Vroege bronstijd
Net als de andere tijdvakken is ook de bronstijd te verdelen in drie perioden (vroeg, midden en laat). Dat wordt echter niet overal gedaan. De perioden starten en eindigen overal verschillend wat het wat onoverzichtelijk maakt.
Oude beschavingen
De meeste oude beschavingen kenden een bronstijd. Of omdat ze brons maakten door haar eigen koper te smelten en het te legeren met tin, arseen of andere metalen, of omdat ze voorwerpen ruilde voor brons uit productiegebieden ergens anders vandaan. Brons was harder en ging langer mee dan andere metalen die toen beschikbaar waren, waardoor beschavingen uit de Bronstijd een technologisch voordeel konden behalen. De brons-smeden stonden in hoog aanzien. De Bronstijd was een tijd van uitgebreid gebruik van metalen en van het ontwikkelen van handelsnetwerken.
Nabije Oosten
West-Azië en het Nabije Oosten (Levant) waren de eerste regio's die de vroege Bronstijd betraden, die begon met de opkomst van de Mesopotamische beschaving van Sumerië van 3.300 - 2.100 jaar v. Chr. Eerst de Uruk periode, opgevolgd door de Jemdet Nasr-periode.
Ze ontwikkelde hier een intensieve landbouw, maakten schrijfsystemen (spijkerschrift op kleitabletten), vonden naast het wiel de pottenbakkersschijf uit. Ook de pottenbakker ovens werden verbeterd. Hierdoor kon er meer in massa worden geproduceerd en werden de versieringen eenvoudiger of zelfs weggelaten. De aardewerk potten en schaaltjes waren de 'Tupperware' van toen. Ze werden voornamelijk gebruikt voor het houden van verschillende soorten landbouwproductie (gerst, bier, dadels, melk, enz.). Er is ook prachtig zwart-wit beschilderd en gekleurd aardewerk gevonden.
Ze vormden gecentraliseerde regeringen (meestal in de vorm van erfelijke monarchieën), schreven wetten, stichtten stadstaten, natiestaten en rijken, begonnen aan gevorderde architecturale projecten, kenden een economisch en burgerlijk bestuur (ontstaan van de eerste munten), er ontstond slavernij, en ze beoefende georganiseerde oorlogvoering (legers), geneeskunde en religie. Samenlevingen in deze regio legden de basis voor astronomie, wiskunde en astrologie. Het ontstaan van steden hangt waarschijnlijk samen met het ontstaan van zich specialiserende beroepsgroepen (pottenbakkers, brons-smeden, boeren, ambtenaren, wevers, timmerlieden, etc.).
Men ontwikkelde landbouwmethoden die gericht was op de teelt van gerst (samen met de dadelpalm, sesamzaad en verschillende andere soorten fruit en peulvruchten) en het weiden van schapen voor hun wol. Zo werd er een houten ploeg getrokken door een dier (ezel of os). De eerste terracotta sikkels werden op den duur vervangen door bronzen exemplaren. Ook maakten ze gebruik van irrigatiekanalen om het land met water te bevloeien.
De wilde onager uiteindelijk werd gedomesticeerd (tam gemaakt) als de ezel. Het was de eerste gedomesticeerde paardachtigen in de regio en werd het belangrijkste lastdier in het Nabije Oosten. Aanvankelijk gebruikten ze een soort slee voor transport over land. Met de uitvinding van het wiel (nog zonder spaken) ging dat een stuk eenvoudiger. Ook ontwikkelde ze later voor het leger strijdwagens, getrokken door paarden die ook werden gedomesticeerd.
Opmerkelijk is het gebruik van cilinderzegels. Een rol met figuren in reliëf die afgedrukt kan worden in klei. Aan de hand van deze pictogram-achtige afbeeldingen zijn we veel over deze periode te weten gekomen. Ook zijn er bij de opgravingen hier een soort tempels gevonden.
Er zijn sterke aanwijzingen dat er een handelscontact bestond tussen Mesopotanië en Egypte. Ook in de buurt ging er veel vervoer over het water met boten van hout of riet (papyrus).
Ook de metallurgie lijkt zich in deze periode verder te hebben ontwikkeld, maar er zijn maar weinig objecten bewaard gebleven. Mesopotamië moest metaal importeren uit Iran of Anatolië, wat de langeafstandshandel motiveerde die we zien ontstaan en verklaart waarom Mesopotamische metaalbewerkers de voorkeur gaven aan technieken die zeer zuinig waren in hun gebruik van ruw metaal.
Sumer en Akkado
De cultuur ging over in die van de Sumer en Akkado. Het Akkadische rijk, gesticht door Sargon de Grote, duurde van de 24e tot de 21e eeuw voor Christus en werd door velen beschouwd als 's werelds eerste rijk. De Akkadiërs vielen uiteindelijk uiteen in Assyrië en Babylonië.
Anatolië
Het Hettitische rijk werd opgericht in Hattusa in het noorden van Anatolië vanaf de 18e eeuw voor Christus. In de 14e eeuw v. Chr. was het Hettitische koninkrijk op zijn hoogtepunt en omvatte het centraal Anatolië, het zuidwesten van Syrië tot aan Ugarit en Boven- Mesopotamië.
Ze hadden de beschikking over koperbronnen. Het tin moest van elders komen.
Egypte
.jpg)
De vroeg-dynastieke periode was ongeveer gelijk aan de vroege Sumerisch - Akkadische beschaving van Mesopotamië en van het oude Elam.
Koning Menes (of koning Narmer) had de twee koninkrijken van Boven- en Beneden-Egypte met elkaar verenigd, omstreeks 3000 voor Christus.
Er werd grote vooruitgang geboekt in architectuur, kunst en technologie tijdens het Oude Rijk (2686 - 2181 voor Christus). Dit werd mogelijk gemaakt door de verhoogde landbouwproductiviteit en de groeiende bevolking. Het werd ook mogelijk gemaakt door een goed ontwikkelde centrale administratie. Enkele van de bekronende prestaties van het oude Egypte, de piramides van Gizeh en de Grote Sfinx , werden gebouwd tijdens het Oude Koninkrijk.
.jpg)
De groeiende belangen van Egypte in handelsgoederen zoals ebbenhout, zoals mirre en wierook , goud, koper en andere nuttige metalen inspireerden de oude Egyptenaren om geschikte schepen te bouwen voor navigatie op open zee. Ze ruilden met Libanon voor cederhout en reisden over de hele lengte van de Rode Zee naar het koninkrijk Punt — mogelijk het hedendaagse Somalië — voor ebbenhout, ivoor en aromatische harsen. Scheepsbouwers uit die tijd gebruikten geen spijkers (boomnagels) of metalen bevestigingsmiddelen, maar vertrouwden op het touw om hun schepen in elkaar te zetten. Planken en de bovenbouw waren stevig vastgebonden en aan elkaar gebonden.
Het is wonderlijk hoe de oude Egyptische arbeiders het met 't nog betrekkelijk simpel stenen of bronzen gereedschap het voor elkaar hebben gekregen om de piramides te bouwen.
Nederland
,_1985,_kuil_binnen_kringgreppel,_collectie_Gallo-Romeins_Museum_Tongeren,_85.RE.10.jpg)
De vroege bronstijd in wat nu Nederland is, begon ongeveer 2.100 v. Chr. Bij de klokbekercultuur zijn er al koperen voorwerpen gevonden. Deze werd gevolgd door de wikkeldraadbekercultuur, die ook in Duitsland te vinden was. Er zijn maar weinig bronzen voorwerpen gevonden van deze cultuur. Zo is er een zeldzame bronzen randbijl gevonden op de Hoorneboeg bij Hilversum. In het zuiden van Nederland wordt de cultuur opgevolgd door de Hilversumcultuur. In het noorden door de Elpcultuur. Het gebied had niet zelf de benodigde grondstoffen (koper en tin) en er was maar weinig handel. Vandaar waarschijnlijk het lage aantal brons-vondsten uit die tijd.