Bakoe: verschil tussen versies
k (→top: Verandering in Infoboxen) |
|||
| (14 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | {{ | + | {{Infobox plaats |
| − | + | | naam = Bakoe (''Bakı'') | |
| − | '''Bakoe''' (Azerbeidzjaans: ''Bakı | + | | vlag = Flag_of_Baku,_Azerbaijan.svg |
| + | | wapen = Coat_of_arms_of_Baku.svg | ||
| + | | kaart = Baku_City_in_Azerbaijan.svg | ||
| + | | land = {{AZ}} | ||
| + | | deelgebied = Economische regio | ||
| + | | deelgebiedN = Bakoe | ||
| + | | deelgebied2 = | ||
| + | | deelgebied2N = | ||
| + | | burgemeester = Eldar Azizov | ||
| + | | oppervlakte = 2.140 km² | ||
| + | | inwoners = 2.344.900 <small>(2024)</small> | ||
| + | | dichtheid = 1.096 per km² | ||
| + | | postcode = AZ1000 | ||
| + | | netnummer = 994 12 | ||
| + | | Rayons = | ||
| + | | portaal = Azië | ||
| + | }} | ||
| + | '''Bakoe''' of '''Baku''' (Azerbeidzjaans: ''Bakı'') is de hoofdstad van [[Azerbeidzjan]]. Bakoe is het wetenschappelijk en cultureel centrum van de [[Kaukasus]] en de grootste havenstad aan de [[Kaspische Zee]]. De stad ligt ook op een schiereiland in de Kaspische Zee is gebouwd in een halve ronde vorm (zoals een Grieks theater). De stad telt meer dan 2,3 miljoen inwoners en is daarmee de grootste stad van het land. | ||
De stad is al gesticht in de oudheid en was een belangrijk centrum aan de [[Zijderoute]]. In de stad staan veel oude monumenten, waarvan het [[paleis van de Shirvanshah]] en de [[Maagdentoren (Bakoe)|Maagdentoren]] het bekendst zijn. Deze monumenten staan ook met anderen om de [[Werelderfgoedlijst]]. | De stad is al gesticht in de oudheid en was een belangrijk centrum aan de [[Zijderoute]]. In de stad staan veel oude monumenten, waarvan het [[paleis van de Shirvanshah]] en de [[Maagdentoren (Bakoe)|Maagdentoren]] het bekendst zijn. Deze monumenten staan ook met anderen om de [[Werelderfgoedlijst]]. | ||
| Regel 7: | Regel 24: | ||
==Geschiedenis== | ==Geschiedenis== | ||
===Oudheid=== | ===Oudheid=== | ||
| + | De geschiedenis van Bakoe gaat helemaal terug naar de [[Steentijd]]. Zo zijn er vondsten gedaan uit de [[Bronstijd]]. Later ontstond er een stad in de regio. Tegenwoordig zijn hiervan alleen nog ruïnes over. Uit opgravingen blijkt dat Bakoe al sinds 6000 v.Chr. bestaat. Ook zijn rots- en grottekeningen uit die tijd gevonden. | ||
| + | |||
| + | Bakoe was al sinds het ontstaan een belangrijke stad. In de klassieke oudheid was het een cultureel en economisch centrum. De [[Romeinse Rijk|Romeinen]] kwamen naar de regio in de 1ste eeuw n.Chr. Bakoe lag aan de [[Zijderoute]], een handelsroute tussen China en Europa. Bakoe lag ongeveer in het midden van de Zijderoute en had daardoor een gunstige positie. Ook het klimaat van Bakoe was erg gunstig. In 71 n.Chr. kwam de apostel [[Bartolomeüs (apostel)|Bartolomeüs]] aan in een stad genaamd Albana of Albanapolis. Vaak wordt dat gezien als de oude versie van Bakoe. | ||
| + | |||
| + | ===Shirvanshahs=== | ||
| + | [[File:Palace_of_Shirvanshahs_common.JPG|right|300px|thumb|Het [[Paleis van de Shirvanshah]]]] | ||
| + | In de 8e eeuw kwam de regio onder de controle van de [[Shirvanshah]]s. De naam Bakoe komt uit het [[Perzisch]] en het was één van de grenssteden van het [[Perzische Rijk]]. Hier lag het gebied [[Shirvan]], waar de Shirvanshahs over regeerden. Oorspronkelijk regeerden zij vanuit [[Shamkhi]]. In 1170 werd die stad door een [[aardbeving]] verwoest. Hierdoor kozen de Shirvanshahs Bakoe als hun nieuwe hoofdstad. De Shirvanshahs bouwden veel nieuwe gebouwen in de stad zoals de [[Maagdentoren (Bakoe)|Maagdentoren]], het [[Paleis van de Shirvanshah]], de [[Burcht van Mardakan]] en de [[Burcht van Ramana]]. Ook werd de stad verstevigd met verdedigingswerken. De ommuurde binnenstad van Bakoe is nog altijd zichtbaar. | ||
| + | |||
| + | Bakoe was een redelijk rijke stad. Hierdoor was de stad ook aantrekkelijk voor de grote buurlanden van Shirvan; Rusland en Perzië. De stad lag in de invloedssfeer van Perzië. De Shirvanshahs hadden namelijk de Perzische cultuur overgenomen. In 1501 probeer de [[sjah]] [[Ismail I]] van Perzië om de stad in te nemen. Hij was succesvol en de Shirvanshahs mochten de regio voor hem besturen. Sjah [[Tahmasp I]] maakte een einde aan de dynastie van de Shirvanshahs. Shirvan werd een regio van Perzië. Vanaf toen werd de stad bestuurd door de Safavids. | ||
| + | |||
| + | ===Ottomaanse en Russische verovering=== | ||
| + | [[File:Баку._Набережная._1861.jpg|left|300px|thumb|De kust van Bakoe in 1861]] | ||
| + | Tussen 1590 en 1607 was Bakoe korte tijd onderdeel van de [[Ottomaanse Rijk]]. In 1722 werd de stad vervolgens veroverd door de Russische tsaar [[Peter de Grote]]. De Safavids verloren toen ook hun macht. Tegen 1730 verloren de Russen ook hun macht over de regio. Perzië wist de stad toen te veroveren. De Russen gaven vervolgens hun claim over de stad op. Na de dood van de sjah kwamen er verschillende [[kanaat|kanaten]] in de regio aan de macht. Bakoe werd door een van die kanaten bestuurd. De kanaten stonden onder de invloedssfeer van Perzië. | ||
| + | |||
| + | In de late 18e eeuw kregen de Russen opnieuw interesse in de stad. Zij wilden voorkomen dat Perzië en het Ottomaanse Rijk zich in de regio zouden uitbreiden. Tsarina [[Catharina de Grote]] gaf in 1796 de opdracht voor een grote campagne. De Russen namen al vrij snel Bakoe in. Catharina de Grote werd echter snel opgevolgd door tsaar [[Paul I van Rusland|Paul I]]. Hij laste de aanval af, waarna Bakoe één jaar later weer Perzisch grondgebied werd. | ||
| + | |||
| + | In 1813 namen de Russen Bakoe opnieuw in samen met andere gebieden in de [[Kaukasus]]. In de jaren 1820 namen de Perzen Bakoe voor een korte tijd terug in. Toch gaven de Perzen in 1828 hun claim over Bakoe op. Hierdoor werd de stad officieel Russisch grondgebied. De Russen ontdekten in 1837 [[aardolie]] bij de stad. Bakoe zou in de 19e eeuw uitgroeien tot een belangrijke stad voor de oliesector. De olieboom zorgde ervoor dat de stad een grote groei doormaakte. Tussen 1856 en 1910 groeide Bakoe sneller dan [[Londen]] of [[Parijs]]. In korte tijd werd een groep bewoners enorm rijk en liet grote panden naar Europees voorbeeld bouwen. Ook werden Europese ideeën in Bakoe overgenomen, zoals [[republicanisme]] en de scheiding tussen de kerk en staat. | ||
| + | |||
| + | ===Eerste Wereldoorlog=== | ||
| + | [[File:Army_of_Azerbaijan_in_1918.jpg|right|300px|thumb|De [[slag om Bakoe]] in 1918]] | ||
| + | Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] was er ook een oorlog tussen de Ottomanen en Armeniërs in Bakoe en vond de [[Armeense genocide]] ook in Bakoe plaats. Na de [[Oktoberrevolutie]] van 1917 ontstonden ook opstanden in Bakoe. De [[bolsjewieken]] probeerde een communistisch bestuur te stichten. De opstand werd neergeslagen en zo'n 3.000 tot 12.000 Azerbeidzjanen kwamen om het leven. Vervolgens besloten de Azerbeidzjanen om hun eigen land te stichten. Zij riepen de republiek uit. Die republiek was gebaseerd op westerse ideeën. Azerbeidzjan was hierdoor de eerste seculiere en democratische staat waarin moslims een meerderheid zijn. | ||
| + | |||
| + | Bakoe was kort de hoofdstad van het onafhankelijke Azerbeidzjan tussen 1918 en 1920. Tijdens deze periode werden de Armeniërs uit de stad verdreven. De onafhankelijkheid was maar van korte duur. In 1920 werd Azerbeidzjan onderdeel van de [[Sovjet-Unie]]. De Sovjets veroverden Azerbeidzjan vanwege de aardolie. | ||
| + | |||
| + | ===Sovjetperiode=== | ||
| + | [[File:Neftchiler_Avenue_1918-1920.jpg|left|300px|thumb|Een straat in Bakoe in 1920]] | ||
| + | Na de Sovjetinvasie onderging de stad een groot aantal veranderingen. Zo kreeg Bakoe een communistisch bestuur. Tussen 1922 en 1930 was Bakoe een belangrijk handelscentrum voor handel met [[Iran]] en het [[Midden-Oosten]]. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] wilde Hitler de stad veroveren vanwege de olievelden. Bakoe produceerde namelijk de helft van de wereldproductie aardolie. Het lukte de nazi's om op zo'n 530 kilometer van de stad te komen. Kort hierna werden de nazi's verdreven uit de regio. | ||
| + | |||
| + | Het Sovjetleger probeerde in 1990 de stad invallen, waarbij officieel 130 doden vielen. Toch wordt geschat dat er tussen de 300 en 800 doden waren. | ||
| + | |||
| + | ===Sinds 1991=== | ||
| + | Na de onafhankelijk van Azerbeidzjan wordt Bakoe de hoofdstad van het land. Sinds 1991 wordt de stad vernieuwd. De stad kreeg vele wolkenkrabbers, oude monumenten werden gerestaureerd en een metro werd aangelegd. | ||
| + | |||
| + | In 2012 organiseerde Bakoe het [[Eurovisiesongfestival]]. In 2016 vond de [[European Grand Prix]] in de stad plaats. Bakoe was een van de speelsteden tijdens het [[Europees kampioenschap voetbal 2020]]. In 2024 vond de klimaatconferentie van de [[Verenigde Naties]] in Bakoe plaats. | ||
| + | |||
| + | ==Geografie== | ||
| + | ===Ligging=== | ||
| + | [[File:Baku,_Azerbaijan,_satellite_image,_LandSat-5,_2010-09-06.jpg|right|300px|thumb|Het schiereiland [[Apsjeron]]]] | ||
| + | Bakoe is de grootste havenstad aan de [[Kaspische Zee]]. De stad ligt op een schiereiland in de zee. Dat schiereiland heet [[Apsjeron]]. Bakoe ligt aan de zuidelijke kant van het schiereiland. Toch bevatten de grenzen van de stad het gehele schiereiland. Rondom de stad liggen verschillende [[moddevulkaan|moddervulkanen]] en [[zoutmeer|zoutmeren]]. | ||
| − | === | + | ===Rayons=== |
| + | Bakoe is verdeeld in 12 rayons (een soort van districten). Dat zijn: | ||
| + | {{Kolommen3 | ||
| + | | Kolom1= | ||
| + | * Binəqədi | ||
| + | * Qaradağ | ||
| + | * Xətai | ||
| + | * Xəzər | ||
| + | * Nərimanov | ||
| + | * Nəsimi | ||
| + | | Kolom2= | ||
| + | * Nizami | ||
| + | * Pirallahı | ||
| + | * Səbail | ||
| + | * Sabunçu | ||
| + | * Suraxanı | ||
| + | * Yasamal | ||
| + | }} | ||
| − | === | + | ===Klimaat=== |
| + | [[File:Северная_сторона_мечети.jpg|right|300px|thumb|De [[Bibi-Heybatmoskee]] uit de 13e eeuw.]] | ||
| + | Bakoe heeft een koud [[steppeklimaat]]. De stad heeft te maken met vochtige, koele zomers en natte winters. In tegenstelling tot andere steden met een steppeklimaat heeft Bakoe dus geen hete zomers. Doorheen het jaar waait er een harde wind door de stad heen. Hierdoor wordt Bakoe ook wel de ''Stad van de Winden'' genoemd. | ||
| + | |||
| + | ==Bevolking== | ||
| + | Bakoe is met 2,3 miljoen inwoners verreweg de grootste stad van Azerbeidzjan. Zo'n 25% van alle inwoners van het land woont in Bakoe en omgeving. Tegenwoordig zijn de Azerbeidzjanen de grootste bevolkingsgroep in de stad. Daarnaast is er nog een grote Joodse, Russische, [[Talysh]] en [[Lezgiërs|Lezgische]] minderheid. In het verleden had Bakoe ook een grote Armeense minderheid, maar dat veranderde na de [[progrom]]s van de jaren 1990. | ||
| + | |||
| + | De meeste inwoners van de stad zijn aanhanger van de [[islam]]. Daarom zijn er veel moskeeën in de stad te vinden. Toch is Azerbeidzjan een seculier land met [[godsdienstvrijheid]]. Een minderheid van de inwoners hangt het [[christendom]], het [[jodendom]] of het [[zoroastrianisme]] aan. Het zoroastrianisme speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van de stad. Het zoroastrianistisch nieuwjaar is nog steeds een officiële feestdag in de stad. | ||
==Bezienswaardigheden== | ==Bezienswaardigheden== | ||
| + | ===Architectuur=== | ||
| + | [[File:View_of_Bakucity,_2012.jpg|right|300px|thumb|Uitzicht over de oude binnenstad van Bakoe]] | ||
| + | Bakoe is een mix van westerse en oosterse architectuur. De stad wordt ook wel het ''[[Parijs]] van het oosten'' genoemd. De straten lijken namelijk veel op die van de Franse hoofdstad. Het historische centrum (''Icheri Sheher'') van de stad is ommuurd met vestigingswerken. Dat deel wordt ook wel de ''Oude Stad'' genoemd. Hier vindt je gebouwen die voornamelijk door de Perzische architectuur geïnspireerd zijn. Latere delen van de stad hebben een meer westerse of internationale stijl. Voorbeelden zijn de [[Bakoeboulevard]] en het [[Fonteinenplein]]. | ||
| − | ==Economie== | + | De ommuurde binnenstad van Bakoe staat op de [[werelderfgoedlijst]] van [[UNESCO]]. Hier vindt je ook twee van de bekendste monumenten van de stad. Dat zijn de [[Maagdentoren (Bakoe)|Maagdentoren]] en het [[Paleis van de Shirvanshah]]. Beide gebouwen zijn symbolen van de stad. |
| + | |||
| + | ===Musea=== | ||
| + | Bakoe heeft een groot aantal musea. Voorbeelden zijn: | ||
| + | * [[Nationaal Museum van Geschiedenis (Bakoe)|Nationaal Museum van Geschiedenis]] | ||
| + | * [[Nationaal Museum van Azerbeidzjaanse literatuur]] | ||
| + | * [[Nationaal Kunstmuseum (Bakoe)|Nationaal Kunstmuseum]] | ||
| + | * [[Villa Petrolea]] | ||
| + | * [[Bakoe Museum van Moderne Kunst]] | ||
| + | * [[Azerbeidzjaans Museum van Geologie]] | ||
| + | * [[Azerbeidzjaans Tapijtenmuseum]] | ||
| + | * [[Van-afval-naar-kunstmuseum]] | ||
| + | |||
| + | == Verkeer en vervoer == | ||
| + | [[File:Heydər_Əliyev_prospekti_2022-ci_ildə.jpg|right|300px|thumb|Het zakendistrict van Bakoe]] | ||
| + | Het straatbeeld van Bakoe staat bekend om de zwarte [[taxi|taxi's]]. Van die taxi's zijn er zo'n 1.000 in de stad. De taxi lijken veel op de taxi's die je in [[Londen]] vindt. Naast taxi's beschikt Bakoe over een eigen [[metro]]. De [[metro van Bakoe]] werd geopend in 1967. Het bestaat uit drie lijnen met 27 stations. Daarnaast heeft de stad ook een [[kabelspoorweg]] tussen Neftchilar Avenue en de Laan van de Martelaars. Sinds 2019 is er ook een spoornetwerk dat Bakoe verbindt met de buitenwijken van de stad. Het openbaar vervoer in Bakoe heeft een bepaalde pas (de BakuCard). Hierdoor hoeven mensen niet steeds aparte tickets te kopen. | ||
| + | |||
| + | Het [[station Bakoe]] is het internationale spoorwegstation van de stad. Vanuit hier rijden er treinen naar [[Tbilisi]] (Georgië) en [[Akhalkalaki]] en [[Kars]] (Turkije). Vanuit de haven kan men ook de boot nemen naar [[Turkmenistan]]. Daarnaast heeft de stad een eigen internationale luchthaven: [[Heydar Aliyev International Airport]]. | ||
| + | |||
| + | == Economie == | ||
| + | Bakoe is de grootste havenstad aan de Kaspische Zee. Ook is de stad het economisch centrum van het land. In Bakoe hebben de belangrijkste bedrijven van Azerbeidzjan hun hoofdkantoor. Zij zijn voornamelijk actief in financiële dienstverlening, aardolie en -gas en technologie. 65% van de Azerbeidzjaanse economie gebeurd in Bakoe. Ook werd 52% van de werknemers in het land in de hoofdstad. | ||
| + | |||
| + | In de laatste jaren is ook het [[toerisme]] van de stad in opkomst. Zo zijn er vele hotels gebouwd en enkele toeristische activiteiten. Daarnaast heeft Bakoe enkele grote winkelcentra. Bakoe is vooral populair onder toeristen uit Turkije en Rusland. | ||
== Partnersteden == | == Partnersteden == | ||
| − | {{ | + | {{Kolommen3 |
| Kolom1= | | Kolom1= | ||
| − | * {{vlag|JOR}} [[Amman]], [[Jordanië]] | + | * {{vlag|JOR}} [[Amman (Jordanië)|Amman]], [[Jordanië]] |
* {{vlag|TUR}} [[Ankara]], [[Turkije]] | * {{vlag|TUR}} [[Ankara]], [[Turkije]] | ||
* {{vlag|IRQ}} [[Basra]], [[Irak]] | * {{vlag|IRQ}} [[Basra]], [[Irak]] | ||
| Regel 26: | Regel 131: | ||
* {{vlag|SEN}} [[Dakar]], [[Senegal]] | * {{vlag|SEN}} [[Dakar]], [[Senegal]] | ||
* {{vlag|USA}} [[Honolulu]], [[Verenigde Staten]] | * {{vlag|USA}} [[Honolulu]], [[Verenigde Staten]] | ||
| + | | Kolom2= | ||
* {{vlag|USA}} [[Houston]], [[Verenigde Staten]] | * {{vlag|USA}} [[Houston]], [[Verenigde Staten]] | ||
* {{vlag|TUR}} [[Istanboel]], [[Turkije]] | * {{vlag|TUR}} [[Istanboel]], [[Turkije]] | ||
* {{vlag|TUR}} [[İzmir]], [[Turkije]] | * {{vlag|TUR}} [[İzmir]], [[Turkije]] | ||
| − | |||
* {{vlag|UKR}} [[Kiev]], [[Oekraïne]] | * {{vlag|UKR}} [[Kiev]], [[Oekraïne]] | ||
* {{vlag|GBR}} [[Londen]], [[Verenigd Koninkrijk]] | * {{vlag|GBR}} [[Londen]], [[Verenigd Koninkrijk]] | ||
* {{vlag|DEU}} [[Mainz]], [[Duitsland]] | * {{vlag|DEU}} [[Mainz]], [[Duitsland]] | ||
| + | | Kolom3= | ||
* {{vlag|BLR}} [[Minsk]], [[Wit-Rusland]] | * {{vlag|BLR}} [[Minsk]], [[Wit-Rusland]] | ||
* {{vlag|RUS}} [[Moskou]], [[Rusland]] | * {{vlag|RUS}} [[Moskou]], [[Rusland]] | ||
| − | * {{vlag|ITA}} [[Napels]], [[Italië]] | + | * {{vlag|ITA}} [[Napels (stad)|Napels]], [[Italië]] |
* {{vlag|BIH}} [[Sarajevo]], [[Bosnië en Herzegovina]] | * {{vlag|BIH}} [[Sarajevo]], [[Bosnië en Herzegovina]] | ||
* {{vlag|RUS}} [[Sint-Petersburg]], [[Rusland]] | * {{vlag|RUS}} [[Sint-Petersburg]], [[Rusland]] | ||
| Regel 41: | Regel 147: | ||
}} | }} | ||
| + | {{Navigatie werelderfgoed Azerbeidzjan}} | ||
{{Navigatie Hoofdsteden Azië}} | {{Navigatie Hoofdsteden Azië}} | ||
| − | [[Categorie: | + | [[Categorie:Bakoe]] |
| − | |||
[[Categorie:Hoofdstad in Azië]] | [[Categorie:Hoofdstad in Azië]] | ||
| + | [[Categorie:Werelderfgoed in Azerbeidzjan]] | ||
Huidige versie van 2 sep 2025 om 16:30
| Bakoe (Bakı) | |
 
| |
|---|---|
| |
| Land |  Azerbeidzjan
|
| Economische regio | Bakoe |
| Burgemeester | Eldar Azizov |
| Oppervlakte | 2.140 km² |
| Inwoners | 2.344.900 (2024) |
| Dichtheid | 1.096 per km² |
| Postcode(s) | AZ1000 |
| Netnummer(s) | 994 12 |
Portaal  Azië
| |
Bakoe of Baku (Azerbeidzjaans: Bakı) is de hoofdstad van Azerbeidzjan. Bakoe is het wetenschappelijk en cultureel centrum van de Kaukasus en de grootste havenstad aan de Kaspische Zee. De stad ligt ook op een schiereiland in de Kaspische Zee is gebouwd in een halve ronde vorm (zoals een Grieks theater). De stad telt meer dan 2,3 miljoen inwoners en is daarmee de grootste stad van het land.
De stad is al gesticht in de oudheid en was een belangrijk centrum aan de Zijderoute. In de stad staan veel oude monumenten, waarvan het paleis van de Shirvanshah en de Maagdentoren het bekendst zijn. Deze monumenten staan ook met anderen om de Werelderfgoedlijst.
Geschiedenis
Oudheid
De geschiedenis van Bakoe gaat helemaal terug naar de Steentijd. Zo zijn er vondsten gedaan uit de Bronstijd. Later ontstond er een stad in de regio. Tegenwoordig zijn hiervan alleen nog ruïnes over. Uit opgravingen blijkt dat Bakoe al sinds 6000 v.Chr. bestaat. Ook zijn rots- en grottekeningen uit die tijd gevonden.
Bakoe was al sinds het ontstaan een belangrijke stad. In de klassieke oudheid was het een cultureel en economisch centrum. De Romeinen kwamen naar de regio in de 1ste eeuw n.Chr. Bakoe lag aan de Zijderoute, een handelsroute tussen China en Europa. Bakoe lag ongeveer in het midden van de Zijderoute en had daardoor een gunstige positie. Ook het klimaat van Bakoe was erg gunstig. In 71 n.Chr. kwam de apostel Bartolomeüs aan in een stad genaamd Albana of Albanapolis. Vaak wordt dat gezien als de oude versie van Bakoe.
Shirvanshahs
In de 8e eeuw kwam de regio onder de controle van de Shirvanshahs. De naam Bakoe komt uit het Perzisch en het was één van de grenssteden van het Perzische Rijk. Hier lag het gebied Shirvan, waar de Shirvanshahs over regeerden. Oorspronkelijk regeerden zij vanuit Shamkhi. In 1170 werd die stad door een aardbeving verwoest. Hierdoor kozen de Shirvanshahs Bakoe als hun nieuwe hoofdstad. De Shirvanshahs bouwden veel nieuwe gebouwen in de stad zoals de Maagdentoren, het Paleis van de Shirvanshah, de Burcht van Mardakan en de Burcht van Ramana. Ook werd de stad verstevigd met verdedigingswerken. De ommuurde binnenstad van Bakoe is nog altijd zichtbaar.
Bakoe was een redelijk rijke stad. Hierdoor was de stad ook aantrekkelijk voor de grote buurlanden van Shirvan; Rusland en Perzië. De stad lag in de invloedssfeer van Perzië. De Shirvanshahs hadden namelijk de Perzische cultuur overgenomen. In 1501 probeer de sjah Ismail I van Perzië om de stad in te nemen. Hij was succesvol en de Shirvanshahs mochten de regio voor hem besturen. Sjah Tahmasp I maakte een einde aan de dynastie van de Shirvanshahs. Shirvan werd een regio van Perzië. Vanaf toen werd de stad bestuurd door de Safavids.
Ottomaanse en Russische verovering
Tussen 1590 en 1607 was Bakoe korte tijd onderdeel van de Ottomaanse Rijk. In 1722 werd de stad vervolgens veroverd door de Russische tsaar Peter de Grote. De Safavids verloren toen ook hun macht. Tegen 1730 verloren de Russen ook hun macht over de regio. Perzië wist de stad toen te veroveren. De Russen gaven vervolgens hun claim over de stad op. Na de dood van de sjah kwamen er verschillende kanaten in de regio aan de macht. Bakoe werd door een van die kanaten bestuurd. De kanaten stonden onder de invloedssfeer van Perzië.
In de late 18e eeuw kregen de Russen opnieuw interesse in de stad. Zij wilden voorkomen dat Perzië en het Ottomaanse Rijk zich in de regio zouden uitbreiden. Tsarina Catharina de Grote gaf in 1796 de opdracht voor een grote campagne. De Russen namen al vrij snel Bakoe in. Catharina de Grote werd echter snel opgevolgd door tsaar Paul I. Hij laste de aanval af, waarna Bakoe één jaar later weer Perzisch grondgebied werd.
In 1813 namen de Russen Bakoe opnieuw in samen met andere gebieden in de Kaukasus. In de jaren 1820 namen de Perzen Bakoe voor een korte tijd terug in. Toch gaven de Perzen in 1828 hun claim over Bakoe op. Hierdoor werd de stad officieel Russisch grondgebied. De Russen ontdekten in 1837 aardolie bij de stad. Bakoe zou in de 19e eeuw uitgroeien tot een belangrijke stad voor de oliesector. De olieboom zorgde ervoor dat de stad een grote groei doormaakte. Tussen 1856 en 1910 groeide Bakoe sneller dan Londen of Parijs. In korte tijd werd een groep bewoners enorm rijk en liet grote panden naar Europees voorbeeld bouwen. Ook werden Europese ideeën in Bakoe overgenomen, zoals republicanisme en de scheiding tussen de kerk en staat.
Eerste Wereldoorlog
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was er ook een oorlog tussen de Ottomanen en Armeniërs in Bakoe en vond de Armeense genocide ook in Bakoe plaats. Na de Oktoberrevolutie van 1917 ontstonden ook opstanden in Bakoe. De bolsjewieken probeerde een communistisch bestuur te stichten. De opstand werd neergeslagen en zo'n 3.000 tot 12.000 Azerbeidzjanen kwamen om het leven. Vervolgens besloten de Azerbeidzjanen om hun eigen land te stichten. Zij riepen de republiek uit. Die republiek was gebaseerd op westerse ideeën. Azerbeidzjan was hierdoor de eerste seculiere en democratische staat waarin moslims een meerderheid zijn.
Bakoe was kort de hoofdstad van het onafhankelijke Azerbeidzjan tussen 1918 en 1920. Tijdens deze periode werden de Armeniërs uit de stad verdreven. De onafhankelijkheid was maar van korte duur. In 1920 werd Azerbeidzjan onderdeel van de Sovjet-Unie. De Sovjets veroverden Azerbeidzjan vanwege de aardolie.
Sovjetperiode
Na de Sovjetinvasie onderging de stad een groot aantal veranderingen. Zo kreeg Bakoe een communistisch bestuur. Tussen 1922 en 1930 was Bakoe een belangrijk handelscentrum voor handel met Iran en het Midden-Oosten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wilde Hitler de stad veroveren vanwege de olievelden. Bakoe produceerde namelijk de helft van de wereldproductie aardolie. Het lukte de nazi's om op zo'n 530 kilometer van de stad te komen. Kort hierna werden de nazi's verdreven uit de regio.
Het Sovjetleger probeerde in 1990 de stad invallen, waarbij officieel 130 doden vielen. Toch wordt geschat dat er tussen de 300 en 800 doden waren.
Sinds 1991
Na de onafhankelijk van Azerbeidzjan wordt Bakoe de hoofdstad van het land. Sinds 1991 wordt de stad vernieuwd. De stad kreeg vele wolkenkrabbers, oude monumenten werden gerestaureerd en een metro werd aangelegd.
In 2012 organiseerde Bakoe het Eurovisiesongfestival. In 2016 vond de European Grand Prix in de stad plaats. Bakoe was een van de speelsteden tijdens het Europees kampioenschap voetbal 2020. In 2024 vond de klimaatconferentie van de Verenigde Naties in Bakoe plaats.
Geografie
Ligging
Bakoe is de grootste havenstad aan de Kaspische Zee. De stad ligt op een schiereiland in de zee. Dat schiereiland heet Apsjeron. Bakoe ligt aan de zuidelijke kant van het schiereiland. Toch bevatten de grenzen van de stad het gehele schiereiland. Rondom de stad liggen verschillende moddervulkanen en zoutmeren.
Rayons
Bakoe is verdeeld in 12 rayons (een soort van districten). Dat zijn:
Klimaat
Bakoe heeft een koud steppeklimaat. De stad heeft te maken met vochtige, koele zomers en natte winters. In tegenstelling tot andere steden met een steppeklimaat heeft Bakoe dus geen hete zomers. Doorheen het jaar waait er een harde wind door de stad heen. Hierdoor wordt Bakoe ook wel de Stad van de Winden genoemd.
Bevolking
Bakoe is met 2,3 miljoen inwoners verreweg de grootste stad van Azerbeidzjan. Zo'n 25% van alle inwoners van het land woont in Bakoe en omgeving. Tegenwoordig zijn de Azerbeidzjanen de grootste bevolkingsgroep in de stad. Daarnaast is er nog een grote Joodse, Russische, Talysh en Lezgische minderheid. In het verleden had Bakoe ook een grote Armeense minderheid, maar dat veranderde na de progroms van de jaren 1990.
De meeste inwoners van de stad zijn aanhanger van de islam. Daarom zijn er veel moskeeën in de stad te vinden. Toch is Azerbeidzjan een seculier land met godsdienstvrijheid. Een minderheid van de inwoners hangt het christendom, het jodendom of het zoroastrianisme aan. Het zoroastrianisme speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van de stad. Het zoroastrianistisch nieuwjaar is nog steeds een officiële feestdag in de stad.
Bezienswaardigheden
Architectuur
Bakoe is een mix van westerse en oosterse architectuur. De stad wordt ook wel het Parijs van het oosten genoemd. De straten lijken namelijk veel op die van de Franse hoofdstad. Het historische centrum (Icheri Sheher) van de stad is ommuurd met vestigingswerken. Dat deel wordt ook wel de Oude Stad genoemd. Hier vindt je gebouwen die voornamelijk door de Perzische architectuur geïnspireerd zijn. Latere delen van de stad hebben een meer westerse of internationale stijl. Voorbeelden zijn de Bakoeboulevard en het Fonteinenplein.
De ommuurde binnenstad van Bakoe staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Hier vindt je ook twee van de bekendste monumenten van de stad. Dat zijn de Maagdentoren en het Paleis van de Shirvanshah. Beide gebouwen zijn symbolen van de stad.
Musea
Bakoe heeft een groot aantal musea. Voorbeelden zijn:
- Nationaal Museum van Geschiedenis
- Nationaal Museum van Azerbeidzjaanse literatuur
- Nationaal Kunstmuseum
- Villa Petrolea
- Bakoe Museum van Moderne Kunst
- Azerbeidzjaans Museum van Geologie
- Azerbeidzjaans Tapijtenmuseum
- Van-afval-naar-kunstmuseum
Verkeer en vervoer
Het straatbeeld van Bakoe staat bekend om de zwarte taxi's. Van die taxi's zijn er zo'n 1.000 in de stad. De taxi lijken veel op de taxi's die je in Londen vindt. Naast taxi's beschikt Bakoe over een eigen metro. De metro van Bakoe werd geopend in 1967. Het bestaat uit drie lijnen met 27 stations. Daarnaast heeft de stad ook een kabelspoorweg tussen Neftchilar Avenue en de Laan van de Martelaars. Sinds 2019 is er ook een spoornetwerk dat Bakoe verbindt met de buitenwijken van de stad. Het openbaar vervoer in Bakoe heeft een bepaalde pas (de BakuCard). Hierdoor hoeven mensen niet steeds aparte tickets te kopen.
Het station Bakoe is het internationale spoorwegstation van de stad. Vanuit hier rijden er treinen naar Tbilisi (Georgië) en Akhalkalaki en Kars (Turkije). Vanuit de haven kan men ook de boot nemen naar Turkmenistan. Daarnaast heeft de stad een eigen internationale luchthaven: Heydar Aliyev International Airport.
Economie
Bakoe is de grootste havenstad aan de Kaspische Zee. Ook is de stad het economisch centrum van het land. In Bakoe hebben de belangrijkste bedrijven van Azerbeidzjan hun hoofdkantoor. Zij zijn voornamelijk actief in financiële dienstverlening, aardolie en -gas en technologie. 65% van de Azerbeidzjaanse economie gebeurd in Bakoe. Ook werd 52% van de werknemers in het land in de hoofdstad.
In de laatste jaren is ook het toerisme van de stad in opkomst. Zo zijn er vele hotels gebouwd en enkele toeristische activiteiten. Daarnaast heeft Bakoe enkele grote winkelcentra. Bakoe is vooral populair onder toeristen uit Turkije en Rusland.
Partnersteden
.svg){kind=small}
|
Werelderfgoed in Azerbeidzjan |
| |
|---|---|---|---|
| Ommuurde stad Bakoe met Shirvanshahpaleis en Maagdentoren · Cultuurlandschap en rotskunst van Gobustan · Historisch centrum van Şəki met het paleis van de Khan · Hyrcaanse bossen · Cultureel landschap van het Khinalig-volk en de “Köç Yolu”-transhumanceroute | |||
| Hoofdsteden in Azië | 
| ||
|---|---|---|---|
| Abu Dhabi · Amman · Ankara · Asjchabad · Astana · Bagdad · Bakoe · Bandar Seri Begawan · Bangkok · Beijing · Beiroet · Bisjkek · Damascus · Dhaka · Dili · Doesjanbe · Doha · Hanoi · Islamabad · Jakarta · Jerevan · Jeruzalem · Kabul · Kathmandu · Koeweit · Kuala Lumpur · Malé · Manamah · Manilla · Masqat · Naypyidaw · New Delhi · Nicosia · Oost-Jeruzalem · Phnom Penh · Port Moresby · Pyongyang · Riyad · Sanaa · Seoel · Singapore · Sri Jayewardenapura Kotte · Taipei · Tasjkent · Tbilisi · Teheran · Thimphu · Tokio · Ulaanbaatar · Vientiane
Afhankelijke gebieden
|
|||