Nazicultuur

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Dit artikel gaat over de nazicultuur. Ben je op zoek naar informatie over het politieke denkbeeld van de nazi's, kijk dan eens op nationaalsocialisme.

Vlag met hakenkruis.

De nazicultuur was de cultuur van Duitsland ten tijde van de Weimarrepubliek en Nazi-Duitsland.

19e eeuws nationalisme

Richard Wagner.

Nietzsche in 1885.

In de negentiende eeuw werden de verschillende Duitse staatjes na de Frans-Pruisische oorlog samengevoegd tot het nieuwe Keizerrijk Duitsland. Dat was een wens van veel nationalistische (nationalisme = verlangen naar of houden van een land voor één volk) Duitsers. Enkele jaren later ging Richard Wagners opera Der Ring des Nibelungen in première. Deze opera gaat over Germaanse helden en de Germaanse mythologie. Dit zorgde voor een groter nationalistisch gevoel in Duitsland. Jaren later publiceerde de filosoof en schrijver Friedrich Nietzsche zijn boek Also sprach Zarathustra. Dat boek gaat over een Perzische profeet die voorspellingen doet. Nietzsches boek wordt ook wel omschreven als de voorspelling van de Tweede Wereldoorlog. Of dat waar is weten we niet. We weten wel dat Adolf Hitler, de leider van de NSDAP, een groot fan was van Nietzsche en zijn werk.

Völkische Bewegung

Een völkisch tijdschrift.

Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog waren veel Duitsers teleurgesteld. Ze hadden de oorlog verloren, terwijl het er vóór de inmenging van de Verenigde Staten op leek dat ze de oorlog gingen winnen. Sommige nationalistische Duitsers werden lid van de völkische Bewegung. Dat was een extreem nationalistische stroming, die bestond uit meerdere verenigingen. De belangrijkste verenigingen staan hieronder beschreven.

Thule Sociëteit

De Thule Sociëteit of Thule-Gesellschaft was een in 1918 opgerichte völkische vereniging die zich baseerde op de legendarische beschaving van Thule. Volgens deze beweging was de beschaving van Thule dezelfde als die van Atlantis. Deze mensen woonden heel lang geleden op een eiland, en hadden een hoog ontwikkelde beschaving. De mensen waren van het Arische ras (lees verderop voor meer informatie). Toen het eiland overstroomde vluchtte de bevolking naar de Himalaya en naar Duitsland. Deze vereniging vond dat vanwege het hoogontwikkelde niveau van de beschaving het Arische ras recht had op heerschappij over de hele wereld.

Artamanen Vereniging

De Artamanen Vereniging of Artamanen-Gesellschaft was een in 1923 opgerichte völkische vereniging, gebaseerd op een idee van Willibald Hentschel daterend van voor de Eerste Wereldoorlog. Veel latere nazi-kopstukken sloten zich aan bij de Artamanen Vereniging, zoals Richard Walther Darré (de latere Minister van Voedsel), Rudolf Höss (de latere commandant van Auschwitz), Baldur von Schirach (de latere leider van de Hitlerjugend) en Heinrich Himmler (de latere leider van de SS). De Artamanen hadden een agrarische achtergrond, en waren fel voorstander van terugtrekking uit de steden naar het platteland. Ook vonden ze dat Germaanse feesten, zoals het zonnewendefeest, weer gevierd moesten worden. De Artamanen waren tevens de bedenker van het Blut und Boden-principe. Dat betekende dat de grond (het land) dat ooit had toebehoord aan Duitsers of eigendom was van "minderwaardige rassen", Duits grondgebied moest worden.

Antisemitisme

Zie Antisemitisme voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De poort naar Auschwitz-Birkenau.

Locatie van de Wannseeconferentie.

Aantal overleden Joden ten opzichte van het totaal aantal Joden tijdens de Holocaust per gebied in procenten.

Een van de bekendste aspecten van de nazicultuur is het antisemitisme. Antisemitisme is een moeilijk woord voor Jodenhaat. Het is overigens niet zo dat de nazi's antisemitisme hebben uitgevonden. Dat is namelijk van alle tijden. Denk bijvoorbeeld aan het verhaal over Mozes. Hij en de twaalf Israëlitische stammen werden door de Egyptische farao het land uitgezet, en zwierven de daaropvolgende decennia door de Sinaï. Dit verhaal heet de Exodus en staat beschreven in de Bijbel. Eeuwen na dit verhaal, de Joden woonden inmiddels in Kanaän, verwoestten de Babyloniërs onder leiding van koning Nebukadnezar II de Tempel van Salomo in Jeruzalem. Ook deporteerden ze de Joodse elite naar Babylon. Millennia later, in de negentiende eeuw, was antisemitisme redelijk gebruikelijk in Europa. Joden kregen van alle problemen de schuld, er werden pogroms georganiseerd en de Dreyfusaffaire vond plaats. Na de Eerste Wereldoorlog, in 1918, ontstond de Dolkstootlegende in Duitsland. Die hield in dat de communisten, sociaaldemocraten en Joden samenspanden om de wapenstilstand te ondertekenen terwijl Duitsland de oorlog had kunnen winnen. Hitler, in de Eerste Wereldoorlog een succesvolle korporaal in het Duitse leger, kreeg mede hierdoor ook antisemitische gedachtes. Later nam de NSDAP die over. De rassenwetten van Neurenberg van 1935 beperkten de rechten van Joden verder en zorgden ervoor dat ze niet meer mochten touwen met Duitsers. Dit was om het "Duitse bloed te beschermen." Jaren later, toen de Duitsers al begonnen waren met de Tweede Wereldoorlog, kwamen er extra maatregelen. Zo moesten Joden een gele Jodenster dragen, mochten ze niet meer in de bioscoop en het zwembad komen, niet meer op bankjes in het park zitten en later mochten Joodse kinderen niet meer naar school. Toen de Duitsers het moeilijker kregen in de oorlog werd er een plan gemaakt, onder leiding van Adolf Eichmann, om de Joden systematisch uit te roeien. Dat plan werd de Endlösung der Judenfrage (Eindoplossing van het Jodenvraagstuk) genoemd. De "eindoplossing" was uiteindelijk om de Joden massaal te vergassen met insecticide Zyklon B. Hooggeplaatste SS-officieren gaven daarvoor unaniem toestemming tijdens de Wannseeconferentie geleid door Reinhard Heydrich, de "Slager van Praag." Dit legde de basis voor de Holocaust. Er werden vernietigingskampen gebouwd, met als bekendste voorbeeld Auschwitz-Birkenau. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn de Joden in Europa op sommige plekken bijna verdwenen.

Het Arische ras

Zie Arische ras voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het Arische ras was een ras volgens de rassenleer van de nazi's. Dit ras stond helemaal bovenaan. Het was dus het belangrijkste ras. De Ariërs waren te herkennen aan hun lange blonde haar, en aan hun lengte. Het Arische ras woonde in Duitsland, Noord-Europa en in Nederland. Ook zouden er Arische bloedlijnen in het Himalayagebied zijn.

Het beeld van superieure Ariërs staat ook wel bekend als de Übermensch.

Hakenkruis

Zie Hakenkruis voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Hindoestaanse Swastika.

Vlag van Nazi-Duitsland met gekantelde swastika.

Het hakenkruis, ook wel swastika genoemd, is een symbool uit het hindoeïsme dat door de nazi's is gebruikt tijdens hun bewind in Duitsland. Het is oorspronkelijk een symbool van geluk, levenskracht en heiligheid. Ook door andere culturen in de Indusvallei is het teken gebruikt. Eeuwen later is het teken onder andere terug te zien in Griekse en Romeinse mozaïeken en weer een tijd later keert het symbool ook terug bij de Vikingen. Ook is het in de twintigste eeuw het symbool geweest van zowel de Letse als de Finse luchtmacht. Het hakenkruis is hier vrijwel altijd recht terug te zien, terwijl het symbool bij Hitlers NSDAP altijd ietwat gekanteld werd afgebeeld. Vanwege de vermoedelijke Indo-Europese oorsprong vond Hitler het een geweldig symbool voor zijn partij. Het symboliseerde en rechtvaardigde de Arische heerschappij over andere volkeren.

Ahnenerbe

Logo Ahnenerbe.

De Ahnenerbe (Duits voor voorouderserfgoed), voluit de Forschungsgemeinschaft Deutsches Ahnenerbe (Onderzoeksverenig Duits voorouderserfgoed), was een dienst in Nazi-Duitsland. De dienst werd opgericht in 1935, en ging in de jaren daarna op in de SS. De oprichters waren Heinrich Himmler, Richard Walther Darré en de Nederlander Herman Wirth. De dienst heette toen nog Studiengesellschaft für Geistesurgeschichte ("studiegenootschap voor de oergeschiedenis van de geest"). De Ahnenerbe hield zich voornamelijk bezig met de geschiedenis van het Duitse volk te onderzoeken, met als speerpunten Hendrik de Vogelaar en het runenschrift. Dat gebeurde vooral vóór het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. De Ahnenerbe werd in de loop der tijd steeds groter, en er kwamen steeds meer afdelingen bij, zoals Hausmarchen und Sippenzeichen (over families), Indogermanische Rechtsgeschichte (Indogermaans recht) en Volkserzählung, Märchen und Sagenkunde (over oude verhalen). In 1939 moest de Ahnenerbe minder occult en meer wetenschappelijk worden. Daarbij hoorde een nieuwe naam: Institut für Wehrwissenschaftliche Zweckforschung der Waffen-SS ("Instituut voor Militair Wetenschappelijk Onderzoek van de Waffen-SS"). De directeur werd Wolfram Sievers, een oud-lid van de Artamanen Vereniging.

Expedities

De Ahnenerbe organiseerde ook verschillende expedities, zoals in 1936. Toen ging er een expeditie naar Karelië (gebied in Finland) onder leiding van de Finse antropoloog Yrjö von Grönhagen. Het doel van de expeditie was het bestuderen van heksen. Twee jaar later ging een expeditie naar IJsland, geleid door taalkundige Bruno Schweizer. Het doel was om tempels voor Odin en Thor te vinden, maar de IJslandse regering werkte niet mee. Schweizer klaagde bij Himmler over "verlies van tradities, waarden en ambachten".

Antartica

Nieuw-Zwaben staat aangegeven in rood.

In 1938-1939 ging er een expeditie naar Antarctica. De opdrachtgever van de expeditie was Hermann Göring, nazi-kopstuk, leider van de Luftwaffe en commissaris voor het Vierjarenplan. In die laatste functie was hij de opdrachtgever. De opdracht was oorspronkelijk om een gebied in te nemen voor het plaatsen van infrastructuur voor de walvisjacht. Walvisolie werd destijds veel gebruikt voor margarine (boter) en zeep. De Duitsers noemden het gebied Nieuw-Zwaben. Er was alleen een probleem. Het gebied was namelijk niet van Duitsland, maar van Noorwegen! Tijdens de expeditie werd er onderzoek gedaan in het gebied, en werd dit deel van Antarctica voor het eerst goed in beeld gebracht. Duitsland heeft nooit een gebouw voor de walvisjacht gebouwd, maar heeft wel tot 1945 aanspraak gemaakt op het gebied.

Tibet

Expeditieleider Schäfer is de rechter man op de achterste rij, achter de man met de pijp.

In 1938-1939 ging er ook een expeditie naar Tibet. Dat was een boeddhistisch land in Azië. De expeditie werd geleid door Ernst Schäfer. Hij was toen slechts 28 jaar. Schäfer was enkele jaren eerder al in het gebied geweest en wilde er graag nog eens heen. Himmler gaf hem die kans. Himmler was namelijk geïnteresseerd in Oosterse mystiek, met name omdat in Tibet ook Arische bloedlijnen zouden zijn. Hij hoopte op bewijs om de Arische heerschappij over andere volkeren te rechtvaardigen. Als het even kon wilde Himmler ook de oorsprong van het Arische ras in kaart gebracht hebben. Verder eiste Himmler dat alle leden van de expeditie lid van zijn SS moesten zijn. Schäfer en een mede-expeditielid waren dat al, drie anderen werden dat nadat Himmler zijn eis mededeelde.

In Tibet merkten Schäfer en zijn mannen dat het land nauwelijks in contact stond met de rest van de wereld. De Tibetaanse regent (er was toen tijdelijk geen Dalai Lama) Reting Hutuktu stuurde wel een brief aan Hitler om hem mee te delen dat de expeditieleden veilig waren aangekomen en dat hij en zijn land goed voor hen zorgden, maar Schäfer merkte op dat de regent niet eens de nazi-ideologie kende.

Uiteindelijk verzamelde de expeditie 3500 voorwerpen, waaronder een vertaling van de Kangyur, een belangrijk Tibetaans-boeddistisch boek, mandalas (zeldzame cirkelvormige afbeeldingen van de kosmos) en een unieke fotoreportage. Ook onderzocht het team Tibetaanse schedels, omdat daaraan te zien zou zijn of de Tibetanen Ariërs waren of niet. Deze wetenschap heet de frenologie.

Afgelaste expedities

De Ahnenerbe heeft ook enkele expedities moeten aflassen vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Zo had Herman Wirth een plan om naar de Canarische Eilanden te gaan, omdat daar volgens hem de mythische beschaving Thule zou zijn geweest. Een ander expeditieplan was van Edmund Kiss. Hij dacht dat de bouwwerken in de Boliviaanse Andes op Europese bouwwerken leken. Dat zou volgens hem suggereren dat er Ariërs in de Andes waren geweest.

Wewelsburg

Wewelsburg.

Een impressie van de Schwarze Sonne.

Zie Wewelsburg voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Slot Wewelsburg was een Duits kasteel dat in 1934 door Karl Maria Wiligut in de schijnwerpers werd gezet bij SS-leider Heinrich Himmler. Het plan van Wiligut en Himmler was om het kasteel om te bouwen tot centrum van occulte wetenschappen. Leden van de Ahnenerbe gingen als architect aan de slag met de renovatie van het kasteel, terwijl een speciaal hiervoor geopend concentratiekamp dwangarbeiders leverde voor de renovatie. Zalen en kamers werden vernoemd naar mythische Germanen, en de belangrijkste zaal werd de zogenoemde Obergruppenführerzaal. Op de grond van deze zaal werd een mozaïek gemaakt die later bekend zou komen te staan als de Schwarze Sonne. Onder de Obergruppenführerzaal was een crypte met zeven urnen voor omgekomen hooggeplaatste SS-er's, de Gruft. De totale verbouwing zou twintig jaar gaan duren, maar in 1943 werd de bouw stilgelegd vanwege de nederlagen aan het front, zoals de Slag om Stalingrad. De focus werd verlegd naar het leger, en vanaf dat moment werd er niet meer aan gebouwd. In 1945, toen de oorlog bijna ten einde was, gaf Himmler het bevel om het kasteel op te blazen. Dat is echter niet goed gegaan, waardoor slechts één toren, de Noordelijke toren, is ingestort. De rest van het gebouw heeft de oorlog overleeft.

SS-Ehrenring

Een replica van een SS-Ehrenring of Totenkopfring.

De SS maakte ook SS-Ehrenringen, die ook wel bekend stonden als Totenkopfringen, vanwege het doodshoofd op de ring. Deze ring was een persoonlijk cadeau van SS-leider Himmler, en kon dus alleen door hem worden gegeven. De ring was gepersonaliseerd, want de naam van degene die de ring cadeau kreeg werd erin gegraveerd, net als de datum van uitreiking. Het ontwerp was van de hand van Himmlers occulte vriend Karl Maria Wiligut. De ring stond vol met symbolen, zoals eikenbladeren, runen uit het Armanen alfabet, waaronder Sig-runen (twee Sig-runen vormen het logo van de SS) en Swastika-runen, en natuurlijk de naamgever van de ring, het doodshoofd. De ontvangers van de ring waren vaak vrienden van Himmler, maar konden ook buitengewoon dappere SS-er's zijn. De ring was overigens geen permanent geschenk. Na overlijden, pensioen of ontslag van de ontvanger moest de ring worden teruggegeven. Dat was om "een blijvende herinnering aan het lid te houden." In 1938 had Himmler zo'n lading aan ringen teruggevorderd. Vermoedelijk waren het wel 11.500 ringen! Deze werden opgeborgen op het kasteel Wewelsburg, maar zijn nooit meer gevonden. Vermoedelijk zijn ze in een berg in de buurt gestopt en is de ingang naar de voorraad opgeblazen. De kans dat de ringen worden teruggevonden is heel klein. Er zijn namelijk al veel mislukte zoektochten naar de ringen geweest. Vandaag de dag zijn de ringen erg zeldzaam. Er zijn namelijk 14.000 ringen gemaakt, maar er zijn maar zo'n 3.500 in omloop. Er zijn ook veel replica's (namaak) van gemaakt. Veel replica's zijn erg goed gelukt, en bijna niet van echt te onderscheiden. Het plaatje hiernaast is zo'n replica.

Welthauptstadt Germania

Zie Welthauptstadt Germania voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Maquette van het project Welthauptstad Germania.

Een bijzonder project was het project Welthauptstadt Germania. De Duitsers wilden na de Tweede Wereldoorlog een hoofdstad hebben die vrij letterlijk als hoofdstad van de wereld zou gaan werken. De stad zelf was er al, dat was namelijk Berlijn. Het ontwerp was van de hand van Albert Speer. Er zou enorm veel gesloopt moeten worden voor de bouw van twee boulevards, de noord-zuidboulevard en de oost-westboulevard. Er zouden verschillende treinstations in de stad komen, een enorme triomfboog en de zogenoemde Volkshalle. Dat was een gigantisch gebouw van wel 320 meter hoog. Het gebouw moest een soort centrale plaats in de stad worden. Het megaproject was wel een project voor de lange termijn. De plannen zouden pas worden uitgevoerd als de Verenigde Staten en Japan verslagen waren en Duitsland heel Azië en Afrika onder controle had. Zelf dachten de nazi's daar een generatie voor nodig te hebben.

Linzer Sammlung en het Führermuseum

Het Lam Gods, gevonden bij een mijn bij het dorpje Altaussee.

De Linzer Sammlung was een verzameling van kunst voor een nieuw Führermuseum.

Nazitop

Hitler

• 

  Maria met Jezus.

• 

  Slot Neuschwanstein.

• 

  Vaas met bloemen.

• 

  Der alte Hof.

Overige culturele kenmerken

Architectuur

Ehrentempel in München.

Interne pagina's

• Nationaalsocialisme
• Germaanse mythologie
• Antisemitisme
• Holocaust
• Rassenwetten van Neurenberg
• Arische ras
• Hakenkruis
• Wewelsburg

Links

• (en) Welthauptstad Germania - Engelstalig filmpje over Welthauptstad Germania en andere nazi-gebouwen
• Filmpje over de cultuur van de nazi's
• Bundesarchiv - Allemaal afbeeldingen van de Tweede Wereldoorlog Let op: sommige afbeeldingen kunnen vervelend zijn om naar te kijken!

Bronnen

• Tijdschrift SPOT OP - Editie 03-2023 - Geschiedenis van het Occulte - Artikel Hitler en het occulte
• Thule-Gesellschaft - Wikipedia
• (en) Artamanen Vereniging - Wikipedia
• Antisemitisme - Wikipedia
• Endlösung der Judenfrage - Wikipedia
• Wannseeconferentie
• Swastika - Wikipedia
• Ahnenerbe - Wikipedia
• (en) Duitse Antarctische expeditie - Wikipedia
• Duitse expeditie naar Tibet - Wikipedia
• Wewelsburg - Wikipedia
• SS-Ehrenring - Wikipedia
• Welthauptstadt Germania - Wikipedia
• Mijn vol roofkunst gevonden - NOS
• Speciale eenheid borg gestolen schatten van de nazi's - Historia