Geschiedenis van Duitsland
|
|
In dit artikel vind je een overzicht van de geschiedenis van Duitsland. Hoewel Duitsland pas in 1871 ontstond, heeft het een veel langere geschiedenis die teruggaat op de Germanen. Door de geschiedenis heen zijn de grenzen van Duitsland ook vaak veranderd.
Duitsland heeft een grote invloed gehad op de geschiedenis van Europa. Zo begon de Reformatie in Duitsland. Tot 1871 bestond Duitsland uit allerlei kleinere staatjes die vaak los met elkaar verbonden waren. Na de Frans-Duitse Oorlog werd Duitsland verenigd in één land. Duitsland was toentertijd een keizer en bestond uit allerlei kleinere monarchieën. Na de Eerste Wereldoorlog werd de monarchie afgeschaft en werd het land een republiek. In 1933 werd Duitsland een dictatuur onder Adolf Hitler. Na de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland opgedeeld in een Oost- en West-Duitsland. Het westen was een kapitalistische democratie, terwijl het oosten een communistische dictatuur was. Na de val van het IJzeren Gordijn werd Duitsland herenigd in 1990.
Prehistorie
Oudheid
Middeleeuwen
Het Frankische Rijk (5e eeuw-843)
Zie Frankische Rijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Door de Grote Volksverhuizing kwam er een einde van het West-Romeinse Rijk. Tijdens deze verhuizing verplaatsten verschillende volkeren zich. Tussen de 3e en 7e eeuw werden deze volkeren bekeerd tot het christendom. De Frankische koning Clovis vormde het Frankische Rijk. Het Frankische Rijk bestond allerlei volkeren, waaronder de Beieren en Alemannen. Koning Clovis werd opgevolgd door de Merovingen. De Merovingen waren een dynastie en zij breidde het Frankische Rijk uit naar het oosten en zuiden. Toch bestond de angst dat het rijk uit elkaar zou vallen.
In 751 werd de laatste koning van de Merovingen afgezet. Vervolgen kwam Pepijn de Korte aan de macht. Hij werd gesteund door de paus. Pepijn de Korte zorgde ervoor dat de christendom uitbreidde in het Frankische Rijk. Dit ging door onder zijn zoon, Karel de Grote, die heerste tussen 768 en 814. Karel de Grote was erg bekwaam als heerser en breidde het Frankische Rijk flink uit. Het Frankische Rijk omvatte het huidige Frankrijk, de Benelux, grote delen van Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk en het noorden van Italië. Oorspronkelijk reisde de koning door het rijk heen. Hierdoor verplaatste de hoofdstad steeds. Maar uiteindelijk liet Karel de Grote Aken de hoofdstad van zijn rijk maken. Vanaf dan gingen mensen naar Karel de Grote toe in plaats van dat Karel de Grote naar de mensen toeging.
Oost-Frankische Rijk (843-962)
Zie Oost-Frankische Rijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Karels zoon Lodewijk de Vrome wist het rijk nog bijeen te houden. Na zijn dood in 840 ontstond er een conflict tussen zijn drie zonen. De drie zonen waren in oorlog met elkaar over wie de opvolger zou worden. Uiteindelijk werd deze strijd beëindigd met het Verdrag van Verdun. Het Frankische Rijk werd opgedeeld in drie delen: West-Francië (het huidige Frankrijk), Midden-Francië (Benelux, Zwitserland en Italië) en Oost-Francië (Duitsland). Oost-Francië, of het Oost-Frankische Rijk, ging naar Lodewijk de Duitser. Tussen 843 en 870 wordt Midden-Francië opgesplitst. O.a. de Nederlanden, Zwitserland en Noord-Italië worden aan het Oost-Frankische Rijk toegevoegd.
De Karolingen bleven tot 911 over het Oost-Frankische Rijk regeren. Tussen 888 en 911 neemt het gezag van de koning af. De macht van de leenmannen neemt toe. Zij waren hertog, graaf of vorst over een klein deel van het land. Op een gegeven moment krijgen ze meer macht dan de koning zelf. Ondertussen wordt het rijk binnengevallen door de Hongaren en de Vikingen. Na het uitsterven van de Karolingen in 911 raakt het rijk in chaos. Er was een grote kans op een burgeroorlog, maar uiteindelijk wordt besloten dat vier keurhertogdommen een vorst kiezen. In 911 wordt Koenraad I tot koning verkozen. Iedere keer wanneer een vorst wordt afgezet of sterft kiezen zij een nieuwe vorst. Hierdoor werd het Oost-Frankische Rijk een kiesmonarchie. Uiteindelijk wordt Otto de Grote gekozen tot koning. Zij vele successen wordt hij gekroond tot keizer 962.
Het Heilige Roomse Rijk
Zie Heilige Roomse Rijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Met de kroning tot keizer ontstaat het Heilige Roomse Rijk. Ook het Heilige Roomse Rijk was een kiesmonarchie en de keizers werden op dezelfde manier gekozen. Het Heilige Roomse Rijk bestond naast Duitsland uit de Benelux, Zwitserland, Oostenrijk, Noord-Europa en delen van Oost-Europa. De grenzen van het rijk zijn vaak veranderd door de geschiedenis, aangezien het rijk bijna 900 jaar bestond. Het Heilige Roomse Rijk was niet echt één land. Het was meer een verzameling van meerdere staatjes met eigen regels en wetten. Het rijk moest een opvolger worden van het Romeinse Rijk en het woord "Rooms" verwees hier ook naar. Een bekende uitspraak over het Heilige Roomse Rijk is dan ook: "Het was noch heilig, noch Rooms, noch een rijk".
Het Heilige Roomse Rijk werd steeds machtiger. In de 11e en 12e eeuw was er een machtsstrijd tussen de keizer en de paus. Dit leidde tot de Investituurstrijd tussen keizer Hendrik IV en paus Gregorius VII. Deze strijd werd uiteindelijk gewonnen door de paus, waardoor duidelijk werd dat de paus machtiger was dan de keizer. Tussen de 12e en 15e eeuw waren er ook veel verschillende dynastieën die elkaar opvolgden in een korte tijd. Vanaf 1438 werd het Heilige Roomse Rijk bestuurd door de het huis Habsburg. Vanaf 1512 wordt het rijk opgedeeld in kreisen. De Nederlanden waren tot 1548 onderdeel van het Heilige Roomse Rijk.
16e t/m 18e eeuw
Reformatie
Zie Reformatie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Op 31 oktober 1517 timmert Maarten Luther een lijst met 95 stellingen op de deur van de kerk van Wittenberg. Luther is het oneens met hoe de Rooms-Katholieke Kerk functioneert. Volgens hem leeft de kerk de Bijbel niet na en vooral de handel in aflaten ging voor hem te ver. Een aflaat was een papiertje dat je kon kopen bij de kerk om je van je zonden te vergeven. Volgens Luther kon alleen God de mens vergeven als deze oprecht spijt van zijn daad had. Met zijn 95 stellingen begon de reformatie. De protestanten wilden de kerk hervormen en de Bijbel weer een grote rol laten spelen in de kerk. In de maanden hierna worden de 95 stellingen verspreid door heel Duitsland en grote delen van Europa. Paus Leo X riep Luther naar Rome en hij moest ook naar de keizer toekomen. In 1521 werd Luther vogelvrij verklaard, waardoor iedereen mocht vermoorden zonder bestraft te worden. Ook moest Luthers boeken verbrand worden. De keurvorst van Saksen liet Luther in veiligheid brengen in de Wartburg.
Luther was tegelijkertijd bezig met zijn vertaling van de Bijbel in het Duits. Het Duits bestond toentertijd uit verschillende dialecten die elkaar amper konden verstaan. Door Luthers Bijbelvertaling kwam er een Duitse spelling die in het gehele land gebruikt kon worden. Zijn Bijbel kon door de boekdrukkunst van Johannes Gutenberg snel en goedkoop verspreid worden. Overigens zette de Reformatie zich maar in een gedeelte van Duitsland door. Hierdoor is het noorden van Duitsland grotendeels protestants, terwijl het zuiden katholiek was.
Dertigjarige Oorlog (1618-1648)
Zie Dertigjarige Oorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
In de vrede van Augsburg van 1555 werd besloten dat iedere heerser de religie van zijn eigen land bepaald. De keizer van het Heilige Roomse Rijk ging zich hier niet mee bemoeien. De protestantse landen vormen samen de Protestantse Unie en de katholieke landen vormden samen de Katholieke Liga. De Protestantse Unie bestond uit voornamelijk landen in het noorden van het rijk onder leiding van het Paltsgraafschap aan de Rijn. De Katholieke Liga bestond uit voornamelijk Zuid-Duitse landen onder leiding van Oostenrijk. Toen Oostenrijk Bohemen zijn godsdienstvrijheid afnam, brak een strijd los.
De strijd begon in de Bohemen, waarna het zich verplaatste naar het noorden van Duitsland. Zweden schoot hierna de Noord-Duitse staten te hulp, waarna Spanje zich aansloot hij de Katholieke Liga. Uiteindelijk deed ook Frankrijk mee aan de oorlog om Spanje te verzwakken. De oorlog eindigde in 1648 met de Vrede van Westfalen, dat ook een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden. Na de oorlog werden veel staten in het noorden van Italië onafhankelijk van het Heilige Roomse Rijk. Ook Zwitserland werd onafhankelijk. De keizer verloor de oorlog en Bohemen kreeg haar godsdienstvrijheid terug. De Dertigjarige Oorlog ging gepaard met een hongersnood en een uitbraak van de pest. Tussen de 4,5 en 8 miljoen mensen overleden hierdoor tijdens het conflict. De bevolking van het Heilige Roomse Rijk was toen 19 miljoen mensen, waardoor de oorlog een grote klap was voor het Heilige Roomse Rijk.
Absolutisme en Oostenrijks-Pruisische strijd
De verwoesting van de Dertigjarige Oorlog leidde tot het absolutisme. Het absolutisme betekende dat de vorsten steeds meer macht kregen. Zij zouden deze macht van god zelf gekregen hebben. De Franse koning Lodewijk XIV vormde het voorbeeld voor de vorsten. De vorsten wilden prachtige paleizen en gaven ook veel geld uit aan wetenschap en kunst. Vooral in Pruisen en Oostenrijk, maar ook in andere landen, zoals Saksen, vond dit plaats. In de 18e eeuw ontstond hierdoor het verlicht absolutisme, waarbij vorsten veel hervormingen doorvoerden.
Oostenrijk, wat ook onderdeel was van het Heilige Roomse Rijk, was oorlogen aan het voeren met het Ottomaanse Rijk. Na de Grote Turkse Oorlog werden Hongarije en Transsylvanië en delen van de Balkan toegevoegd aan Oostenrijk. Na de Spaanse Successieoorlog kwamen ook de Zuidelijke Nederlanden (huidige België), Milaan en Napels hierbij. Oostenrijk werd hierdoor het belangrijkste en machtigste land binnen het Heilige Roomse Rijk. De heersers van Oostenrijk heersten ook vaak over het Heilige Roomse Rijk.
In 1740 overleed keizer Karel VI en liet Oostenrijk na zijn dochter, Maria Theresia. Hierover onstond woede, aangezien Maria Theresia niet geschikt zou zijn om zou groot land te besturen als vrouw. Hierdoor ontstond de Oostenrijkse Successieoorlog, die duurde van 1740 tot 1748. De Pruisische koning Frederik de Grote wist tijdens deze oorlog Silezië te veroveren en werd gesteund door de Fransen. De Oostenrijkers werden door de Britten gesteund, aangezien de Britse koning ook heerser van het keurvorstendom Hannover was. De oorlog leidde tot een paar gebiedsveranderingen. Tijdens de oorlog trouwde Maria Theresia met Karel VII Albrecht en later Frans I Stefan, die beide keizer van het Heilige Roomse Rijk werden. Toch had Maria Theresia de echte macht in handen.
Later werd de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) gevoerd, die gewonnen werd door Pruisen. De oorlog zorgde ervoor dat Pruisen bondgenoot werd van Groot-Brittannië en Oostenrijk van Frankrijk. Oostenrijk en Pruisen werden vijanden van elkaar en de strijd tussen de twee landen zou nog 200 jaar duren. Deze strijd vond ook plaats tijdens de Poolse Delingen en de Beierse Successieoorlog.
Franse tijd
Einde van het Heilige Roomse Rijk
Strijd tegen de Fransen
Zie Rijnbond voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Congres van Wenen
Zie Congres van Wenen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Duitse Bond en Noord-Duitse Bond
Duitse Bond
Zie Duitse Bond voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Maartrevolutie
Duits-Duitse Oorlog en Noord-Duitse Bond
Frans-Duitse Oorlog
Zie Frans-Duitse Oorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Duitse Keizerrijk
Zie Duitse Keizerrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Wilhelm I en Bismarck
Wilhelm II
Eerste Wereldoorlog
Zie Eerste Wereldoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Verdrag van Versailles
Zie Verdrag van Versailles voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Weimarrepubliek (1919-1933)
Zie Weimarrepubliek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Beginjaren (1919-1923)
Onder het Dawesplan (1923-1929)
Einde (1929-1933)
Nazi-Duitsland
Zie Nazi-Duitsland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Beginjaren (1933-1939)
Tweede Wereldoorlog (1939-1945)
Zie Tweede Wereldoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het verdeelde Duitsland
Trümmerzeit (1945-1949)
Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)
Zie Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Duitse Democratische Republiek (1949-1990)
Zie Duitse Democratische Republiek voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Val van de muur en hereniging (1989-1990)
Het moderne Duitsland
Helmut Kohl en Gerard Schröder
Angela Merkel
| Geschiedenis van Europa | |||
|---|---|---|---|
| Albanië · Andorra · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Kosovo · Krim · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk (Engeland, Schotland, Wales, Noord-Ierland) · Wit-Rusland · IJsland · Zweden · Zwitserland | |||