Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: verschil tussen versies

Versie van 15 jan 2023 02:15

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Concordia res parvae crescunt Eendracht maakt macht
Hoofdstad	Geen, maar het bestuur zat in Den Haag
Aantal inwoners	Rond de 1.500.000
Talen	Nederlands, Nedersaksisch, Fries
Religie	Rooms-katholicisme (eerst verboden), protestantisme, jodendom
Adellijk huis	Huis Oranje-Nassau
Bestuursvorm	Republiek (met stadhouder)
Munteenheid	Gulden
Portaal Nederland en Geschiedenis

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Verenigde Provinciën of de Republiek was een land dat voor het grootste deel op de plaats ligt van het huidige Nederland. De Republiek is in 1588 ontstaan tijdens de Tachtigjarige Oorlog en eindigde in 1795 tijdens de Bataafse Revolutie.

In de tijd dat de Republiek bestond is er veel gebeurd. Zo heeft de Republiek in de eerste paar jaar de Tachtigjarige Oorlog meegemaakt, daarna bijna 100 jaar lang de Gouden Eeuw. Na deze tijd ging het weer slechter met de Republiek en kwam de Bataafse Revolutie.

Geschiedenis

Ontstaan

Het begon in de 16e eeuw tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Toen streden de Nederlanders tegen de Spanjaarden. De Nederlanden hoorden toen bij Spanje. Willem van Oranje stond aan het hoofd van de Nederlanders en Filips II van Spanje voerde het Spaanse leger aan. Het Leidens Onzet en het Turfschip van Breda zijn bekende slagen tijdens de oorlog. Door de inname van Den Briel (1572) door de Watergeuzen werd de Spanjaarden een grote slag toegebracht. Nu was het nog lang niet zover, dat de Spanjaarden het land werden uitgejaagd, maar het begin was er. De mensen zeiden: "Op 1 april verloor Alva (de Spaanse bevelhebber) zijn bril!" Hij verloor niet zijn bril, maar Den Briel. (Daarom maken wij nu nog grapjes op 1 april.)

Uiteindelijk sloten de Noordelijke Nederlanden de Unie van Utrecht. Het Plakkaat van Verlatinghe zorgde ervoor dat de Spanjaarden Nederland verlieten. Uiteindelijk sloot Nederland vrede met Spanje tijdens de Vrede van Münster. Willem van Oranje heeft het einde van de oorlog nooit meegemaakt, hij werd in 1584 vermoord in opdracht van Filips II.

Onenigheid

Ondertussen was het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden allerminst koek en ei. Zo waren daar twee mensen die erg belangrijk waren: stadhouder prins Maurits van Oranje en raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt. De onderlinge strijd om de macht die ontstond werd beslist toen Maurits na een enorme ruzie Oldenbarnevelt liet onthoofden. Ook was Hugo de Groot tegen Maurits. De Groot werd opgesloten in Slot Loevestein. Hij wist door zich in een boekenkist te verstoppen te ontsnappen en vluchtte daarna naar Frankrijk.

Verval en einde

De Gouden Eeuw was afgelopen en het ging slechter met de economie en de handel. Er kwam zelfs een crisis. Tegelijkertijd leefde de stadhouder als een koning. Er kwamen op een gegeven moment twee partijen, de patriotten en de orangisten. De patriotten waren voor een "echte" republiek en de orangisten waren voor de stadhouder. De patriotten hadden ideeën die gebaseerd waren op de Amerikaanse Revolutie en de verlichting in Frankrijk. Na de Franse Revolutie was het zover: de Bataafse Revolutie begon.

Uiteindelijk wilden de Fransen de patriotten helpen en zij vielen Nederland aan. Het begon met een aanval, maar eindigde met een bezetting. Veel mensen zagen dit niet als een bezetting, maar eerder als een bevrijding. De stadhouder vluchtte met zijn gezin naar Engeland. Door het Verdrag van Den Haag werd gesloten dat de Fransen en de Nederlanders elkaar zouden steunen. Er zouden wel gebieden aan Frankrijk worden afgestaan, onder meer Venlo en Maastricht. Er kwam ook een einde aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het nieuwe Bataafse Republiek werd geboren.

Bestuurlijke indeling

Geschiedenis van Nederland
Bourgondische Nederlanden
Habsburgse Nederlanden
Spaanse Nederlanden
Tachtigjarige Oorlog
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Gouden Eeuw
Bataafse Revolutie
Bataafse Republiek
Bataafs Gemenebest
Koninkrijk Holland
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
Belgische Revolutie
Koninkrijk der Nederlanden
Portaal:Nederland

De Republiek was verdeeld in acht gewesten. Veel van die gewesten komen nu ook voor de namen van provincies. De gewesten hadden allemaal een hoofdstad, deze staat in de lijst hieronder erachter. Dit zijn de gewesten:

Heerlijkheid Friesland, met als hoofdstad Leeuwarden.
Hertogdom Gelre, met als hoofdstad Arnhem.
Graafschap Holland, had geen hoofdstad maar werd bestuurd vanuit Den Haag.
Heerlijkheid Overijssel, had geen hoofdstad maar werd bestuurd vanuit Kampen, Deventer en Zwolle.
Stad en Lande, met als hoofdstad Groningen.
Heerlijkheid Utrecht, met als hoofdstad Utrecht.
Graafschap Zeeland, met als hoofdstad Middelburg.
Landschap Drenthe, met als hoofdstad Rolde.

Daarnaast waren er nog vier generaliteitslanden. Dit waren:

Staats-Brabant, met als hoofdstad 's-Hertogenbosch.
Staats-Opper-Gelre, zonder hoofdstad.
Staats-Overmaas, zonder hoofdstad.
Staats-Vlaanderen, zonder hoofdstad.

Zie ook

	Geschiedenis van Nederland
Bourgondische Nederlanden · Habsburgse Nederlanden · Spaanse Nederlanden · Tachtigjarige Oorlog · Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden · Gouden Eeuw · Bataafse Revolutie · Bataafse Republiek · Bataafs Gemenebest · Koninkrijk Holland · Verenigd Koninkrijk der Nederlanden · Belgische Revolutie · Koninkrijk der Nederlanden

	Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Gewesten: Heerlijkheid Friesland · Hertogdom Gelre en Graafschap Zutphen · Graafschap Holland · Heerlijkheid Overijssel · Stad en Lande · Heerlijkheid Utrecht · Graafschap Zeeland · Landschap Drenthe Generaliteitslanden: Staats-Brabant · Staats-Opper-Gelre · Staats-Overmaas · Staats-Vlaanderen

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden}}
-De '''Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden''', '''Verenigde Provinciën''' of de '''Republiek''' was een land dat voor het grootste deel op de plaats ligt van het huidige [[Nederland]]. De Republiek is in 1588 ontstaan tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]] en eindigde in 1795 tijdens de [[Bataafse Revolutie]]. De Republiek heeft een groot aantal gebeurtenissen meegemaakt. Zo heeft het in de eerste paar jaar de Tachtigjarige Oorlog meegemaakt, daarna bijna 100 jaar lang de [[Gouden Eeuw (Nederland)|Gouden Eeuw]]. Na deze tijd ging het weer slechter met de Republiek en ontstond de Bataafse Revolutie.
+De '''Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden''', '''Verenigde Provinciën''' of de '''Republiek''' was een land dat voor het grootste deel op de plaats ligt van het huidige [[Nederland]]. De Republiek is in 1588 ontstaan tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]] en eindigde in 1795 tijdens de [[Bataafse Revolutie]].
+In de tijd dat de Republiek bestond is er veel gebeurd. Zo heeft de Republiek in de eerste paar jaar de [[Tachtigjarige Oorlog]] meegemaakt, daarna bijna 100 jaar lang de [[Gouden Eeuw (Nederland)|Gouden Eeuw]]. Na deze tijd ging het weer slechter met de Republiek en kwam de [[Bataafse Revolutie]].
 ==Geschiedenis==
 ===Ontstaan===
-Het begon lang geleden tijdens de [[Tachtigjarige Oorlog]]. Toen streden de Nederlanders tegen de Spanjaarden. De [[Spaanse Nederlanden|Nederlanden]] hoorden toen bij [[Spanje]]. [[Willem van Oranje]] stond aan het hoofd van de Nederlanders en [[Filips II van Spanje]] voerde het Spaanse leger aan. Het [[Leidens Onzet]] en het [[Turfschip van Breda]] zijn bekende slagen tijdens de oorlog. Door de [[inname van Den Briel]] (1572) door de Watergeuzen werd de Spanjaarden een grote slag toegebracht. Nu was het nog lang niet zover, dat de Spanjaarden het land werden uitgejaagd, maar het begin was er. De mensen zeiden: "Op 1 april verloor [[Alva]] (de Spaanse bevelhebber) zijn bril!" Hij verloor niet zijn bril, maar Den Briel en daarom maken wij grapjes op 1 april.
+Het begon in de [[16e eeuw]] tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Toen streden de Nederlanders tegen de Spanjaarden. De [[Spaanse Nederlanden|Nederlanden]] hoorden toen bij [[Spanje]]. [[Willem van Oranje]] stond aan het hoofd van de Nederlanders en [[Filips II van Spanje]] voerde het Spaanse leger aan. Het [[Leidens Onzet]] en het [[Turfschip van Breda]] zijn bekende slagen tijdens de oorlog. Door de [[inname van Den Briel]] (1572) door de Watergeuzen werd de Spanjaarden een grote slag toegebracht. Nu was het nog lang niet zover, dat de Spanjaarden het land werden uitgejaagd, maar het begin was er. De mensen zeiden: "Op 1 april verloor [[Alva]] (de Spaanse bevelhebber) zijn bril!" Hij verloor niet zijn bril, maar Den Briel. (Daarom maken wij nu nog grapjes op 1 april.)
-Uiteindelijk sloten de [[Noordelijke Nederlanden]] de [[Unie van Utrecht]]. Het [[Plakkaat van Verlatinghe]] zorgde ervoor dat de Spanjaarden Nederland verlieten. Uiteindelijk sloot Nederland vrede met Spanje tijdens de [[Vrede van Münster]]. [[Willem van Oranje]] heeft het einde van de oorlog nooit meegemaakt. In opdracht van Filips II werd hij vermoord.
+Uiteindelijk sloten de [[Noordelijke Nederlanden]] de [[Unie van Utrecht]]. Het [[Plakkaat van Verlatinghe]] zorgde ervoor dat de Spanjaarden Nederland verlieten. Uiteindelijk sloot Nederland vrede met Spanje tijdens de [[Vrede van Münster]]. Willem van Oranje heeft het einde van de oorlog nooit meegemaakt, hij werd in 1584 vermoord in opdracht van Filips II.
 ===Onenigheid===
-Ondertussen was het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden allerminst koek en ei. Zo waren daar twee mensen die erg belangrijk waren. De raadspensionaris en de stadhouder. Prins [[Maurits van Oranje]] was stadhouder en [[Johan van Oldenbarnevelt]] was raadspensionaris. De onderlinge strijd om de macht die ontstond werd beslist toen Maurits na een enorme ruzie Oldenbarnevelt liet onthoofden. Ook was [[Hugo de Groot]] tegen Maurits. De Groot werd opgesloten in [[Slot Loevestein]]. Hij wist via een boekenkist te vluchtten naar [[Frankrijk]].
+Ondertussen was het in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden allerminst koek en ei. Zo waren daar twee mensen die erg belangrijk waren: stadhouder prins [[Maurits van Oranje]] en raadspensionaris [[Johan van Oldenbarnevelt]]. De onderlinge strijd om de macht die ontstond werd beslist toen Maurits na een enorme ruzie Oldenbarnevelt liet onthoofden. Ook was [[Hugo de Groot]] tegen Maurits. De Groot werd opgesloten in [[Slot Loevestein]]. Hij wist door zich in een boekenkist te verstoppen te ontsnappen en vluchtte daarna naar [[Frankrijk]].
 ===Verval en einde===
-De [[Gouden Eeuw]] was afgelopen en het ging slechter met de economie en de handel. Er kwam zelfs een crisis. Terwijl het crisis was, leefde de stadhouder als een koning. Er kwamen op een geef moment twee partijen, de [[patriotten]] en de [[orangisten]]. De patriotten waren voor een "echt" republiek en de orangisten waren voor de stadhouder. De patriotten hadden ideeën die gebaseerd waren op de [[Amerikaanse Revolutie]] en de [[Verlichting (stroming)|verlichting]] in Frankrijk. Na de [[Franse Revolutie]] was het zover. De [[Bataafse Revolutie]] begon.
+De [[Gouden Eeuw]] was afgelopen en het ging slechter met de economie en de handel. Er kwam zelfs een crisis. Tegelijkertijd leefde de stadhouder als een koning. Er kwamen op een gegeven moment twee partijen, de [[patriotten]] en de [[orangisten]]. De patriotten waren voor een "echte" republiek en de orangisten waren voor de stadhouder. De patriotten hadden ideeën die gebaseerd waren op de [[Amerikaanse Revolutie]] en de [[Verlichting (stroming)|verlichting]] in Frankrijk. Na de [[Franse Revolutie]] was het zover: de Bataafse Revolutie begon.
-Uiteindelijk wilden de Fransen de patriotten helpen. Zij vielen Nederland aan. Het begon met een aanval, maar eindigde met een bezetting. Voor veel mensen was dit geen bezetting, maar eerder een bevrijding. De stadhouder vluchtte met zijn gezin naar Engeland. Door het [[Verdrag van Den Haag]] werd gesloten dat de Fransen en de Nederlanders elkaar zouden steunen. Er zouden wel gebieden naar Frankrijk gaan, onder meer [[Venlo]] en [[Maastricht]]. Er kwam een einde aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het nieuwe [[Bataafse Republiek]] werd geboren.
+Uiteindelijk wilden de Fransen de patriotten helpen en zij vielen Nederland aan. Het begon met een aanval, maar eindigde met een bezetting. Veel mensen zagen dit niet als een bezetting, maar eerder als een bevrijding. De stadhouder vluchtte met zijn gezin naar Engeland. Door het [[Verdrag van Den Haag]] werd gesloten dat de Fransen en de Nederlanders elkaar zouden steunen. Er zouden wel gebieden aan Frankrijk worden afgestaan, onder meer [[Venlo]] en [[Maastricht]]. Er kwam ook een einde aan de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en het nieuwe [[Bataafse Republiek]] werd geboren.
 ==Bestuurlijke indeling==
 {{zijbalk geschiedenis Nederland}}
-De Republiek was verdeeld in acht gewesten. Veel gewesten komen nu ook voor de namen van provincies. De gewesten hadden allemaal een hoofdstad. Deze staat in de lijst hieronder erachter. Dit zijn de gewesten:
+De Republiek was verdeeld in acht [[gewest]]en. Veel van die gewesten komen nu ook voor de namen van provincies. De gewesten hadden allemaal een hoofdstad, deze staat in de lijst hieronder erachter. Dit zijn de gewesten:
 *[[Heerlijkheid Friesland]], met als hoofdstad [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]].
 *[[Hertogdom Gelre]], met als hoofdstad [[Arnhem]].