogu]]).
 +
Traditionele Chamorro cultuur wordt uitgedrukt in dansen, zeereizen, koken, liedjes zingen, vissen en een spel spelen (zoals de spellen [[batu]], [[chonka]], [[estuleks]] en [[bayogu]]).
 
De cultuur werd anders toen de Spanjaarden kwamen en dit leidde tot de geleidelijke afschaffing van de mannelijke krijgers Guam en de verplaatsing van de Chamorro mensen uit hun land.
  
De cultuur werd anders toen de Spanjaarden kwamen en dit leidde tot de geleidelijke afschaffing van de mannelijke krijgers Guam en de verplaatsing van de Chamorro mensen uit hun land.
−
Veel mensen werden Rooms-Katholiek sinds de Spanjaarden kwamen.
 +
Veel mensen werden Rooms-katholiek sinds de Spanjaarden kwamen.
 
Door de culturele invloed van externe krachten, zijn belangrijke aspecten van de oorspronkelijke Chamorro-cultuur verloren gegaan gedurende jaren.
  
Door de culturele invloed van externe krachten, zijn belangrijke aspecten van de oorspronkelijke Chamorro-cultuur verloren gegaan gedurende jaren.
 
Iets wat men nog wel weet van de cultuur is kanoën met de traditionele Chamorro-kano's, speciale Chamorro-dansen en nog veel meer.
  
Iets wat men nog wel weet van de cultuur is kanoën met de traditionele Chamorro-kano's, speciale Chamorro-dansen en nog veel meer.
−
Een andere aspect van de Chamorro-cultuur die men nog doet is [[inafa'maolek]].
 +
Een ander aspect van de Chamorro-cultuur die men nog doet is [[inafa'maolek]].
 
Inafa'maolek is de centrale waarde in de Chamorro-cultuur.
 
Inafa'maolek is de centrale waarde in de Chamorro-cultuur.
 
De kern van de Chamorro cultuur is een combinatie van respect richten: uit het kussen van de handen van oudere mensen, legendes doorgeven, liederen zingen en speciale rituelen doen.
  
De kern van de Chamorro cultuur is een combinatie van respect richten: uit het kussen van de handen van oudere mensen, legendes doorgeven, liederen zingen en speciale rituelen doen.
Regel 230: Regel 221:
 
Voorbeelden zijn manden, tassen en hoeden vlechten.
  
Voorbeelden zijn manden, tassen en hoeden vlechten.
 
Men vlecht vooral met palmbladeren.
  
Men vlecht vooral met palmbladeren.
−
Chamorro-mannen bespelen vaak de [[belembaotuyan]] (een snaarinstrument gemaakt van een kalebas).
 +
Cameramannen bespelen vaak de [[belembaotuyan]] (een snaarinstrument gemaakt van een kalebas).
 
De Chamorro zijn ook bekend om hun bereiding van kruiden tot geneesmiddelen.
  
De Chamorro zijn ook bekend om hun bereiding van kruiden tot geneesmiddelen.
 
Vrouwen maken vaak spullen van een schildpad.
  
Vrouwen maken vaak spullen van een schildpad.
Regel 238: Regel 229:
   
 
== Economie ==
  
== Economie ==
−
[[Bestand:Wapa new parknet photos.jpg|400px|right|thumb|Het Nationaal Park van Guam]]
 +
[[Bestand:Wapa new parknet photos.jpg|400px|right|miniatuur|Het Nationaal Park van Guam]]
 
Guam heeft de meeste toeristen van de [[Micronesische archipel]].
  
Guam heeft de meeste toeristen van de [[Micronesische archipel]].
 
Het belangrijkste van de economie van Guam is ook toerisme (vooral toeristen uit [[Japan]], [[Taiwan]] en [[Zuid-Korea]]).
  
Het belangrijkste van de economie van Guam is ook toerisme (vooral toeristen uit [[Japan]], [[Taiwan]] en [[Zuid-Korea]]).
 
Ministerie van Defensie installaties en het beheren van bedrijven zijn ook belangrijk voor de economie van Guam.
  
Ministerie van Defensie installaties en het beheren van bedrijven zijn ook belangrijk voor de economie van Guam.
 
Guam ontvangt geen buitenlandse steun met economie.
  
Guam ontvangt geen buitenlandse steun met economie.
−
Guam heeft meer dan 20 grote hotels, een overdekte reuzen-aquarium en nog veel meer winkel-en amusementmogelijkheden.
 +
Guam heeft meer dan 20 grote hotels, een overdekt reuzenaquarium en nog veel meer winkel-en amusementmogelijkheden.
 
Guam heeft daarnaast ook nog zeven openbare golfbanen.
  
Guam heeft daarnaast ook nog zeven openbare golfbanen.
 
Het eiland heeft meer dan 1 miljoen toeristen per jaar.
  
Het eiland heeft meer dan 1 miljoen toeristen per jaar.
Regel 250: Regel 241:
   
 
== Politieke gezichtspunten ==
  
== Politieke gezichtspunten ==
−
[[Bestand:Guam Governor Felix Camacho.jpg|100px|left|thumb|Gouverneur [[Felix Perez Camacho]]]]
 +
[[Bestand:Guam Governor Felix Camacho.jpg|100px|left|miniatuur|Gouverneur [[Felix Perez Camacho]]]]
−
De politiek van Guam vindt plaats in een kader van een democratisch systeem, waarbij de gouverneur het hoofd is van de regering, en van een meerpartijenstelsel.
 +
Guam is een democratie, waarbij de gouverneur het hoofd is van de regering.
 
Toch is de huidige president van de [[Verenigde Staten]], [[Barack Obama]], het staatshoofd van Guam.
  
Toch is de huidige president van de [[Verenigde Staten]], [[Barack Obama]], het staatshoofd van Guam.
−
Guam is een georganiseerde, zonder rechtspersoonlijkheid grondgebied van de Verenigde Staten.
 +
Guam is een georganiseerd grondgebied zonder rechtspersoonlijkheid van de Verenigde Staten.
−
Guam wordt geregeld door een door het volk gekozen gouverneur en eenkamerstelsel 15-lid wetgever.
 +
Guam wordt bestuurd door een door het volk gekozen gouverneur en het parlement, een [[eenkamerstelsel]].
 
Guamezen hebben altijd nog een wens meer te worden gebracht in het Amerikaanse politieke systeem.
  
Guamezen hebben altijd nog een wens meer te worden gebracht in het Amerikaanse politieke systeem.
 
De huidige gouverneur van Guam is [[Felix Perez Camacho]].
  
De huidige gouverneur van Guam is [[Felix Perez Camacho]].
Regel 261: Regel 252:
   
 
== Leger ==
  
== Leger ==
−
[[Bestand:Andersen Air Force Base.jpg|400px|right|thumb|[[Andersen Air Force Base]]]]
 +
[[Bestand:Andersenafb-parking-ramp-b-52s.jpg|400px|right|miniatuur|[[Andersen Air Force Base]]]]
 
In Guam is een groot deel van het Amerikaanse leger en de Amerikaanse vlootbasis gevestigd.
  
In Guam is een groot deel van het Amerikaanse leger en de Amerikaanse vlootbasis gevestigd.
 
Wel 29 % van heel Guam behoort tot de plaatsen waar het Amerikaanse leger zich heeft gevestigd.
  
Wel 29 % van heel Guam behoort tot de plaatsen waar het Amerikaanse leger zich heeft gevestigd.
 
Het leger is verdeeld in verschillende plaatsen.
  
Het leger is verdeeld in verschillende plaatsen.
−
[[Bestand:Apra Harbor.jpg|300px|left|thumb|[[Apra Harbor]]]]
 +
[[Bestand:Apra Harbor.jpg|300px|left|miniatuur|[[Apra Harbor]]]]
 
* US Naval Base Guam, [[US Navy]]
 
* US Naval Base Guam, [[US Navy]]
 
* US Kustwacht Sector Guam
  
* US Kustwacht Sector Guam
Regel 276: Regel 267:
   
 
== Wist je dat... ==
  
== Wist je dat... ==
−  
 
* ... het motto van Guam "Where America's Day Begins" is?
  
* ... het motto van Guam "Where America's Day Begins" is?
 
* ... .gu de internetcode van Guam is?
  
* ... .gu de internetcode van Guam is?
 
* ... Guam vroeger bij [[Spaans Oost-Indië]] hoorde?
  
* ... Guam vroeger bij [[Spaans Oost-Indië]] hoorde?
−
* ... Guam een heel groot leger en vlootbasis heeft?
 +
* ... Guam een heel groot leger en een grote vlootbasis heeft?
   
 
== Fotogalerij ==
  
== Fotogalerij ==
−  
 
<gallery>
  
<gallery>
 
Bestand:RockandsquaretunnelTumon.jpg|Een grot die gemaakt is door de [[Chamorro's]] van Guam
  
Bestand:RockandsquaretunnelTumon.jpg|Een grot die gemaakt is door de [[Chamorro's]] van Guam
Regel 291: Regel 280:
   
 
== Bronnen ==
  
== Bronnen ==
−  
 
* ''Informatie uit Wikipedia''
  
* ''Informatie uit Wikipedia''
 
* ''Informatie uit het boek Geografica''
  
* ''Informatie uit het boek Geografica''
  +
  +
{{VS staten}}
  +
{{Navigatie landen Oceanië}}
  +
[[Categorie:WikiKids:Award]]

Huidige versie van 1 jan 2024 om 13:35

Guam
Guåhån
Guam

Flag of Guam.svg Seal of Guam.svg Guam on the globe (Polynesia centered).svg

Hoofdstad Hagatna
Aantal inwoners 168.801 (2021)
Oppervlakte 541.3 km²
Regeringsvorm Grondgebied zonder rechtspersoonlijkheid van de VS
President Joe Biden (sinds 2021)
Godsdienst Rooms-Katholiek (85%) en inheemse godsdiensten (15%)
Taal Engels (English)
Chamorro (Finuʼ Chamoru)
Munteenheid Amerikaanse dollar (USD)
Volkslied Fanohge Chamoru
Landcode GUM
Portaal Portal.svg Verenigde Staten


Guam (zeg: / ɡwɑ ː m /) is een eiland in het westen van de Stille Oceaan en is een afhankelijk land. Het behoort tot de Verenigde Staten. Het eiland ligt in het zuiden van de Noordelijke Marianen, ten oosten van de Filippijnen en in het continent Oceanië. Ongeveer 6.000 jaar geleden leefde hier al een volk, de Chamorro's.

Geschiedenis

Oude tijd

Een latte-steen op Guam

Aangenomen wordt dat Guam eerst werd ontdekt door mensen uit Zuidoost-Indonesië rond 2000 voor Christus. Toen dit volk in Guam aankwam zouden het de Chamorro's worden. De Oude Chamorro's bouwden toen hele speciale pilaren, die noem je latte-stenen. Een latte-steen ziet er uit als een rechte steen met een grote ronde steen erop. Latte-stenen zijn gemaakt van kalksteen, basalt, of zandsteen. Een latte-steen lijkt een beetje op een Romeinse zuil. De latte-steen werd gebruikt als een basis waarop rieten hutten werden gebouwd. De latte-stenen werden vooral gebruikt sinds het jaar 800 n. Christus.

Spaanse kolonisatie en de Manilla-galjoenen

De Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand Magelhaen ontdekte het eiland in 1521. Ferdinand was toen op wereldreis rond de aarde en werkte voor de Spaanse koning. In 1668 kwam de Spaanse pastoor San Vitores aan op het eiland en sindsdien werd het een officiële kolonie van Spanje. San Vitores vestigde als eerste de Rooms-katholieke kerk op het eiland. Guam werd ingelijfd bij de Spaanse kolonie: Spaans Oost-Indië. Het eiland werd geregeerd vanuit de Filippijnen wat ook bij Spaans Oost-Indië hoorde. De andere gebieden die ook bij Spaans Oost-Indië hoorden waren de Caroline-Eilanden en de Noordelijke Marianen. Guam werd een belangrijke tussenstop voor de handel tussen Mexico en de Filippijnen van het jaar 1668 tot en met 1815. In de tijd van de Spaanse kolonisatie werd de Chamorro-cultuur zwaar beïnvloed door de Spaanse cultuur en tradities.

De Spaans-Amerikaanse oorlog en de Tweede Wereldoorlog

De Verenigde Staten had het eiland in het jaar 1898 ingenomen door de Spaans-Amerikaanse oorlog. Guam werd een station voor Amerikaanse schepen die naar de Filippijnen wilden reizen. In de Tweede Wereldoorlog werd aangevallen door de Japanners. Guam werd toen in 1941 zelfs veroverd door Japan. De Japanners veroverden ook de Noordelijke Marianen. Op de Noordelijke Marianen woonden ook de Chamorro's. De belangrijkste Chamorro's die daar woonden werden naar Guam toegebracht om tolk te worden voor de Japanners. Daardoor haatten de Chamorro's op Guam sinds toen de Chamorro's op de Noordelijke Marianen. Guam werd bezet voor ongeveer 31 maanden. Gedurende deze tijd werden de Chamorro's op Guam gedwongen om werknemers of hoeren te worden. De Chamorro's werden hier ook naar concentratiekampen gebracht of soms zelfs gearresteerd of vermoord. Ongeveer duizend mensen werden gedood tijdens de bezetting van de Japanners. In 1944 werd Guam weer terug veroverd door de Verenigde Staten. Ook de Noordelijke Marianen werden terug veroverd door de VS. Het eiland heeft zijn eigen overheid gekregen na de Tweede Wereldoorlog in 1950 en het burgerschap van Guam is gemaakt door de VS. Toch behoort het land niet helemaal tot de VS.

Vietnamese vluchtelingen in Guam

In Vietnam was er de Vietnamoorlog. Vietnam werd verdeeld in tweeën. Het zuiden had verloren van het noorden, dus moest vertrekken naar het buitenland. Ongeveer 100.000 Vietnamese vluchtelingen waren na 30 april 1975 gevlucht naar Guam. Daarna vertrokken een hoop Vietnamezen naar de Verenigde Staten. Alleen 200 bleven nog over. Op Guam werden 8 pho-restaurants gemaakt. Pho is een Vietnamese noedelsoep.

Natuur

Een koffervis
Een eekhoorn-en soldatenvis

In Guam zijn erg speciale dieren en planten. Vooral de bruine boomslang is een voorbeeld. De bruine boomslang is ongevaarlijk voor mensen. Het is een nachtslang. Dat betekent dat je alleen hem kunt zien in de nacht. De bruine boomslang leeft van vogels. Aan de naam van het dier hoor je dat de slang bruin is. Soms kan de slang ook geel zijn. Een ander raar dier is de kokosnoot neushoorn kever. Dit dier is ontdekt op 12 september 2007. Dit dier komt eigenlijk voor op Amerikaans-Samoa. Deze kevers voeden zich met kokosmelk. Mensen die op vakantie gaan naar Guam willen ook vaak diepzeeduiker. Ze gaan dan op reis langs het prachtige koraal met allerlei fleurige vissen. Bekende vissen zijn de koffervis, de pauwoogkeizersvis en de eekhoorn-en soldatenvis. De zee rond Guam wordt vaak onderzocht door biologen. Ze zoeken nieuwe vissoorten. Ook zijn er mensen die de habitat bij de koraalriffen beschermen voor verontreiniging. In Guam zijn vaak wildvuren. Dat zijn grote bosbranden en nog allerlei vuren. De wildvuren zijn een grote plaat voor de prachtige bossen op Guam. Vooral zijn er wildvuren in het droogseizoen. Toch wordt er 80 % van de branden veroorzaakt door de mens. Stropers stichtten stiekem soms branden. In Guam zijn er een grote bedreiging voor de inheemse planten. Tinangaja, een virus dat vooral palmbomen dood maakt, is voor het eerst waargenomen op Guam in 1917 toen kopra nog belangrijk was voor de Guamese economie. Kopra is het vlees van de kokosnoot. Dat spul is droog gemaakt.

Geografie en klimaat

Geografie

De satelliet van Guam

Guam is het grootste eiland in de Micronesische archipel. Het eiland werd gevormd door tektonische platen in de Stille Oceaan. Guam ligt in de buurt van de Marianentrog. Een trog is een gebied waar de zee erg diep is. In het zuidwesten van Guam ligt het Challenger Deep, de diepste plaats op de wereld. Het Challenger Deep is wel 10.911 meter diep. De Mount Lamlam is het hoogste punt van Guam en 406 meter hoog. In Guam zijn veel aardbevingen, want het ligt op de westelijke rand van de Pacifische Plaat en de Filippijnse plaat. In de afgelopen jaren was er een aardbeving in de buurt van Guam die een kracht had van 5,0 tot 8,7. In tegenstelling met de Noordelijke Marianen is Guam geen actieve vulkanische regio. Soms heeft de vulkanische activiteit van de Noordelijke Marianen soms invloed op Guam. Het noordelijke plateau van het eiland is bosgrond met kalkstenen rotsen. In het zuiden zijn er steppes en bossen. De zee rond het eiland is gevuld met prachtig koraal.

Klimaat

Een andere orkaan, de orkaan Paka in 1997

Het klimaat van het eiland is tropisch. Het weer is meestal warm en vochtig. De gemiddelde hoge temperatuur is 30 °C. De gemiddelde lage temperatuur is 24 °C. Het eiland heeft ook een droogseizoen. Het droge seizoen duurt van december tot juni. Januari en februari worden beschouwd als de beste maanden van het jaar. Verder van juli tot november is het een regenseizoen. De meeste stormen zijn in oktober en november, maar de stormen kunnen ook het hele jaar voorkomen. Elk jaar zijn er gemiddeld 3 tropische stormen en 1 orkaan. De ergste orkaan ooit in Guam is de orkaan Pongsona in 2002. Een andere erge orkaan is de Pamela in 1976. Na de orkaan Pamela werd de structuur van de houten deuren in huizen vervangen door betonnen constructies.

Bevolking & Bestuurlijke indeling

In het jaar 2000 had Guam 154.805 inwoners. In 2007 had het 173.456 inwoners. In het jaar 2009 had het 178.000 inwoners. Volgens het jaar 2005 is de jaarlijkse bevolkingsgroei 1,76%. De grootste bevolkingsgroep van Guam zijn de Chamorro's. Ze beslaan 57% van de bevolking van Guam. De tweede grootste bevolkingsgroep van Guam is Filipijns en beslaat 25,5% van de bevolking. De overgebleven 17,5% is blank, Chinees, Japans, Koreaans, Vietnamees en nog veel meer andere groepen. Wel 85 % van de bevolking is Rooms-katholiek. De overgebleven 15% heeft een inheemse godsdienst. De talen van het eiland zijn Engels en Chamorro. Een inwoner van Guam noem je een Guamees.

Volkslied

De vlag van Guam

Dit is het volkslied van Guam. Hieronder kun je de Chamorro-tekst lezen.

Chamorro-tekst

Het wapen van Guam
Fanohge Chamoru put i tano'-ta
Kånta i ma tunå-ña gi todu i lugåt.
Para i onra, para i gloria
Abiba i isla sen parat.
Para i onra, para i gloria
Abiba i isla sen parat.
U todu i tiempo i pas para hita
Yan ginen i langet na bendesion.
Kontra i piligru, na'fansåfo' ham
Yu'os prutehi i islan Guåhan.
Kontra i piligru, na'fansåfo' ham
Yu'os prutehi i islan Guåhan.

Dorpen en steden

Guam is verdeeld in 19 steden en dorpen. De grootste stad is Dededo. De belangrijkste stad is Hagatna.

Hagatna

Hagatna

Hagatna is de hoofdstad van Guam. De stad ligt aan de westkust van het eiland Guam. Hagatna is gelegen aan de monding van de rivier Hagatna. Het heeft 1.100 inwoners (2000). De oppervlakte van de stad is 2.6 km². Vroeger was Hagatna het op een na kleinste dorp in Guam. Van de 18e tot midden 20e eeuw, werd Hagatna het grootste commerciële centrum van Guam. Sindsdien groeide het uit tot het hedendaagse Hagatna. In de stad is het Latte-Stenen Park. Het winkelgebied van deze stad is ook bekend. De naam van dit winkelgebied heet: Chamarro Village. Hieronder zie je de steden en de dorpen van Guam. Antonio B. Won Pat Airport is de internationale luchthaven van deze stad.


Lijst van de dorpen en steden op Guam

Kaart van de steden en dorpen op Guam


Cultuur

Een beeld van Chief Gadao, een van de legendarische figuren van de Chamorro-verhalen

Traditionele Chamorro cultuur wordt uitgedrukt in dansen, zeereizen, koken, liedjes zingen, vissen en een spel spelen (zoals de spellen batu, chonka, estuleks en bayogu). De cultuur werd anders toen de Spanjaarden kwamen en dit leidde tot de geleidelijke afschaffing van de mannelijke krijgers Guam en de verplaatsing van de Chamorro mensen uit hun land. Veel mensen werden Rooms-katholiek sinds de Spanjaarden kwamen. Door de culturele invloed van externe krachten, zijn belangrijke aspecten van de oorspronkelijke Chamorro-cultuur verloren gegaan gedurende jaren. Iets wat men nog wel weet van de cultuur is kanoën met de traditionele Chamorro-kano's, speciale Chamorro-dansen en nog veel meer. Een ander aspect van de Chamorro-cultuur die men nog doet is inafa'maolek. Inafa'maolek is de centrale waarde in de Chamorro-cultuur. De kern van de Chamorro cultuur is een combinatie van respect richten: uit het kussen van de handen van oudere mensen, legendes doorgeven, liederen zingen en speciale rituelen doen. Men moet om vergiffenis vragen van de voorouders als diegene naar het bos gaat. Ambachtslui en vrouwen zijn gespecialiseerd in vlechtwerk. Voorbeelden zijn manden, tassen en hoeden vlechten. Men vlecht vooral met palmbladeren. Cameramannen bespelen vaak de belembaotuyan (een snaarinstrument gemaakt van een kalebas). De Chamorro zijn ook bekend om hun bereiding van kruiden tot geneesmiddelen. Vrouwen maken vaak spullen van een schildpad. Voorbeelden zijn kammen, oorbellen, kettingen, armbanden en riemen. Oude mensen geven vaak verhalen en legendes door tot hun kinderen en die geven het weer door. De cultuur van de Chamorro kan door het doorvertellen van Chamorro-verhalen niet meer eindigen.

Economie

Het Nationaal Park van Guam

Guam heeft de meeste toeristen van de Micronesische archipel. Het belangrijkste van de economie van Guam is ook toerisme (vooral toeristen uit Japan, Taiwan en Zuid-Korea). Ministerie van Defensie installaties en het beheren van bedrijven zijn ook belangrijk voor de economie van Guam. Guam ontvangt geen buitenlandse steun met economie. Guam heeft meer dan 20 grote hotels, een overdekt reuzenaquarium en nog veel meer winkel-en amusementmogelijkheden. Guam heeft daarnaast ook nog zeven openbare golfbanen. Het eiland heeft meer dan 1 miljoen toeristen per jaar. De stabiele economie was sinds het jaar 2000 als gevolg van het toegenomen toerisme. In 2003, had Guam een werkloosheid van 14%, en de regering werd getroffen door een tekort van 314 miljoen dollar.

Politieke gezichtspunten

Gouverneur Felix Perez Camacho

Guam is een democratie, waarbij de gouverneur het hoofd is van de regering. Toch is de huidige president van de Verenigde Staten, Barack Obama, het staatshoofd van Guam. Guam is een georganiseerd grondgebied zonder rechtspersoonlijkheid van de Verenigde Staten. Guam wordt bestuurd door een door het volk gekozen gouverneur en het parlement, een eenkamerstelsel. Guamezen hebben altijd nog een wens meer te worden gebracht in het Amerikaanse politieke systeem. De huidige gouverneur van Guam is Felix Perez Camacho. Guam heeft 3 partijen.

Leger

Andersen Air Force Base

In Guam is een groot deel van het Amerikaanse leger en de Amerikaanse vlootbasis gevestigd. Wel 29 % van heel Guam behoort tot de plaatsen waar het Amerikaanse leger zich heeft gevestigd. Het leger is verdeeld in verschillende plaatsen.

Apra Harbor

Wist je dat...

  • ... het motto van Guam "Where America's Day Begins" is?
  • ... .gu de internetcode van Guam is?
  • ... Guam vroeger bij Spaans Oost-Indië hoorde?
  • ... Guam een heel groot leger en een grote vlootbasis heeft?

Fotogalerij

Bronnen

  • Informatie uit Wikipedia
  • Informatie uit het boek Geografica


Flag of the United States (Pantone).svg Bestuurlijke indeling van de Verenigde Staten van Amerika (lijst) Flag of the United States (Pantone).svg
Alabama - Alaska - Arizona - Arkansas - Californië - Colorado - Connecticut - Delaware - Florida - Georgia - Hawaï - Idaho - Illinois - Indiana - Iowa - Kansas - Kentucky - Louisiana - Maine - Maryland - Massachusetts - Michigan - Minnesota - Mississippi - Missouri - Montana - Nebraska - Nevada - New Hampshire - New Jersey - New Mexico - New York - North Carolina - North Dakota - Ohio - Oklahoma - Oregon - Pennsylvania - Rhode Island - South Carolina - South Dakota - Tennessee - Texas - Utah - Vermont - Virginia - Washington - West Virginia - Wisconsin - Wyoming

Niet-onafhankelijke gebieden en federaal district van de Verenigde Staten
Amerikaans-Samoa - Guam - Noordelijke Marianen - Puerto Rico - Amerikaanse Maagdeneilanden - Washington D.C. - Kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten

Landen en afhankelijke gebieden in Oceanië LocationOceania.png
Australië · Fiji · Indonesië · Kiribati · Marshalleilanden · Micronesië · Nauru · Nieuw-Zeeland · Oost-Timor · Palau · Papoea-Nieuw-Guinea · Salomonseilanden · Samoa · Tonga · Tuvalu · Vanuatu

Afhankelijke gebieden: Amerikaans-Samoa · Cookeilanden · Frans-Polynesië · Guam · Hawaï · Nieuw-Caledonië · Niue · Noordelijke Marianen · Norfolk · Pitcairneilanden · Tokelau · Wallis en Futuna
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Guam&oldid=832363"