Brasilia
| Brasilia (Brasília) | |
.svg) .svg)
| |
|---|---|
| |
| Land |  Brazilië
|
| District | Federaal District |
| Oppervlakte | 5.802 km² |
| Inwoners | 2.817.381 (2022) |
| Dichtheid | 489,06 per km² |
| Postcode(s) | 70000-000 |
| Netnummer(s) | 55 61 |
Portaal  Zuid-Amerika
| |
Brasilia (Portugees: Brasília) is de hoofdstad van Brazilië. De stad ligt in het midden van het land in het Federaal District. Na São Paulo en Rio de Janeiro is Brasilia de grootste stad van het land qua inwonersaantal. In 2022 woonden er meer dan 2,8 miljoen mensen in de stad.
De stad heeft een zeer recente geschiedenis. Brasilia is een zogeheten nieuwe stad. Dat betekent dat een zeer groot deel van de stad in één keer gebouwd werd. Tot aan 1960 was Rio de Janeiro de hoofdstad van Brazilië. President Juscelino Kubitschek gaf in de jaren 1950 de opdracht tot de bouw van een nieuwe hoofdstad. Hiermee wilde hij de drukke kustregio ontlasten. Ook wilde hij de economie van de achterlanden versterken. De bouw van de stad startte in 1956. De stad is ontworpen door de architecten Oscar Niemeyer, Lúcio Costa en Joaquim Cardozo. Landschapsarchitect Roberto Burle Marx ontwierp veel van de groene ruimtes. Brasilia is daardoor in de stijl van het modernisme gebouwd. Alle gebouwen hebben een witachtige kleur en zijn gemaakt van gewapend beton.
In Brasilia zitten het parlement, de ministeries en andere overheidsinstanties. Ook is het plaats waar de president van het land werkt. Bekende bezienswaardigheden zijn het Plein van de Drie Machten, het Planaltopaleis en de kathedraal van Brasilia. De stad staat ook op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Geschiedenis
Een centrale hoofdstad
Toen Brazilië nog een Portugese kolonie was, was Salvador de hoofdstad. In 1763 verhuisde de hoofdstad naar Rio de Janeiro. Tijdens de koloniale periode woonden de meeste kolonisten aan de kustgebieden. In de binnenlanden woonden alleen inheemse stammen. Toch begonnen de kolonisten steeds verder landinwaarts te gaan. Hoewel de kustgebieden nog altijd veel inwoners hebben, kregen de binnenlanden ook meer inwoners en zelfs steden. Tijdens de 19e eeuw kwam dat in een stroomversnelling. Hierdoor ontstonden er ook spanningen. Inwoners in de binnenlanden voelden een afstand tussen hen en de hoofdstad.
Al in 1827 waren er plannen om de hoofdstad naar een meer centrale locatie te verplaatsen. Brazilië was toentertijd een keizerrijk. Keizer Peter I was het niet met de plannen eens. De hoofdstad bleef hierdoor in Rio de Janeiro. Na de afschaffing van de monarchie in 1889 ontstond er een nieuwe discussie. In de grondwet van 1891 werd besloten om de hoofdstad op den duur te verplaatsen naar het centrum van het land.
Door de instabiliteit en staatsgrepen lagen de plannen voor de nieuwe hoofdstad stil. Pas in 1956 besloot de nieuwe president, Juscelino Kubitschek, om een nieuwe hoofdstad te bouwen. Kubitschek had tijdens zijn campagne beloofd om Brazilië een nieuwe stad in het midden van het land te geven. Hiermee wilde hij de economie in het gebied verbeteren. Door de hoofdstad te verplaatsen zou er namelijk meer werkgelegenheid in het gebied komen. Ook waren de kustregio's erg druk en hij wilde die ontlasten.
Plan van Costa
Kubitschek benaderde Lúcio Costa voor het ontwerpen van de nieuwe stad. Costa was een stedenbouwkundige en ontwerp de plattegrond van de stad. Hij was een voormalig student van Le Corbusier. Hierdoor was Costa ook een fan van het modernisme. Kubitschek benaderde ook Oscar Niemeyer. Niemeyer had eerder enkele gebouwen ontworpen in Pampulha, een wijk van Belo Horizonte. Kubitschek was toentertijd burgemeester van die stad en was een fan van Niemeyers werken. Hij vroeg Niemeyer om de publieke gebouwen in de stad te ontworpen. Bij de bouw waren ook Joaquim Cardozo en Roberto Burle Marx betrokken.
Costa besloot om een moderne stad aan te leggen. De auto was toentertijd het symbool van de vooruitgang. Costa ontwierp dan ook een stad met veel ruimte en goede bereikbaarheid. Om het autoverkeer te reguleren kwamen er lange, brede assen door de stad. Vanuit daar konden kleine wegen bereikt worden. Rondom Brasilia kwamen enkele kleine steden. Die werden met een metro verbonden met Brasilia. Uiteindelijk bleek het autoverkeer zo veel te zijn dat de metro moest worden uitgebreid.
Het plan van Costa werd gemixt ontvangen. Sommige mensen vonden het heel mooi en modern. Brasilia was voor hen een symbool van de toekomst en welvaart. Andere mensen zeiden dat Brasilia een dystopie was. Costa bestraatte bijvoorbeeld gehele gebieden die niet als voetpad of plein bedoeld waren. Toch konden die dingen makkelijk aangepast worden. Een andere vorm van kritiek is dat Costa's plan te ouderwets. Hij ontwierp een stad van de toekomst, maar plande de stad volgens richtlijnen uit de 19e eeuw.
20e eeuw
Op 21 april 1960 werd Brasilia officieel de hoofdstad van Brazilië. Toch was de stad nog niet helemaal af. In 1962 kreeg Brasilia haar eigen universiteit. Datzelfde jaar kwam het Centrale Instituut van de Kunsten naar de stad. Ook kwamen initiatieven om de cultuur van de stad opgang te brengen. Brasilia was in 1964 het toneel van een staatsgreep. Het Braziliaanse leger zette toen de linkse president João Goulart af.
Na de staatsgreep veranderde Brazilië in een militaire dictatuur. Brasilia werd door de militaire regering gebruikt als een symbool van nationalisme en futurisme. Het militaire bestuur zou naar eigen zeggen het land een mooie toekomst bezorgen. Tijdens de jaren 1980 werd begonnen om Brazilië weer een democratie te maken. In 1985 kwam er officieel een einde aan de militaire dictatuur. Brasilia werd toen het symbool voor de Braziliaanse democratie.
In 1988 werd de grondwet van Brazilië aangepast. Brasilia ligt niet in een deelstaat, maar het Federaal District. Oorspronkelijk had de federale overheid een grote invloed op het bestuur van de stad. Sinds 1988 heeft Brasilia een eigen bestuur. Ook heeft het Federaal District dezelfde rechten als andere deelstaten. Inwoners kunnen sindsdien ook hun eigen gouverneur kiezen. Desondanks verbiedt de grondwet dat het Federaal District wordt verdeeld in gemeenten. Daarom is het district verdeeld in districten.
21e eeuw
Tegenwoordig is Brasilia een cultureel centrum in Brazilië. Vooral veel punk-, rock- en grungebands komen uit de stad. Een bekend voorbeeld is Legião Urbana.
Op 8 januari 2023 bestormden aanhangers van voormalig president Jair Bolsonaro het parlementsgebouw in Brasilia. Ook werden het Hooggerechtshof en de werkplek van de president aan het Plein van de Drie Machten bestormd. De aanhangers erkenden de uitslag van de presidentsverkiezingen van 2022 niet. Daarin verloor Bolsonaro nipt van Luiz Inácio Lula da Silva. Na vier uur wist de politie de bestormingen te beëindigen.
Geografie
Ligging
Brasilia ligt in het Hoogland van Brazilië. Dat is een hoogvlakte in het midden en westen van het land. De stad ligt hierdoor zo'n 1.000 meter boven zeeniveau. Naast Brasilia ligt het Paranoámeer. Dat is een stuwmeer in de Paranoá. Het meer werd aangelegd door de mens om te zorgen dat Brasilia genoeg water heeft. Tegenwoordig is het meer ook een belangrijk plek voor recreatie. Zo kun je windsurfen, zeilen, varen en vissen in en rond het meer. Onder water ligt het voormalige stadje Vila Amaury. Het is mogelijk om dat stadje te bezoeken door te duiken.
De oorspronkelijke stad uit 1960 werd aangelegd in de vorm van een vliegtuig. Het middenstuk wordt gevormd door de monumentale as met de belangrijke gebouwen aan de zijkanten. De twee vleugels zijn waar de meeste woningen en andere voorzieningen zich bevinden. Tegenwoordig is Brasilia flink uitgebreid. Hierdoor omcirkelen de stad en de voorsteden het Paranoámeer. Toch is het oorspronkelijk plan vanuit de vlucht nog goed zichtbaar.
Bestuurlijke indeling
Het Federaal District is verdeeld in 35 (sub)districten. Het district Plano Piloto is het oorspronkelijke plan van Brasilia. Dat dus hoe groot de stad oorspronkelijk was. De 34 andere districten bevatten de buitenwijken en voorsteden van Brasilia. Soms worden die voorsteden en buitenwijken ook als onderdeel van de stad gezien. Dan valt het grondgebied van Brasilia samen met dat van het Federaal District. Anderen zeggen dat Brasilia enkel uit Plano Piloto bestaat.
Hieronder staat daarom een overzicht van alle 35 districten van het Federaal District:
Klimaat
De stad heeft een tropisch savanneklimaat. Hierdoor heeft Brasilia geen vier, maar twee seizoenen. Van oktober tot april is er het regenseizoen en van mei tot september is er het droogteseizoen. Tijdens het droogteseizoen liggen de temperaturen rond de 29°C. Tijdens het regenseizoen heeft de stad te maken een gemiddelde temperatuur van 21°C. De neerslag is dus erg onregelmatig verdeeld over het jaar. De meeste regen valt in november. Juli is de droogste maand. Dan valt er amper regen.
Bevolking
Brasilia heeft heeft 2,8 miljoen inwoners. Sinds de bouw van de stad is de bevolking hard toegenomen. In 1960 had Brasilia nog maar 124.000 inwoners. Nog altijd groeit de bevolking van de stad. Dat komt voornamelijk door Brazilianen die van andere plekken in het land naar Brazilië verhuizen. In 2010 was Brasilia nog de op drie na grootste stad van het land achter São Paulo, Rio de Janeiro en Salvador. Tegenwoordig is Brasilia groter dan Salvador.
48,7% van de bevolking bestaat uit Pardo. Dat zijn Brazilianen met een gemixte achtergrond. 40% van de bevolking is wit, 10,7% is zwart, 0,5% is Aziatische en 0,1% is inheems.
De grootste religie in de stad is de Rooms-Katholieke Kerk. 56% van de bevolking is Rooms-katholiek. 26% van de bevolking is protestants en 9% heeft aangegeven geen religie te hebben. Daarnaast zijn er nog enkele kleinere religies zoals het hindoeïsme, het jodendom, de islam en spiritisme.
Kunst en cultuur
Bezienswaardigheden
.jpg)
In Brasilia staan veel monumenten en overheidsgebouwen. Een groot deel van de stad is ontworpen in de stijl van het modernisme door de architect Oscar Niemeyer. Niemeyer was geïnspireerd door de natuur. Hij gebruikte veel gewapend beton, organische vormen en open ruimtes. Brasilia heeft dan ook een ruimte opzet.
In het midden van de stad loopt een lange as, genaamd de Monumentale as (Eixo Monumental). Deze as bestaat uit een groot prak met vijvers die de gebouwen weerspiegelen. Het Plein van de Drie Machten (Praça dos Três Poderes) ligt aan deze as. Hier bevinden zich het parlementsgebouw van Brazilië, het gebouw van het hooggerechtshof en het Planaltopaleis. Dat laatste gebouw is het werkpaleis van de president van Brazilië.
Een ander beroemd gebouw in de stad is het kathedraal van Brasilia. Het gebouw is ook door Niemeyer ontworpen en heeft een hyperbolische structuur. Die structuur wordt omhoog gehouden door zestien pilaren met daartussen gekleurd glas. Daarnaast ligt het Alvoradapaleis nog in de stad. Dat is de plek waar de Braziliaanse president woont. De president van Brazilië heeft dus niet één maar twee paleizen. Het Alvoradapaleis ligt aan de rand van de stad aan het Paranoámeer.
De gebouwen in het originele ontwerp zijn ook bijzonder. Niemeyer geloofde namelijk niet in sociale klassen. Daarom zijn er geen aparte huizen voor arme en rijke Brazilianen. Zijn idee was dat een simpele schoonmaker naast een minister moest wonen. Op die manier zou de politiek onderdeel van het volk zijn en niet daarboven staan. Een groot deel van de gebouwen in Brasilia is dan ook in het bezit van de overheid.
Evenementen
In Brasilia worden regelmatig evenementen gehouden. Tijdens feestdagen vinden grote feesten plaats in de stad. Zo is Brasilia het toneel van de nationale viering van Onafhankelijkheidsdag. Ook tijdens de Kerst en Oudjaarsdag vinden er grote feesten in de stad plaats. Een ander evenement is de Festa Junina. Die vinden aan het einde van juni plaats en zijn gewijd aan de heiligen Johannes de Doper, Antonius van Padua en Petrus.
Daarnaast zijn er regelmatig tentoonstellingen in de stad, waaronder tentoonstellingen van Niemeyer en Burle Marx.
Onderwijs
Brasilia heeft een hoog niveau op het gebied van onderwijs. 96% van de bevolking kan lezen en schrijven. Dat is hoger dan het gemiddelde in het land (91%). In de stad zijn enkele basisscholen en middelbare scholen. Daarnaast heeft Brasilia ook zeven internationale scholen.
De hoofdstad heeft niet één maar drie universiteiten. De Universiteit van Brasilia werd opgericht in 1962 en is een van de grootste universiteiten van het land. Daarnaast is er nog de Katholieke Universiteit van Brasilia. Dat is een privéuniversiteit verbonden met het aartsbisdom van Brasilia. De kleinste van de universiteit is de Centro Universitário de Brasília. Ook dat is een privéuniversiteit.
Verkeer en vervoer
.jpg)
Brasilia heeft haar eigen vliegveld. Dat is de Aeroporto Internacional de Brasília. Vanuit dit vliegveld kan men zowel binnenlandse als buitenlandse vluchten boeken. De luchthaven is een van de grootste vliegvelden van Brazilië. Per jaar heeft het vliegveld meer dan 11 miljoen passagiers. De luchthaven bevindt zich 11 kilometer van het centrum van Brasilia. Daarnaast beschikt Brasilia ook over een militaire vliegbasis die door de Braziliaanse luchtmacht gebruikt wordt.
De stad beschikt over goede en ruime wegen, omdat hier bij de constructie rekening werd gehouden. Brasilia heeft daarom ook veel taxi's en autobussen. Ook zijn er ruime stoepen en enkele fietspaden. De belangrijkste brug van de stad is de Juscelino Kubitschekbrug over het Paranoámeer. Die brug werd geopend in 2002 en is sindsdien een bekende bezienswaardigheid van de stad.
Daarnaast heeft Brasilia nog een uitgebreid metronetwerk. De metro van Brasilia bestaat uit twee lijnen en 27 stations. Vanuit de metro kunnen ook de voorsteden en buitenwijken van Brasilia bereikt worden.
Economie
Brasilia is een belangrijk economisch centrum in de regio. 54,8% van de economie van het bruto binnenlands product (bbp) van de stad komt van overheidsdiensten. Daarnaast komt 28,7% van de dienstensector. In de stad zitten veel financiële bedrijven zoals banken en verzekeraars. Ook zijn er bedrijven gevestigd die actief zijn in de bouw, meubels, recycling, medicijnen en grafische ontwerp. Volgens The Economist heeft Brasilia een even grote economie als Wit-Rusland. De stad draagt 3,8% bij aan de Braziliaanse economie.
Doordat Brasilia werelderfgoed is, steunt de stad groene bedrijven. De stad wil hierdoor milieuvervuiling tegengaan en klimaatvriendelijke bedrijven steunen. De landbouw en industrie doen een kleine bijdrage aan de economie van de stad. Rondom Brasilia worden onder andere guaves, koffie, aardbeien en citrusvruchten verbouwd.
Partnersteden
.svg){kind=small}
| Hoofdsteden in Zuid-Amerika | 
| ||
|---|---|---|---|
| Asunción · Bogota · Brasilia · Buenos Aires · Caracas · Georgetown · Lima · Montevideo · Paramaribo · Quito · Santiago · Sucra (en La Paz)
Onafhankelijke gebieden: Cayenne · King Edward Point en Grytviken · Stanley |
|||
| Grote steden in Brazilië |
| ||
|---|---|---|---|
| São Paulo · Rio de Janeiro · Brasilia · Salvador · Fortaleza · Belo Horizonte · Curitiba · Manaus · Recife · Porto Alegre · Santos | |||
