1920-1929: verschil tussen versies
(→1922) |
|||
(22 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
− | + | '''1920-1929''', ofwel de '''jaren '20''' of derde [[decennium]] van de [[twintigste eeuw]] wordt vooral gekenmerkt door de nasleep van de [[Eerste wereldoorlog]]. De periode staat ook bekend als de eerste helft van het [[Interbellum (1919-1939)|interbellum]]. Specifiek wordt deze periode ook de ''[[roaring twenties]]'' genoemd, waarbij men als het ware de vrijheid viert. | |
− | '''1920-1929''', ofwel de '''jaren '20''' of derde [[decennium]] van de [[twintigste eeuw]] wordt vooral gekenmerkt door de nasleep van de [[Eerste wereldoorlog]]. De periode staat ook bekend als de eerste helft van het [[Interbellum (1919-1939)|interbellum]]. | ||
==Grote gebeurtenissen== | ==Grote gebeurtenissen== | ||
− | In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het | + | In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het eerste decennium opgenomen die per [[jaar]] in een uitgebreider overzicht op Wikikids zijn te vinden. Je wordt uitgenodigd dit verder aan te vullen. |
===[[1920]]=== | ===[[1920]]=== | ||
Regel 30: | Regel 29: | ||
===[[1923]]=== | ===[[1923]]=== | ||
− | * mei: Oprichting Belgische luchtvaartmaatschappij [[SABENA]]. | + | * mei: Oprichting Belgische luchtvaartmaatschappij [[Sabena|SABENA]]. |
− | * juli: De [[ | + | * juli: De [[Nederlandse Seintoestellen Fabriek]] (NSF) verzorgt de eerste reguliere [[Hilversum]]se [[radio]]-uitzending, gepresenteerd door Willem Vogt. |
* september: De Turkse leiders [[Moestapha Kemal Pasha]] ([[Atatürk]]) en [[Ismet Pasha]] richten de Volksdivisie op, die [[Turkije]] tientallen jaren zal besturen. | * september: De Turkse leiders [[Moestapha Kemal Pasha]] ([[Atatürk]]) en [[Ismet Pasha]] richten de Volksdivisie op, die [[Turkije]] tientallen jaren zal besturen. | ||
* november: De [[Bierkellerputsch]], een mislukte greep naar de macht in Beieren door de nationaalsocialistische [[NSDAP]] onder leiding van [[Adolf Hitler]]. | * november: De [[Bierkellerputsch]], een mislukte greep naar de macht in Beieren door de nationaalsocialistische [[NSDAP]] onder leiding van [[Adolf Hitler]]. | ||
Regel 37: | Regel 36: | ||
===[[1924]]=== | ===[[1924]]=== | ||
* januari: De eerste Nederlandse [[hoogoven]] in [[IJmuiden]] wordt in productie genomen. | * januari: De eerste Nederlandse [[hoogoven]] in [[IJmuiden]] wordt in productie genomen. | ||
+ | * januari: De Sovjet-Russische leider [[Vladimir Lenin|Lenin]] overlijdt. Als eerbetoon aan de overleden Lenin wordt de naam van [[Sint-Petersburg]] gewijzigd in [[Leningrad]]. | ||
+ | * februari: De Amerikaanse Computing Tabulating Recording Corp. verandert haar naam in [[IBM|International Business Machines Corp.]] (IBM). Hun kerntaak wordt de productie van [[rekenmachine]]s. | ||
+ | * juli: Opening van [[Koninklijke Burgers' Zoo|Burgers' Natuurdierenpark]] in Arnhem. | ||
+ | * augustus: Minister van Financiën [[Hendrikus Colijn|Colijn]] voert een rijwielbelasting in met het [[rijwielbelasting|fietsplaatje]]. | ||
+ | * oktober: De H-NACC, een [[Fokker|Fokker F.VII]], vertrekt met als vliegenier [[Jan van der Hoop]] vanaf het oude [[Schiphol]] voor de Eerste [[KLM]] vlucht naar [[Nederlands-Indië]]. | ||
+ | * november: Oprichting van de [[NCRV|Nederlandse Christelijke Radio Vereniging]] ([[NCRV]]). | ||
===[[1925]]=== | ===[[1925]]=== | ||
+ | * januari: Coupe van [[Benito Mussolini|Mussolini]]. Hij laat door de Italiaanse koning het parlement ontbinden en gaat bij decreet regeren als Regeringsleider en Duce van het [[fascisme]] (Capo del Governo e Duce del Fascismo). | ||
+ | * januari: In [[Albanië]] wordt de republiek uitgeroepen. | ||
+ | * mei: [[Paul von Hindenburg|Von Hindenburg]] treedt aan als [[Rijkspresident]] van Duitsland als opvolger van de overleden [[Friedrich Ebert]]. | ||
+ | * juli: Op een deels onverhard circuit bij [[Rolde]] wordt de eerste [[TT Assen]] verreden | ||
+ | * augustus: Beëdiging [[Hendrikus Colijn|eerste kabinet-Colijn]]. Het valt alweer in november. | ||
+ | * november: Oprichting van de [[VARA]]. | ||
+ | * december: In Italië wordt de eerste [[autosnelweg]] ter wereld geopend. Het is de huidige [[A8 (Italië)|A8]], tussen [[Milaan (stad)|Milaan]] en [[Varese (stad)|Varese]]. | ||
===[[1926]]=== | ===[[1926]]=== | ||
+ | * januari: Oprichting van de Duitse luchtvaartmaatschappij [[Lufthansa]]. | ||
+ | * januari: [[John Logie Baird]] geeft de eerste [[Presentatie (voordracht)|demonstratie]] van een nieuwe uitvinding: de [[televisie]]. | ||
+ | * maart: Beëdiging van het eerste [[Dirk Jan de Geer|kabinet-De Geer]]. | ||
+ | * april: Prinses [[Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk]] wordt geboren. | ||
+ | * juni: Demonstratie van de eerste [[mobiele telefoon|draadloze telefoon]] te [[Berlijn]]. | ||
+ | * juli: De [[Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen]] (NMBS) wordt opgericht. | ||
+ | * november: De eerste vestiging van de [[HEMA]] wordt geopend in Amsterdam. | ||
+ | * december: Het Nederlandse parlement stemt in met de invoering van [[Wegenbelasting]] voor automobilisten. | ||
===[[1927]]=== | ===[[1927]]=== | ||
+ | * januari: Start van de aanleg van de [[Afsluitdijk]]. | ||
+ | * mei: Eerstesteenlegging van het [[Olympisch Stadion Amsterdam]] door [[Hendrik van Mecklenburg-Schwerin|Prins Hendrik]]. | ||
+ | * mei: [[Charles Lindbergh]] maakt met zijn eenmansvliegtuig Spirit of St. Louis, een verbouwde Ryan hoogdekker, de eerste solovlucht non stop [[New York]]-[[Parijs]] in 33 uur en 20 minuten. | ||
+ | * juni: De [[Ford (automerk)|Ford Model T]] gaat uit productie. Er zijn in totaal 15.007.033 stuks in Amerika gebouwd. | ||
+ | * juli: [[Soekarno]] richt in [[Bandoeng]] de Perserikatan Nasional Indonesia (PNI) op. De PNI wil een nationale staat [[Indonesië]] oprichten, die het hele gebied van [[Nederlands-Indië]] zou omvatten. | ||
+ | * augustus: in [[Laren (Noord-Holland)|Laren]] heeft een frontale botsing plaats op de tramlijn naar Amsterdam. Vier mensen komen om het leven. De [[Gooische Stoomtram]] wordt vanwege eerdere ongelukken op dit traject de Gooise moordenaar genoemd. | ||
===[[1928]]=== | ===[[1928]]=== | ||
+ | * april: Eerste [[telefoon]]gesprek tussen [[Nederland]] en [[Nederlands-Indië]]. | ||
+ | * mei: De Duitse [[NSDAP]] is met 12 zetels voor het eerst vertegenwoordigd in de [[Rijksdag]], het Duitse parlement. | ||
+ | * mei: Op [[Dominion Day]] wordt bij het hijsen van de vlag in de [[Unie van Zuid-Afrika]] voor het eerst naast God Save the King het Die Stem van Suid-Afrika gezongen. | ||
+ | * juli: Opening van de [[Olympische Zomerspelen 1928|Olympische Spelen in Amsterdam]] door Prins Hendrik. | ||
+ | * september: Eerste vlucht van het [[luchtschip]] Graf Zeppelin, de grootste [[zeppelin]] tot dusverre gebouwd. | ||
+ | * september: Steamboat Willie van [[Walt Disney]], de eerste [[tekenfilm]] met geluid, wordt vertoond met daarin voor het eerst [[Mickey Mouse]]. | ||
+ | * september: [[Alexander Fleming]] ontdekt toevallig [[penicilline]]. | ||
+ | * december: De natuurkundige [[Hans Wilhelm Geiger]] vindt de vervolgens naar hem vernoemde [[geigerteller]] uit. | ||
===[[1929]]=== | ===[[1929]]=== | ||
+ | * januari: De eerste [[strip]] van [[Kuifje]] verschijnt. | ||
+ | * maart: [[Herbert Hoover]] beëdigd als 31e [[president van de Verenigde Staten]]. | ||
+ | * april: Het [[Paleis voor Volksvlijt]] in Amsterdam wordt door brand verwoest. | ||
+ | * mei: De [[Oscars]] worden voor de eerste keer uitgereikt. Alle kandidaten zijn [[stomme film]]s. | ||
+ | * augustus: Beëdiging derde kabinet-[[Charles Ruijs de Beerenbrouck|Ruys de Beerenbrouck]]. | ||
+ | * augustus: Op het Joods Wereldcongres te Zürich wordt het [[Joods Agentschap voor Palestina]] opgericht. Het zal de Joodse immigratie begeleiden en de Joodse gemeenschap besturen. | ||
+ | * augustus: Bij de [[Westmuur]] in Jeruzalem komt het tot een gewelddadige confrontatie tussen Arabieren en Joden, het begin van de [[onlusten in Palestina 1929]]. | ||
+ | * oktober: [[Beurskrach]] in [[New York]], "Zwarte Donderdag", begin van de wereldwijde [[Grote Depressie]]. | ||
+ | |||
{{Sjabloon:Navigatie decennium}} | {{Sjabloon:Navigatie decennium}} | ||
[[Categorie:Eerste Wereldoorlog]] | [[Categorie:Eerste Wereldoorlog]] | ||
[[Categorie:Decennium]] | [[Categorie:Decennium]] |
Versie van 5 okt 2025 17:30
1920-1929, ofwel de jaren '20 of derde decennium van de twintigste eeuw wordt vooral gekenmerkt door de nasleep van de Eerste wereldoorlog. De periode staat ook bekend als de eerste helft van het interbellum. Specifiek wordt deze periode ook de roaring twenties genoemd, waarbij men als het ware de vrijheid viert.
Grote gebeurtenissen
In dit overzicht zijn de belangrijkste gebeurtenissen van het eerste decennium opgenomen die per jaar in een uitgebreider overzicht op Wikikids zijn te vinden. Je wordt uitgenodigd dit verder aan te vullen.
1920
- januari: Invoering algemeen kiesrecht (vrouwenkiesrecht) in Nederland.
- januari: Een jaar na de invoering van de wet wordt de drooglegging van de Verenigde Staten effectief.
- februari: De Amerikaanse pedagoog Helen Parkhurst start in het stadje Dalton, Massachusetts, het Dalton Laboratory Plan.
- april: Poolse troepen vallen de Sovjet-Unie aan, de Pools-Russische Oorlog komt tot uitbarsting.
- mei: Volkenbond kent Palestina aan het Verenigd Koninkrijk toe als mandaatgebied.
- mei: De KLM opent haar eerste lijndienst: Amsterdam - Londen en het militaire vliegkamp Schiphol wordt de burgerluchthaven Schiphol.
- juni: Verdrag van Trianon
- oktober: Koningin Wilhelmina opent het Ir.D.F. Woudagemaal bij Lemmer
- november: In Dublin, Ierland vinden gewelddadigheden plaats tijdens de Ierse Onafhankelijkheidsoorlog, deze staan bekend als Bloody Sunday.
1921
- maart: Mongolië verklaart zich onafhankelijk van China.
- mei: Verkiezingen in Italië; facisten gaan er deel van uitmaken. Benito Mussolini wordt in het parlement gekozen.
- juli: In Duitsland wordt de statenloze Adolf Hitler gekozen tot leider van de NSDAP met dictatoriale macht.
1922
- april: Jozef Stalin wordt Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, en daarmee na Lenin de machtigste man in de partij en het land.
- juli: De Volkenbond stelt het Mandaat voor Palestina vast.
- september: (Nederland) - Beëdiging tweede kabinet-Ruys de Beerenbrouck.
- november: Graf van Toetanchamon wordt door de Brit Howard Carter ontdekt.
- november: British Broadcasting Company, de voorloper van de BBC, begint met radio-uitzendingen
- december: Officiële oprichting van de Sovjet-Unie.
1923
- mei: Oprichting Belgische luchtvaartmaatschappij SABENA.
- juli: De Nederlandse Seintoestellen Fabriek (NSF) verzorgt de eerste reguliere Hilversumse radio-uitzending, gepresenteerd door Willem Vogt.
- september: De Turkse leiders Moestapha Kemal Pasha (Atatürk) en Ismet Pasha richten de Volksdivisie op, die Turkije tientallen jaren zal besturen.
- november: De Bierkellerputsch, een mislukte greep naar de macht in Beieren door de nationaalsocialistische NSDAP onder leiding van Adolf Hitler.
1924
- januari: De eerste Nederlandse hoogoven in IJmuiden wordt in productie genomen.
- januari: De Sovjet-Russische leider Lenin overlijdt. Als eerbetoon aan de overleden Lenin wordt de naam van Sint-Petersburg gewijzigd in Leningrad.
- februari: De Amerikaanse Computing Tabulating Recording Corp. verandert haar naam in International Business Machines Corp. (IBM). Hun kerntaak wordt de productie van rekenmachines.
- juli: Opening van Burgers' Natuurdierenpark in Arnhem.
- augustus: Minister van Financiën Colijn voert een rijwielbelasting in met het fietsplaatje.
- oktober: De H-NACC, een Fokker F.VII, vertrekt met als vliegenier Jan van der Hoop vanaf het oude Schiphol voor de Eerste KLM vlucht naar Nederlands-Indië.
- november: Oprichting van de Nederlandse Christelijke Radio Vereniging (NCRV).
1925
- januari: Coupe van Mussolini. Hij laat door de Italiaanse koning het parlement ontbinden en gaat bij decreet regeren als Regeringsleider en Duce van het fascisme (Capo del Governo e Duce del Fascismo).
- januari: In Albanië wordt de republiek uitgeroepen.
- mei: Von Hindenburg treedt aan als Rijkspresident van Duitsland als opvolger van de overleden Friedrich Ebert.
- juli: Op een deels onverhard circuit bij Rolde wordt de eerste TT Assen verreden
- augustus: Beëdiging eerste kabinet-Colijn. Het valt alweer in november.
- november: Oprichting van de VARA.
- december: In Italië wordt de eerste autosnelweg ter wereld geopend. Het is de huidige A8, tussen Milaan en Varese.
1926
- januari: Oprichting van de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa.
- januari: John Logie Baird geeft de eerste demonstratie van een nieuwe uitvinding: de televisie.
- maart: Beëdiging van het eerste kabinet-De Geer.
- april: Prinses Elizabeth II van het Verenigd Koninkrijk wordt geboren.
- juni: Demonstratie van de eerste draadloze telefoon te Berlijn.
- juli: De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) wordt opgericht.
- november: De eerste vestiging van de HEMA wordt geopend in Amsterdam.
- december: Het Nederlandse parlement stemt in met de invoering van Wegenbelasting voor automobilisten.
1927
- januari: Start van de aanleg van de Afsluitdijk.
- mei: Eerstesteenlegging van het Olympisch Stadion Amsterdam door Prins Hendrik.
- mei: Charles Lindbergh maakt met zijn eenmansvliegtuig Spirit of St. Louis, een verbouwde Ryan hoogdekker, de eerste solovlucht non stop New York-Parijs in 33 uur en 20 minuten.
- juni: De Ford Model T gaat uit productie. Er zijn in totaal 15.007.033 stuks in Amerika gebouwd.
- juli: Soekarno richt in Bandoeng de Perserikatan Nasional Indonesia (PNI) op. De PNI wil een nationale staat Indonesië oprichten, die het hele gebied van Nederlands-Indië zou omvatten.
- augustus: in Laren heeft een frontale botsing plaats op de tramlijn naar Amsterdam. Vier mensen komen om het leven. De Gooische Stoomtram wordt vanwege eerdere ongelukken op dit traject de Gooise moordenaar genoemd.
1928
- april: Eerste telefoongesprek tussen Nederland en Nederlands-Indië.
- mei: De Duitse NSDAP is met 12 zetels voor het eerst vertegenwoordigd in de Rijksdag, het Duitse parlement.
- mei: Op Dominion Day wordt bij het hijsen van de vlag in de Unie van Zuid-Afrika voor het eerst naast God Save the King het Die Stem van Suid-Afrika gezongen.
- juli: Opening van de Olympische Spelen in Amsterdam door Prins Hendrik.
- september: Eerste vlucht van het luchtschip Graf Zeppelin, de grootste zeppelin tot dusverre gebouwd.
- september: Steamboat Willie van Walt Disney, de eerste tekenfilm met geluid, wordt vertoond met daarin voor het eerst Mickey Mouse.
- september: Alexander Fleming ontdekt toevallig penicilline.
- december: De natuurkundige Hans Wilhelm Geiger vindt de vervolgens naar hem vernoemde geigerteller uit.
1929
- januari: De eerste strip van Kuifje verschijnt.
- maart: Herbert Hoover beëdigd als 31e president van de Verenigde Staten.
- april: Het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam wordt door brand verwoest.
- mei: De Oscars worden voor de eerste keer uitgereikt. Alle kandidaten zijn stomme films.
- augustus: Beëdiging derde kabinet-Ruys de Beerenbrouck.
- augustus: Op het Joods Wereldcongres te Zürich wordt het Joods Agentschap voor Palestina opgericht. Het zal de Joodse immigratie begeleiden en de Joodse gemeenschap besturen.
- augustus: Bij de Westmuur in Jeruzalem komt het tot een gewelddadige confrontatie tussen Arabieren en Joden, het begin van de onlusten in Palestina 1929.
- oktober: Beurskrach in New York, "Zwarte Donderdag", begin van de wereldwijde Grote Depressie.
Navigatie decennium | |||
---|---|---|---|
Twintigste eeuw |