Ploy
De Ploy (Khmer: ព្លយ ខ្មែរ) is een blaasinstrument uit Cambodja. Het is gemaakt van een kalebas-lichaam met 5 tot 7 buizen van bamboe die haaks (recht) uit het lichaam steken. Muzikanten blazen lucht naar binnen door de 'steel' van de kalebas, waarbij de kalebas als "windlade" zich met lucht vult en die via de bamboebuizen naar buiten gaat. Elk van de bamboe geluidsbuizen heeft een metalen lip aan de binnenkant, die vibreert in de lucht die door de buis gaat. Deze lip is vergelijkbaar met die van de mondharmonica.
De muzikant kan niet alleen lucht in het instrument blazen, maar ook lucht via de bamboe pijpen naar binnen zuigen, waardoor een andere toon ontstaat. Tonen worden gemaakt door gaten te bedekken of open te houden die in de bamboe geluidsbuizen zijn gesneden.
Het instrument is voornamelijk te vinden de provincie Mondul Kiri (ten westen van Vietnam) onder de Phnoung en Tampuan volkeren. Zeg maar rond het Cardamom-gebergte. Het instrument is verwant aan een instrument uit Laos, de khaen. In feite zijn de kenmerken of de methode om het blaasinstrument te maken niet veel veranderd. Over het algemeen zijn muziek en religieuze gedachten in deze streken niet van elkaar te scheiden. Je kunt het zien als een teken van de nationale identiteit van het land. Khmer-muziek en de muziekinstrumenten die Cambodjanen gebruiken hebben een oorsprong van zo'n 2000 jaar geleden. Naast de ploy als instrument heb je ook de Ploy Sui als oude traditionele dans. Deze is afkomstig van volk Sui dat in een bergachtig gebied in Oral, Kampong Speu woont. De Sui-mensen hebben een verscheidenheid aan muziek en dansen gemaakt, afhankelijk van het gebied waarin ze leven. De dans wordt als het ware opgedragen aan de voorouders en kun je ook zien als een ceremonie.
Het instrument is ook verwant aan de Sheng uit China. Vroeger zou deze ook gemaakt zijn van een kalebas. De Ploy, de Khaen en de Sheng zou je kunnen zien als een mini pijporgel, maar dan met de mond aangeblazen of gezogen, in plaats van een blaasbalg.
De ploy is veelal handgemaakt en de bamboe buizen worden aan de kalebas 'gelijmd' met hars. De tril lippen worden van koper gemaakt. Vaak is dat een platgeslagen munt waaruit het wordt geknipt (zie ook Khaen).
Links
- YouTube - Ploy (ព្លយ ខ្មែរ)