Mesolithicum: verschil tussen versies
k |
|||
| Regel 23: | Regel 23: | ||
|- | |- | ||
|Zuid-Oost-Europa ([[Griekenland]], Aegean) | |Zuid-Oost-Europa ([[Griekenland]], Aegean) | ||
| − | | [[ | + | | [[Vroeg Mesolithicum]] |
| | | | ||
| 15.000–7.000 JG | | 15.000–7.000 JG | ||
| Regel 29: | Regel 29: | ||
|- | |- | ||
| [[Zuid-Oost Europa]] ([[Roemenië]]/[[Serviė]]) | | [[Zuid-Oost Europa]] ([[Roemenië]]/[[Serviė]]) | ||
| − | | | + | | [[Vroeg Mesolithicum]] |
| [[IJzeren Poorten cultuur]] | | [[IJzeren Poorten cultuur]] | ||
| 13.000–5.000 JG | | 13.000–5.000 JG | ||
| Regel 41: | Regel 41: | ||
|- | |- | ||
| Noord Europa ([[Noorwegen]]) | | Noord Europa ([[Noorwegen]]) | ||
| − | | | + | | [[Vroeg Mesolithicum]] |
| [[Fosna-Hensbacka cultuur]] | | [[Fosna-Hensbacka cultuur]] | ||
| 12.000–10.500 JG | | 12.000–10.500 JG | ||
| Regel 52: | Regel 52: | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | | [[Centraal Azië]] ([[Oeral|Middle Oeral]]) |
| − | | | + | | [[Vroeg Mesolithicum]] |
| | | | ||
| 12.000–5.000 JG | | 12.000–5.000 JG | ||
| − | |[[Shigir Idol]], [[Vtoraya Beregovaya]] | + | | [[Shigir Idol]], [[Vtoraya Beregovaya]] |
|- | |- | ||
| Noord-oost Europa ([[Baltische staten]] en [[Rusland]]) | | Noord-oost Europa ([[Baltische staten]] en [[Rusland]]) | ||
| Regel 65: | Regel 65: | ||
|- | |- | ||
| [[Noord Europa]] | | [[Noord Europa]] | ||
| − | | | + | | [[Midden Mesolithicum]] |
| [[Maglemosian cultuur]] | | [[Maglemosian cultuur]] | ||
| 11.000–8.000 JG | | 11.000–8.000 JG | ||
| Regel 71: | Regel 71: | ||
|- | |- | ||
| [[West Europa]] en [[Midden Europa]] | | [[West Europa]] en [[Midden Europa]] | ||
| − | | | + | | [[Midden Mesolithicum]] |
| [[Sauveterrian|Sauveterrian cultuur]] | | [[Sauveterrian|Sauveterrian cultuur]] | ||
| 10.500–8.500 JG | | 10.500–8.500 JG | ||
| | | | ||
|- | |- | ||
| − | | [[West Europa]] ([[Groot Brittannië]]) | + | | [[West Europa]] ([[Groot-Brittannië]]) |
| − | | [[Midden | + | | [[Midden Mesolithicum]] |
| | | | ||
| 11.000–5.500 JG | | 11.000–5.500 JG | ||
| Regel 83: | Regel 83: | ||
|- | |- | ||
| [[West Europa]] ([[Ierland]]) | | [[West Europa]] ([[Ierland]]) | ||
| − | | [[ | + | | [[Midden Mesolithicum]] |
| | | | ||
| 11.000–5.500 JG | | 11.000–5.500 JG | ||
| Regel 89: | Regel 89: | ||
|- | |- | ||
| [[West Europa]] ([[België]] en [[Frankrijk]]) | | [[West Europa]] ([[België]] en [[Frankrijk]]) | ||
| − | | | + | | [[Midden Mesolithicum]] |
| [[Tardenoisian|Tardenoisian cultuur]] | | [[Tardenoisian|Tardenoisian cultuur]] | ||
| 10.000–5.000 JG | | 10.000–5.000 JG | ||
| Regel 101: | Regel 101: | ||
|- | |- | ||
| [[Noord Europa]] ([[Scandinavië]]) | | [[Noord Europa]] ([[Scandinavië]]) | ||
| − | | | + | | [[Laat Mesolithicum]] |
| [[Nøstvet and Lihult culturen]] | | [[Nøstvet and Lihult culturen]] | ||
| 8.200–5.200 JG | | 8.200–5.200 JG | ||
| Regel 107: | Regel 107: | ||
|- | |- | ||
| [[Noord Europa]] ([[Scandinavië]]) | | [[Noord Europa]] ([[Scandinavië]]) | ||
| − | | | + | | [[Laat Mesolithicum]] |
| [[Kongemose cultuur]] | | [[Kongemose cultuur]] | ||
| 8.000–7.200 JG | | 8.000–7.200 JG | ||
Versie van 16 dec 2021 13:30
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Het Mesolithicum (Grieks: μέσος, mesos "midden"; λίθος, lithos "steen") is de archeologische periode van de Oude Wereld tussen het Laat Paleolithicum en het Neolithicum, ook wel de middensteentijd genoemd.
Overgangsperiode
Het gaat hier niet om een scherpe grens tussen beide perioden, maar echt een overgang. De term Epipaleolithicum wordt ook wel gebruikt, maar dan vooral voor buiten Noord-Europa (meer voor het Nabije Oosten). Het Mesolithicum heeft verschillende tijdvakken in verschillende delen van Eurazië, dat wil zeggen dat de technologische en menselijke ontwikkelingen niet overal tegelijk waren. Het verwijst naar de laatste periode van jager-verzamelaar culturen in Europa en West-Azië, tussen het einde van het laatste ijstijd en de neolithische revolutie. In Europa beslaat het ongeveer de periode van 15.000 tot 5.000 jaar geleden; terwijl het in Zuidwest-Azië (het Epipaleolithische Nabije Oosten) ongeveer 20.000 tot 8.000 jaar geleden plaats vond. De term wordt minder gebruikt voor gebieden verder naar het oosten, en helemaal niet buiten Eurazië en Noord-Afrika.
Het type cultuur dat aan het Mesolithicum wordt verbonden, varieert van gebied tot gebied, maar het wordt gekoppeld aan de afname van de groepsjacht op grote dieren en men stapte over naar de bredere levenswijze van jager-verzamelaars. Ook ontstaat er de ontwikkeling van meer verfijnde en typisch kleinere stenen werktuigen en wapens in plaats van de de grovere werktuigen die typisch zijn voor het paleolithicum. Afhankelijk van de regio kan enig gebruik van aardewerk en textiel worden aangetroffen op archeologische opgravingen die zijn toegewezen aan het Mesolithicum, maar over het algemeen worden aanwijzingen van landbouw gezien als iets dat meer hoort bij het Neolithicum. De meer vaste nederzettingen liggen meestal dicht bij de zee of de binnenwateren en bieden een goede voedselvoorziening (vis en dergelijke). Mesolithische samenlevingen worden niet als erg ontwikkeld gezien en begrafenissen zijn vrij eenvoudig; dit in tegenstelling tot de enorme grafheuvels die passen bij het Neolithicum.
Klimaat
Het Mesolithicum is de laatste periode van het Pleistoceen die wordt gekenmerkt door een geleidelijke temperatuurstijging, tussen het einde van de 'laatste ijstijd' en de Neolithische Revolutie aan het begin van het Holoceen. De ontwikkeling van de temperatuur in deze periode is gebleken uit onderzoeken op Groenland met behulp van de ijskernen die daar geboord zijn.
Overzicht van culturen
Omdat de ontwikkelingen op de verschillende plekken niet allemaal tegelijk plaatsvonden, volgt hier een overzicht van de culturen die er waren: