Russische invasie van Oekraïne sinds 2022

In het nieuwsDit artikel bevat onderwerpen die in het nieuws zijn. De informatie in dit artikel kan dus al snel verouderd zijn! Je wordt uitgenodigd op bewerk te klikken om dit artikel aan te vullen.

Russische invasie van Oekraïne
De huidige situatie van de Russische invasie binnen Oekraïne (24/12/2024)
Datum	24 februari 2022 -
Locatie	Oekraïne
Overwinning voor
Resultaat
Strijdende partijen
Pro-Russische partij	Pro-Oekraïense partij
Rusland Wit-Rusland Donetsk Loegansk	Oekraïne
Leiders
Vladimir Poetin Aleksandr Loekasjenko Denis Poesjilin Leonid Pasetsjnik	Volodymyr Zelensky
Troepensterkte
3.488.000 soldaten	1.211.000 soldaten
Verliezen
2800 doden 4+ gevangengenomen 80 tanks vernietigd 516 pantserwagens vernietigd 10 vliegtuigen neergeschoten 7 helikopters neergeschoten	198 doden 115 gewonden 4 vliegtuigen neergeschoten 1 heliktoper neergeschoten 4 drones neergeschoten Militaire basissen en luchtafweersystemen geneutraliseerd
Portaal Geschiedenis

De Russische inval in Oekraïne vond plaats op 24 februari 2022. De inval maakt deel uit van een groter conflict tussen Oekraïne en Rusland, dat al sinds 2014 aan de gang is. Kort voor het conflict had Rusland de volksrepubliek Donetsk en de volksrepubliek Loegansk erkend als land. Donetsk en Loegansk zijn officieel onderdeel van Oekraïne, maar Oekraïne heeft er niet echt macht. Op 24 februari 2022 maakte de Russische president Vladimir Poetin bekend Oekraïne te zullen binnenvallen. Eerst leek dit alleen om Donetsk en Loegansk te gaan, maar uiteindelijk werden ook andere delen van Oekraïne aangevallen.

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne heeft verschillende oorzaken. In 2013 vond in Oekraïne een pro-Westerse revolutie plaats, de Euromaidan. Oekraïne wilde nauwere banden met de Verenigde Staten en de Europese Unie. De pro-Russische regering van Oekraïne moest hierdoor aftreden en werd vervangen door een pro-westerse. Rusland was het hier niet mee eens en was bang voor een uitbreiding van de NAVO. Hierdoor viel Rusland in 2014 de Krim binnen. Dit is een regio in Oekraïne waar veel Russen wonen. Na de Krimcrisis nam Rusland de Krim in, maar internationaal wordt de Krim nog steeds gezien als onderdeel van Oekraïne. Ook verklaarden de Oekraïense regio's Donetsk en Loegansk zich onafhankelijk. Ook in deze regio's wonen veel Russen.

Volgens president Poetin zou er geweld door Oekraïne plaatsvinden tegen Russen in Donetsk en Loegansk. Hierdoor besloot hij de volksrepublieken te erkennen. Oekraïne zelf en andere landen zeiden dat dit niet klopte en dat het juist de Russen waren die begonnen met vechten.

Voorgeschiedenis

De annexatie van de Krim in 2014

Na de wekenlange protesten van de pro-Europese Euromaidanbeweging en de toenemende onvrede in het westen van Oekraïne, ondertekenden de pro-Russische Oekraïense president Viktor Janoekovytsj en de pro-Europese oppositie op 21 februari 2014 een overeenkomst waarin zij verklaarden dat er zo spoedig mogelijk nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Nadat het Oekraïense parlement hierop Janoekovytsj ontsloeg als president, vluchtte hij naar Rusland. De gouverneurs van de oblasten (een soort provincies) Donetsk en Loehansk waren het hier niet mee eens. In deze gebieden was president Janoekovytsj juist populair onder de Russisch sprekende bevolking. De pro-Russische gouverneurs zagen de machtswisseling dan ook als een staatsgreep.

Ook Rusland zelf zag de machtswisseling als een staatsgreep; op 24 februari 2014 gaf het land aan de nieuwe Oekraïense regering niet meer te erkennen. Volgens de (toen nog) Russische premier Dmitri Medvedev was de Russische bevolking niet meer veilig onder de nieuwe regering, hoewel er geen sprake was van aanvallen op de burgerbevolking. Op 27 februari 2014 besloot Rusland de Krim te annexeren. In april van 2014 scheidden de oblasten Donetsk en Loehansk zich onder hun de pro-Russische leiders af van Oekraïne. Door ondersteuning vanuit Rusland waren zij in staat om de Volksrepublieken Donetsk en Loegansk uit te roepen.

Aanleiding

Op 14 september 2020 maakte de Oekraïense president Volodymyr Zelensky bekend dat Oekraïne meer wilde gaan samenwerken met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (afgekort NAVO) en dat het land graag lid zou willen worden van de NAVO. Zelensky bevestigde deze wil op 8 oktober 2020, toen hij zich op bezoek bij de Britse premier Boris Johnson uitsprak voor een actieplan om dit te laten gebeuren. In december van 2020 herhaalde de Oekraïense minister van Defensie, Andrej Taran, dit voornemen. Nadat de Oekraïense premier Denis Sjmiegal op 9 februari wederom bevestigde dat Oekraïne meer toenadering tot de NAVO zocht, gaf Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, aan dat Oekraïne vanaf dan gezien werd als een kandidaat voor toetreding tot de NAVO. Ten slotte vaardigde president Zelensky in maart van 2021 een decreet af waarin stond dat Oekraïne zich ten doel stelde om de Krim weer onderdeel te laten uitmaken van Oekraïne.

Deze gestage toenadering van Oekraïne tot het Westen leidde ertoe dat Rusland steeds vijandiger ging opstellen tegenover Oekraïne. Volgens president Vladimir Poetin van Rusland schond Oekraïne de hele tijd het staakt-het-vuren tussen Oekraïne en de rebellen dat in de Minskakkoorden was afgesproken. Oekraïne weersprak dit en gaf juist aan dat de rebellen in Donetsk en Loehansk voortdurend aanvallen verrichten. In de herfst van 2021 leidden deze onenigheden tot toenemende spanning. Tussen oktober 2021 en februari 2022 begonnen steeds meer Russische soldaten zich te verzamelen langs de grenzen van Oekraïne. Volgens Rusland was er alleen sprake van een militaire oefening, maar president Joe Biden van de Verenigde Staten maakte bekend dat Rusland erop uit was om Oekraïne binnen te vallen. Biden gaf aan dat Rusland dit zou doen door te doen alsof Oekraïne het land had aangevallen, om zo een oorlog te kunnen rechtvaardigen.

Toen er zich op een gegeven moment meer dan honderdduizend hadden verzameld langs de grens, gaf ook Oekraïne aan dat het ervan uitging dat Rusland van plan was om het land binnen te vallen. President Zelensky gaf echter ook aan dat hij vond dat de Verenigde Staten te snel uitgingen van een oorlog en zich meer zouden moeten richten op diplomatie. Dit alles bleek tevergeefs: op 22 februari 2022 trok Rusland met zijn leger de regio's Donetsk en Loehansk binnen. Volgens Rusland zou er namelijk een Oekraïense artilleriegranaat gevonden zijn in Rostov. Ook beweerde Rusland dat Oekraïense bombardementen geleid zouden hebben tot een vernietiging van grensvoorzieningen van de Federalnaja sloezjba bezopasnosti (FSB), de Russische geheime dienst. Oekraïne ontkende een aanval te hebben geopend en president Biden gaf aan dat Rusland – ter rechtvaardiging van een inval in Oekraïne – inderdaad deed alsof het werd aangevallen.

Begin

Start van de invasie: 24 februari

Poetin is de toespraak waarin hij de oorlog verklaart aan Oekraïne

In de vroege ochtend van 24 februari maakte president Poetin van Rusland in een videoboodschap bekend dat hij de oorlog aan Oekraïne verklaart. Niet kort na de verklaring waren er meldingen van raketaanvallen en explosies in meerdere steden in Oekraïne, waaronder Kiev en Charkov. Na eerder al de noodtoestand te hebben uitgeroepen, kondigde Oekraïne een staat van beleg af. Ten gevolge van de invasie sloegen honderdduizenden Oekraïners op de vlucht of schuilden ze in schuilkelders of metrostations. De president Volodimir Zelenski van Oekraïne maakt later bekend dat alle burgers die willen vechten tegen de Russen een wapen krijgen. Hiermee worden straffen wegens wapenbezit kwijtgescholden.

In de steden Marioepol en Odessa waren Russische troepen niet veel later aan land gegaan en vanuit Rusland, Wit-Rusland en vanaf de Krim rijden Russische militaire colonnes de grens over. Een strategisch gelegen militair vliegveld Hostomel is veroverd door de Russen en militaire doelen worden in heel Oekraïne aangevallen door kruisraketten. In heel het land, ook in Lviv gelegen in het uiterste westen van Oekraïne, klinken sirenes van de luchtalarmen. Rusland heeft na de eerste dag veel terrein veroverd in het noorden in Oblast Tsjernihiv en heeft ook Tsjernobyl in handen. De eerste zijn 137 Oekraïnse burgers omgekomen door aanvallen.

Als gevolg van de Russische inval hebben buurlanden Moldavië en Litouwen ook de noodtoestand uitgeroepen. Moldavië en Wit-Rusland sluiten daarnaast ook hun luchtruim voor burgerluchtvaart.

In de avond van diezelfde dag maakte de Zelenski ook bekend dat alle mannen tussen 18 en 60 jaar niet uit Oekraïne mogen en ze verplicht moeten meevechten tegen Rusland.

Tweede dag: 25 februari

Een flatgebouw in Kiev geraakt door een raket

De tweede dag waren er vooral gevechten rondom de hoofdstad Kiev. In de hoofdstad Kiev was er een Russisch vliegtuig neergestort die vervolgens in een flatgebouw neerstortte. Russische voertuigen hebben een buitenwijk van Kiev; Obolon, al bereikt. Die wijk ligt slechts 9 km verwijderd van het parlementsgebouw van Oekraïne en ook in het district van het parlementsgebouw zijn er voor het eerst schoten gehoord. Daarnaast is de westkant van Kiev ook geblokkeerd door Russische troepen. Naast 211 militaire doelen zijn er ook veel burgerdoelen geraakt door Rusland. Zo is een ziekenhuis in Melitopol beschoten en reed een militair voertuig over een burgerauto meerdere keren heen.

Volgens de Verenigde Staten en Oekraïne is het belangrijkste doel van Rusland om de regering van Oekraïne omver te werpen en dat Zelenski en zijn familie de belangrijkste doelwitten zijn.

Buiten de politiek reageren ook veel andere organisaties op de invasie in Rusland. Zo gaat in Formule 1 de Grand Prix van Rusland niet door dit jaar, wordt de Champions Leauge finale van dit jaar in de plaats van Sint-Petersburg (Rusland) gespeeld in Parijs (Frankrijk) en mag Rusland niet meedoen aan het Eurovisiesongfestival 2022. Veel grote bedrijven hebben ook samenwerkingen gestopt met Russische bedrijven. De Verenigde Staten heeft sancties direct naar de Russische president Poetin en de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov ingesteld, met daarin onder andere een inreisverbod. Het Verenigd Koninkrijk heeft ten slotte zijn luchtruim gesloten voor Russische vliegtuigen.

Derde dag: 26 februari

In de vroege ochtend vond een Russisch offensief plaats rondom de hoofdstad Kiev bij onder andere een legerbasis. Dit offensief werd grotendeels afgewend door het Oekraïnse leger. In de stad Vasylkiv, nabij Kiev, waren er zware gevechten. Parachutisten van Rusland waren zelfs geland op het militaire vliegveld Vasylkik. In de buurt van het centrum van Kiev waren er vuurgevechten en artillerie-inslagen. Er is veel schade in Kiev, zo werd een flatgebouw geraakt door een raket. In het zuiden van Oekraïne claimt Rusland de stad Melitopol te hebben ingenomen na een hevige strijd. Ook elders in het zuiden rond de Zwarte Zee bij de steden Odessa, Mykolaiv en Cherson vonden zwaren gevechten plaats.

In het westen van Oekraïne, waar ook de grote stad Lviv ligt, zijn er in de late ochtend Russische troepen geland. Meerdere landen, waaronder Nederland, verplaatsen in verband met veiligheid van de stad Lviv naar buurland Polen.

Steeds meer landen sluiten hun luchtruim voor Russische vliegtuigen. De Baltische staten Estland, Letland, Litouwen maar ook Tsjechië, Roemenië en Slovenië sluiten nu ook hun luchtruim voor Russische vliegtuigen. Rusland sluit op zijn beurt weer het luchtruim voor de landen die dat ook doen voor Rusland.

Op het einde van de dag waren de Russische militairen 30 kilometer verwijderd van Kiev. De opmars is vertraagd door onder andere problemen met de aanvoer van goederen en brandstof, maar ook omdat de Oekraïense militairen zich hevig verzetten.

In de late avond hebben de Europese Unie, Canada, de VS en het Verenigd Koninkrijk besloten een aantal Russische banken te laten afsluiten van Swift. Dat is een internationaal betaalsysteem die gebruikt wordt door banken. Door deze sancties wordt de Russische economie en financiële markt verder afgesloten van de buitenwereld. Hiermee zou het voor Rusland moeilijker worden om de oorlog te financieren.

Meerdere Europese landen hebben besloten wapens te leveren aan Oekraïne als steun. Nederland levert zo 200 luchtdoelraketten, 50 antitankwapens en 400 bijbehorende raketten aan Oekraïne. Duitsland levert 1000 antitankwapens en 500 luchtdoelraketten.