Lijst van Nederlandse plaatsen met stadsrechten
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
In Nederland zijn een aantal plaatsen waar ooit stadsrechten aan zijn toegekend. Van sommige van de plaatsen op de lijst is niet bekend of, en zo ja wanneer, stadsrechten verleend zijn. Dat die plaatsen, met name de meeste Friese steden, evenals Appingedam en Groningen, een eigen stadsrecht bezaten, is op zich duidelijk.
De toekenning van stadsrechten heeft sinds de herzieningen van de grondwet in 1848 en de daaruit voortvloeiende Gemeentewet van 1851 eigenlijk geen betekenis meer. Vanuit sociaal-geografisch gezichtspunt hebben veel van deze plaatsen dan ook niet die bevolkingsaantallen dat je van een stad kunt spreken. In feite zijn dat dorpen.
Tabel
| Stad | (Huidige) provincie | Jaar |
|---|---|---|
| Aardenburg | Zeeland | voor 1187 |
| Abbekerk | Noord-Holland | 1414 |
| Alkmaar | Noord-Holland | 1254 |
| Almelo | Overijssel | voor 1420 |
| Ameide | Utrecht | 1277 |
| Amersfoort | Utrecht | 1259 |
| Ammerstol | Zuid-Holland | 1322 |
| Amsterdam | Noord-Holland | 1306 |
| Appingedam | Groningen | 1327 |
| Arnemuiden | Zeeland | 1574 |
| Arnhem | Gelderland | 1233 |
| Asperen | Gelderland | 1314 |
| Assen | Drenthe | 1809 |
| Austerlitz | Utrecht | 1806 |
| Axel | Zeeland | 1213 |
| Baarn | Utrecht | omstreeks 1350 |
| Barsingerhorn-Haringhuizen | Noord-Holland | 1415 |
| Batenburg | Gelderland | 1349 |
| Bergen op Zoom | Noord-Brabant | voor 1212 |
| Beverwijk | Noord-Holland | 1298 |
| Bergeijk | Noord-Brabant | 1331 |
| Biervliet | Zeeland | 1183 |
| Bolsward | Friesland | 1455 |
| Borculo | Gelderland | 1375 |
| Breda | Noord-Brabant | 1198-1212 |
| Bredevoort | Gelderland | vóór 1388 |
| Brielle | Zuid-Holland | 1306 |
| Bronkhorst | Gelderland | 1482 |
| Brouwershaven | Zeeland | 1403 |
| Bunschoten | Utrecht | 1383 |
| Buren | Gelderland | 1395 |
| Coevorden | Drenthe | 1408 |
| Culemborg | Gelderland | 1318 |
| Delden | Overijssel | vóór 1322
, opnieuw in 1333 |
| Delft | Zuid-Holland | 1246 |
| Delfshaven | Zuid-Holland | 1818 |
| Delfzijl | Groningen | 1819 |
| Deventer | Overijssel | 1123 |
| Doesburg | Gelderland | 1237 |
| Doetinchem | Gelderland | 1236 |
| Dokkum | Friesland | 1298 |
| Domburg | Zeeland | 1223 |
| Dordrecht | Zuid-Holland | 1220 |
| Echt | Limburg | 1343 |
| Edam | Noord-Holland | 1357 |
| Eembrugge | Utrecht | 1300 |
| Eemnes-Binnen | Utrecht | 1439 |
| Eemnes-Buiten | Utrecht | 1352 |
| Eindhoven | Noord-Brabant | 1232 |
| Elburg | Gelderland | 1233 |
| Enkhuizen | Noord-Holland | 1355 |
| Enschede | Overijssel | 1325 |
| Franeker | Friesland | 1374 |
| Geertruidenberg | Noord-Brabant | 1213 |
| Geervliet | Zuid-Holland | 1381 |
| Gendt | Gelderland | 1233 |
| Genemuiden | Overijssel | 1275 |
| Gennep | Limburg | vóór 1371 |
| Goedereede | Zuid-Holland | 1312 |
| Goes | Zeeland | 1405 |
| Goor | Overijssel | 1263 |
| Gorinchem | Zuid-Holland | 1382 |
| Gouda | Zuid-Holland | 1272 |
| Grafhorst | Overijssel | 1333 |
| 's-Gravenhage | Zuid-Holland | 1806 |
| 's-Gravenzande | Zuid-Holland | 1246 |
| Gramsbergen | Overijssel | 1442 |
| Grave | Noord-Brabant | 1233 |
| Groenlo | Gelderland | 1277 |
| Groningen | Groningen | 1227 |
| Grootebroek (of stede Broec) | Noord-Holland | 1364 |
| Haarlem | Noord-Holland | 1245 |
| Haastrecht | Zuid-Holland | 1396 |
| Hardenberg | Overijssel | 1362 |
| Harderwijk | Gelderland | 1231 |
| Harlingen | Friesland | 1234 |
| Hasselt | Overijssel | 1252 |
| Hattem | Gelderland | 1299 |
| Heenvliet | Zuid-Holland | 1469 |
| 's-Heerenberg | Gelderland | 1379 |
| Helmond | Noord-Brabant | 1232 |
| Hem | Noord-Holland | 1414 |
| 's-Hertogenbosch | Noord-Brabant | 1184 |
| Heukelum | Gelderland | 1391 |
| Heusden | Noord-Brabant | 1318 |
| Hindeloopen | Friesland | 1225 |
| Hoorn | Noord-Holland | 1357 |
| Huissen | Gelderland | 1314 |
| Hulst | Zeeland | 1180 |
| IJlst | Friesland | 1268 |
| IJsselstein | Utrecht | 1363 |
| IJzendijke | Zeeland | 1303 |
| Kampen | Overijssel | 1236 |
| Kessel | Limburg | 1312 |
| Klundert | Noord-Brabant | 1357 |
| Kortgene | Zeeland | 1431 |
| Laag-Keppel | Gelderland | 1404 |
| Langedijk | Noord-Holland | 1415 |
| Leerdam | Utrecht | 1407 |
| Leeuwarden | Friesland | 1285 |
| Leiden | Zuid-Holland | vóór 1266 |
| Lochem | Gelderland | 1233 |
| Maasbommel | Gelderland | 1328 |
| Maassluis | Zuid-Holland | 1814 |
| Maastricht | Limburg | vóór 1204 |
| Medemblik | Noord-Holland | 1289 |
| Megen | Noord-Brabant | 1357 |
| Meppel | Drenthe | 1644 / 1809 |
| Middelburg | Zeeland | 1217, vermoedelijk al voor 1215 |
| Monnickendam | Noord-Holland | 1355 |
| Montfoort | Utrecht | 1329 |
| Montfort | Limburg | 1294 |
| Muiden | Noord-Holland | 1122 |
| Naarden | Noord-Holland | 1351 |
| Stede Niedorp | Noord-Holland | 1415 |
| Nieuwpoort | Zuid-Holland | 1283 |
| Nieuwstadt | Limburg | 1263 of 1271 |
| Nijkerk | Gelderland | 1413 |
| Nijmegen | Gelderland | 1230 (vrijstad) |
| Oisterwijk | Noord-Brabant | 1230 |
| Oldenzaal | Overijssel | tussen 1233 en 1249 |
| Ommen | Overijssel | 1248 |
| Oostburg | Zeeland | 1237 |
| Oosterhout | Noord-Brabant | 1809 |
| Ootmarsum | Overijssel | 1325 |
| Oss | Noord-Brabant | 1399 |
| Oudewater | Utrecht | 1265 |
| Philippine | Zeeland | 1506 |
| Purmerend | Noord-Holland | 1410 |
| Ravenstein | Noord-Brabant | 1380 |
| Reimerswaal | Zeeland | 1374 |
| Rhenen | Utrecht | 1250-1258 |
| Rijssen | Overijssel | 1243 |
| Roermond | Limburg | 1231 |
| Rotterdam | Zuid-Holland | 1299, opnieuw in 1340 |
| Schagen | Noord-Holland | 1415 |
| Schiedam | Zuid-Holland | 1275 |
| Schoonhoven | Zuid-Holland | 1280 |
| Sint Anna ter Muiden | Zeeland | 1242 |
| Sint-Maartensdijk | Zeeland | 1491 |
| Sint-Oedenrode | Noord-Brabant | 1232 |
| Sittard | Limburg | 1243 |
| Sloten | Friesland | 1426 |
| Sluis | Zeeland | 1290 |
| Sneek | Friesland | 1456 |
| Staverden | Gelderland | 1298 |
| Stavoren | Friesland | 1058-1068 (?) |
| Steenbergen | Noord-Brabant | 1272 |
| Steenwijk | Overijssel | 1327 |
| Susteren | Limburg | 1276 |
| Terborg | Gelderland | 1419 |
| Terneuzen | Zeeland | 1584 |
| Texel | Noord-Holland | 1415 |
| Tholen | Zeeland | 1366 |
| Thorn | Limburg | dertiende eeuw |
| Tiel | Gelderland | dertiende eeuw |
| Tilburg | Noord-Brabant | 1809 |
| Utrecht | Utrecht | 1122 |
| Valkenburg | Limburg | 1452 |
| Veere | Zeeland | 1355 |
| Venlo | Limburg | 1343 |
| Vianen | Utrecht | 1336 |
| Vlaardingen | Zuid-Holland | 1273 |
| Vlissingen | Zeeland | 1315 |
| Vollenhove | Overijssel | 1354 |
| Vreeland | Utrecht | 1265 |
| Waalwijk | Noord-Brabant | 1303 |
| Wageningen | Gelderland | 1263 |
| Weert | Limburg | 1414 |
| Weesp | Noord-Holland | 1355 |
| Wessem | Limburg | vermoedelijk voor 1118 maar in elk geval voor 1329 |
| Westkapelle | Zeeland | 1223 |
| Westwoud | Noord-Holland | 1414 |
| Wieringen | Noord-Holland | 1432 |
| Wijk bij Duurstede | Utrecht | 1300 |
| Willemstad | Noord-Brabant | 1585 |
| Wilsum | Overijssel | 1331 |
| Winkel | Noord-Holland | 1415 |
| Winschoten | Groningen | 1819 |
| Woerden | Utrecht | 1372 |
| Workum | Friesland | 1399 |
| Woudrichem | Noord-Brabant | 1284 |
| Zaandam | Noord-Holland | 1812 |
| Zaltbommel | Gelderland | 1231 |
| Zevenaar | Gelderland | 1487 |
| Zevenbergen | Noord-Brabant | 1427 |
| Zierikzee | Zeeland | 1217-1222, vernieuwd in 1248 |
| Zutphen | Gelderland | 1190 |
| Zwolle | Overijssel | 1230 |