Gebruiker:Eize01/Kladblok/Artikelen

LEES DIT EERST!

Hier probeer ik artikelen te maken als ik makkelijker mijn overzicht probeer te behouden, of wanneer mijn twee weken werk-sjabloon op zijn en ik nog veranderingen wil maken die anders verwarrend kunnen zijn voor anderen.

________________________________________________________________________________________

Harald Blauwtand laat zich dopen tot christen

Vikingen waren zeevarende Noormannen die leefden rond het jaar 800 in Scandinavië. Het woord 'Viking' wordt vaak gebruikt voor alle Noormannen, maar dit klopt niet. Noormannen is de naam voor het hele volk, Vikingen waren alleen de Noormannen die de zee op gingen. Vaak wordt gedacht dat alle Vikingen alleen woeste plunderaars waren, maar dat was vooral aan het einde van de 8e en de 9e eeuw zo. In de loop van de tijd ontwikkelden ze zich tot handelaars. Dat was onder andere te danken aan hun bekering tot het christendom. Een van de bekendste Viking leiders was Harald Blauwtand. Naar hem is het internetprotocol Bluetooth genoemd. Een misverstand is dat het allemaal mannen waren. Er waren ook vrouwelijke Vikingen.

Leif Eriksson, de Viking die Amerika ontdekte

Over de Vikingen

De Vikingen kwamen uit Scandinavië, dat is het geheel van Denemarken, Noorwegen en Zweden. De Vikingen maakten grote reizen met hun Vikingschip. Voorop zit meestal een drakenkop. Waar ze aan land gingen maakten ze vaak een grote plundertocht. Een veel gebruikt Vikingschip was de "drakar". Deze schepen waren veel sneller en sterker dan andere schepen in die tijd en ze waren daarom op zee oppermachtig. De Vikingen waren lange tijd de schrik van christelijk Europa en maar weinig kloosters en dorpen ontkwamen aan ze.

De Vikingen hebben ook veel ontdekt. Groenland en zelfs het continent Amerika zijn ontdekt door de Vikingen, het is dus niet Christoffel Columbus die dit continent heeft ontdekt! Amerika noemden ze "Vinland" (wijnland), maar lang bleven ze er niet. De indianen waren met duizenden en zelfs de Vikingen konden met hun kleine aantallen niet tegen de indianen op.

Ze zijn de geschiedenis ingegaan als onverschrokken zeelui en niets of niemand ontziende vechtersbazen. Maar ze hadden ook een rijke cultuur. Als bedreven zeevaarders zetten ze, eeuwen voor Columbus voet aan land op de Amerikaanse bodem en onderhielden ze handelsbetrekkingen met Rusland en Constantinopel.

Koning noch keizer bleken in staat om het geweld met succes te bestrijden. Het gebied dat zij moesten verdedigen was te uitgestrekt en hun gezag was te zwak. Daardoor droegen de invallen van de Noormannen mee bij tot het ontstaan van feodaliteit.

Woonplaats

Lichtgroen:Gebied van de Vikingen Lichtblauw:Reizen van de Vikingen

De Noormannen woonden zoals gezegd in Scandinavië. Ze bouwden de boerderijen van klei en hout. De grond waar ze graan, gerst en haver op verbouwden was droog en grimmig. De spullen werden verkocht aan mensen in het dorp.

Voedsel

Ze aten vis en vlees van dieren zoals schapen,koeien en varkens. Je kon de vis ook drogen. Ze sneden de buik open en haalden de ingewanden eruit. Dan legden ze de vis in de zon uitgespreid over een plank. Na ongeveer 3 weken was de vis klaar.

Familie

Het gezin van de Noormannen woonde altijd bij elkaar, alleen niet thuis maar meestal wel in het zelfde dorp. De vrouwen waren in vergelijking met Europese vrouwen onafhankelijk. Ze waren vaak de baas over het huishouden en konden in het leger. Een vrouw kon haar eigen echtgenoot kiezen en kon een scheiding eisen wanneer hij haar sloeg of niet eerlijk was.

Schrift

De Jongere Fuþark. Deense lange tak, zweeds/noorse korte tak en latijnse letters.

De Noormannen schreven in runentekens. Een soort oud alfabet. Deze tekens schreven ze niet op papier, nee, ze hakten het uit in steen! Er bestaan verschillende soorten runenschriften. Iedere periode en iedere streek kent zijn eigen runenreeksen. De bekendste is het oudere Futhark van 24 runentekens of runenstaven. Het jongere Futhark met 16 runenstaven werd door de Vikingen gebruikt.

Kleren

Ze maakte de kleren van de vacht van dieren. Zoals koeien,schapen. Ze droegen een soort sloffen van leer. Er wordt vaak gezegd dat Vikingen hoorns op hun helm hadden. In werkelijkheid is dit niet waar. Tijdens opgravingen zijn alleen hoorns bij helmen gevonden en toen dachten ze dat die hoorns op de helmen hoorden.

Geloof

De Noormannen volgden de Noordse mythologie. Ze geloofden als je dood ging dat je dan in het Walhalla zou komen, de hemel van de Noormannen. De mooiste dood was dood gaan tijdens een gevecht, met schild en zwaard in de hand. Juist voor fanatieke strijders was het Walhalla een geweldig oord. Odin was de oppergod. Wij kennen hem als Wodan. Woensdag is naam hem genoemd. Een andere god was Donar. Naar hem is donderdag vernoemd. Vrijdag is naar de godin Freya vernoemd. De goden waren belangrijk voor de dichtkunst en de magie. In de loop van de 9e eeuw werden ze in toenemende mate christen. Een van de eerste hierin was Harald Blauwtand, naar wie ook Bluetooth is vernoemd.

Langschepen

Model van een Vikingschip

Een van de voornaamste redenen dat de Vikingen zo ver wisten te komen was omdat hun langschepen makkelijk te maken en snel waren. Eerst gebruikte Noormannen een ander type schip, die voor een groot deel leek op de langschepen. Deze had echter alleen maar een romp. Toen de Romeinen ver naar het noorden kwamen, kwamen sommige Noormannen in contact met de Romeinen, en ze namen een aantal technieken over. Planken binnen de romp werden toegevoegd en stevig vastgemaakt van ijzeren, koperen of houten spijkers. Hierdoor werden de schepen werden steviger. De Noormannen bleven echter wel voor een groot deel bij hun oude ontwerpen; de voornaamste kracht in het schip zat in de romp zelf, in plaats van de Romeinse schepen, waar balken binnen de romp ervoor zorgde dat schepen in een stuk bleven, dit kwam doordat de schepen overnaads gebouwd waren. Hierbij werden planken half over elkaar gelegd en dan vastgetimmerd. De schepen waren ook goedkoper om te produceren, dus gingen veel Vikingleiders snel over op de nieuwere scheepsbouwtechnieken. Later werd ook een mast en een zeil toegevoegd, zodat de schepen verder konden varen om te handelen, en natuurlijk, om te plunderen.

Veroveringen

De Vikingen vielen rond heel de bekende wereld gebieden binnen. Hun rijken lagen van Groenland en Ierland tot Rusland. Plundertochten werden langs de hele Britse West-Europese, Russische en soms zelfs Spaanse kust gehouden. De Vikingen werden vooral bekend door het binnenvallen van Groot-Brittannië.

Britse Eilanden

De meest bekende invasies van de Vikingen waren in de Angelsaksische staten in Groot-Brittannië. Meerdere zwakke koninkrijken overleefden de aanval niet.

De eerste aanval van de Vikingen was in 793, toen een kleine groep Vikingen in het koninkrijk Northumbria aan land gingen, een klooster plunderden en weer weggingen. Door velen werd dit gezien als een straf van God en de Vikingen werden beschreven als monsters en draken. Na deze aanval gebeurden de aanvallen op de Britse eilanden steeds vaker. Een van de eerste Vikingrijken in de Britse eilanden was het Koninkrijk Man, of Suðreyjar in het Oud-Noors. Het is niet helemaal bekend wie de Viking was die dit rijk stichtte. Volgens sommige kronieken werd het Koninkrijk overgenomen door een Ier die de Noormannen steunde, maar het kan heel goed zijn dat de leider in werkelijkheid een Viking wiens naam door de kronieken verbasterd werd naar een Ierse naam. Hierna kwam Ivar Ragnarsson aan de macht in het Koninkrijk. Hij verklaarde zichzelf de leider van alle Vikingen in de Britse eilanden en viel Northumbria binnen. Hij veroverde een groot stuk land, wat het Koninkrijk York werd, en overleed in 873. York werd in 954 veroverd door Engeland en Man werd in 1265 veroverd door Schotland, waardoor ook aan deze Vikingrijken een einde kwam.

Rusland

De Zweedse Vikingen voeren veel naar het oosten. Hier lag het moderne Rusland. Ze deden niet alleen aan handelen, maar ze vielen de gebieden ook binnen. In eerste instantie werden de Vikingen weggejaagd uit het gebied, maar uiteindelijk wisten de Vikingen succesvol terrein te veroveren. De belangrijkste leider was Roerik, hij veroverde een groot gebied in Rusland. Roerik overleed in 897 en liet een groot rijk achter voor zijn opvolger, Oleg. Oleg had ook uitbreidingsplannen en begon met het veroveren van een andere vikingstaat, Kiev. Kiev werd bestuurd door Askold en Dir, maar Oleg had een list bedacht. Hij nodigde Askold en Dir uit op een boot om aan handelsbesprekingen te doen, maar zodra de twee op de boot kwamen werden ze gedood en veroverde Oleg Kiev. Hij gebruikte de stad als zijn nieuwe hoofdstad. Het rijk van de Roes was gevormd. De Vikingen hier waren echter allang niet meer ze Scandinavisch, een groot deel van de mensen begonnen de lokale tradities, goden en taal te gebruiken in het dagelijks leven. In 988 bekeerde Vladimir de Heilige zich tot het christendom, waarmee een eind kwam aan de heidense staat. Het rijk van de Roes viel pas uiteen toen de Mongolen het rijk veroverde.

West-Europa

Nederland

Ook Frankrijk en de lage landen waren een hoofddoelwit van de Vikingen. Doordat het rijk van Karel de Grote uiteen was gevallen waren de Franse en Nederlandse kust redelijk makkelijke doelwitten. De belangrijkste Viking die de Nederlandse kust inviel was Rorik. In 841 veroverde hij een gebied in Noord-Holland en Zuid-Holland op Lotharingen. Hij was echter wel een vazal die loyaal moest zijn aan de koning van Lotharingen. In 842 werd hij gevangen genomen omdat er gedacht werd dat hij niet loyaal was. Rorik wist te ontsnappen en viel Lotharingen weer binnen. In de tijd van 841 tot 863, het jaar waarin hij zich bekeerde tot het christendom, had hij het voor elkaar gekregen een groot deel van de gebieden in Nederland te veroveren. Zijn neefje Rudolf volgde zijn voorbeeld, maar hij stopte niet met het plunderen van gebieden. Hij kreeg een klein stuk van de Duitse kust in handen, maar werd in 873 gedood tijdens een gevecht tegen een Friese heerser.

Vikingaanval op het Emiraat Córdoba

In 844 werd een grootse vikingaanval georganiseerd, gericht op het rijke Emiraat Córdoba. Er werd binnengevallen in Lissabon en Grenada. 62 schepen werden gespot voor de kust van Lissabon, de Vikingen sprongen uit hun schepen en wisten de stad makkelijk in te nemen. De stad werd dagen lang leeggeroofd en de grootste gebouwen, bijvoorbeeld moskees, werden afgebrand. In het zuiden wisten de Vikingen door te stoten naar Sevilla, wat ook makkelijk geplunderd werd. Hierna waren de Vikingen van plan een aanval uit te voeren op een aantal kleine steden rond Sevilla, maar ze kwamen niet ver. De Emir van Córdoba, Abd Al-Rahman II, had samen met zijn vazallen een groot leger van hoge kwalitiet cavalerie georganiseerd. Bij zonsopkomst vielen ze de Vikingen aan. De Vikingen leden zware verliezen, maar wisten te overwinnen. Later, toen de Vikingen met hun langschepen over de rivier Guadalquivir voeren, werden ze aangevallen door katapulten die met een zeer brandbaar goedje gooiden. Vele schepen vergingen, en de Vikingen hadden voor de tweede keer grote verliezen geleden. Om deze reden trokken de Vikingen zich terug uit Spanje. Ze hadden voor de eerste keer een grote plundertocht verloren.

Hastein

Hastein was een van de meest gewelddadige Vikings ooit. Hij viel gebieden binnen in Engeland, Frankrijk, Spanje, Italië en Noord-Afrika, nam mannen, vrouwen en kinderen gevangen en verkocht ze op de slavenmarkt in Venetië of Bagdad. Geen leider was veilig voor zijn aanvallen, waarin hele landen werden geplunderd en afgebrand. Een van de eerste aanvallen van Hastein was een plundertocht langs de kust van de Middellandse Zee en Frankrijk van 856 tot 859, die hij samen met de legendarische Björn Järnsida uitvoer. Eerst voer hij over de Seine om het hart van het koninkrijk West-Francië te plunderen en zelfs een abdij Parijs te vernietigen. Hierna ging hij verder naar het Emiraat Córdoba, maar wederom slaagde de Vikingen er niet in om Córdoba te plunderen, ze hadden namelijk een grote vloot gebouwd, en die was nu zelfs voor de Vikingen te sterk. In plaats van Córdoba vielen ze Noord-Afrika, de Franse Riviera en Italië aan. Ze kwamen terug met een gigantisch aantal slaven en rijkdommen.

Van 859 tot 862 liep hij weer ongeveer dezelfde route af. Deze keer lukte het hem wel om het Emiraat Córdoba te plunderen, al was het succes maar gering. De Vikingen wisten een paar belangrijke steden te plunderen en veroverden een deel van Marokko, toen bestuurd door de Idrisiden, een islamitische dynastie die een groot deel van hedendaags Marokko bestuurde. Na het succes ging hij verder met zijn aanvallen door de Middellandse Zee. Eerst was Frankrijk aan de beurt, waarbij een aantal belangrijke steden werden leeggeroofd. Daarna kwam Italië. Hier viel Hastein een aantal van de rijkste steden van Italië aan. Op de terugweg handelde hij met slaven in Afrika en Ierland.

Zoals de meeste belangrijke Vikingen richtte Hastein zich na de successen op Engeland. De Vikingen vielen in 892 op twee plekken Engeland binnen, maar dat bleek uiteindelijk een slechte keuze te zijn. De Angelsaksen wisten een leger te organiseren. Toen het zuidelijke en grotere leger van de Vikingen probeerden aan te sluiten bij het noordelijke leger, waar Hastein zelf de leiding had, werden ze onderschept door het Angelsaksische leger. Een aantal overlevenden wist bij Hastein te arriveren. Hastein verliet hierna met zijn leger zijn fort en ging verder met zijn rooftochten. Ook dit was een slecht idee omdat de Angelsaksen hierna zijn slecht verdedigde fort veroverden en zijn vrouw en kinderen gevangen namen. Nog een aantal rooftochten mislukten en de troepen onder leiding van Hastein verlieten de Britse Eilanden en gingen terug naar Denemarken, Frankrijk of Danelaw.

Rollo

Rollo was een Viking die voornamelijk belangrijk werd door zijn aanval op Frankrijk. Voordat hij dat deed organiseerde hij meerdere plundertochten in Frankrijk en Schotland. In 911 viel hij Frankrijk binnen, maar hij verloor een paar slagen. De koning van Frankrijk gaf hem toen een stuk land aan de kust, en Rollo noemde het Normandië.

De Normandiërs

De Vikingen waren de voorvaders van de Normandiërs. De Normandiërs hadden het dus in hun bloed zitten om ook invasies uit te voeren op overzeese landen, en dat deden ze dan ook. Er waren twee grote aanvallen van Normandiërs; die op Engeland en die op Zuid-Italië.

In 1046 viel Robert Guiscard het zuiden van Italië binnen, wat toen nog werd bestuurd door het Byzantijnse Rijk. Hij veroverde Apulië en Calabrië in 1057 en Sicilië in 1059. Vlak voor zijn dood in 1085 veroverde hij ook de Ionische Eilanden. Zijn opvolgers vielen ook de Balkan meermaals binnen, maar dat mislukte uiteindelijk. In 1194 stortte het rijk in elkaar, omdat Willem II van Sicilië stierf zonder troonopvolger. Hierna nam de Duitse dynastie Hohenstaufen het koninkrijk over.

Het einde van het vikingtijdperk

Het tijdperk van de Vikingen kwam uiteindelijk tot een einde. Er waren hier drie voorname redenen voor:

- Het werd voor de Vikingen met de tijd lastiger om landen succesvol te plunderen, omdat ze zich beter organiseerden en centraliseerden. Hierdoor konden aanvallen van de Vikingen snel afgeslagen worden door een groot leger, waar elke edelheer in het land troepen aan moest bijdragen.

- Ook de Vikingen zelf centraliseerden, een aantal belangrijke Vikingen veroverden grote gebieden, waardoor Noorwegen, Zweden en Denemarken gevormd werden. Hierdoor waren er minder Vikingstaatjes die onafhankelijk aanvallen uitvoerden.

- De voornaamste reden was de bekering van de heidenen naar het christendom. In het christendom werd het massaal plunderen en vernietigen van gebieden, in tegenstelling tot het Noorse heidendom, absoluut niet als eervol gezien. Dit leidde ertoe dat de meeste Vikingen stopte met het plunderen van gebieden.

Handel

Een deel van de bewoners van Scandinavië waren landbezitters en zij ontwikkelde zich tot handelaren die rond de hele bekende wereld gingen. Er ontwikkelende zich handelsplaatsen (plekken waar handelaren samen kwamen om hun spullen te verkopen). Eerst alleen in hun eigen land, maar later gingen ze ook naar andere landen toe.

De eerste oostelijke routes belanden voornamelijk in het Oostzeegebied, maar met de tijd voeren handelaren vaker en dieper Rusland in om te handelen bij Slavische hoofdmannen. Nog verder de rivieren op en ze kwamen bij de Bolgaren in Wolga-Bulgarije (verre familie van de Bulgaren). Toen ze nog verder de rivieren op gingen kwamen ze in het Zwarte Zeegebied, met onder andere Constantinopel, de belangrijkste stad in de Middeleeuwen. Sommige handelaren wisten zelfs in Bagdad, in het huidige Irak aan te komen.

De westelijke routes waren vaak een stuk minder vreedzaam, hier plunderden de Vikingen in heel West-Europa rijke gebieden, en gebruikte ze het goud, zilver, en de munten om mee te handelen. Als ze niet geld konden verdienen door geplunderde waren te verhandelen, reisden Noormannen naar handelsposten verspreid over de kust van Frankrijk, Ierland en Groot-Brittannië om daar zelfgemaakte wapens, stoffen, sieraden of leer te verkopen.

De Vikingen handelden vaak met geplunderde materialen uit heel Europa en Noord Afrika, maar ook met verschillende spullen die uit Scandinavië komen. In handelsposten handelden ze met andere Vikingen en lokale bevolking, en begonnen ze vaak zelf smederijen of boerderijen. Vaak werd er ook met slaven gehandeld. Alle handel maakten de Noormannen en de lokale gebieden schatrijk, en hierdoor hadden ze soms een goede invloed op Europa.

Strijden en wapens

In 793 overvielen ze het onverdedigde klooster in Lyndisfarne in Schotland, dat ze helemaal leegplunderden. Veel monniken werden vermoord, anderen werden als slaaf meegenomen. Er zouden nog veel andere plundertochten volgen in Europa. Op januari 878 achter een muur van schilden, stonden de Vikingen tegenover de Engelsen. Na de eerste aanval ontstaat een gevecht van man tot man. Honderden Vikingen sneuvelden.

Een holmganga-is een duel. En het heeft strenge regels. Een holmganga is een spel waarbij je moet vechten tegen de tegenstander. Iemand die erbuiten stapt is een lafaard. De verliezer moet de winnaar betalen met goud of eten. Je mag drie schilden gebruiken en een zwaard.

Er zijn ook wapens bij de Vikingen. Zoals speren, zwaarden, knuppels, bijlen, en pijl en boog. De beste wapens komen uit Duitsland. En de kleding was anders.

- Tuuk, L. v. (2008). Vikingen, Noormannen in de lage landen. Kampen: Omniboek

Externe links

• Video over de Vikingen van plunderaars naar handelaars
• Videoclip over de Vikingen en hun geloof in Walhalla en later het christendom
• Kort video over Harald Blauwtand (Bluetooth)
• Webpad Vikingen