Man (eiland): verschil tussen versies

Versie van 9 aug 2020 11:19

Werk in uitvoering!
Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt.
Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren.
De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel.
Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Man Isle of Man Ellan Vannin
Hoofdstad	Douglas
Aantal inwoners	84.069 (2021)
Oppervlakte	572 km²
Regeringsvorm	Brits Kroonbezit van Verenigd Koninkrijk
Koningin	Elizabeth II (sinds 1952)
Taal	Engels (English) en Manx-Gaelisch (Gaelg Vanninagh)
Munteenheid	Isle of Man-pond (gelijk aan de Pond Sterling)
Volkslied	Isle of Man National Anthem
Landcode	IM
Portaal Verenigd Koninkrijk

Man (Engels: Isle of Man) is een eiland in de Ierse Zee, dat bestuurd wordt door het Verenigd Koninkrijk. Man is officieel Brits Kroonbezit. Dit betekent dat ze in principe over alles zelf beslissingen kunnen nemen. Het Verenigd Koninkrijk is enkel verantwoordelijk voor de bescherming en buitenlandse zaken van de eilanden. Man ligt tussen Schotland, Engeland, Wales en Ierland. De hoofdstad is Douglas.

Het eiland heeft dezelfde status als de eilanden Jersey en Guernsey. De drie gebieden zijn gedurende de geschiedenis onder de Britse kroon gekomen, maar behielden een bepaalde mate van zelfstandigheid. Man is het grootste Britse Kroonbezit. Het eiland staat bekend om de motorraces, die drie maal per jaar door de straten van het eiland worden gehouden.

Geschiedenis

Het eiland is rond 8000 v.Chr. ontstaan, toen het water begon te stijgen er geen verbinding meer via het vasteland met het Verenigd Koninkrijk was. Tijdens de steentijd ontstonden de eerste rotstekeningen. Dit betekent dat het gebied bewoond werd. De eerste bewoners waren jager-verzamelaars, die in de natuurlijke grotten van het eiland woonden. Zij maakten deel uit van een volk genaamd de Kelten. Zij kwamen waarschijnlijk vanaf het Britse vasteland. Het is onduidelijk of de Romeinen het eiland bezocht hebben of niet. Mocht dit zo zijn, is het ook niet duidelijk of de Romeinen het eiland overheerst hebben.

Rond de 8e eeuw vestigden de Vikingen zich op het eiland. In 1079 werd de bevolking van Man verslagen door de Vikingen. Het eiland werd hierdoor een kolonie van Noorwegen.

De koning van Schotland was niet blij met de Noorse overheersing. Dit leidde tot de Schots-Noorse Oorlog. Deze werd in 1266 toen de landen tot een akkoord kwamen. Man werd aan het koninkrijk Schotland gegeven. De Schotten overheersten het eiland echter niet lang. In 1290 wist de Engelse koning Eduard I het eiland te veroveren. In 1313 begon Schotland weer aanspraak te maken op het eiland. In 1346 kreeg Engeland de definitieve controle. Hierdoor was er een lange periode van rust op het eiland.

Het eiland wist zijn zelfbestuur te behouden, maar de koning Engeland (later van het Verenigd Koninkrijk) bleef het staatshoofd. Hierdoor beschermde het Britse leger het eiland ook. In de 19e eeuw werd Man een toeristische trekpleister en een financieel centrum. Bedrijven vestigden zich op het eiland voor de belastingvoordelen.

Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog gebruikte de Britse regering het eiland om onbetrouwbare Britten vast te zetten. Op Man waren zogeheten interneringskampen. Dit waren vooral inwoners met een Duitse nationaliteit en personen die spionnen voor de vijand konden zijn.

In de 20e eeuw wilde Man meer zelfstandigheid, wat ook door het Verenigd Koninkrijk werd gegeven. Het eiland kreeg hierdoor een eigen parlement en een eigen munt. Man is nooit onderdeel geweest van de Europese Unie. Het VK is tussen 1973 en 2020 onderdeel van de EU geweest, maar Man viel hier buiten.

Geografie

Landschap

Bestuurlijke indeling

Bevolking

Cultuur

Politiek

Infrastructuur

Economie

Foto-galerij

Locatie van Man
Satellietfoto
Satelietfoto

Externe link

CIA worldfactbook

	Het Brits Kroonbezit
Guernsey · Jersey · Man

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{werk}}
 {{Man (eiland)}}
-'''Man''' ook wel ''Eiland Man'' is een eiland in de [[Ierse Zee]] voor de kust van [[Engeland]]. Het behoort ''niet'' tot het [[Verenigd Koninkrijk]], maar is wel een Brits Kroonbezit. Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk is namelijk het staatshoofd. Het heeft een oppervlakte van 572&nbsp;km² en er wonen 86.000 mensen. De hoofdstad is [[Douglas (Man)|Douglas]].
+'''Man''' ([[Engels]]: ''Isle of Man'') is een eiland in de [[Ierse Zee]], dat bestuurd wordt door het [[Verenigd Koninkrijk]]. Man is officieel [[Brits Kroonbezit]]. Dit betekent dat ze in principe over alles zelf beslissingen kunnen nemen. Het Verenigd Koninkrijk is enkel verantwoordelijk voor de bescherming en buitenlandse zaken van de eilanden. Man ligt tussen [[Schotland]], [[Engeland]], [[Wales]] en [[Ierland]]. De hoofdstad is [[Douglas (Man)|Douglas]].
+Het eiland heeft dezelfde status als de eilanden [[Jersey]] en [[Guernsey]]. De drie gebieden zijn gedurende de geschiedenis onder de Britse kroon gekomen, maar behielden een bepaalde mate van zelfstandigheid. Man is het grootste Britse Kroonbezit. Het eiland staat bekend om de motorraces, die drie maal per jaar door de straten van het eiland worden gehouden.
 ==Geschiedenis==
-===Prehistorie===
+Het eiland is rond 8000 v.Chr. ontstaan, toen het water begon te stijgen er geen verbinding meer via het vasteland met het Verenigd Koninkrijk was. Tijdens de steentijd ontstonden de eerste rotstekeningen. Dit betekent dat het gebied bewoond werd. De eerste bewoners waren jager-verzamelaars, die in de natuurlijke grotten van het eiland woonden. Zij maakten deel uit van een volk genaamd de [[Kelten]]. Zij kwamen waarschijnlijk vanaf het Britse vasteland. Het is onduidelijk of de [[Romeinen]] het eiland bezocht hebben of niet. Mocht dit zo zijn, is het ook niet duidelijk of de Romeinen het eiland overheerst hebben.
+Rond de 8e eeuw vestigden de [[Vikingen]] zich op het eiland. In 1079 werd de bevolking van Man verslagen door de Vikingen. Het eiland werd hierdoor een kolonie van [[Noorwegen]].
-===Middeleeuwen===
+De koning van Schotland was niet blij met de Noorse overheersing. Dit leidde tot de [[Schots-Noorse Oorlog]]. Deze werd in 1266 toen de landen tot een akkoord kwamen. Man werd aan het [[koninkrijk Schotland]] gegeven. De Schotten overheersten het eiland echter niet lang. In 1290 wist de Engelse koning [[Eduard I van Engeland|Eduard I]] het eiland te veroveren. In 1313 begon Schotland weer aanspraak te maken op het eiland. In 1346 kreeg Engeland de definitieve controle. Hierdoor was er een lange periode van rust op het eiland.
-===Engelse en Schotse overheersing===
+Het eiland wist zijn zelfbestuur te behouden, maar de koning Engeland (later van het Verenigd Koninkrijk) bleef het staatshoofd. Hierdoor beschermde het Britse leger het eiland ook. In de 19e eeuw werd Man een toeristische trekpleister en een financieel centrum. Bedrijven vestigden zich op het eiland voor de belastingvoordelen.
-===Eerste en Tweede Wereldoorlog===
+Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog|Eerste]] en [[Tweede Wereldoorlog]] gebruikte de Britse regering het eiland om onbetrouwbare Britten vast te zetten. Op Man waren zogeheten [[interneringskamp]]en. Dit waren vooral inwoners met een Duitse nationaliteit en personen die spionnen voor de vijand konden zijn.
-===Autonomie===
+In de 20e eeuw wilde Man meer zelfstandigheid, wat ook door het Verenigd Koninkrijk werd gegeven. Het eiland kreeg hierdoor een eigen parlement en een eigen munt. Man is nooit onderdeel geweest van de [[Europese Unie]]. Het VK is tussen 1973 en 2020 onderdeel van de EU geweest, maar Man viel hier buiten.
 ==Geografie==