Cambodja

Koninkrijk Cambodja Preăh Réachéanachâkr Kâmpŭchea
Hoofdstad	Phnom Penh
Aantal inwoners	15.552.211 (2019)
Oppervlakte	181.035 km²
Regeringsvorm	Parlementaire monarchie
Koning	Norodom Sihamoni (sinds 2014)
Premier	Hun Sen (sinds 1985)
Godsdienst	Boeddhisme (97,1%) Islam (2%) Christendom (0,3%) Overig/geen (0,5%)
Taal	Khmer (Phéasa Khmér)
Munteenheid	Riel
Volkslied	Nokoreach
Nationale feestdag	9 november
Landcode	KHM

Cambodja is een land in Zuidoost-Azië. In het noorden heeft het een 541 kilometer lange grens met Laos. In het noordwesten en westen heeft het een ongeveer 800 kilometer lange grens met Thailand en in het oosten en zuidoosten heeft het een 1228 kilometer lange grens met Vietnam. Aan de kust grenst het aan de Golf van Thailand en de Zuid-Chinese Zee. Cambodja was in de geschiedenis een heel bijzonder land, maar veel is verloren gegaan door oorlogen.

Algemene informatie

De vlag

Cambodja is een land in Azië, en het grenst aan Laos, Thailand, Vietnam, Golf van Thailand. De oppervlakte is: 181.035 km². Phnom Penh is de hoofdstad. Een belangrijke rivier in Cambdoja is de Mekong. Een groot meer is het Tonlé Sap, dat betekent ook groot meer. Er zijn veel bergen in Cambodja. In het zuiden ligt het Kravanhgebergte. De hoogste top is de Aoral van 1771 meter. Tegen Vietnam en aan de kust ligt het Domreigebergte. Domrei betekent olifant. De 'bergen' zijn 500 t/m 1000 meter hoog. Bij Thailand en in het noorden ligt het Dongrekgebergte. In het westen bij de grens met Thailand liggen heuvels tot 500 meter. Er is een tropisch klimaat. Er is ook een moessonklimaat. Dat betekent dat er een periode is met veel regen, maar er ook droge tijden zijn. De gemiddelde temperatuur is het hele jaar door ongeveer 30 graden. De temperatuur varieert van 10 graden in de koele maanden tot 45 graden in de zomer. De minste regen valt in januari en februari. Cambodja bestond vroeger vooral uit regenwoud, maar nu is veel gekapt. De munt waarmee je kunt betalen heet riel.

Geschiedenis

De eerste bekende beschavingen verschijnen ongeveer in de 1e eeuw van onze jaartelling in Cambodja. Dit zijn de beschavingen van Chenla (Chinese naam, Khmer naam Kambu) en Funan (Chinese naam, echte naam onbekend) meer in hedendaags Vietnam. Van 802 tot ongeveer 1350 was Cambodja onderdeel van een groot Khmer-rijk. Dit rijk strekte zich uit over grote delen van Zuidoost-Azië, waaronder het hedendaagse Cambodja, delen van Vietnam, Laos, Thailand en tot aan de oostelijke grenzen van Myanmar. De hoofdstad van dit rijk was voor de langste tijd in Angkor Wat dat bij het hedendaagse Siem Reap ligt. Angkor Wat en andere hindoetempels zijn beroemde overblijfselen van deze beschaving. Na verscheidene oorlogen met Ayutthaya en Lan Xang (dat het zelf had helpen stichten), verplaatsten de Khmers de hoofdstad naar Phnom Penh en ongeveer vanaf die tijd veranderde de naam in Kambu-ja (Cambodja).

Vanaf het midden van de 15e eeuw tot de komst van de Fransen werd Cambodja geregeerd door zwakke koningen en werd het verscheurd door interne conflicten. Ook vele oorlogen met Ayutthaya en Vietnam leidden tot grote verliezen in zowel land als rijkdom. Cambodja zou nooit meer de omvang en glorie van het oude Khmer-rijk meemaken.

Fransen

Tussen 11 augustus 1863 en 9 november 1953 werd Cambodja geregeerd door Frankrijk. Eerst werd Cambodja een Frans protectoraat, op 17 oktober 1887 werd het een onderdeel van de Unie van Indochina samen met Tonkin, Annam, Cochin China en Laos (vanaf 1893). Vanaf 8 november 1949 trad Cambodja toe tot een associatie met Frankrijk. Op 9 november 1953 werd Cambodja onder koning Norodom Sihanouk onafhankelijk.

Oorlog in Cambodja (1960-1990)

Er zijn wel drie oorlogen na elkaar geweest in Cambodja. In de jaren ‘60 kwamen de boeren en communisten in opstand tegen Norodom Shihanoek. Hij was namelijk bang dat Cambodja bij Vietnam of Thailand zou gaan horen. Hij was dus tegen de regering van Vietnam. Daar was ook oorlog, en hij liet Vietcongstrijders in Cambodja binnen, omdat die tegen de Vietnamezen streden. De VS was tegen die Vietcongstrijders, en begon te bombarderen. In maart 1970 werd Norodom Shihanoek afgezet. Na drie maanden werd Lon Nol, een generaal de baas. Shihanoek werd verbannen naar Peking en ging de Rode Khmer in Peking steunen. Op 17 April 1975 viel de Rode Khmer Phnom Penh binnen, en nam de macht over. Er was een paar uur vrede. Maar toen ging de Rode Khmer iedereen die had gestudeerd of contact had met het buitenland vermoorden. Er vielen wel een miljoen doden. Dat was de tweede oorlog. Op 07-01-79 veroverden de Vietnamezen Cambodja. Cambodjanen vluchtten naar Thailand, en daardoor ontstond de derde oorlog. Die duurde 10 jaar. Uit eindelijk stopte de VN de oorlog.

Rode Khmer

De Rode Khmer heet ook wel de Khmer Rouge. Dat is Frans, omdat Cambodja eerst bij Frankrijk hoorde. De Rode Khmer heeft voor de dood van wel 1,7 miljoen mensen gezorgd. Sommige bronnen zeggen wel 3 miljoen, de leider van de Rode Khmer bekende 'maar' 800.000 mensen. Dat is 25% van de bevolking! Pol Pot, de leider van de Rode Khmer, was dictator tot in 1979 de Vietnamezen binnenvielen.

De Rode Khmer bestaat nog steeds.

Bevolking

De meeste Cambodjanen horen bij de Khmer (94%). De Chinezen zijn op een na de grootste groep met ongeveer 3%. De Moslim Chams volgen met 2%. De rest van de bevolking bestaat uit Vietnamezen, Thais en bergvolkeren.

Een grote groep Cambodjanen woont buiten Cambodja, namelijk in de provincies Buriram, Sisaket, Surin en Ubon Ratchathani in het noordoosten van Thailand. Veel zijn gevlucht in de oorlog. En in het zuidelijk deel van Vietnam, dat door de Cambodjanen ook wel Kampuchea Krom wordt genoemd, de inwoners worden ook wel Khmer Krom genoemd.

Cultuur

Dans en Muziek

Khmer-muziekinstrumenten die worden gebruikt in het Mohaori-orkest

Traditionele Cambodjaanse muziekinstrumenten spelen een belangrijke rol in de Cambodjaanse cultuur. Deze instrumenten worden doorgaans gebruikt tijdens koninklijke evenementen, bruiloften en festivals. Voor bruiloften en koninklijke evenementen droegen de muzikanten die de instrumenten bespeelden traditionele Cambodjaanse kleding. Cambodjaanse kunstmuziek wordt sterk beïnvloed door zowel oude vormen als hindoeïstische vormen. Religieuze dansen , waarvan er vele verhalen en oude mythen verbeelden, zijn gebruikelijk in de Cambodjaanse cultuur. Net als de Chinezen, kennen ze geen geen dirigent bij het pinpeat orkest in de traditionele Cambodjaanse muziek omdat muzikanten over het algemeen leerden en herinnerden hoe ze de instrumenten op het gehoor moesten bespelen. Deze instrumenten geven het Cambodjaanse volk een identiteitsgevoel:

• Slaginstrumenten: Angkuoch; soort mondharp, Chap; kleine bekkens, Kong vong, cirkelvormige opstelling van gongen, Roneat; soort xylofoon, Sampho; drum, Skor Thom en Skor Yike trommels
• Tokkelinstrumenten: Chapey dang veng, Krapeu, Kse diev
• Strijkinstrument: Tro
• Gehamerd snaarinstrument: Khim
• Bamboefluit: Khloy
• Blaasinstrument van bamboe met vrij trillende lip: Pey ar of Pey au, Pey pok, Ploy
• Blaasinstrument: Saing; schelphoorn (zie Horagai), Slek; boomblad als instrument, Sneng; hoorn van een waterbuffel, Sralai; soort riethobo

Elke beweging die de danser maakt verwijst naar een specifiek idee, inclusief abstracte woorden en begrippen zoals 'vandaag' (met de vinger naar boven wijzend). In de jaren vijftig van de twintigste eeuw kwam er weer een opleving in de klassieke dans, onder leiding van koningin Sisowath Kossamak Nearyrath. Door de Rode Khmer dreigde veel van de oude tradities en instrumenten te verdwijnen. Ook de invloed van de westerse muziek vormt in zekere zin een bedreiging, maar gelukkig wordt het muzikale cultureel erfgoed nu beschermd (onder andere door de UNESCO).

Geloof

De belangrijkste religie in Cambodja is het Theravadaboeddhisme: ongeveer 88% van de bevolking. De Islam is ook bekend: ongeveer 3% van de bevolking is moslim. Er is een vervolgde christelijke minderheid.

Economie

Cambodja is een heel arm land en de economie draait zeer slecht door de vele oorlogen. Voor 1970 verbouwden de boeren genoeg voedsel voor de het hele land. Maar rond 1986 was dat door de vele vernielingen in de oorlog nog maar 75%. Landbouw is de belangrijkste activiteit en rijst, rubber en maïs zijn de belangrijkste gewassen. Er is bijna geen industrie en de industrieën die er zijn produceren voornamelijk voor hun eigen bevolking.

Tijdens de economische crisis in Azië in 1997 kwam de economie tot een stilstand. Dit kwam ook door onrust, de nburgeroorlog en politieke crisis. In 1999, het eerste volledige jaar zonder gevechten in 30 jaar, begon de economie weer te groeien met 5%. In 2000 groeide het BNP met 5%, in 2001 met 6,3% en in 2002 met 5,2%.