Christen-Democratisch Appèl: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k
k
 
(39 tussenliggende versies door 7 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Infobox politieke partij
 
{{Infobox politieke partij
−
| naam            = Christen-Democratisch Appèl
+
| naam            = Christen-Democratisch Appèl (CDA)
 
| afbeelding      = [[Bestand:CDA logo 2021.svg|125px]]
 
| afbeelding      = [[Bestand:CDA logo 2021.svg|125px]]
 
| oprichting      = 11 oktober 1980
 
| oprichting      = 11 oktober 1980
−
| richting        = [[Centrum]] tot [[Rechts|centrumrechts]]
+
| richting        = [[Centrum (politiek)|Centrum]] tot [[Rechts (politiek)|centrumrechts]]
−
| stroming        = [[Christendemocratie]]<br />[[Liberaal-conservatisme]]<br />[[Europeanisme]]
+
| stroming        = [[Christendemocratie]]<br />[[Conservatisme]]<br />[[Europeanisme]]
 
| actief in        = {{NL}}
 
| actief in        = {{NL}}
 
| oprichter        = [[Piet Steenkamp]]
 
| oprichter        = [[Piet Steenkamp]]
−
| partijleider    = [[Wopke Hoekstra]]
+
| partijleider    = [[Henri Bontenbal]]
−
| partijvoorzitter = [[Rutger Ploum]]
+
| partijvoorzitter = [[Hans Huibers]]
−
| fractieleider1  = [[Ben Knapen]]  
+
| fractieleider1  = [[Theo Bovens]]  
−
| fractieleider2  = [[Pieter Heerma]]
+
| fractieleider2  = [[Henri Bontenbal]]
−
| fractieleider3  = [[Esther de Lange]]
+
| fractieleider3  = [[Tom Berendsen]]
−
| zetels1          = 9
+
| zetels1          = 6
−
| zetels2          = 19
+
| zetels2          = 5
−
| zetels3          = 5
+
| zetels3          = 3
−
| zetels4          = 72
+
| zetels4          = 43
−
| zetels5          = 1292
+
| zetels5          = 1139
−
| zetels6          = 115
+
| zetels6          = 92
−
| zetels7          = 5
+
| zetels7          = 3
 
| bureau          = [[Wetenschappelijk Instituut voor het CDA]]
 
| bureau          = [[Wetenschappelijk Instituut voor het CDA]]
−
| jongerenorganisatie = [[Christen-Democratisch Jongeren Appèl|Christen-Democratisch Jongerenappèl]]
+
| jongerenorganisatie = [[Christen-Democratisch Jongerenappèl]]
 +
| beneluxpartij    = [[Benelux-parlement#Lidmaatschap partijen|Christelijke fractie]]
 
| europesepartij  = [[Europese Volkspartij]]
 
| europesepartij  = [[Europese Volkspartij]]
 
| internationaal  = [[Centrumdemocratische Internationale]]
 
| internationaal  = [[Centrumdemocratische Internationale]]
 
| partijkleur      = 2CC84D
 
| partijkleur      = 2CC84D
−
| fusie            = [[Anti-Revolutionaire Partij]]<br />[[Christelijk-Historische Unie]]<br />[[Katholieke Volkspartij]]
+
| fusie            = [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]], [[Christelijk-Historische Unie|CHU]] & [[Katholieke Volkspartij|KVP]]
 
}}
 
}}
  
−
Het '''Christen-Democratisch Appèl''', afgekort '''CDA''', is een [[christendemocratie|christendemocratische]] [[politieke partij]] in [[Nederland]]. Het CDA is in 1980 ontstaan.  
+
Het '''Christen-Democratisch Appèl''', afgekort '''CDA''', is een [[politieke partij]] in [[Nederland]]. Sinds 14 augustus 2023 is [[Henri Bontenbal]] de partijleider.
  
−
Het CDA is een [[christendemocratie|christendemocratische]] partij, maar geen [[ideologie|ideologisch]] [[christendom|christelijke]] partij: het CDA is minder streng dan de [[ChristenUnie]] of de [[SGP]]. Het CDA is een zogeheten {{wbwoord|1|middenpartij}}. Voor een lange tijd leek het erop dat [[Hugo de Jonge]] de lijsttrekker zou worden (hij werd gekozen tot partijleider tijdens de [[CDA-lijsttrekkersverkiezing 2020]]), maar De Jonge trok zijn kandidatuur in; op 11 december werd [[Wopke Hoekstra]] door het partijbestuur aangewezen als [[lijsttrekker]].
+
Het CDA is een [[christendemocratie|christendemocratische]] partij, maar geen [[ideologie|ideologisch]] [[christendom|christelijke]] partij: het CDA is minder streng dan de [[ChristenUnie]] of de [[SGP]]. Daarnaast bevindt de partij zich in het [[centrum (politiek)|politieke midden]], hoewel ze iets meer naar [[rechts (politiek)|rechts]] neigt. Dit betekent dat het CDA dichter bij het [[economisch liberalisme]] dan bij de [[sociaaldemocratie]] zit.
  
 
==Geschiedenis==
 
==Geschiedenis==
−
[[Bestand:Overleg tussen van Agt (links) en Lubbers, Bestanddeelnr 930-2343.jpg|left|300px|thumb|Dries van Agt (links) en Ruud Lubbers (rechts) waren bij elkaar 17 jaar minister-president van Nederland.]]
+
[[Bestand:Overleg tussen van Agt (links) en Lubbers, Bestanddeelnr 930-2343.jpg|left|300px|miniatuur|Dries van Agt (links) en Ruud Lubbers (rechts) waren bij elkaar 17 jaar minister-president van Nederland.]]
 
Het CDA werd officieel opgericht op 11 oktober 1980. Toen voegde drie politieke partijen zich samen, namelijk het de [[Nederlandse Hervormde Kerk|hervormde]] [[Christelijk-Historische Unie]] (CHU), de [[Calvijn|gereformeerde]] [[Anti-Revolutionaire Partij]] (ARP) en de [[katholiek]]e [[Katholieke Volkspartij]] (KVP). [[Piet Steenkamp]] zorgde ervoor dat deze drie partijen werden samengevoegd tot één partij, hoewel er al sinds 1967 gesprekken hierover waren. De drie partijen hadden al vele jaren zetels in de [[Tweede Kamer]].  
 
Het CDA werd officieel opgericht op 11 oktober 1980. Toen voegde drie politieke partijen zich samen, namelijk het de [[Nederlandse Hervormde Kerk|hervormde]] [[Christelijk-Historische Unie]] (CHU), de [[Calvijn|gereformeerde]] [[Anti-Revolutionaire Partij]] (ARP) en de [[katholiek]]e [[Katholieke Volkspartij]] (KVP). [[Piet Steenkamp]] zorgde ervoor dat deze drie partijen werden samengevoegd tot één partij, hoewel er al sinds 1967 gesprekken hierover waren. De drie partijen hadden al vele jaren zetels in de [[Tweede Kamer]].  
  
 
In 1977 kon er voor het eerst worden gestemd op het CDA. Tussen 1977 en 1994 had het CDA steeds een plek in alle zes de kabinetten. Premiers waren [[Ruud Lubbers]] en [[Dries van Agt]]. In 1995 ging het minder goed met het CDA. Tijdens de verkiezingen voor de [[Provinciale Staten]] verloor de partij een hoop zetels, waardoor het ook zetels in de [[Eerste Kamer]] verloor. Na 1998 won het CDA steeds meer zetels. Tijdens de verkiezingen voor de [[Tweede Kamer]] in 2002 werd het CDA zelfs gekozen als grootste partij. [[Jan Peter Balkenende]] werd toen minister-president. Tot aan 2010 bleef hij minister-president. Na de verkiezingen van 2010 werd de [[VVD]] de grootste partij, maar toch bleef het CDA in de regering zitten. In 2012 was dit toch echt afgelopen. In datzelfde jaar werd [[Sybrand van Haersma Buma]] de nieuwe partijleider, als opvolger van [[Maxime Verhagen]].
 
In 1977 kon er voor het eerst worden gestemd op het CDA. Tussen 1977 en 1994 had het CDA steeds een plek in alle zes de kabinetten. Premiers waren [[Ruud Lubbers]] en [[Dries van Agt]]. In 1995 ging het minder goed met het CDA. Tijdens de verkiezingen voor de [[Provinciale Staten]] verloor de partij een hoop zetels, waardoor het ook zetels in de [[Eerste Kamer]] verloor. Na 1998 won het CDA steeds meer zetels. Tijdens de verkiezingen voor de [[Tweede Kamer]] in 2002 werd het CDA zelfs gekozen als grootste partij. [[Jan Peter Balkenende]] werd toen minister-president. Tot aan 2010 bleef hij minister-president. Na de verkiezingen van 2010 werd de [[VVD]] de grootste partij, maar toch bleef het CDA in de regering zitten. In 2012 was dit toch echt afgelopen. In datzelfde jaar werd [[Sybrand van Haersma Buma]] de nieuwe partijleider, als opvolger van [[Maxime Verhagen]].
  
−
==Partijstructuur==
+
Bij de [[Tweede Kamerverkiezingen 2021|Tweede Kamerverkiezingen van 2021]] leek het er voor een lange tijd op dat [[Hugo de Jonge]] de lijsttrekker zou worden (hij werd gekozen tot partijleider tijdens de [[CDA-lijsttrekkersverkiezing 2020]]), maar De Jonge trok zijn kandidatuur in; op 11 december werd [[Wopke Hoekstra]] door het partijbestuur aangewezen als [[lijsttrekker]].
−
=== Organisaties ===
 
−
Het CDA heeft als partij nog een aantal organisaties die onder het CDA vallen. Allereerst is er het [[Christen-Democratisch Jongerenappèl]] (CDJA). Deze organisatie komt op voor de belangen van jongeren en richt zich vooral op provincies en gemeenten. Het [[Wetenschappelijk Instituut voor het CDA]] houdt zich bezig met politieke discussies en adviseert het CDA. Het CDA heeft ook, met een aantal andere partijen, het [[Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie]] opgericht. Dit instituut steunt de ontwikkeling van een democratie in landen die dat voorheen niet hadden, zoals [[Mozambique]] en [[Honduras]].  
 
  
−
Ook is het CDA lid van de [[Christendemocratische Internationale]] (CDI). Dit is een vereniging van partijen overal op de wereld, die (ongeveer) dezelfde standpunten hebben als het CDA.
+
Op 14 augustus 2023 volgende [[Henri Bontenbal]] Hoekstra op als partijleider.
−
 
 
−
=== Leden ===
 
−
Anno 2014 heeft het CDA 56.310 leden. Sinds 2003 neemt dit aantal steeds verder af. In [[Twente]], op de [[Veluwe]], in het [[Westland]], het oosten van [[Noord-Brabant]] en in [[Limburg (Nederland)|Limburg]] wonen veel CDA-stemmers. Ook op het platteland is het CDA populair. In grote steden en in [[Drenthe]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]] is het CDA het minst populair. In de [[Tweede Kamer]] heeft het CDA 19 van de 150 zetels en in de [[Eerste Kamer]] 12 van de 75 zetels.  
 
  
 
== Standpunten ==
 
== Standpunten ==
−
Het CDA komt naar eigen zeggen vooral op voor [[christendom|christelijke]] waarden en normen. De partij stemt in de [[Tweede Kamer]] het vaakst met de [[VVD]], de [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]] en de [[ChristenUnie]] mee. Het CDA staat het verst af van de [[Socialistische Partij|SP]] en de [[Partij voor de Dieren|PvdD]].
+
Het CDA komt naar eigen zeggen vooral op voor [[christendom|christelijke]] waarden en normen. De partij stemt in de [[Tweede Kamer]] het vaakst met de [[ChristenUnie]], de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]] en de [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]] mee. Het CDA staat het verst af van de [[Partij voor de Dieren|PvdD]], de [[Socialistische Partij (Nederland)|SP]] en [[Forum voor Democratie|FvD]].
−
[[Bestand:Verkiezingsaffiche CDA (2021).jpg|right|250px|thumb|Een verkiezingsaffiche van het CDA voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 2021|Tweede Kamerverkiezingen van 2021]]]]
+
[[Bestand:Verkiezingsaffiche CDA (2023).jpg|right|250px|miniatuur|Een verkiezingsaffiche van het CDA voor de [[Tweede Kamerverkiezingen 2023|Tweede Kamerverkiezingen van 2023]]]]
 
In het [[parlement]] en in zijn [[verkiezingsprogramma]] verdedigt het de volgende [[standpunt|stand]]- en speerpunten:
 
In het [[parlement]] en in zijn [[verkiezingsprogramma]] verdedigt het de volgende [[standpunt|stand]]- en speerpunten:
−
*[[Rentmeesterschap]]: de aarde is door [[God]] geschapen, dus de mens, die de aarde in beheer heeft gekregen, moet goed moet de aarde omgaan en haar ook goed achterlaten voor zijn kinderen en kleinkinderen. De overheid moet hier niet direct voor zorgen, want onderlinge zaken moeten door het maatschappelijke middenveld (ook wel burgermaatschappij) (kerken, vakbonden, woningbouwcorporaties en sportverenigingen) geregeld worden. Het is dan wel de verantwoordelijkheid van de overheid om ervoor te zorgen dat het maatschappelijke middenveld over genoeg geld en middelen beschikt.  
+
*De [[dienstplicht]] moet opnieuw worden ingevoerd. Jongeren krijgen een brief waarin aan ze wordt gevraagd of ze in het leger willen. Jongeren die dat niet willen, moeten een weerbaarheidstraining krijgen.
−
*[[Solidariteit]]: de overheid moet zorgen voor kwetsbare mensen.
+
*Er moet een nationale investeringsbank komen. Dat geld moet apart worden beheerd om zo [[innovatie]] en andere investeringen aan te jagen.
−
* Het gezin is de hoeksteen van de samenleving. Gezinnen moet worden gesteund door de overheid.  
+
*[[Nederland]] moet 3,5 [[procent]] van het [[bruto nationaal product]] (bnp: het totale geld dat in de economie wordt verdiend) aan [[defensie]] uitgeven. Aan de bevolking moet onder meer een inkomensafhankelijke 'vrijheidsbijdrage' (een soort [[belasting]]) worden gevraagd om dit te kunnen bekostigen.
−
* Om te voorkomen dat gezinnen ontwricht worden door ongewenste [[zwangerschap|zwangerschappen]], moet de [[anticonceptiepil]] terugkomen in het [[basispakket]].
+
*Nederland moet [[Oekraïne]] blijven steunen tegen de [[Russische invasie van Oekraïne sinds 2022]].
−
* De [[dienstplicht]] moet opnieuw worden ingevoerd. Naast het leger, kan dit ook in de zorg of bij maatschappelijke organisaties. De dienstplicht zal 6 maanden duren.
+
*30 [[procent]] van de nieuwe woningen moeten [[sociale huurwoning]]en zijn. Samenwonen moet aantrekkelijker worden door de [[kostendelersnorm]] (dat mensen worden gekort op hun uitkering als ze samenwonen) af te schaffen en de regels voor samenwonen te versoepelen. Ook moet het makkelijker worden om bovenop huizen te bouwen (meer hoogbouw) en om huizen te splitsen.
−
* De [[belasting|belastingen]] moeten omlaag, zodat er meer [[individu|individuele]] [[economie|economische]] [[vrijheid]] is.
+
*Leegstand moet worden tegengegaan door belasting te heffen op leegstaande huizen. Het moet moeilijker worden voor burgers om bezwaar te maken tegen nieuwe huizen.
−
* De [[vrije markt|marktwerking]] in de zorg moet teruggedrongen worden.
+
*[[Werkgever]]s moeten op hun terrein huisvesting kunnen bouwen.
−
* De [[basisbeurs]] voor studenten moet terugkomen.
+
*De hypotheekrenteaftrek (dat mensen met een [[hypotheek]]schuld aan de bank, geen belasting hoeven te betalen over de [[rente]] die ze aan de bank betalen) moet langzamerhand worden afgebouwd, omdat de regeling een prijsopdrijvend effect heeft (als mensen goedkoper kunnen lenen, kunnen ze meer geld uitgeven aan een huis, waardoor de prijs stijgt). Daartegenover staat dat de [[inkomstenbelasting]] omlaaggaat.
−
* Er moeten in 10 jaar één miljoen huizen bijkomen, waarvan een kwart voor [[jongere|jongeren]] en [[starter|starters]] moeten zijn.
+
*Er moeten een nationale grondbank en regionale grondbanken komen die de grond in Nederland beheren. Deze bank koopt en verkoopt grond zonder winst, zodat de grondprijs niet verder omhoog gaat.
−
* Er moet meer geld naar gebieden waar veel mensen vertrekken, zodat er in deze gebieden weer een opbloeiing van de bevolking ontstaat.
+
*3 procent van het bnp moet gaan naar innovatie en onderzoek. Buitenlandse studenten moeten verplicht [[Nederlands]] leren tijdens hun studie.
−
* Medewerkers in de [[platformeconomie]] (bijvoorbeeld [[maaltijdbezorger|maaltijdbezorgers]]) moeten beter beschermd worden.
+
*Het belastingstelsel moet eenvoudiger worden. [[Toeslag]]en en andere regelingen moeten automatisch worden uitgekeerd en minder vaak afhankelijk zijn van het inkomen. De regelingen van de [[Wet maatschappelijke ondersteuning 2015|Wmo]] (hulp en ondersteuning voor mensen thuis) moet juist inkomensafhankelijk worden.
−
* [[Euthanasie]] moet niet gezien worden als een redmiddel bij een 'voltooid leven'. Het CDA wil niet dat er in de wet meer mogelijkheden voor euthanasie komen.
+
*De verschillende soorten [[Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen|WIA-uitkeringen]] moeten worden teruggebracht tot één uitkering. Het systeem om de hoogte van de uitkering te bepalen moet eenvoudiger worden.
−
* Het CDA ziet het kweken van [[embryo|embryo's]] als spelen met leven en wil dat dit verboden blijft.
+
*Het moet makkelijker worden gemaakt om na de [[pensioen]]leeftijd door te werken. Verder moet een landelijke campagne komen om burgers te informeren over het pensioenstelsel en hun pensioenmogelijkheden.
−
* Het CDA ziet [[foetus|foetussen]] als ongeboren menselijk leven en vindt het belangrijk dat er daarom [[bedenktermijn|bedenktermijnen]] voor abortussen moeten blijven bestaan.  
+
*Alle inkomensregelingen moeten op één dag worden uitgekeerd. Er moet een einde komen aan naheffingen en terugvorderingen (dat mensen later meer belasting moeten betalen of (een deel van) hun toeslag of uitkering later terug moeten betalen.
 +
*Het op rekening betalen van goederen en diensten (eerst iets kopen en dan later pas betalen) moet worden verboden om [[schuld]]en tegen te gaan.
 +
*De verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd (zonder einddatum) moet tijdelijk worden. Gezinshereniging moet worden beperkt.
 +
*Asielzoekers moeten worden verdeeld over Nederland om de druk op steden en dorpen die veel asielzoekers opvangen, te verlagen. Mensen met een verblijfsvergunning moeten zo snel mogelijk aan het werk kunnen.
 +
*Werkgevers moeten verplicht taallessen regelen voor arbeidsmigranten.
 +
*De minimumleeftijd voor [[prostitutie]] moet van 18 naar 21 jaar.
 +
*Online [[gokken]] moet worden verboden. In de tussentijd moet de minimumleeftijd naar 21 jaar.
 +
*Er moet een einde komen aan het [[wiet]]experiment (een lokaal experiment waarbij bepaalde telers legaal wiet mogen telen en verkopen).
 +
*Het alcoholslot (een systeem waarbij veroordeelde bestuurders eerst een blaastest moeten doen voordat ze de weg op mogen) moet opnieuw worden ingevoerd.
 +
*[[Euthanasie]] moet niet gezien worden als een redmiddel bij een 'voltooid leven'. De euthanasiewet moet niet worden verruimd (de Wet voltooid leven moet niet worden aangenomen).
 +
*[[Terrorisme|Terroristen]] met een dubbele [[nationaliteit]] moeten de Nederlandse nationaliteit kwijtraken.
 +
*De [[Staat Palestina]] moet worden erkend. In ruil daarvoor moet de Palestijnse staat [[Israël]] erkennen en moet het land een [[democratische rechtsstaat]] worden waarin [[Hamas]] geen macht heeft.
 +
*De zittingsduur voor [[Eerste Kamer]]leden moet van vier naar zes jaar. Elke drie jaar moeten de [[Provinciale Staten]] de helft van de Eerste Kamer kiezen (in plaats van elke vier jaar de hele Eerste Kamer).
 +
== De partij ==
 +
=== Organisaties ===
 +
Het CDA heeft als partij nog een aantal organisaties die onder het CDA vallen. Allereerst is er het [[Christen-Democratisch Jongerenappèl]] (CDJA). Deze organisatie komt op voor de belangen van jongeren en richt zich vooral op provincies en gemeenten. Het [[Wetenschappelijk Instituut voor het CDA]] houdt zich bezig met politieke discussies en adviseert het CDA. Het CDA heeft ook, met een aantal andere partijen, het [[Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie]] opgericht. Dit instituut steunt de ontwikkeling van een democratie in landen die dat voorheen niet hadden, zoals [[Mozambique]] en [[Honduras]]. Ook kent het CDA ook een aantal netwerken, waaronder ''de Dertigers''.
 +
 
 +
Ten slotte is het CDA lid van de [[Centrumdemocratische Internationale]] (CDI). Dit is een vereniging van partijen overal op de wereld, die (ongeveer) dezelfde standpunten hebben als het CDA.
  
−
==In het Europees Parlement==
+
===In het Europees Parlement===
−
[[Bestand:Ledenaantal_CDA_-_2010.png|left|250px|thumb|Het aantal leden van het CDA door de jaren heen.]]
+
Het CDA is met drie zetels vertegenwoordigd in het [[Europees Parlement]]. Het CDA is lid van de [[Europese Volkspartij]], net als [[Nieuw Sociaal Contract|NSC]], de [[BoerBurgerBeweging|BBB]] en de [[ChristenUnie]]. Hieronder vallen bijna alle christendemocratische partijen in de Europese Unie. De partijen werken samen en hebben bijna dezelfde standpunten. Het CDA was oorspronkelijk de grootste Nederlandse politieke partij in het Europees Parlement, maar sinds de jaren 70 daalt het aantal zetels.
−
Het CDA is met 4 zetels vertegenwoordigt in het [[Europees Parlement]] en is daarmee na de PvdA en de VVD de grootste Nederlandse partij in het parlement. Het CDA is lid van de [[Europese Volkspartij]], net als [[ChristenUnie]] en [[50PLUS]]. Hieronder vallen bijna alle christendemocratische partijen in de Europese Unie. De partijen werken samen en hebben bijna dezelfde standpunten. Het CDA was oorspronkelijk de grootste Nederlandse politieke partij in het Europees Parlement, maar sinds de jaren 70 daalt het aantal zetels.  
+
[[Bestand:Ledenaantal_CDA_-_2010.png|miniatuur|Het aantal leden van het CDA door de jaren heen.]]
 +
Het CDA is een pro-Europese partij en vindt dat de Europese Unie onder meer zorgt voor vrede en goed is voor de economische ontwikkeling. De partij vindt dat Nederland in de Europese Unie moet blijven, maar wil wel dat de lidstaten hun eigen dingen moeten kunnen blijven regelen. Aan de andere kant wil het CDA een centrale rol voor de EU in bijvoorbeeld het beschermen van mensenrechten en democratie en het tegengaan van misdaad. De partij is voorstander van de uitbreiding van de EU met nieuwe lidstaten, maar deze moeten wel aan de voorwaarden voldoen. Ze is echter wel tegenstander van de toetreding van [[Turkije]] en wil daarom een andere vorm van samenwerking met dat land.
  
−
Het CDA is een pro-Europese partij en vind dat de Europese Unie onder meer zorgt voor vrede en goed is voor de economische ontwikkeling. Hierdoor vind de partij dat Nederland in de Europese Unie moet blijven, maar de partij vindt dat de lidstaten hun eigen dingen moeten kunnen blijven regelen. De partij wil dus minder bemoei van de EU met de Nederlandse politiek. Aan de andere kant wil het CDA een centrale rol voor de EU in bijvoorbeeld het beschermen van mensenrechten en democratie en het tegengaan van misdaad. De partij is voorstander van de uitbreiding van de EU met nieuwe lidstaten, maar deze moeten wel aan de voorwaarden voldoen. De partij is echter tegenstander van de toetreding van [[Turkije]] en wil daarom een andere vorm van samenwerking met dat land.
+
=== Cijfers en leden ===
 +
Aan het begin van 2021 had het CDA 37.375 leden. Sinds 2003 neemt het aantal leden steeds verder af. In [[Twente]], op de [[Veluwe]], in het [[Westland (Nederlandse streek)|Westland]], het oosten van [[Noord-Brabant]] en in [[Limburg (Nederland)|Limburg]] wonen veel CDA-stemmers. Ook op het platteland is het CDA populair. In grote steden en in [[Drenthe]] en [[Groningen (provincie)|Groningen]] is het CDA het minst populair. In de [[Tweede Kamer]] heeft het CDA 5 van de 150 zetels en in de [[Eerste Kamer]] 6 van de 75 zetels.  
  
−
==Externe links==
+
 
 +
== Externe links ==
 
*[http://www.cda.nl/ Website van het CDA]
 
*[http://www.cda.nl/ Website van het CDA]
−
 
+
{{Navigatie Anti-Revolutionaire Partij}}
 +
{{Navigatie Christen-Democratisch Appèl}}
 
{{Navigatie politieke partijen Nederland}}
 
{{Navigatie politieke partijen Nederland}}
 
{{wbbetekenis|1|Een middenpartij, is een partij die zowel rechtse als linkse standpunten heeft.}}
 
{{wbbetekenis|1|Een middenpartij, is een partij die zowel rechtse als linkse standpunten heeft.}}
Regel 81: Regel 98:
 
{{wbbetekenis|5|Een hypotheek is het geld wat je leent voor het kopen van een huis. Mensen met een huurhuis hebben geen hypotheek.}}
 
{{wbbetekenis|5|Een hypotheek is het geld wat je leent voor het kopen van een huis. Mensen met een huurhuis hebben geen hypotheek.}}
 
{{wbbetekenis|6|De Algemene Ouderdomswet (AOW) is een wet die regelt dat mensen van 65 en ouder geld krijgen van de overheid om van te leven.}}
 
{{wbbetekenis|6|De Algemene Ouderdomswet (AOW) is een wet die regelt dat mensen van 65 en ouder geld krijgen van de overheid om van te leven.}}
 +
{{Navigatie CHU}}
 
[[Categorie:Nederlandse politieke partij]]
 
[[Categorie:Nederlandse politieke partij]]

Huidige versie van 1 sep 2025 om 05:50

Christen-Democratisch Appèl (CDA)

CDA logo 2021.svg

Oprichting 11 oktober 1980
Opheffing
Actief in Vlag van Nederland Nederland
Richting Centrum tot centrumrechts
Stroming Christendemocratie
Conservatisme
Europeanisme
Presidentskandidaat
President
Vicepresidentskandidaat
Vicepresident
Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden
Oprichter(s) Piet Steenkamp
Partijleider Henri Bontenbal
Partijvoorzitter Hans Huibers
Secretaris-generaal
Fractievoorzitters
- Eerste Kamer Theo Bovens
- Tweede Kamer Henri Bontenbal
- Europees Parlement Tom Berendsen
- Provinciale Staten
- Gemeenteraden
- Burgemeesters
- Commissarissen van de Koning
Zetels
- Eerste Kamer
6 van de 75
- Tweede Kamer
5 van de 150
- Europees Parlement
3 van de 31
- Provinciale Staten
43 van de 572
- Gemeenteraden
1139 van de 8512
- Burgemeesters
92 van de 345
- Commissarissen van de Koning
3 van de 12
Overig
Wetenschappelijk bureau Wetenschappelijk Instituut voor het CDA
Partijblad
Partijlied
Jongerenorganisatie Christen-Democratisch Jongerenappèl
Studentenorganisatie
Vrouwenbeweging
Lhbt-vleugel
Zusterpartij(en)
Fractie in het Benelux-parlement Christelijke fractie
Europese fractie Europese Volkspartij
Internationale organisatie Centrumdemocratische Internationale
Voorgaande partij(en)
Opvolgende partij(en)
Fusie van ARP, CHU & KVP
Opgegaan in
Afsplitsing van
Afsplitsing(en)
Voortzetting van
Portaal Portal.svg Politiek

Het Christen-Democratisch Appèl, afgekort CDA, is een politieke partij in Nederland. Sinds 14 augustus 2023 is Henri Bontenbal de partijleider.

Het CDA is een christendemocratische partij, maar geen ideologisch christelijke partij: het CDA is minder streng dan de ChristenUnie of de SGP. Daarnaast bevindt de partij zich in het politieke midden, hoewel ze iets meer naar rechts neigt. Dit betekent dat het CDA dichter bij het economisch liberalisme dan bij de sociaaldemocratie zit.

Geschiedenis

Dries van Agt (links) en Ruud Lubbers (rechts) waren bij elkaar 17 jaar minister-president van Nederland.

Het CDA werd officieel opgericht op 11 oktober 1980. Toen voegde drie politieke partijen zich samen, namelijk het de hervormde Christelijk-Historische Unie (CHU), de gereformeerde Anti-Revolutionaire Partij (ARP) en de katholieke Katholieke Volkspartij (KVP). Piet Steenkamp zorgde ervoor dat deze drie partijen werden samengevoegd tot één partij, hoewel er al sinds 1967 gesprekken hierover waren. De drie partijen hadden al vele jaren zetels in de Tweede Kamer.

In 1977 kon er voor het eerst worden gestemd op het CDA. Tussen 1977 en 1994 had het CDA steeds een plek in alle zes de kabinetten. Premiers waren Ruud Lubbers en Dries van Agt. In 1995 ging het minder goed met het CDA. Tijdens de verkiezingen voor de Provinciale Staten verloor de partij een hoop zetels, waardoor het ook zetels in de Eerste Kamer verloor. Na 1998 won het CDA steeds meer zetels. Tijdens de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 2002 werd het CDA zelfs gekozen als grootste partij. Jan Peter Balkenende werd toen minister-president. Tot aan 2010 bleef hij minister-president. Na de verkiezingen van 2010 werd de VVD de grootste partij, maar toch bleef het CDA in de regering zitten. In 2012 was dit toch echt afgelopen. In datzelfde jaar werd Sybrand van Haersma Buma de nieuwe partijleider, als opvolger van Maxime Verhagen.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 leek het er voor een lange tijd op dat Hugo de Jonge de lijsttrekker zou worden (hij werd gekozen tot partijleider tijdens de CDA-lijsttrekkersverkiezing 2020), maar De Jonge trok zijn kandidatuur in; op 11 december werd Wopke Hoekstra door het partijbestuur aangewezen als lijsttrekker.

Op 14 augustus 2023 volgende Henri Bontenbal Hoekstra op als partijleider.

Standpunten

Het CDA komt naar eigen zeggen vooral op voor christelijke waarden en normen. De partij stemt in de Tweede Kamer het vaakst met de ChristenUnie, de VVD en de SGP mee. Het CDA staat het verst af van de PvdD, de SP en FvD.

Een verkiezingsaffiche van het CDA voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023

In het parlement en in zijn verkiezingsprogramma verdedigt het de volgende stand- en speerpunten:

  • De dienstplicht moet opnieuw worden ingevoerd. Jongeren krijgen een brief waarin aan ze wordt gevraagd of ze in het leger willen. Jongeren die dat niet willen, moeten een weerbaarheidstraining krijgen.
  • Er moet een nationale investeringsbank komen. Dat geld moet apart worden beheerd om zo innovatie en andere investeringen aan te jagen.
  • Nederland moet 3,5 procent van het bruto nationaal product (bnp: het totale geld dat in de economie wordt verdiend) aan defensie uitgeven. Aan de bevolking moet onder meer een inkomensafhankelijke 'vrijheidsbijdrage' (een soort belasting) worden gevraagd om dit te kunnen bekostigen.
  • Nederland moet Oekraïne blijven steunen tegen de Russische invasie van Oekraïne sinds 2022.
  • 30 procent van de nieuwe woningen moeten sociale huurwoningen zijn. Samenwonen moet aantrekkelijker worden door de kostendelersnorm (dat mensen worden gekort op hun uitkering als ze samenwonen) af te schaffen en de regels voor samenwonen te versoepelen. Ook moet het makkelijker worden om bovenop huizen te bouwen (meer hoogbouw) en om huizen te splitsen.
  • Leegstand moet worden tegengegaan door belasting te heffen op leegstaande huizen. Het moet moeilijker worden voor burgers om bezwaar te maken tegen nieuwe huizen.
  • Werkgevers moeten op hun terrein huisvesting kunnen bouwen.
  • De hypotheekrenteaftrek (dat mensen met een hypotheekschuld aan de bank, geen belasting hoeven te betalen over de rente die ze aan de bank betalen) moet langzamerhand worden afgebouwd, omdat de regeling een prijsopdrijvend effect heeft (als mensen goedkoper kunnen lenen, kunnen ze meer geld uitgeven aan een huis, waardoor de prijs stijgt). Daartegenover staat dat de inkomstenbelasting omlaaggaat.
  • Er moeten een nationale grondbank en regionale grondbanken komen die de grond in Nederland beheren. Deze bank koopt en verkoopt grond zonder winst, zodat de grondprijs niet verder omhoog gaat.
  • 3 procent van het bnp moet gaan naar innovatie en onderzoek. Buitenlandse studenten moeten verplicht Nederlands leren tijdens hun studie.
  • Het belastingstelsel moet eenvoudiger worden. Toeslagen en andere regelingen moeten automatisch worden uitgekeerd en minder vaak afhankelijk zijn van het inkomen. De regelingen van de Wmo (hulp en ondersteuning voor mensen thuis) moet juist inkomensafhankelijk worden.
  • De verschillende soorten WIA-uitkeringen moeten worden teruggebracht tot één uitkering. Het systeem om de hoogte van de uitkering te bepalen moet eenvoudiger worden.
  • Het moet makkelijker worden gemaakt om na de pensioenleeftijd door te werken. Verder moet een landelijke campagne komen om burgers te informeren over het pensioenstelsel en hun pensioenmogelijkheden.
  • Alle inkomensregelingen moeten op één dag worden uitgekeerd. Er moet een einde komen aan naheffingen en terugvorderingen (dat mensen later meer belasting moeten betalen of (een deel van) hun toeslag of uitkering later terug moeten betalen.
  • Het op rekening betalen van goederen en diensten (eerst iets kopen en dan later pas betalen) moet worden verboden om schulden tegen te gaan.
  • De verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd (zonder einddatum) moet tijdelijk worden. Gezinshereniging moet worden beperkt.
  • Asielzoekers moeten worden verdeeld over Nederland om de druk op steden en dorpen die veel asielzoekers opvangen, te verlagen. Mensen met een verblijfsvergunning moeten zo snel mogelijk aan het werk kunnen.
  • Werkgevers moeten verplicht taallessen regelen voor arbeidsmigranten.
  • De minimumleeftijd voor prostitutie moet van 18 naar 21 jaar.
  • Online gokken moet worden verboden. In de tussentijd moet de minimumleeftijd naar 21 jaar.
  • Er moet een einde komen aan het wietexperiment (een lokaal experiment waarbij bepaalde telers legaal wiet mogen telen en verkopen).
  • Het alcoholslot (een systeem waarbij veroordeelde bestuurders eerst een blaastest moeten doen voordat ze de weg op mogen) moet opnieuw worden ingevoerd.
  • Euthanasie moet niet gezien worden als een redmiddel bij een 'voltooid leven'. De euthanasiewet moet niet worden verruimd (de Wet voltooid leven moet niet worden aangenomen).
  • Terroristen met een dubbele nationaliteit moeten de Nederlandse nationaliteit kwijtraken.
  • De Staat Palestina moet worden erkend. In ruil daarvoor moet de Palestijnse staat Israël erkennen en moet het land een democratische rechtsstaat worden waarin Hamas geen macht heeft.
  • De zittingsduur voor Eerste Kamerleden moet van vier naar zes jaar. Elke drie jaar moeten de Provinciale Staten de helft van de Eerste Kamer kiezen (in plaats van elke vier jaar de hele Eerste Kamer).

De partij

Organisaties

Het CDA heeft als partij nog een aantal organisaties die onder het CDA vallen. Allereerst is er het Christen-Democratisch Jongerenappèl (CDJA). Deze organisatie komt op voor de belangen van jongeren en richt zich vooral op provincies en gemeenten. Het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA houdt zich bezig met politieke discussies en adviseert het CDA. Het CDA heeft ook, met een aantal andere partijen, het Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie opgericht. Dit instituut steunt de ontwikkeling van een democratie in landen die dat voorheen niet hadden, zoals Mozambique en Honduras. Ook kent het CDA ook een aantal netwerken, waaronder de Dertigers.

Ten slotte is het CDA lid van de Centrumdemocratische Internationale (CDI). Dit is een vereniging van partijen overal op de wereld, die (ongeveer) dezelfde standpunten hebben als het CDA.

In het Europees Parlement

Het CDA is met drie zetels vertegenwoordigd in het Europees Parlement. Het CDA is lid van de Europese Volkspartij, net als NSC, de BBB en de ChristenUnie. Hieronder vallen bijna alle christendemocratische partijen in de Europese Unie. De partijen werken samen en hebben bijna dezelfde standpunten. Het CDA was oorspronkelijk de grootste Nederlandse politieke partij in het Europees Parlement, maar sinds de jaren 70 daalt het aantal zetels.

Het aantal leden van het CDA door de jaren heen.

Het CDA is een pro-Europese partij en vindt dat de Europese Unie onder meer zorgt voor vrede en goed is voor de economische ontwikkeling. De partij vindt dat Nederland in de Europese Unie moet blijven, maar wil wel dat de lidstaten hun eigen dingen moeten kunnen blijven regelen. Aan de andere kant wil het CDA een centrale rol voor de EU in bijvoorbeeld het beschermen van mensenrechten en democratie en het tegengaan van misdaad. De partij is voorstander van de uitbreiding van de EU met nieuwe lidstaten, maar deze moeten wel aan de voorwaarden voldoen. Ze is echter wel tegenstander van de toetreding van Turkije en wil daarom een andere vorm van samenwerking met dat land.

Cijfers en leden

Aan het begin van 2021 had het CDA 37.375 leden. Sinds 2003 neemt het aantal leden steeds verder af. In Twente, op de Veluwe, in het Westland, het oosten van Noord-Brabant en in Limburg wonen veel CDA-stemmers. Ook op het platteland is het CDA populair. In grote steden en in Drenthe en Groningen is het CDA het minst populair. In de Tweede Kamer heeft het CDA 5 van de 150 zetels en in de Eerste Kamer 6 van de 75 zetels.


Externe links

Anti-Revolutionaire Partij
Fractievoorzitters:Abraham Kuyper · Jan van Alphen · Theo Heemskerk · Gerrit Middelberg · Coenraad van der Voort van Zijp · Hendrikus Colijn · Jan Schouten · Sieuwert Bruins Slot · Henk van Eijsden · Jan Smallenbroek · Bauke Roolvink · Barend Biesheuvel · Willem Aantjes
Premiers:Æneas Mackay jr. · Abraham Kuyper · Theo Heemskerk · Hendrikus Colijn · Pieter Gerbrandy · Jelle Zijlstra · Barend Biesheuvel
Partijorganisatie:Nederlandse Gedachten · Anti-Revolutionaire Jongerenstudieclubs (ARJOS) · Dr. A. Kuyper Stichting
Opvolger:Christen-Democratisch Appèl
Vlag van Nederland Christen-Democratisch Appèl · (CDA) CDA
Partijleiders: Van Agt · Lubbers · Brinkman · Heerma · De Hoop Scheffer · Balkenende · Verhagen · Van Haersma Buma · De Jonge · Hoekstra · Bontenbal

Fractievoorzitters Tweede Kamer: Van Agt · Aantjes · Lubbers · Van Agt · Lubbers · De Vries · Brinkman · Enneüs Heerma · De Hoop Scheffer · Balkenende · Verhagen · Van Geel · Van Haersma Buma · Pieter Heerma · Hoekstra · Pieter Heerma · Henri Bontenbal
Partijorganisatie: Christen-Democratisch Jongerenappèl · Wetenschappelijk Instituut voor het CDA
Voorgangers: Anti-Revolutionaire Partij · Christelijk-Historische Unie · Katholieke Volkspartij

Vlag van Nederland Politieke partijen in Nederland
(Tussen haakjes het huidige aantal zetels) 		Vlag van Nederland
Tweede Kamer:Partij voor de Vrijheid (37) · GroenLinks-PvdA (25) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (24) · Nieuw Sociaal Contract (19) · Democraten 66 (9) · BoerBurgerBeweging (8) · Christen-Democratisch Appèl (5) · Socialistische Partij (5) · DENK (3) · Partij voor de Dieren (3) · Forum voor Democratie (3) · Staatkundig Gereformeerde Partij (3) · ChristenUnie (3) · Volt (2) · JA21 (1)
Eerste Kamer:BoerBurgerBeweging (14) · GroenLinks-PvdA (14) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (10) · Christen-Democratisch Appèl (6) · Democraten 66 (6) · Partij voor de Vrijheid (4) · Partij voor de Dieren (3) · JA21 (3) · Socialistische Partij (3) · ChristenUnie (3) · Forum voor Democratie (2) · Volt (2) · Staatkundig Gereformeerde Partij (2) · 50PLUS (1) · Onafhankelijke Politiek Nederland (1) · afsplitsing (1)
Europees Parlement:GroenLinks-PvdA (8) · Partij voor de Vrijheid (6) · Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (4) · Christen-Democratisch Appèl (3) · Democraten 66 (3) · BoerBurgerBeweging (2) · Volt (2) · Partij voor de Dieren (1) · Nieuw Sociaal Contract (1) · Staatkundig Gereformeerde Partij (1)
Christelijk-Historische Unie
Partijleiders:Alexander de Savornin Lohman · Johannes Theodoor de Visser · Dirk Jan de Geer · Hendrik Tilanus · Henk Beernink · Jur Mellema · Bé Udink · Jur Mellema · Arnold Tilanus · Roelof Kruisinga
Voorgangers:Christelijk-Historische Partij (Vrij-Antirevolutionaire Partij · Christelijk-Historische Kiezersbond) · Friese Bond
Opvolger:Christen-Democratisch Appèl
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Christen-Democratisch_Appèl&oldid=966719"