IJsland
|
|
| Republiek IJsland Lýðveldið Ísland
| |
|---|---|
| Hoofdstad | Reykjavik |
| Aantal inwoners | 376.000 (2021) |
| Oppervlakte | 102.775 km² |
| Regeringsvorm | Parlementaire republiek |
| President | Guðni Thorlacius Jóhannesson (sinds 2016) |
| Premier | Katrín Jakobsdóttir (sinds 2017) |
| Godsdienst | Christendom (75,1%) Geen religie (21,5%) Overig (3,4%) |
| Taal | IJslands (íslenska) |
| Munteenheid | IJslandse kroon |
| Volkslied | Lofsöngur |
| Nationale feestdag | 17 juni |
| Landcode | ISL |
IJsland (IJslands: Ísland) is een eiland én land in Europa. Het land ligt in het uiterste noorden van de Atlantische Oceaan, op de grens met de Noordelijke IJszee. De hoofdstad is Reykjavik, de noordelijkste hoofdstad van de wereld.
IJsland is, zoals de naam al zegt, een koud land met veel sneeuw. Toch staat het land ook bekend om zijn warmwaterbronnen.
Geschiedenis
Bevolking
99% van de bevolking is IJslander. De IJslanders zijn nakomelingen van de Vikingen. De meeste buitenlanders komen uit Denemarken.
Ongeveer de helft van de IJslandse bevolking woont in Reykjavik en omgeving.
Aan het einde van de 19e eeuw begon de bevolking van IJsland opeens heel snel te groeien. Waar in 1850 nog zo'n 50.000 mensen op het eiland woonden, waren dat er rond 1900 al 75.000! Inmiddels heeft IJsland 315.281 inwoners, iets minder dan de stad Utrecht.
De IJslanders hebben geen achternamen. Als je voornaam Oláf is, en je vader heet Karl, dan is je volledige naam Oláf Karlsson; Olaf Karelszoon dus. Als meisje eindigt je naam op dóttir, bijvoorbeeld Oláfsdóttir; in het Nederlands dus Olafsdochter. Deze 'achternamen' noem je patroniemen. Ook in de Lage Landen werden die vroeger gebruikt. De patroniemen zijn niet heel belangrijk in IJsland. Telefoonboeken staan bijvoorbeeld gesorteerd op voornaam, in plaats van op patroniem.
Godsdienst
Zo'n 85% van de IJslanders hoort bij de Evangelisch-Lutherse Kerk van IJsland, de staatskerk. Het overige deel van de bevolking is ook grotendeels christelijk. Zo is 5% van de bevolking katholiek. Hoewel veel IJslanders gelovig zijn, gaan er maar weinig naar de kerk.
Taal
Bijna iedereen op IJsland spreekt het IJslands als moedertaal. Het IJslands is een Germaanse taal, om precies te zijn, een eiland-Scandinavische taal, net als het Faeröers. Het IJslands stamt af van het Oudnoors, wat de Viking-kolonisten in de 9e eeuw meebrachten naar IJsland. Omdat IJsland in de eeuwen daarna weinig contact had met de rest van Europa, is de taal amper veranderd. Het IJslands kent bijvoorbeeld heel weinig leenwoorden. Er is zelfs een instituut dat er op let dat er niet te veel leenwoorden de taal insluipen. In plaats van leenwoorden te 'lenen', combineert het IJslands gewoon bestaande woorden of gebruiken ze oude woorden die niet meer worden gebruikt.
Het IJslandse alfabet bestaat uit 32 letters:
| Hoofdletters | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| A | Á | B | D | Ð | E | É | F | G | H | I | Í | J | K | L | M | N | O | Ó | P | R | S | T | U | Ú | V | X | Y | Ý | Þ | Æ | Ö | |
| Kleine letters | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| a | á | b | d | ð | e | é | f | g | h | i | í | j | k | l | m | n | o | ó | p | r | s | t | u | ú | v | x | y | ý | þ | æ | ö | |
Je ziet dat er wat extra letters zijn, zoals de eth (ð, spreek uit als een d met je tong tussen je tanden, zoals in het Engelse this) en de thorn (þ, spreek uit als een t met je tong tussen je tanden, zoals in het Engelse thin). Maar er missen ook letters, zoals de C en de Z.
Geografie
Bestuurlijke indeling
IJsland bestaat uit acht regio's. Deze acht regio's zijn verdeeld in 79 gemeenten.
| Regio's van IJsland | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nummer op kaartje | Naam | Vertaling | Hoofdplaats | Inwoners | Oppervlakte | |||||
| 1. | Höfuðborgarsvæðið | Hoofdstedelijke regio | Reykjavik | 191.612 | 1042 km² | |||||
| 2. | Suðurnes | Zuidelijk schiereiland | Keflavík | 18.880 | 818 km² | |||||
| 3. | Vesturland | Westland | Borgarnes | 15.025 | 9522 km² | |||||
| 4. | Vestfirðir | Westfjorden | Ísafjörður | 7470 | 9409 km² | |||||
| 5. | Norðurland vestra | Noordland west | Sauðárkrókur | 7452 | 12.592 km² | |||||
| 6. | Norðurland eystra | Noordland oost | Akureyri | 28.555 | 22.695 km² | |||||
| 7. | Austurland | Oostland | Egilsstaðir | 15.350 | 21.986 km² | |||||
| 8. | Suðurland | Zuidland | Selfoss | 22.917 | 24.690 km² | |||||
Steden
Natuur
Economie
Transport
Media
De publieke omroep van IJsland is RÚV, tot 2011 bekend als Sjónvarpið, wat IJslands is voor 'de televisie'. Deze bestaat sinds 1966. Andere, commerciële, zenders zijn Stöð 2, SkjárEinn en ÍNN. Er zijn natuurlijk ook lokale televisiezenders. De belangrijskte kranten zijn Morgunblaðið en Fréttablaðið.
Onderwijs
Het IJslandse onderwijs is anders ingedeeld dan het Nederlandse en Belgische. Her eerste niveau is de leikskóli: de speelschool. Deze is voor kinderen van één tot en met zes jaar en is niet verplicht. Het is een soort peuterspeelzaal en ouders moeten voor hun kind betalen om naar school te gaan. Na de leikskóli gaan de kinderen naar de grunnskóli, letterlijk vertaald basisschool. De grunnskóli is voor kinderen van zes tot en met zestien jaar en is voor iedereen verplicht. Het is dus de basis- en middelbare school in een. Na de grunnskóli kunnen de leerlingen naar de framhaldsskóli (letterlijk vertaald: voortgezette school), maar dat is niet verplicht. Daarna kunnen ze naar de universiteit.
De belangrijkste universiteit is de Universiteit van IJsland in Reykjavik. Andere universiteiten zijn de Reykjavík Universiteit, de Universiteit van Akureyri, de Agriculturele Universiteit van IJsland (landbouwuniversiteit) en de Bifröst Universiteit.
Volkslied
Al sinds de onafhankelijkheid van het land in 1944 is het Lofsöngur het IJslandse volkslied. Het is geschreven in 1874 om de stichting van de hoofdstad Reykjavik door de Vikingen duizend jaar eerder te herdenken. Hier is de tekst:
| Originele tekst | Nederlandse vertaling | |
| Ó, guð vors lands! Ó, lands vors guð! Vér lofum þitt heilaga, heilaga nafn! |
Oh, god van ons land! Oh, van ons land de god! We vereren uw heilige, heilige naam! |
Fotogalerij
- IJsland lokatie.png
Lokatie in Europa
- IJsland sateliet.png
Satelietfoto
- IJsland sat.jpg
Satelietfoto in winter
Vlag van IJsland
- IJsland wapen.gif
Wapen van IJsland
Externe link
|
Europese Unie | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa | 
| ||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen |
|||