Daltononderwijs

Helen Parkhurst (1886-1973)

Het Daltononderwijs (ook wel Daltonplan of Daltonmodel genoemd) is ontwikkeld door de pedagoge Helen Parkhurst. De naam van dit type onderwijs gaat terug naar de stad Dalton, Massachusetts in de Verenigde Staten, waar voor het eerst met de methode werd geëxperimenteerd. In 1917 konden studenten op een school in Massachusetts autonoom (naar eigen inzicht) in hun eigen tempo werken, waarbij ze hun taken naar eigen goeddunken verdeelden op basis van "contracten" die voor elk vak bestonden. De leraar hielp en controleerde het werk.

De twee principes van het Dalton (laboratorium of vaklokaal) plan, zoals Helen Parkhurst het concept oorspronkelijk noemde, zijn:

• Vrijstelling van frontaal onderwijs (geen lesgeven door een juf of meester voor de klas, waarbij de leerlingen moeten toehoren en kijken)
• De leerlingen verwerven de leerstof zelfstandig.

Van deze principes heeft Parkhurst de volgende principes afgeleid:

• Vrijheid - de leerling moet vrij zijn tijdens het leerproces, dat wil zeggen dat het niet mag worden geleid of gecontroleerd. Toetsing vindt alleen plaats aan het einde van een lesreeks in de vorm van schriftelijk werk.
• Samenwerking - Elke leerling moet tijdens het leerproces samenwerken met andere leerlingen en te allen tijde de vrijheid hebben om individueel of in groepen te werken.
• Budgettering van tijd (effectiviteit) - Leerstof en leerdoelen worden voor een bepaalde tijd vastgelegd, waarbij de leerlingen zelfstandig hun leerproces sturen.

Deze zijn in 2012 uitgebreid met twee extra principes:

• Zelfstandigheid - Willen leerlingen in hun eigen tempo leren, dan is het nodig dat ze een zekere mate van zelfstandigheid hebben. Ze moeten zelfstandig de taak kunnen plannen en uitvoeren, zonder al te veel sturing.
• Reflectie - Samen terugkijken op wat er gedaan is. Een soort evaluatie.

Het concept van het Daltonplan is van oudsher relatief wijdverspreid in de VS en Nederland. In Nederland zijn in totaal ongeveer 417 daltonscholen. Dit zijn basisscholen, scholen voor voortgezet onderwijs en kinderdagverblijven. Overigens hoeft het niet zo te zijn dat scholen die dit onderwijs volgen deze aspecten in dezelfde mate hebben als dat Parkhurst ze bedacht heeft.

Links

• De Nederlandse Dalton Vereniging (NDV)