Alaska

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Alaska The Last Frontier
Hoofdstad	Juneau
Aantal inwoners	736.081 (2020)
Oppervlakte	1.717.856 km²
Gouverneur	Mike Dunleavy (R)
Lid van de VS sinds	1959
Portaal Verenigde Staten

Een kaart van Alaska

Alaska is een van de vijftig staten van de Verenigde Staten. Alaska is de grootste en meest noordlijk gelegen staat van het land. Hoewel Alaska veel groter is dan de andere staten wonen er zo'n 740.000 mensen. Alaska is hierdoor ook de dunstbevolkte Amerikaanse staat. Samen met Hawaï is Alaska de enige twee staten die niet grenzen aan andere staten. In het oosten grenst Alaska aan Canada en in het westen wordt Alaska door middel van water van Rusland gescheiden. In het zuiden ligt de Grote Oceaan en in het noorden de Noordelijke IJszee. De hoofdstad van Alaska is Juneau.

Oorspronkelijk werd Alaska bewoont door allerlei inheemse volkeren, waaronder de Inuit. In de 16e eeuw werd het gebied door de Russen ontdekt en in 1799 werd de kolonie Russisch-Amerika gesticht. De Russen gebruikten het vooral voor de jacht op dieren voor hun bont en in mindere mate voor de visserij. Voor de Russen werd de kolonie in rondom 1850 praktisch waardeloos en besloten Alaska aan de Verenigde Staten te kopen. Alaska werd gekocht door de Amerikanen 1867 voor vrij lage prijs. Ook de Amerikanen dachten dat het gebied waardeloos tot dat er allerlei delfstoffen en aardolie in de bodem werd gevonden. Alaska werd in 1911 een Amerikaans territorium en werd uiteindelijk in 1959 opgenomen als de 49e staat. Alaska is na Hawaï (dat een paar maanden later een staat werd) de jongste staat van de Verenigde Staten.

Alaska heeft vrij koud klimaat en een groot deel van de staat bestaat uit sneeuw en toendra. In de staat wonen vele inheemse volkeren (zo'n 15% van de staat is inheems-Amerikaans). De winning van delfstoffen, aardolie en aardgas zijn belangrijk voor de Alaskaanse economie, net als de visserij. Ook is de staat ook erg landelijk en heeft een hoop natuur. Alaska is een "rode staat", wat betekent dat de Republikeinse Partij er veel aanhang heeft. Toch is deze aanhang niet zo groot als in andere rode staten, waardoor Alaska soms ook als swing state gezien wordt.

Geschiedenis

Inheemse geschiedenis

Een traditionele Inuit-danser

Het gebied dat nu de staat Alaska vormt werd zo'n 12.000 jaar geleden voor het eerst gekoloniseerd door Eskimovolkeren als de Yupik en Inuit en door verschillende indianenstammen. Zij bereikten Alaska via de Beringlandbrug, de toen drooggevallen of dichtgevroren Beringstraat. De meesten trokken uiteindelijk verder Noord- en Zuid-Amerika in.

De eerste Europeanen die het gebied verkenden kwamen uit Rusland. Op 20 augustus 1741 bereikte de Deens-Russische ontdekkingsreiziger Vitus Bering tijdens één van zijn expedities de Golf van Alaska en zag Mount Elias. Hij landde op Kayakeiland, een eilandje voor de kust, en voer langs het Kenaïschiereiland en Kodiakeiland. Gedeeltelijk de Aleoeten volgend, voer het schip terug naar Kamtsjatkaschiereiland, in Rusland, en landde uiteindelijk op Beringeiland. Daar stierf Bering uiteindelijk, tijdens de overwintering, aan scheurbuik. De Russen noemden de zee tussen Rusland en het pas ontdekte Alaska naar hem, de Beringstraat.

Aankoop door de Verenigde Staten

Op initiatief van Minister van Buitenlandse Zaken William Seward kochten de Verenigde Staten Alaska op 9 april 1867 van Rusland. De prijs die ze er voor betaalden, $7.200.000, was niet hoog, want Rusland dacht dat het land niets waard was. De formele soevereiniteitsoverdracht vond op 18 oktober plaats, een datum die sindsdien gevierd wordt als Alaska Day.

De aankoop van Alaska was niet erg populair in de VS en het werd wel Seward's Folly genoemd. Tot 1884 heette de toekomstige staat Department of Alaska en daarna, tot 1912 District of Alaska. In 1912 werd het formeel een territorium van de VS en 47 jaar nadien, op 3 januari 1959, werd het als 49e staat tot de Unie toegelaten.

In de tijd sinds de aankoop is gebleken hoe weinig er werkelijk voor het gebied is betaald. Goud, steenkool, olie en andere natuurlijke hulpbronnen die nu in Alaska worden ontgonnen hebben de staat welvarend gemaakt. Rusland heeft Alaska verkocht aan De VS op 30-maart-1867, de VS heeft $7.200.072 dollar. Het werd Seward’s Folly genoemd. In de VS werd de Aankoop van Alaska niet zo populair. Op 18 October is het Alaska Day. Tot 1884 heette Alaska Department of Alaska. En tot c heette Alaska District of Alaska. in 1912 werd het uiteindelijke naam van Alaska besloot de VS. Op 3 januari 1959 is Alaska als de 49 staat tot de Unie toegelaten.

Staatsschap

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden enkele eilanden in de Aleoeten door Japanse troepen ingenomen als afleidingsmanoeuvre van de aanstaande Slag om Midway. Attu, Agattu en Kiska werden hiermee het enige deel van de huidige Verenigde Staten dat tijdens de oorlog door vijandige troepen werd bezet.

Op Goede Vrijdag in 1964 werd Alaska getroffen door één van de krachtigste aardbevingen die ooit zijn geregistreerd. De beving, die een kracht van 9,2 had op de Schaal van Richter, kostte 131 mensen hun leven, merendeels door vloedgolven die de beving had veroorzaakt.

Aan het begin van de 21e eeuw was Alaska nog één van de minst bevolkte staten van de VS met een bevolkingsdichtheid van slechts 0,42 per km²

Geografie

Landschap

Mount McKinley is niet alleen de hoogste berg van Alaska, maar ook van heel Noord-Amerika

De staat Alaska beslaat 1.717.854 km², waarvan 1.481.347 km² land en 204.425 km² water. Het is daarmee verreweg de grootste van de vijftig staten. Het ligt voor het grootste deel in de Alaska-tijdzone terwijl een deel der Aleoeten in de Aleoeten-Hawaï tijdzone liggen. Het noorden van Alaska reikt tot boven de poolcirkel.

Alaska grenst alleen (aan het oosten) aan Canada en aan geen van de andere Amerikaanse staten. Het zuiden van de staat ligt aan de Stille Oceaan, het westen aan de Beringzee en het noorden aan de Noordelijke IJszee. Alaska telt ook veel eilanden, zoals de Aleoeten, Kodiak Island, Saint Lawrence Island en de eilanden van de Alexanderarchipel.

Alaska is tegelijkertijd de noordelijkste, de westelijkste, en de oostelijkste staat van de Verenigde Staten; enkele Aleoeten liggen (in tegenstelling tot de rest van de VS) op het oostelijk halfrond.

Een groot deel van de staat wordt gedomineerd door diverse gebergten. Mount McKinley is met 6194 m de hoogste berg in Noord-Amerika. De belangrijkste rivier is de Yukon, die van het gelijknamige Canadese territorium naar de Beringzee stroomt.

Alaska kent vele beschermde natuurgebieden zoals nationale parken en andere beschermde ecosystemen. Ruim 65% van Alaska is in handen van de Federale overheid, voor het merendeel als natuurgebied.

De hoofdstad, Juneau, is de enige staatshoofdstad van de VS die slechts per vliegtuig of schip is te bereiken. Er leiden geen wegen van Juneau naar de rest van de staat of naar Canada.

Grote steden

Grootste steden van Alaska
Anchorage Juneau		Naam	Inwoners	Fairbanks Wasilla
	1.	Anchorage	291.247
	2.	Fairbanks	32.515
	3.	Juneau	32.255
	4.	Wasilla	9.054
	5.	Sitka	8.458
	6.	Ketchikan	8.192
	7.	Kenai	7.424
	8.	Bethel	6.325
	9.	Palmer	5.888
	10.	Kodiak	5.581

Bevolking

Aantal en herkomst

Juneau, gezien vanaf het water

In 2000 telde Alaska 626.932 inwoners waarvan ongeveer 67% van de bevolking in stedelijke gebieden woont. Dit komt neer op 0.44 per km², waarmee het de dunstbevolkte staat van Amerika is. Bijna 16% van de bevolking is van Indiaanse of Eskimo afkomst, het hoogste percentage van alle staten.

De belangrijkste steden zijn Anchorage (260.283 inwoners), de hoofdstad Juneau (30.700 inwoners) en Fairbanks (30.224 inwoners).

Taal

Alaska heeft 21 officiële talen en is daarmee de staat met de meeste officiële talen. Tot aan 2014 was enkel Engels officieel. Zo'n 83% van de bevolking spreekt Engels thuis en het Engels is de meest gebruikte taal in de staat. Daarnaast zijn er nog 20 officiële talen. Deze talen worden gesproken door 5,2% van de bevolking. Deze talen zijn officieel sinds 2014 en worden gesproken door de Native Alaskans. Deze 20 talen zijn Inupiaq, Siberisch Yupik, Centraal Yupik, Alutiiq, Unangax, Dena'ina, Deg Xinag, Holikachuk, Koyukon, Opper-Kuskokwim, Gwich'in, Tanana, Opper-Tanana, Tanacross, Hän, Ahtna, Eyak, Tlingit, Haida en Tsimshian.

Daarnaast worden er nog een aantal Aziatische talen gesproken, waaronder Tagalog en Russisch. Deze talen zijn echter niet officieel.

Politiek

Statelijke politiek

Het parlementsgebouw van Alaska

De huidige gouverneur van Alaska is Mike Dunleavy van de Republikeinse Partij. De gouverneur is verantwoordelijk voor het dagelijkse bestuur en het hoofd van de regering van Alaska. De gouverneur wordt geholpen door een luitenant-gouverneur. De luitenant-gouverneur volgt de gouverneur op wanneer deze overlijd, opstapt of wordt afgezet. De gouverneur en luitenant-gouverneur worden samen gekozen in verkiezingen die elke vier jaar plaatsvinden.

Het parlement van Alaska heet de Alaska Legislature. Deze bestaat uit twee kamers:

• Het Huis van Afgevaardigden, bestaande uit 40 leden die elke twee jaar gekozen worden.
• De Senaat, bestaande uit 20 leden die elke vier jaar gekozen worden.

In beide kamers heeft de Republikeinse Partij een meerderheid. De rest van de zetels worden opgevuld door de Democratische Partij. Toch is er in Alaska veel samenwerking tussen Democraten en Republikeinen.

Bestuurlijke indeling

In vergelijking met andere staten heeft Alaska een aparte bestuurlijke indeling. Normaal zijn staten verdeeld in country's, maar in boroughs en census areas. Alaska is samen met Louisiana een van de twee staten die niet in country's verdeeld zijn.

Boroughs

1. Aleutians East Borough
2. Anchorage Municipality
3. Bristol Bay Borough
4. Denali Borough
5. Fairbanks North Star Borough
6. Haines Borough
7. Juneau City and Borough
8. Kenai Peninsula Borough
9. Ketchikan Gateway Borough
10. Kodiak Island Borough
11. Lake and Peninsula Borough
12. Matanuska-Susitna Borough
13. North Slope Borough
14. Northwest Arctic Borough
15. Sitka City and Borough
16. Yakutat City and Borough

Census areas

1. Aleutians West Census Area
2. Bethel Census Area
3. Dillingham Census Area
4. Nome Census Area
5. Prince of Wales-Outer Ketchikan Census Area
6. Skagway-Hoonah-Angoon Census Area
7. Southeast Fairbanks Census Area
8. Valdez-Cordova Census Area
9. Wade Hampton Census Area
10. Wrangell-Petersburg Census Area
11. Yukon-Koyukuk Census Area

Landelijke politiek

Dan Sullivan en Lisa Murkowski

Alaska is een rode staat wat betekent dat de Republikeinse Partij er veel aanhang heeft. Tijdens zijn geschiedenis heeft Alaska slechts één keer voor een Democratische presidentskandidaat gestemd. Dit was in 1964 voor Lyndon B. Johnson. Bij alle andere presidentsverkiezingen heeft Alaska voor de Republikeinse kandidaat gestemd. Overigens kunnen inwoners van de staat pas sinds 1960 meedoen aan de presidentsverkiezingen. Hoewel de staat nog altijd vrij Republikeins is, beweegt Alaska wel steeds meer naar de Democratische Partij. Hierdoor wordt Alaska soms als swing state gezien, maar het is vrijwel zeker dat hij met een kleine meerderheid naar de Republikeinen gaat.

In het Amerikaans Congres wordt Alaska vertegenwoordigd door één afgevaardigde en twee senatoren. Deze drie politici zijn allemaal lid van de Republikeinse Partij. Momenteel is de zetel voor de afgevaardigde niet-bezet, aangezien de vorige afgevaardigde van de staat is overleden. Pas in 2023 zal er weer in een nieuwe worden gekozen. De huidige senatoren voor Alaska zijn Dan Sullivan en Lisa Murkowski. Murkowski is een van de gematigde Republikeinen, die ook vaak met de Democraten meestemt.

Economie

De belangrijkste bronnen van inkomsten voor Alaska zijn de mijnbouw en oliewinning alsmede militaire bases en andere overheidsdiensten. Visserijproducten vormen de belangrijkste export van de staat. Het toerisme vertoont een sterke groei.

Het bruto product van de staat bedroeg in 2001 29 miljard dollar.

Verkeer en vervoer

De Trans-Alaska pijpleiding

De infrastructuur van Alaska stelt niet veel voor. Hieronder staan de belangrijkste transportwijzen:

Wegennet

Alaska heeft nauwelijks een wegennet. De voornaamste weg is de Alaska Highway, die Alaska verbindt met Canada. Verder zijn er nog enkele wegen tussen de grote steden en de Klondike Highway, die Skagway met Canada verbindt.

Spoorwegnet

Alaska heeft één spoorlijn, de Alaska Railroad. Deze loopt van Fairbanks tot aan de kust en vervoert vracht en toeristen. Ook loopt een deel van de White Pass & Yukon Route door Alaska.

Waterwegen

Alaska wordt aan bijna alle kanten omsloten door zee en een groot deel van het (vracht)transport van en naar Alaska gaat daarom over het water.

De lucht

Het grootste deel van het transport in Alaska gaat door de lucht vanwege de gebrekkige infrastructuur. Het belangrijkste vliegveld van Alaska is dat van Anchorage.

Pijpleiding

Omdat Alaska voor een deel afhankelijk is van de olie-export vormt de Alaska Pipeline een belangrijk deel van de infrastructuur.

	Bestuurlijke indeling van de Verenigde Staten van Amerika (lijst)
Alabama - Alaska - Arizona - Arkansas - Californië - Colorado - Connecticut - Delaware - Florida - Georgia - Hawaï - Idaho - Illinois - Indiana - Iowa - Kansas - Kentucky - Louisiana - Maine - Maryland - Massachusetts - Michigan - Minnesota - Mississippi - Missouri - Montana - Nebraska - Nevada - New Hampshire - New Jersey - New Mexico - New York - North Carolina - North Dakota - Ohio - Oklahoma - Oregon - Pennsylvania - Rhode Island - South Carolina - South Dakota - Tennessee - Texas - Utah - Vermont - Virginia - Washington - West Virginia - Wisconsin - Wyoming Niet-onafhankelijke gebieden en federaal district van de Verenigde Staten Amerikaans-Samoa - Guam - Noordelijke Marianen - Puerto Rico - Amerikaanse Maagdeneilanden - Washington D.C. - Kleine afgelegen eilanden van de Verenigde Staten