Tweede Kamer: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
k (Vera Bergkamp -> Martin Bosma)
 
(133 tussenliggende versies door 26 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
  +
[[Bestand:Tweede kamer.jpg|right|thumb|400px|De [[vergaderzaal van de Tweede Kamer]] op het [[Binnenhof]].]]
−
In de '''Tweede Kamer''' worden belangrijke beslissingen genomen over Nederland.
 
  +
[[File:Tweede_Kamer_tijdelijke_locatie_hoofdingang.jpg|right|thumb|300px|thumb|Wegens de verbouwing van het Binnenhof zetelt de Tweede Kamer tijdelijk in dit gebouw aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag.]]
  +
De '''Tweede Kamer''', of officieel '''Tweede Kamer der Staten-Generaal''' is één van de twee kamers van de [[Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden]] (het Nederlands parlement). Naast een Tweede Kamer is er ook een [[Eerste Kamer]].
   
  +
De Tweede Kamer is belangrijker dan de Eerste Kamer, hier worden veel beslissingen over Nederland genomen. De Tweede Kamer maakt en ontwerpt de wetten die de Eerste Kamer dan moet goedkeuren. Er zitten 150 leden in de Tweede Kamer. Zij heten Tweede Kamerleden of volksvertegenwoordigers. De Kamerleden zijn verspreid over verschillende [[politieke partij]]en. Politieke partijen zijn groepjes mensen die hetzelfde over veel dingen denken: Je hebt [[christendom|christelijke]] partijen, [[liberalisme|liberale]] partijen, [[socialisme|sociaaldemocratische]] partijen, enzovoorts.
−
==Externe videolinks==
  
−
* [http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/teleacnot/beeldbank/20060425_staatsinrichting01_high.wmv Tweede Kamer]
  
   
  +
De Tweede Kamer zit in [[Den Haag]], aan het [[Binnenhof]]. De voorzitter van de Tweede Kamer heet [[Martin Bosma]]. De Tweede Kamer is te vergelijken met de [[Kamer van Volksvertegenwoordigers]] in België.
−
[[categorie:Politiek]]
  
  +
  +
==Geschiedenis==
  +
===Ontstaan===
  +
Oorspronkelijk had Nederland een parlement van maar één kamer. Dit was de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]] en bestond uit vertegenwoordigers van de gewesten. De Staten-Generaal bestond al sinds de 16e eeuw, maar het gewone volk had hier geen invloed op. In 1796 werd de Staten-Generaal vervangen door de [[Nationale Vergadering (Nederland)|Nationale Vergadering]], waarin het volk voor het eerst invloed had. Zowel de Staten-Generaal en de Nationale Vergadering worden gezien als de oorsprong van de Tweede Kamer.
  +
  +
In 1815 werd Nederland omgevormd in een [[absolute monarchie]] onder koning [[Willem I der Nederlanden|Willem I]]. De Staten-Generaal werd toen hersteld, maar moest democratischer worden. Uiteindelijk werd besloten de Staten-Generaal in twee kamers te verdelen; de Tweede Kamer (waar het gewone volk invloed had) en de Eerste Kamer (waar de adel invloed had). De Eerste Kamer kwam er op verzoek van de Belgen (België en Nederland waren toentertijd verenigd in één koninkrijk).
  +
  +
Overigens betekende dat niet dat iedereen voor de Tweede Kamer kon stemmen. Enkel rijke mannen konden stemmen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Ook alleen zij konden verkozen worden tot de Tweede Kamer. Toch was de Tweede Kamer een stuk democratischer dan de Eerste Kamer, aangezien de Eerste Kamerleden door de koning gekozen werden. De Tweede Kamer had vrij weinig te zeggen, aangezien de koning vrijwel alle macht in handen had.
  +
  +
===Democratisering===
  +
[[File:Groeneweg,_Suze_-_SFA001003186.jpg|right|250px|thumb|[[Suze Groeneweg]], het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid]]
  +
Hier kwam verandering tijdens de [[grondwetsherziening van 1848]]. De macht van de koning werd toen beperkt en de Tweede Kamer kreeg toen een stuk meer macht. Hierdoor kregen de Tweede Kamerleden ook meer invloed op de regering. Zij kozen bijvoorbeeld de premier en ministers en konden hen dwingen af te treden. Toch konden enkel rijke mannen stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ook zaten zij als enige in de Tweede Kamer. De Tweede Kamer werd hierdoor gekozen door zo'n 3 tot 5% van de Nederlandse bevolking.
  +
  +
Oorspronkelijk waren alle Tweede Kamerleden onafhankelijk. Er waren namelijk nog geen [[politieke partij]]en. Dit veranderde pas aan het einde van de 19e eeuw. De eerste landelijke politieke partij was de [[Anti-Revolutionaire Partij]] (ARP) uit 1879. In 1887 werd het kiesrecht verder uitgebreid met het [[Caoutchouc-artikel]]. Hierdoor konden alle mannen van 25 jaar en ouder die konden lezen en schrijven en niet afhankelijk waren van armenzorg stemmen voor de Tweede Kamer. Dat heet ''passief'' kiesrecht. Om zelf gekozen te worden als lid in de Tweede Kamer (dat heet ''actief'' kiesrecht) moesten ze minstens 30 jaar oud zijn.
  +
  +
Pas in 1917 werd het [[algemeen kiesrecht]] voor ''alle mannen'' ingevoerd. ''Vrouwen'' hebben sinds 1917 passief kiesrecht en sinds 1922 actief kiesrecht. Het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid is [[Suze Groeneweg]] die in 1918 werd gekozen.
  +
  +
Ook had de Tweede Kamer oorspronkelijk een [[districtenstelsel]]. Dit betekende dat alle Tweede Kamerleden een bepaald gebied in Nederland (een kiesdistrict) vertegenwoordigden. Zij konden enkel gekozen worden door de inwoners van dat kiesdistrict. In 1918 werd het districtenstelsel afgeschaft. Sindsdien is er ''evenredige vertegenwoordiging'' en stemmen alle Nederlandse kiezers op dezelfde kieslijst.
  +
  +
===Sinds de Tweede Wereldoorlog===
  +
[[Bestand:Algemene_Beschouwingen_totaaloverzicht_Tweede_Kamer.jpg|left|300px|thumb|De Tweede Kamer in 1980 op de oude locatie (de [[Oude Zaal]]).]]
  +
Op 10 mei 1940 werd Nederland bezet door Duitsland. Op die dag vond ook de laatste vergadering van de Tweede Kamer plaats. De Tweede Kamer bleef officieel tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] bestaan, maar de leden besloten niet te vergaderen. De Nederlandse regering was inmiddels naar Londen gevlucht. In 1941 werden alle Nederlandse politieke partijen verboden met uitzondering van de [[Nationaal-Socialistische Beweging]] (NSB). Tijdens de oorlog werden ook veel Tweede Kamerleden gevangengezet of vermoord. Nederland werd bevrijd op 5 mei 1945, maar de Tweede Kamer kwam pas in 25 september 1945 weer samen. Overigens waren veel Tweede Kamerleden tijdens de oorlog overleden, waardoor er veel lege banken waren.
  +
  +
In 1946 werd er weer nieuwe Tweede Kamerverkiezingen gehouden. Na de oorlog werkten de meeste partijen samen om Nederland weer op te bouwen. Kabinetten na de oorlog hadden hierdoor soms wel meer dan drie vierde van de zetels in handen. In 1956 werd het aantal zetels van de Tweede Kamer uitgebreid van 100 naar 150 zetels. In 1955 was er voor het eerst een [[televisie]]camera in de Tweede Kamer. De debatten worden sinds 2002 rechtstreeks uitgezonden.
  +
[[File:Tweede_Kamer_tijdelijke_locatie_plenaire_zaal_(3).jpg|right|300px|thumb|De tijdelijke huidige vergaderzaal van de Tweede Kamer.]]
  +
Daarnaast werd de [[kiesleeftijd]] verlaagd. Sinds 1963 moesten Kamerleden minstens 25 jaar oud zijn; kiezers moesten minstens 21 jaar oud. Sinds 1983 moet je minstens 18 jaar oud zijn om zowel te stemmen als om verkozen te worden. Vanaf de jaren 1970 doken er ook steeds meer nieuwe partijen op door de [[ontzuiling]]. Ook nam de invloed van de koning(in) af. Tot 1983 koos de koning(in) de voorzitter van de Tweede Kamer, maar sindsdien doet de Tweede Kamer dit zelf.
  +
  +
De Tweede Kamer vergaderde oorspronkelijk in de [[Oude Zaal]]. Deze zaal leek een beetje op die van de Eerste Kamer. Toch was de Oude Zaal erg krap voor 150 Tweede Kamerleden. In 1992 verhuisde de Tweede Kamer daarom naar de nieuwe, halfronde zaal. Hier hebben de Tweede Kamerleden elk een aparte stoel en is er ook meer ruimte voor publiek en de pers. Desondanks moest de Tweede Kamer in 2021 verhuizen naar een ander gebouw vanwege de verbouwing van het Binnenhof. Waarschijnlijk moet de Tweede Kamer hier tot 2028 blijven.
  +
  +
==Werkwijze==
  +
===Lidmaatschap===
  +
[[File:The_Hague_car-free_city-centre_37.JPG|left|300px|thumb|Normaal gesproken zit de Tweede Kamer in de vergaderzaal hierachter.]]
  +
Om lid te worden van de Tweede Kamer moet je minstens 18 jaar oud zijn, de Nederlandse nationaliteit hebben en niet van het [[kiesrecht]] zijn uitgesloten. Leden worden tijdens de Tweede Kamerverkiezingen gekozen. Op het [[stembiljet]] staan altijd meer kandidaten dan er leden zijn. Hierdoor worden alleen de kandidaten met de meeste stemmen tot de Tweede Kamer gekozen. Alle kandidaten staan op een bepaalde [[kieslijst]] voor een politieke partij. Wanneer een lid stopt als Kamerlid of overlijdt, wordt deze opgevolgd door iemand uit deze kieslijst.
  +
  +
Tweede Kamerleden hoeven niet trouw te blijven aan hun politieke partij. Een Tweede Kamerlid mag zich dus afscheiden en zijn/haar zetel behouden. In de Nederlandse media wordt dit [[zetelroof]] genoemd, maar deze term is eigenlijk fout. Er is namelijk geen sprake van diefstal volgens de grondwet. De zetel is namelijk van het Kamerlid en niet van de politieke partij. Sterker nog, in de Nederlandse grondwet staat niets over politieke partijen. In het verleden heeft zetelroof verschillende keren plaatsgevonden. Soms zijn hier ook nieuwe partijen uit ontstaan, zoals de [[Partij voor de Vrijheid]] (PVV) en [[DENK]].
  +
  +
Deze onafhankelijke leden worden aangeduid met ''lid-<naam>''. Soms scheidt er zich een groepje Kamerleden uit een partij af. Dan spreekt men van ''fractie-<naam>''. Deze afscheidingen hebben dezelfde rechten als normale Kamerleden, maar kunnen in bepaalde gevallen wel minder spreektijd hebben. Afscheidingen vinden vaak plaats uit protest tegenover het beleid van een partij.
  +
  +
===Vergaderingen===
  +
[[Bestand:Debat_Europese_Raad_(5512070682).jpg|right|300px|thumb|Een plenaire vergadering in de plenaire zaal.]]
  +
[[Bestand:Commissievergadering_Tweede_Kamer.jpg|right|300px|thumb|Een commissievergadering in een van de commissiezalen.]]
  +
Vergaderingen van de Tweede Kamer vinden meerdere keren per week plaats. De agenda van de Tweede Kamer verandert vaak. Soms wordt de Tweede Kamer zelfs plotseling bijeengeroepen of lopen de vergaderingen uit. In de Tweede Kamer wordt onderscheidt gemaakt tussen:
  +
* ''Plenaire vergaderingen:'' Deze vinden altijd plaats in de [[vergaderzaal van de Tweede Kamer]]. Toch hoeven niet alle Tweede Kamerleden bij deze debatten aanwezig te zijn. Enkel bij hele belangrijke of omstreden wetten zijn vaak alle leden aanwezig. Bij andere wetten zijn er vaak minder leden aanwezig. Voor een plenaire vergadering moeten minstens 76 leden in het gebouw aanwezig zijn.
  +
* ''Commissievergaderingen:'' Deze vinden is de zogeheten commissiezalen plaats. Commissievergaderingen worden gevoerd door een speciale Tweede Kamercommissie. De Tweede Kamer heeft verschillende commissies, waar slechts een groepje Kamerleden in zit. Deze commissies gaan over een bepaald onderwerp, zoals gezondheidszorg of onderwijs. Sinds 2018 worden meer commissievergaderingen gehouden, aangezien de plenaire vergaderingen er veel tijd kosten. Verschillende commissievergaderingen kunnen ook op hetzelfde moment plaatsvinden.
  +
Bij zowel commissievergaderingen of plenaire vergaderingen kunnen ministers worden uitgenodigd. De plenaire vergadering wordt geleid door de Kamervoorzitter of een vervangende voorzitter. De commissiezalen hebben vaak hun eigen voorzitter die verschilt per commissie.
  +
  +
De commissievergaderingen zijn net zo "officieel" als de plenaire vergaderingen. De commissievergaderingen kunnen plaatsen vinden in zeven zalen in het Tweede Kamercomplex. De drie grootste zalen (de "Thorbeckezaal", de "Groen van Prinstererzaal", de "Troelstrazaal") zijn vernoemd naar belangrijke politici van de drie grootste stromingen; [[Johan Rudolph Thorbecke]] voor de liberalen, [[Guillaume Groen van Prinsterer]] voor de christendemocraten en [[Pieter Jelles Troelstra]] voor de sociaaldemocraten. De vier kleinere zalen (de [[Aletta Jacobs]]zaal, de [[Suze Groeneweg]]zaal, de [[Marga Klompé]]zaal en de [[Christine Wttewaall van Stoetwegen]]zaal) zijn vernoemd naar belangrijke historische vrouwen.
  +
  +
===Commissies===
  +
De Tweede Kamer heeft tientallen commissies. Deze commissies verdiepen zich in één onderwerp. Kamerleden kunnen lid worden van een of meerdere commissies. Hier vergaderen de leden over wetsvoorstellen of problemen die met dat onderwerp te maken hebben. Op deze manier wordt het werk verspreid en worden wetsvoorstellen door de experts behandeld. Commissies zijn verdeeld in ''vaste commissies'' en ''tijdelijke commissies''. Daarnaast zijn er ''contactgroepen'' en ''delegaties'' die zich met buitenlandse zaken of een bepaald land bezighouden. Ook zijn er speciale commissies voor de organisatie van de Tweede Kamer.
  +
  +
De huidige Tweede Kamercommissies zijn:
  +
{{Kolommen3
  +
| Kolom1=
  +
* Commissie Binnenlandse Zaken
  +
* {{Wbwoord|1|Commissie Koninkrijksrelaties}}
  +
* Commissie Justitie en Veiligheid
  +
* {{wbwoord|2|Commissie voor de Verzoekschriften en Burgerinitiatieven}}
  +
* Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Stiekem)
  +
* {{wbwoord|3|Bouwbegeleidingscommissie}}
  +
* Commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
  +
* Commissie Economische Zaken en Klimaat
  +
* Commissie Digitale Zaken
  +
* Commissie Financiën
  +
* Commissie voor de Rijksuitgaven
  +
* {{wbwoord|4|Commissie voor de Werkwijze}}
  +
* {{wbwoord|5|Kunstcommissie}}
  +
* {{wbwoord|6|Commissie voor het Onderzoek van Geloofsbrieven}}
  +
| Kolom2=
  +
* Commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
  +
* Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport
  +
* Tijdelijke commissie Corona
  +
* Commissie Europese Zaken
  +
* Commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
  +
* Commissie Buitenlandse Zaken
  +
* Commissie Defensie
  +
* Commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
  +
* Commissie Infrastructuur en Waterstaat
  +
* Contactgroep België
  +
* Contactgroep Duitsland
  +
* Contactgroep Frankrijk
  +
* Contactgroep Verenigde Staten
  +
* Contactgroep Verenigd Koninkrijk
  +
| Kolom3=
  +
'''Delegaties'''
  +
* Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa
  +
* NAVO Parlementaire Assemblee
  +
* OVSE Parlementaire Assemblee
  +
* Benelux Parlementaire Assemblee
  +
* Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalunie
  +
* Interparlementaire Unie
  +
* Parlementaire Assemblee van de Unie voor de Mediterrane Regio
  +
}}
  +
{{wbbetekenis|1|De vaste commissie Koninkrijksrelaties houdt zich bezig met de banden tussen Nederland, [[Curaçao]], [[Aruba]] en [[Sint Maarten (land)|Sint Maarten]]. Deze drie eilanden zijn officieel een land binnen het koninkrijk der Nederlanden. Ze hebben een grote mate van zelfbestuur, maar Nederland is verantwoordelijk voor onder andere buitenlandse zaken en defensie (leger).}}
  +
{{wbbetekenis|2|De Commissie voor de Verzoekschriften en de Burgerinitiatieven houdt zich bezig met klachten van burgers tegen de overheid (verzoekschriften) of voorstellen van burgers (burgerinitiatieven). De commissie behandelt deze als voorbereiding, zodat de Tweede Kamer goede beslissing kan nemen.}}
  +
{{wbbetekenis|3|De Bouwbegeleidingscommissie houdt zich bezig met de verbouwing van het [[Binnenhof]] en de tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer. De commissie geeft advies aan het bestuur van de Tweede Kamer (Presidium) om alles in goede banen te laten verlopen.}}
  +
{{wbbetekenis|4|De Commissie voor de Werkwijze debatteert over hoe de Tweede Kamer te werk gaat. Het doet voorstellen om de werkwijze en het Regelement van Orde te verbeteren.}}
  +
{{wbbetekenis|5|De Kunstcommissie is een kleine commissie die gaat over de kunstwerken in de gebouwen van de Tweede Kamer. De Kunstcommissie gaat ook over de aankleding van het Tweede Kamergebouw.}}
  +
{{wbbetekenis|6|De Commissie voor het Onderzoek van de Geloofsbrieven controleert de juistheid van de verkiezingsuitslagen na de Tweede Kamer- en Europese verkiezingen.}}
  +
  +
===Openbaarheid===
  +
De vergaderingen van de Tweede Kamer zijn openbaar. Dit betekent dat iedereen de vergadering kan volgen. Journalisten en andere mensen kunnen bij de vergadering zelf aanwezig zijn op de publieke tribune. Hierdoor moet je je wel eerst aanmelden. Tegenwoordig worden alle vergaderingen ook uitgezonden op televisie en via [[livestream]] op het internet.
  +
[[Bestand:Martin-Bosma_(cropped).jpg|right|300px|thumb|[[Martin Bosma]] (PVV) is de huidige voorzitter van de Tweede Kamer.]]
  +
Soms kan de Tweede Kamer beslissen om achter gesloten deuren te vergaderen. Dan is de tribune leeg en wordt de vergadering niet uitgezonden. Niemand behalve (bepaalde) Kamerleden mogen dan de vergadering aanwezig zijn. Vaak gaat dit dan om [[staatsgeheim]]en of gevoelige informatie. Een voorbeeld hiervan is de [[Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten|Commissie Stiekem]] die uit 5 tot 7 fractievoorzitters bestaat. Deze commissie gaat over de parlementaire controle op de [[inlichtingendienst]]en. De commissie heet zo omdat de informatie strikt vertrouwelijk is. Vergaderingen van de commissie zijn daardoor niet openbaar.
  +
  +
===Presidium en voorzitterschap===
  +
{{Zie hoofdartikel|Voorzitter van de Tweede Kamer}}
  +
De organisatie van de Tweede Kamer ligt in handen van het Presidium. Het Presidium bestaat uit de voorzitter van de Tweede Kamer en een aantal ondervoorzitters. Samen leiden zij de organisatie van de Tweede Kamer in goede banen. Denk bijvoorbeeld aan de planning van debatten.
  +
  +
De voorzitter van de Tweede Kamer leidt de debatten. In de Tweede Kamer wordt altijd via de voorzitter gedebatteerd. De voorzitter van de Tweede Kamer zit ook op een aparte plaats in de Tweede Kamer op de voorzittersstoel. De voorzitter kan zelf niet meedoen aan debatten, maar wel stemmen. De voorzitter is namelijk neutraal. Ook is de voorzitter de vertegenwoordiger van de Tweede Kamer in het buitenland of bij speciale gelegenheden (zoals [[Nationale Dodenherdenking]]).
  +
  +
Daarnaast zijn er ook ondervoorzitters. Deze vervangen de voorzitter bij afwezigheid en zitten dan tijdelijk op de voorzittersstoel. Als zij een debat voorzitten, mogen zij daar niet aan meedoen. Anders kunnen zij wel meedoen aan debatten. De voorzitter en ondervoorzitters worden door de Tweede Kamerleden zelf gekozen. Vaak gebeurd dit nadat de nieuwe Tweede Kamer heeft plaatsgenomen. Alle leden kunnen zich voor het voorzitterschap aanmelden.
  +
  +
Ook is er een [[Griffier]]. Dit is geen lid van de Tweede Kamer, maar een [[ambtenaar]]. Hij/zij heeft geen stemrecht, maar helpt de voorzitter bij het uitvoeren van de taken.
  +
  +
==Taken==
  +
=== Wetgevende taak ===
  +
[[File:Nieuwe_Ledendag_2015_03.jpg|right|300px|thumb|Voorin de vergaderzaal staan de interruptiemicrofoons. Afhankelijk van het debat kunnen Tweede Kamerleden de spreker onderbreken en vragen stellen. De interruptiemicrofoons worden ook gebruikt voor debatteren met een ander Tweede Kamerlid of een minister.]]
  +
De Tweede Kamer is een wetgevend orgaan. Dit betekent dat de Tweede Kamer stemt over wetten. De Tweede Kamer kan een wetsvoorstel aannemen, wijzigen of afwijzen. Deze wetsvoorstellen kunnen door het kabinet gemaakt zijn, maar ook de Tweede Kamerleden zelf. Voor wetsvoorstellen gelden de volgende rechten:
  +
* ''[[Recht van initiatief]]:'' De Tweede Kamerleden mogen op eigen initiatief een wetsvoorstel indienen (een initiatiefvoorstel) met hulp van het Bureau Wetgeving. Dit bureau helpt Tweede Kamerleden met hun idee goed te verwoorden, zodat het ook juridisch klopt. De Tweede Kamer kunnen ook een [[motie]] sturen naar het Nederlands kabinet, als hier een meerderheid voor is. In een motie kan de Tweede Kamer oproepen om iets te doen. Moties kunnen ook voor wetgeving gebruikt worden.
  +
* ''[[Recht van amendement]]:'' De Tweede Kamerleden mogen voorstellen een wetsvoorstel aan te passen. De Tweede Kamer debatteert en stemt hier dan over.
  +
  +
Overigens kunnen Nederlandse burgers ook Tweede Kamerleden benaderen voor een wetsvoorstel. Tweede Kamerleden kunnen dan zelf beslissen of ze hierop ingaan. Zij kunnen ook een [[burgerinitiatief]] doen. Dit is een voorstel van een kiesgerechtigde ondersteunt met minstens 40.000 handtekeningen. Dit wordt overhandigt aan de Tweede Kamer en moet dan besproken worden in de Tweede Kamer.
  +
  +
Als de Tweede Kamer een wet heeft aangenomen, wordt deze wet ook nog gecontroleerd door de [[Eerste Kamer]]. Zij kijken of de wet wel goed in elkaar zit en er geen foutjes zijn gemaakt. Mochten er fouten inzitten, maar de Eerste Kamer dit terugsturen naar de Tweede Kamer. Als de Eerste Kamer ook de wet heeft aangenomen, wordt deze ondertekent door de koning en komt de wet in een [[wetboek]] te staan. Dat betekent dat iedereen die zich in Nederland bevindt zich eraan moet houden. De regering moet ervoor zorgen dat deze wet wordt uitgevoerd door de [[overheid]] (bijvoorbeeld voor snelheidscontroles bij een verkeerswet).
  +
  +
=== Controlerende taak ===
  +
De tweede belangrijke taak van de Tweede Kamer is het controleren van het kabinet (premier en ministers). De Tweede Kamer kijkt of zij hun werk wel goed doen. Alle Tweede Kamerleden hebben het zogeheten [[recht op informatie]]. Om het kabinet goed te controleren moeten de Kamerleden immers weten waar zij mee bezig zijn. Onder het recht op informatie vallen de volgende zaken:
  +
[[File:Kabinet_zetels_van_Tweede_kamer.JPG|right|300px|thumb|Wanneer regeringsleden worden opgeroepen naar de Tweede Kamer te komen, zitten zij altijd in ''Vak K''. Dit is een deel van de vergaderzaal met stoelen voor de leden van de regering.]]
  +
[[Bestand:Openbaar verhoor Parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties.PNG|right|300px|thumb|Een [[parlementaire enquête]]commissie aan het werk.]]
  +
* ''[[Vragenrecht]]'': Tweede Kamerleden hebben het recht om vragen te stellen aan leden van de regering. Deze vragen kunnen schriftelijk zijn (via papier of de mail) of mondeling. Deze vragen worden ook wel ''Kamervragen'' genoemd en moeten door de leden van de regering beantwoordt worden. Iedere dinsdag vindt in de Tweede Kamer het zogeheten [[Vragenuur (Tweede Kamer)|vragenuur]] plaats. Kamerleden kunnen dan mondeling vragen stellen aan de regering en krijgen hier antwoord op.
  +
* ''[[Recht van interpellatie]]'': Dit hangt samen met het vragenrecht. Tweede Kamerleden hebben het recht om een minister of regeringslid uit te nodigen voor een debat. Dit gaat vaak over een bepaald besluit of een bepaalde wet. Hier moeten minstens 30 Kamerleden het mee eens zijn.
  +
* ''[[Parlementaire enquête|Recht van enquête]]'' en het ''[[recht van onderzoek]]'': De Tweede Kamer heeft het recht om parlementaire onderzoekscommissie of parlementaire enquêtecommissie op te richten. Dit gebeurt als er grote problemen zijn en deze verder onderzocht moeten worden. De parlementaire enquêtecommissie richt zich op een bepaald vraagstuk en probeert te beantwoorden hoe de problemen zijn ontstaan en wie er verantwoordelijk voor is. Vaak is zo'n enquêtecommissie enkele maanden of zelfs jaren bezig. De commissie bestaat altijd uit enkele Kamerleden die zich in het onderwerp verdiepen en mensen [[onder ede]] verhoren. Het recht van enquête is daardoor een van de zwaarste middelen om informatie te verkrijgen.
  +
* ''[[Budgetrecht]]'': Vooral de Tweede Kamer houdt zich bezig met de zogeheten [[Rijksbegroting]]. Dit zijn de financiële plannen die de regering tijdens [[Prinsjesdag]] presenteert. De Tweede Kamer bespreekt en stemt over deze plannen en kan ze ook wijzigen. Dit gebeurt tijdens de [[algemene beschouwingen]]. Overigens brengt de minister van Financiën enkel halfjaar de kamer op de hoogte (met de [[voorjaarsnota]] en de [[najaarsnota]]). Voornamelijk de Tweede Kamer houdt zich bezig met het budgetrecht, aangezien de Tweede Kamer de plannen kan wijzigen. De Eerste Kamer houdt zich afzijdig hierin.
  +
  +
De regeringsleden zijn verplicht om de Tweede Kamer van informatie te voorzien. Wanneer ze dit niet doen, kan de Tweede Kamer een [[motie van wantrouwen]] aannemen. Dit betekent dat de Tweede Kamer het vertrouwen in het regeringslid opzegt en deze moet aftreden. Een motie van wantrouwen moet met meerderheid worden aangenomen. De Tweede Kamer kan deze ook aannemen als een regeringslid zijn werk (bewust) niet goed doet of zelfs tegen de regering aannemen.
  +
  +
Naast de motie van wantrouwen bestaat ook nog de [[motie van afkeuring]]. In deze motie keurt de Tweede Kamer het beleid van de regering of een regeringslid af, maar deze kan wel aanblijven. De [[motie van treurnis]] is nog lichter, aangezien de Tweede Kamer dan alleen iets betreurd wat de regering doet.
  +
  +
===Verschil met de Eerste Kamer===
  +
De Eerste en Tweede Kamer hebben min of meer dezelfde rechten, maar toch zijn er een aantal verschillen:
  +
[[File:Troonrede_2015_4.jpg|right|300px|thumb|Overigens kunnen de Eerste en Tweede Kamer ook samenkomen tijdens een "Verenigde Vergadering". Dit gebeurt tegenwoordig alleen tijdens [[Prinsjesdag]], waardoor de koning de [[Troonrede]] voorleest in de [[Ridderzaal]].]]
  +
* ''Recht van initiatief:'' De Eerste Kamerleden kunnen geen wetsvoorstellen doen; de Tweede Kamerleden kunnen dit wel.
  +
* ''Recht van amendement:'' De Eerste Kamerleden kunnen zelf geen wetsvoorstellen wijzigen. Zij kunnen wel het kabinet (via toezeggingen) of de Tweede Kamer (via novelles) hiertoe dwingen. De Tweede Kamer kan zelf een wetsvoorstel wijzigen.
  +
* De debatten in de Eerste Kamer duren een stuk minder lang dan de Tweede Kamer. De Eerste Kamer komt maar één keer per week samen, terwijl de Tweede Kamer meerdere keren per week vergaderd. Tweede Kamerleden hebben hierdoor ook een [[full-time]]baan, terwijl de Eerste Kamerleden vaak nog een andere baan hebben.
  +
* De Eerste Kamer kent veel ''hamerstukken''. Dit zijn wetsvoorstellen waar direct over gestemd wordt zonder debat.
  +
  +
Daarnaast bestaan er technisch gezien nog de volgende verschillen:
  +
* ''Budgetrecht:'' Beide kamer hebben het budgetrecht, maar alleen de Tweede Kamer kan de begroting wijzigingen. De Eerste Kamer kan deze alleen goed- en afkeuren. De Eerste Kamer laat daardoor het budgetrecht grotendeels over aan de Tweede Kamer.
  +
* ''Recht van enquête:'' De Eerste Kamer heeft het recht om een parlementaire enquêtecommissie op te richten, maar dit is nog nooit gebeurd. De Eerste Kamer laat dit aan de Tweede Kamer over.
  +
* De Eerste Kamer stelt voornamelijk schriftelijke vragen aan de leden van de regering, terwijl de Tweede Kamer vaker regeringsleden uitnodigt voor mondelinge vragen of debatten.
  +
  +
== Verkiezingen ==
  +
[[File:Stemlokaal_Binnenhof.jpg|left|300px|thumb|Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen is er ook op het [[Binnenhof]] een stemlokaal aanwezig.]]
  +
De Tweede Kamer wordt gekozen door middel van rechtstreekse verkiezingen (de [[Tweede Kamerverkiezingen]]). Deze vinden normaal gesproken om de vier jaar plaats, maar ze kunnen ook eerder plaatsvinden. Dit laatste gebeurt vaak als een regering gevallen is en geen nieuwe regering gevormd kan worden. Een kabinet heeft namelijk vaak een meerderheid in de Tweede Kamer nodig. Dit is niet verplicht (in het verleden zijn er ook [[minderheidskabinet]]ten geweest), maar maakt regeren wel een stuk makkelijker. Een minderheidskabinet heeft namelijk altijd steun van andere partijen nodig.
  +
  +
Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen mogen alle Nederlanders van 18 jaar en ouder stemmen. Dit geldt voor alle volwassenen met de Nederlandse nationaliteit en die niet uitgesloten zijn voor het [[kiesrecht]]. De Tweede Kamerverkiezingen zijn de verkiezingen met de hoogste opkomst in Nederland (vaak rond de 80% van kiesgerechtigden). De Tweede Kamerverkiezingen bepalen de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer.
  +
  +
Na de verkiezingen worden alle Tweede Kamerleden beëdigd. Zij houden dan hun eerste speech (de [[maidenspeech]]), waarbij ze niet onderbroken mogen worden. Ook nieuwe Tweede Kamerleden die later beëdigd worden hebben zo'n speech. Ook wordt er na de verkiezingen een nieuw kabinet gevormd. Dit wordt de [[kabinetsformatie]] genoemd. Tijdens de formatie wordt gekeken na een combinatie van partijen die een meerderheid hebben in de Tweede Kamer van minstens 76 leden (en vaak ook de Eerste Kamer). De regeringspartijen vormen de zogeheten [[coalitie]]. Alle andere partijen worden de [[oppositie]] genoemd.
  +
  +
== Zetelverdeling ==
  +
De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden verdeeld over 15 fracties. Een fractie is het deel van een [[politieke partij]] dat vertegenwoordigt is een volksvertegenwoordiging, zoals de Tweede Kamer. Iedere fractie wordt geleid door een [[fractievoorzitter]]. De zetelverdeling van de huidige Tweede Kamer ziet er als volgt uit:
  +
[[Bestand:Tweede Kamer 2023.svg|miniatuur|right|315px|Zetelverdeling Tweede Kamer]]
  +
{| class="wikitable"
  +
|-
  +
! colspan = "3" | Partij || Fractievoorzitter || Zetels
  +
|-
  +
| style="background:#000830" | || [[Partij voor de Vrijheid]] || PVV || [[Geert Wilders]] || '''37'''
  +
|-
  +
| style="background:#DC1F26" | || [[GroenLinks-PvdA]] || GL-PvdA || [[Frans Timmermans]] || '''25'''
  +
|-
  +
| style="background:#0A2CCA" | || [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie]] || VVD || [[Dilan Yeşilgöz-Zegerius]] || '''24'''
  +
|-
  +
| style="background:#F0C400" | || [[Nieuw Sociaal Contract]] || NSC || [[Pieter Omtzigt]] || '''20'''
  +
|-
  +
| style="background:#00AE41" | || [[Democraten 66]] || D66 || [[Rob Jetten]] || '''9'''
  +
|-
  +
| style="background:#94C11F" | || [[BoerBurgerBeweging]] || BBB || [[Caroline van der Plas]] || '''7'''
  +
|-
  +
| style="background:#2CC84D" | || [[Christen-Democratisch Appèl]] || CDA || [[Henri Bontenbal]] || '''5'''
  +
|-
  +
| style="background:#FF0000" | || [[Socialistische Partij (Nederland)|Socialistische Partij]] || SP || [[Jimmy Dijk]] || '''5'''
  +
|-
  +
| style="background:#00B7B2" | || colspan="2" | [[DENK]] || [[Stephan van Baarle]] || '''3'''
  +
|-
  +
| style="background:#006B2D" | || [[Partij voor de Dieren]] || PvdD || [[Esther Ouwehand]] || '''3'''
  +
|-
  +
| style="background:#841717" | || [[Forum voor Democratie]] || FvD || [[Thierry Baudet]] || '''3'''
  +
|-
  +
| style="background:#E95D0F" | || [[Staatkundig Gereformeerde Partij]] || SGP || [[Chris Stoffer]] || '''3'''
  +
|-
  +
| style="background:#00A7EB" | || [[ChristenUnie]] || CU || [[Mirjam Bikker]] || '''3'''
  +
|-
  +
| style="background:#572C82" | || colspan="2" | [[Volt Nederland|Volt]] || [[Laurens Dassen]] || '''2'''
  +
|-
  +
| style="background:#242B57" | || colspan="2" | [[JA21]] || [[Joost Eerdmans]] || '''1'''
  +
|-
  +
|}
  +
  +
==Externe Links==
  +
*[https://www.tweedekamer.nl/ De website van de Tweede Kamer]
  +
*[https://www.derdekamer.nl Site speciaal voor kinderen, met alle lastige woorden uit de politiek]
  +
*[https://www.webkwestie.nl/politiek/ Webkwestie / webquest Wie is de baas?]
  +
  +
==Test je kennis==
  +
*[http://quizzen.yurls.net/nl/page/1031766 Doe de quiz over de Tweede Kamer]
  +
  +
==Opdracht==
  +
*[https://webpad-politiek.yurls.net/ Webpad Politiek]
  +
  +
{{Navigatie commissiezalen Tweede Kamer}}
  +
{{Navigatie politieke partijen Nederland}}
  +
  +
[[Categorie:Nederlands parlement]]
  +
[[Categorie:Tweede Kamer| ]]
  +
[[Categorie:Hoog College van Staat]]
  +
[[Categorie:Kerndoel36]]

Huidige versie van 9 mrt 2024 om 11:20

De vergaderzaal van de Tweede Kamer op het Binnenhof.
Wegens de verbouwing van het Binnenhof zetelt de Tweede Kamer tijdelijk in dit gebouw aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag.

De Tweede Kamer, of officieel Tweede Kamer der Staten-Generaal is één van de twee kamers van de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden (het Nederlands parlement). Naast een Tweede Kamer is er ook een Eerste Kamer.

De Tweede Kamer is belangrijker dan de Eerste Kamer, hier worden veel beslissingen over Nederland genomen. De Tweede Kamer maakt en ontwerpt de wetten die de Eerste Kamer dan moet goedkeuren. Er zitten 150 leden in de Tweede Kamer. Zij heten Tweede Kamerleden of volksvertegenwoordigers. De Kamerleden zijn verspreid over verschillende politieke partijen. Politieke partijen zijn groepjes mensen die hetzelfde over veel dingen denken: Je hebt christelijke partijen, liberale partijen, sociaaldemocratische partijen, enzovoorts.

De Tweede Kamer zit in Den Haag, aan het Binnenhof. De voorzitter van de Tweede Kamer heet Martin Bosma. De Tweede Kamer is te vergelijken met de Kamer van Volksvertegenwoordigers in België.

Geschiedenis

Ontstaan

Oorspronkelijk had Nederland een parlement van maar één kamer. Dit was de Staten-Generaal en bestond uit vertegenwoordigers van de gewesten. De Staten-Generaal bestond al sinds de 16e eeuw, maar het gewone volk had hier geen invloed op. In 1796 werd de Staten-Generaal vervangen door de Nationale Vergadering, waarin het volk voor het eerst invloed had. Zowel de Staten-Generaal en de Nationale Vergadering worden gezien als de oorsprong van de Tweede Kamer.

In 1815 werd Nederland omgevormd in een absolute monarchie onder koning Willem I. De Staten-Generaal werd toen hersteld, maar moest democratischer worden. Uiteindelijk werd besloten de Staten-Generaal in twee kamers te verdelen; de Tweede Kamer (waar het gewone volk invloed had) en de Eerste Kamer (waar de adel invloed had). De Eerste Kamer kwam er op verzoek van de Belgen (België en Nederland waren toentertijd verenigd in één koninkrijk).

Overigens betekende dat niet dat iedereen voor de Tweede Kamer kon stemmen. Enkel rijke mannen konden stemmen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. Ook alleen zij konden verkozen worden tot de Tweede Kamer. Toch was de Tweede Kamer een stuk democratischer dan de Eerste Kamer, aangezien de Eerste Kamerleden door de koning gekozen werden. De Tweede Kamer had vrij weinig te zeggen, aangezien de koning vrijwel alle macht in handen had.

Democratisering

Suze Groeneweg, het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid

Hier kwam verandering tijdens de grondwetsherziening van 1848. De macht van de koning werd toen beperkt en de Tweede Kamer kreeg toen een stuk meer macht. Hierdoor kregen de Tweede Kamerleden ook meer invloed op de regering. Zij kozen bijvoorbeeld de premier en ministers en konden hen dwingen af te treden. Toch konden enkel rijke mannen stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Ook zaten zij als enige in de Tweede Kamer. De Tweede Kamer werd hierdoor gekozen door zo'n 3 tot 5% van de Nederlandse bevolking.

Oorspronkelijk waren alle Tweede Kamerleden onafhankelijk. Er waren namelijk nog geen politieke partijen. Dit veranderde pas aan het einde van de 19e eeuw. De eerste landelijke politieke partij was de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) uit 1879. In 1887 werd het kiesrecht verder uitgebreid met het Caoutchouc-artikel. Hierdoor konden alle mannen van 25 jaar en ouder die konden lezen en schrijven en niet afhankelijk waren van armenzorg stemmen voor de Tweede Kamer. Dat heet passief kiesrecht. Om zelf gekozen te worden als lid in de Tweede Kamer (dat heet actief kiesrecht) moesten ze minstens 30 jaar oud zijn.

Pas in 1917 werd het algemeen kiesrecht voor alle mannen ingevoerd. Vrouwen hebben sinds 1917 passief kiesrecht en sinds 1922 actief kiesrecht. Het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid is Suze Groeneweg die in 1918 werd gekozen.

Ook had de Tweede Kamer oorspronkelijk een districtenstelsel. Dit betekende dat alle Tweede Kamerleden een bepaald gebied in Nederland (een kiesdistrict) vertegenwoordigden. Zij konden enkel gekozen worden door de inwoners van dat kiesdistrict. In 1918 werd het districtenstelsel afgeschaft. Sindsdien is er evenredige vertegenwoordiging en stemmen alle Nederlandse kiezers op dezelfde kieslijst.

Sinds de Tweede Wereldoorlog

De Tweede Kamer in 1980 op de oude locatie (de Oude Zaal).

Op 10 mei 1940 werd Nederland bezet door Duitsland. Op die dag vond ook de laatste vergadering van de Tweede Kamer plaats. De Tweede Kamer bleef officieel tijdens de Tweede Wereldoorlog bestaan, maar de leden besloten niet te vergaderen. De Nederlandse regering was inmiddels naar Londen gevlucht. In 1941 werden alle Nederlandse politieke partijen verboden met uitzondering van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Tijdens de oorlog werden ook veel Tweede Kamerleden gevangengezet of vermoord. Nederland werd bevrijd op 5 mei 1945, maar de Tweede Kamer kwam pas in 25 september 1945 weer samen. Overigens waren veel Tweede Kamerleden tijdens de oorlog overleden, waardoor er veel lege banken waren.

In 1946 werd er weer nieuwe Tweede Kamerverkiezingen gehouden. Na de oorlog werkten de meeste partijen samen om Nederland weer op te bouwen. Kabinetten na de oorlog hadden hierdoor soms wel meer dan drie vierde van de zetels in handen. In 1956 werd het aantal zetels van de Tweede Kamer uitgebreid van 100 naar 150 zetels. In 1955 was er voor het eerst een televisiecamera in de Tweede Kamer. De debatten worden sinds 2002 rechtstreeks uitgezonden.

De tijdelijke huidige vergaderzaal van de Tweede Kamer.

Daarnaast werd de kiesleeftijd verlaagd. Sinds 1963 moesten Kamerleden minstens 25 jaar oud zijn; kiezers moesten minstens 21 jaar oud. Sinds 1983 moet je minstens 18 jaar oud zijn om zowel te stemmen als om verkozen te worden. Vanaf de jaren 1970 doken er ook steeds meer nieuwe partijen op door de ontzuiling. Ook nam de invloed van de koning(in) af. Tot 1983 koos de koning(in) de voorzitter van de Tweede Kamer, maar sindsdien doet de Tweede Kamer dit zelf.

De Tweede Kamer vergaderde oorspronkelijk in de Oude Zaal. Deze zaal leek een beetje op die van de Eerste Kamer. Toch was de Oude Zaal erg krap voor 150 Tweede Kamerleden. In 1992 verhuisde de Tweede Kamer daarom naar de nieuwe, halfronde zaal. Hier hebben de Tweede Kamerleden elk een aparte stoel en is er ook meer ruimte voor publiek en de pers. Desondanks moest de Tweede Kamer in 2021 verhuizen naar een ander gebouw vanwege de verbouwing van het Binnenhof. Waarschijnlijk moet de Tweede Kamer hier tot 2028 blijven.

Werkwijze

Lidmaatschap

Normaal gesproken zit de Tweede Kamer in de vergaderzaal hierachter.

Om lid te worden van de Tweede Kamer moet je minstens 18 jaar oud zijn, de Nederlandse nationaliteit hebben en niet van het kiesrecht zijn uitgesloten. Leden worden tijdens de Tweede Kamerverkiezingen gekozen. Op het stembiljet staan altijd meer kandidaten dan er leden zijn. Hierdoor worden alleen de kandidaten met de meeste stemmen tot de Tweede Kamer gekozen. Alle kandidaten staan op een bepaalde kieslijst voor een politieke partij. Wanneer een lid stopt als Kamerlid of overlijdt, wordt deze opgevolgd door iemand uit deze kieslijst.

Tweede Kamerleden hoeven niet trouw te blijven aan hun politieke partij. Een Tweede Kamerlid mag zich dus afscheiden en zijn/haar zetel behouden. In de Nederlandse media wordt dit zetelroof genoemd, maar deze term is eigenlijk fout. Er is namelijk geen sprake van diefstal volgens de grondwet. De zetel is namelijk van het Kamerlid en niet van de politieke partij. Sterker nog, in de Nederlandse grondwet staat niets over politieke partijen. In het verleden heeft zetelroof verschillende keren plaatsgevonden. Soms zijn hier ook nieuwe partijen uit ontstaan, zoals de Partij voor de Vrijheid (PVV) en DENK.

Deze onafhankelijke leden worden aangeduid met lid-<naam>. Soms scheidt er zich een groepje Kamerleden uit een partij af. Dan spreekt men van fractie-<naam>. Deze afscheidingen hebben dezelfde rechten als normale Kamerleden, maar kunnen in bepaalde gevallen wel minder spreektijd hebben. Afscheidingen vinden vaak plaats uit protest tegenover het beleid van een partij.

Vergaderingen

Een plenaire vergadering in de plenaire zaal.
Een commissievergadering in een van de commissiezalen.

Vergaderingen van de Tweede Kamer vinden meerdere keren per week plaats. De agenda van de Tweede Kamer verandert vaak. Soms wordt de Tweede Kamer zelfs plotseling bijeengeroepen of lopen de vergaderingen uit. In de Tweede Kamer wordt onderscheidt gemaakt tussen:

  • Plenaire vergaderingen: Deze vinden altijd plaats in de vergaderzaal van de Tweede Kamer. Toch hoeven niet alle Tweede Kamerleden bij deze debatten aanwezig te zijn. Enkel bij hele belangrijke of omstreden wetten zijn vaak alle leden aanwezig. Bij andere wetten zijn er vaak minder leden aanwezig. Voor een plenaire vergadering moeten minstens 76 leden in het gebouw aanwezig zijn.
  • Commissievergaderingen: Deze vinden is de zogeheten commissiezalen plaats. Commissievergaderingen worden gevoerd door een speciale Tweede Kamercommissie. De Tweede Kamer heeft verschillende commissies, waar slechts een groepje Kamerleden in zit. Deze commissies gaan over een bepaald onderwerp, zoals gezondheidszorg of onderwijs. Sinds 2018 worden meer commissievergaderingen gehouden, aangezien de plenaire vergaderingen er veel tijd kosten. Verschillende commissievergaderingen kunnen ook op hetzelfde moment plaatsvinden.

Bij zowel commissievergaderingen of plenaire vergaderingen kunnen ministers worden uitgenodigd. De plenaire vergadering wordt geleid door de Kamervoorzitter of een vervangende voorzitter. De commissiezalen hebben vaak hun eigen voorzitter die verschilt per commissie.

De commissievergaderingen zijn net zo "officieel" als de plenaire vergaderingen. De commissievergaderingen kunnen plaatsen vinden in zeven zalen in het Tweede Kamercomplex. De drie grootste zalen (de "Thorbeckezaal", de "Groen van Prinstererzaal", de "Troelstrazaal") zijn vernoemd naar belangrijke politici van de drie grootste stromingen; Johan Rudolph Thorbecke voor de liberalen, Guillaume Groen van Prinsterer voor de christendemocraten en Pieter Jelles Troelstra voor de sociaaldemocraten. De vier kleinere zalen (de Aletta Jacobszaal, de Suze Groenewegzaal, de Marga Klompézaal en de Christine Wttewaall van Stoetwegenzaal) zijn vernoemd naar belangrijke historische vrouwen.

Commissies

De Tweede Kamer heeft tientallen commissies. Deze commissies verdiepen zich in één onderwerp. Kamerleden kunnen lid worden van een of meerdere commissies. Hier vergaderen de leden over wetsvoorstellen of problemen die met dat onderwerp te maken hebben. Op deze manier wordt het werk verspreid en worden wetsvoorstellen door de experts behandeld. Commissies zijn verdeeld in vaste commissies en tijdelijke commissies. Daarnaast zijn er contactgroepen en delegaties die zich met buitenlandse zaken of een bepaald land bezighouden. Ook zijn er speciale commissies voor de organisatie van de Tweede Kamer.

De huidige Tweede Kamercommissies zijn:

  • Commissie Binnenlandse Zaken
  • Commissie Koninkrijksrelaties Vraagteken2.png
  • Commissie Justitie en Veiligheid
  • Commissie voor de Verzoekschriften en Burgerinitiatieven Vraagteken2.png
  • Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Stiekem)
  • Bouwbegeleidingscommissie Vraagteken2.png
  • Commissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
  • Commissie Economische Zaken en Klimaat
  • Commissie Digitale Zaken
  • Commissie Financiën
  • Commissie voor de Rijksuitgaven
  • Commissie voor de Werkwijze Vraagteken2.png
  • Kunstcommissie Vraagteken2.png
  • Commissie voor het Onderzoek van Geloofsbrieven Vraagteken2.png
  • Commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
  • Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport
  • Tijdelijke commissie Corona
  • Commissie Europese Zaken
  • Commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
  • Commissie Buitenlandse Zaken
  • Commissie Defensie
  • Commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
  • Commissie Infrastructuur en Waterstaat
  • Contactgroep België
  • Contactgroep Duitsland
  • Contactgroep Frankrijk
  • Contactgroep Verenigde Staten
  • Contactgroep Verenigd Koninkrijk

Delegaties

  • Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa
  • NAVO Parlementaire Assemblee
  • OVSE Parlementaire Assemblee
  • Benelux Parlementaire Assemblee
  • Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalunie
  • Interparlementaire Unie
  • Parlementaire Assemblee van de Unie voor de Mediterrane Regio


Openbaarheid

De vergaderingen van de Tweede Kamer zijn openbaar. Dit betekent dat iedereen de vergadering kan volgen. Journalisten en andere mensen kunnen bij de vergadering zelf aanwezig zijn op de publieke tribune. Hierdoor moet je je wel eerst aanmelden. Tegenwoordig worden alle vergaderingen ook uitgezonden op televisie en via livestream op het internet.

Martin Bosma (PVV) is de huidige voorzitter van de Tweede Kamer.

Soms kan de Tweede Kamer beslissen om achter gesloten deuren te vergaderen. Dan is de tribune leeg en wordt de vergadering niet uitgezonden. Niemand behalve (bepaalde) Kamerleden mogen dan de vergadering aanwezig zijn. Vaak gaat dit dan om staatsgeheimen of gevoelige informatie. Een voorbeeld hiervan is de Commissie Stiekem die uit 5 tot 7 fractievoorzitters bestaat. Deze commissie gaat over de parlementaire controle op de inlichtingendiensten. De commissie heet zo omdat de informatie strikt vertrouwelijk is. Vergaderingen van de commissie zijn daardoor niet openbaar.

Presidium en voorzitterschap

Zie Voorzitter van de Tweede Kamer voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De organisatie van de Tweede Kamer ligt in handen van het Presidium. Het Presidium bestaat uit de voorzitter van de Tweede Kamer en een aantal ondervoorzitters. Samen leiden zij de organisatie van de Tweede Kamer in goede banen. Denk bijvoorbeeld aan de planning van debatten.

De voorzitter van de Tweede Kamer leidt de debatten. In de Tweede Kamer wordt altijd via de voorzitter gedebatteerd. De voorzitter van de Tweede Kamer zit ook op een aparte plaats in de Tweede Kamer op de voorzittersstoel. De voorzitter kan zelf niet meedoen aan debatten, maar wel stemmen. De voorzitter is namelijk neutraal. Ook is de voorzitter de vertegenwoordiger van de Tweede Kamer in het buitenland of bij speciale gelegenheden (zoals Nationale Dodenherdenking).

Daarnaast zijn er ook ondervoorzitters. Deze vervangen de voorzitter bij afwezigheid en zitten dan tijdelijk op de voorzittersstoel. Als zij een debat voorzitten, mogen zij daar niet aan meedoen. Anders kunnen zij wel meedoen aan debatten. De voorzitter en ondervoorzitters worden door de Tweede Kamerleden zelf gekozen. Vaak gebeurd dit nadat de nieuwe Tweede Kamer heeft plaatsgenomen. Alle leden kunnen zich voor het voorzitterschap aanmelden.

Ook is er een Griffier. Dit is geen lid van de Tweede Kamer, maar een ambtenaar. Hij/zij heeft geen stemrecht, maar helpt de voorzitter bij het uitvoeren van de taken.

Taken

Wetgevende taak

Voorin de vergaderzaal staan de interruptiemicrofoons. Afhankelijk van het debat kunnen Tweede Kamerleden de spreker onderbreken en vragen stellen. De interruptiemicrofoons worden ook gebruikt voor debatteren met een ander Tweede Kamerlid of een minister.

De Tweede Kamer is een wetgevend orgaan. Dit betekent dat de Tweede Kamer stemt over wetten. De Tweede Kamer kan een wetsvoorstel aannemen, wijzigen of afwijzen. Deze wetsvoorstellen kunnen door het kabinet gemaakt zijn, maar ook de Tweede Kamerleden zelf. Voor wetsvoorstellen gelden de volgende rechten:

  • Recht van initiatief: De Tweede Kamerleden mogen op eigen initiatief een wetsvoorstel indienen (een initiatiefvoorstel) met hulp van het Bureau Wetgeving. Dit bureau helpt Tweede Kamerleden met hun idee goed te verwoorden, zodat het ook juridisch klopt. De Tweede Kamer kunnen ook een motie sturen naar het Nederlands kabinet, als hier een meerderheid voor is. In een motie kan de Tweede Kamer oproepen om iets te doen. Moties kunnen ook voor wetgeving gebruikt worden.
  • Recht van amendement: De Tweede Kamerleden mogen voorstellen een wetsvoorstel aan te passen. De Tweede Kamer debatteert en stemt hier dan over.

Overigens kunnen Nederlandse burgers ook Tweede Kamerleden benaderen voor een wetsvoorstel. Tweede Kamerleden kunnen dan zelf beslissen of ze hierop ingaan. Zij kunnen ook een burgerinitiatief doen. Dit is een voorstel van een kiesgerechtigde ondersteunt met minstens 40.000 handtekeningen. Dit wordt overhandigt aan de Tweede Kamer en moet dan besproken worden in de Tweede Kamer.

Als de Tweede Kamer een wet heeft aangenomen, wordt deze wet ook nog gecontroleerd door de Eerste Kamer. Zij kijken of de wet wel goed in elkaar zit en er geen foutjes zijn gemaakt. Mochten er fouten inzitten, maar de Eerste Kamer dit terugsturen naar de Tweede Kamer. Als de Eerste Kamer ook de wet heeft aangenomen, wordt deze ondertekent door de koning en komt de wet in een wetboek te staan. Dat betekent dat iedereen die zich in Nederland bevindt zich eraan moet houden. De regering moet ervoor zorgen dat deze wet wordt uitgevoerd door de overheid (bijvoorbeeld voor snelheidscontroles bij een verkeerswet).

Controlerende taak

De tweede belangrijke taak van de Tweede Kamer is het controleren van het kabinet (premier en ministers). De Tweede Kamer kijkt of zij hun werk wel goed doen. Alle Tweede Kamerleden hebben het zogeheten recht op informatie. Om het kabinet goed te controleren moeten de Kamerleden immers weten waar zij mee bezig zijn. Onder het recht op informatie vallen de volgende zaken:

Wanneer regeringsleden worden opgeroepen naar de Tweede Kamer te komen, zitten zij altijd in Vak K. Dit is een deel van de vergaderzaal met stoelen voor de leden van de regering.
Een parlementaire enquêtecommissie aan het werk.
  • Vragenrecht: Tweede Kamerleden hebben het recht om vragen te stellen aan leden van de regering. Deze vragen kunnen schriftelijk zijn (via papier of de mail) of mondeling. Deze vragen worden ook wel Kamervragen genoemd en moeten door de leden van de regering beantwoordt worden. Iedere dinsdag vindt in de Tweede Kamer het zogeheten vragenuur plaats. Kamerleden kunnen dan mondeling vragen stellen aan de regering en krijgen hier antwoord op.
  • Recht van interpellatie: Dit hangt samen met het vragenrecht. Tweede Kamerleden hebben het recht om een minister of regeringslid uit te nodigen voor een debat. Dit gaat vaak over een bepaald besluit of een bepaalde wet. Hier moeten minstens 30 Kamerleden het mee eens zijn.
  • Recht van enquête en het recht van onderzoek: De Tweede Kamer heeft het recht om parlementaire onderzoekscommissie of parlementaire enquêtecommissie op te richten. Dit gebeurt als er grote problemen zijn en deze verder onderzocht moeten worden. De parlementaire enquêtecommissie richt zich op een bepaald vraagstuk en probeert te beantwoorden hoe de problemen zijn ontstaan en wie er verantwoordelijk voor is. Vaak is zo'n enquêtecommissie enkele maanden of zelfs jaren bezig. De commissie bestaat altijd uit enkele Kamerleden die zich in het onderwerp verdiepen en mensen onder ede verhoren. Het recht van enquête is daardoor een van de zwaarste middelen om informatie te verkrijgen.
  • Budgetrecht: Vooral de Tweede Kamer houdt zich bezig met de zogeheten Rijksbegroting. Dit zijn de financiële plannen die de regering tijdens Prinsjesdag presenteert. De Tweede Kamer bespreekt en stemt over deze plannen en kan ze ook wijzigen. Dit gebeurt tijdens de algemene beschouwingen. Overigens brengt de minister van Financiën enkel halfjaar de kamer op de hoogte (met de voorjaarsnota en de najaarsnota). Voornamelijk de Tweede Kamer houdt zich bezig met het budgetrecht, aangezien de Tweede Kamer de plannen kan wijzigen. De Eerste Kamer houdt zich afzijdig hierin.

De regeringsleden zijn verplicht om de Tweede Kamer van informatie te voorzien. Wanneer ze dit niet doen, kan de Tweede Kamer een motie van wantrouwen aannemen. Dit betekent dat de Tweede Kamer het vertrouwen in het regeringslid opzegt en deze moet aftreden. Een motie van wantrouwen moet met meerderheid worden aangenomen. De Tweede Kamer kan deze ook aannemen als een regeringslid zijn werk (bewust) niet goed doet of zelfs tegen de regering aannemen.

Naast de motie van wantrouwen bestaat ook nog de motie van afkeuring. In deze motie keurt de Tweede Kamer het beleid van de regering of een regeringslid af, maar deze kan wel aanblijven. De motie van treurnis is nog lichter, aangezien de Tweede Kamer dan alleen iets betreurd wat de regering doet.

Verschil met de Eerste Kamer

De Eerste en Tweede Kamer hebben min of meer dezelfde rechten, maar toch zijn er een aantal verschillen:

Overigens kunnen de Eerste en Tweede Kamer ook samenkomen tijdens een "Verenigde Vergadering". Dit gebeurt tegenwoordig alleen tijdens Prinsjesdag, waardoor de koning de Troonrede voorleest in de Ridderzaal.
  • Recht van initiatief: De Eerste Kamerleden kunnen geen wetsvoorstellen doen; de Tweede Kamerleden kunnen dit wel.
  • Recht van amendement: De Eerste Kamerleden kunnen zelf geen wetsvoorstellen wijzigen. Zij kunnen wel het kabinet (via toezeggingen) of de Tweede Kamer (via novelles) hiertoe dwingen. De Tweede Kamer kan zelf een wetsvoorstel wijzigen.
  • De debatten in de Eerste Kamer duren een stuk minder lang dan de Tweede Kamer. De Eerste Kamer komt maar één keer per week samen, terwijl de Tweede Kamer meerdere keren per week vergaderd. Tweede Kamerleden hebben hierdoor ook een full-timebaan, terwijl de Eerste Kamerleden vaak nog een andere baan hebben.
  • De Eerste Kamer kent veel hamerstukken. Dit zijn wetsvoorstellen waar direct over gestemd wordt zonder debat.

Daarnaast bestaan er technisch gezien nog de volgende verschillen:

  • Budgetrecht: Beide kamer hebben het budgetrecht, maar alleen de Tweede Kamer kan de begroting wijzigingen. De Eerste Kamer kan deze alleen goed- en afkeuren. De Eerste Kamer laat daardoor het budgetrecht grotendeels over aan de Tweede Kamer.
  • Recht van enquête: De Eerste Kamer heeft het recht om een parlementaire enquêtecommissie op te richten, maar dit is nog nooit gebeurd. De Eerste Kamer laat dit aan de Tweede Kamer over.
  • De Eerste Kamer stelt voornamelijk schriftelijke vragen aan de leden van de regering, terwijl de Tweede Kamer vaker regeringsleden uitnodigt voor mondelinge vragen of debatten.

Verkiezingen

Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen is er ook op het Binnenhof een stemlokaal aanwezig.

De Tweede Kamer wordt gekozen door middel van rechtstreekse verkiezingen (de Tweede Kamerverkiezingen). Deze vinden normaal gesproken om de vier jaar plaats, maar ze kunnen ook eerder plaatsvinden. Dit laatste gebeurt vaak als een regering gevallen is en geen nieuwe regering gevormd kan worden. Een kabinet heeft namelijk vaak een meerderheid in de Tweede Kamer nodig. Dit is niet verplicht (in het verleden zijn er ook minderheidskabinetten geweest), maar maakt regeren wel een stuk makkelijker. Een minderheidskabinet heeft namelijk altijd steun van andere partijen nodig.

Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen mogen alle Nederlanders van 18 jaar en ouder stemmen. Dit geldt voor alle volwassenen met de Nederlandse nationaliteit en die niet uitgesloten zijn voor het kiesrecht. De Tweede Kamerverkiezingen zijn de verkiezingen met de hoogste opkomst in Nederland (vaak rond de 80% van kiesgerechtigden). De Tweede Kamerverkiezingen bepalen de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer.

Na de verkiezingen worden alle Tweede Kamerleden beëdigd. Zij houden dan hun eerste speech (de maidenspeech), waarbij ze niet onderbroken mogen worden. Ook nieuwe Tweede Kamerleden die later beëdigd worden hebben zo'n speech. Ook wordt er na de verkiezingen een nieuw kabinet gevormd. Dit wordt de kabinetsformatie genoemd. Tijdens de formatie wordt gekeken na een combinatie van partijen die een meerderheid hebben in de Tweede Kamer van minstens 76 leden (en vaak ook de Eerste Kamer). De regeringspartijen vormen de zogeheten coalitie. Alle andere partijen worden de oppositie genoemd.

Zetelverdeling

De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden verdeeld over 15 fracties. Een fractie is het deel van een politieke partij dat vertegenwoordigt is een volksvertegenwoordiging, zoals de Tweede Kamer. Iedere fractie wordt geleid door een fractievoorzitter. De zetelverdeling van de huidige Tweede Kamer ziet er als volgt uit:

Zetelverdeling Tweede Kamer
Partij Fractievoorzitter Zetels
Partij voor de Vrijheid PVV Geert Wilders 37
GroenLinks-PvdA GL-PvdA Frans Timmermans 25
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie VVD Dilan Yeşilgöz-Zegerius 24
Nieuw Sociaal Contract NSC Pieter Omtzigt 20
Democraten 66 D66 Rob Jetten 9
BoerBurgerBeweging BBB Caroline van der Plas 7
Christen-Democratisch Appèl CDA Henri Bontenbal 5
Socialistische Partij SP Jimmy Dijk 5
DENK Stephan van Baarle 3
Partij voor de Dieren PvdD Esther Ouwehand 3
Forum voor Democratie FvD Thierry Baudet 3
Staatkundig Gereformeerde Partij SGP Chris Stoffer 3
ChristenUnie CU Mirjam Bikker 3
Volt Laurens Dassen 2
JA21 Joost Eerdmans 1

Externe Links

Test je kennis

Opdracht


Commissievergaderzalen van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Aletta Jacobszaal · Groen van Prinstererzaal · Klompézaal · Max van der Stoelzaal · Suze Groenewegzaal · Thorbeckezaal · Troelstrazaal · Wttewaal van Stoetwegenzaal


Vlag van Nederland Politieke partijen in Nederland
(Tussen haakjes het huidige aantal zetels) 		Vlag van Nederland
Tweede Kamer:Partij voor de Vrijheid (37) · GroenLinks-Partij van de Arbeid (25) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (24) · Nieuw Sociaal Contract (20) · Democraten 66 (9) · BoerBurgerBeweging (7) · Christen-Democratisch Appèl (5) · Socialistische Partij (5) · DENK (3) · Partij voor de Dieren (3) · Forum voor Democratie (3) · Staatkundig Gereformeerde Partij (3) · ChristenUnie (3) · Volt (2) · JA21 (1)
Eerste Kamer:BoerBurgerBeweging (16) · GroenLinks-Partij van de Arbeid (14) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (10) · Christen-Democratisch Appèl (6) · Democraten 66 (5) · Partij voor de Vrijheid (4) · Partij voor de Dieren (3) · Socialistische Partij (3) · JA21 (3) · ChristenUnie (3) · Forum voor Democratie (2) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · Volt (2) · 50PLUS (1) · Onafhankelijke Politiek Nederland (1)
Europees Parlement:GroenLinks-Partij van de Arbeid (8) · Partij voor de Vrijheid (6) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (4) · Christen-Democratisch Appèl (3) · Democraten 66 (3) · BoerBurgerBeweging (2) · Volt (2) · Partij voor de Dieren (1) · Nieuw Sociaal Contract (1) · Staatkundig Gereformeerde Partij (1)
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Tweede_Kamer&oldid=846570"