Israëlisch-Palestijns conflict

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Disclaimer Israëlisch-Palestijns conflict Dit artikel gaat over een moeilijk onderwerp, dat bij sommige mensen veel emoties oproept. WikiKids doet zijn uiterste best dit artikel zo neutraal mogelijk te maken en houden. Mocht je van mening zijn dat dit niet het geval is, meld dit dan (met respect) op de overlegpagina van het artikel. Wanneer er in het artikel sprake is van Palestina wordt hiermee historisch Palestina bedoeld. Dat is de algemeen aanvaarde naam voor het gebied waar nu Israël, de Palestijnse gebieden (de Staat Palestina in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever), Jordanië en Libanon liggen.

De plek waar Israël en Palestina liggen

Het Israëlisch-Palestijns conflict is een conflict tussen Israëliërs en Palestijnen dat al heel lang speelt. Het is een onderdeel van het Arabisch-Israëlisch conflict. Het Israëlisch-Palestijns conflict gaat met name over wie waar mag wonen, en wie het recht heeft op een eigen staat, en waar die dan mag zijn.

Geschiedenis

Bijbel

Uittocht uit Egypte (Exodus)

In de tijd van de Bijbel was er een hongersnood in het gebied waar nu Israël en de Palestijnse gebieden liggen, historisch Palestina. Daarom trok de bevolking onder leiding van Jakob weg uit het gebied, naar Egypte. Dit onderdeel wordt Genesis genoemd. Na er enkele eeuwen te hebben doorgebracht wilde de bevolking weer terug naar het gebied, dat inmiddels de naam Kanaän droeg, en bewoond werd door een ander volk. Onder leiding van Mozes ging het volk dat afstamde van Jakob, de Israëlieten, weg uit Egypte, terug naar Kanaän. Mozes stierf onderweg, en onder leiding van Jozua werd Kanaän weer heroverd door de Israëlieten. Het gebied heette nu weer Palestina. Dit gedeelte heet de Exodus. Later werd het gebied gesplitst in het noordelijke Koninkrijk Israël en het zuidelijke Koninkrijk Juda.

Diaspora

De Joodse diaspora

De Joodse diaspora was de verspreiding van de Joden over de wereld. De diaspora begon omstreeks 598 v.Chr. met beperkingen opgelegd door Nebukadnezar II van Babylonië voor de Joodse elite. Met het beleg van Jeruzalem in 587 v.Chr. vluchtte een groot deel van de Joden naar Egypte. Na het beleg en de vernietiging van Jeruzalem een jaar later werden alle in Jeruzalem wonende Joden verbannen, maar ze kwamen jaren later, in 538 v.Chr., weer terug. Toen versloegen de Perzen de Babyloniërs en stonden de Perzen de Joden toe om terug te keren naar Jeruzalem. Dit betekende het einde van de zogenoemde Babylonische ballingschap. Overigens bleven de meesten buiten het gebied Palestina wonen. Tijdens de Romeinse tijd werd in het jaar 70 de tweede Tempel in Jeruzalem verwoest, en kwam er een nieuwe verbanningsgolf. In 135 n.Chr. kwam er een einde aan de onrusten na het neerslaan van de Joodse Bar Kochba-opstand. Hierna begon de Galut, die zou duren tot de oprichting van de staat Israël in 1948. Dit was een periode dat de meeste Joden verspreid over de wereld leefden, anders werden behandeld en soms het mikpunt van antisemitisme werden.

Ottomaanse Rijk

Sultan Selim I veroverde Palestina en andere gebieden in het Midden-Oosten

Ongeveer 2500 jaar na de splitsing van historisch Palestina in de koninkrijken Israël en Juda claimde het Ottomaanse Rijk het gebied. Dat was in 1516. Er was sprake van een relatieve vrijheid van godsdienst. Mensen die geen moslim waren maar wel in het Ottomaanse Rijk leefden werden dhimmi's genoemd. Dat waren bijvoorbeeld joden en christenen. Het plaatselijk bestuur werd overgelaten aan de lokale grootgrondbezitters, vaak rijke families. Zij werden de A'ayan genoemd. De functie van A'ayan werd alleen toegekend aan moslims. Aan het einde van de achttiende eeuw (1700-1800) werden Europese goederen al vaker ingevoerd. De steden Beiroet, Jaffa en Haifa waren daarvoor het belangrijkst. In de negentiende eeuw (1800-1900) nam de invoer sterk toe. Belangrijk om aan te merken is dat het gebied in deze periode voornamelijk bevolkt werd door moslims, en dat immigratie van joden nauwelijks voor kwam. In 1860 hervormde het Ottomaanse Rijk de wetten voor landbouw, waardoor er vanuit Europa meer geïnvesteerd werd in landbouw. Palestijnse grootgrondbezitters hadden hier het meeste profijt van.

Langzaamaan viel het Ottomaanse Rijk uiteen, en de echte klap kwam tijdens de Eerste Wereldoorlog. Europese grootmachten streden toen met elkaar, en iedereen wilde een stuk van het Ottomaanse Rijk. Uiteindelijk kreeg Groot-Brittannië Palestina. Maar daarvoor moest wel wat onderhandeld worden.

Beloftes van Groot-Brittannië

Zie Volkenbondmandaat voor Palestina voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft Groot-Brittannië met veel mensen gesproken over het lot van Palestina na de oorlog. Hieronder staan enkele van hun beloftes.

Hoessein-McMahoncorrespondentie

Hoessein bin Ali

Henry McMahon

Van juli 1915 tot februari 1916 was er een briefwisseling tussen de sjarief van Mekka, Hoessein bin Ali, en Sir Henry McMahon, de Hoge Commissaris in Egypte, de zogenoemde Hoessein-McMahoncorrespondentie. McMahon verzocht hierin de sjarief om steun tegen de Ottomanen, in ruil voor onafhankelijkheid voor de Arabieren in het Midden-Oosten. Hoessein bin Ali verzocht Groot-Brittannië voor onafhankelijkheid. Volgens hem moest alles tussen Mersin, de Middellandse Zee, het zuiden van het Arabisch schiereiland en Perzië onafhankelijk gebied worden. McMahon vond daarentegen dat de gebieden Mersin en Alexandretta en Syrische gebieden ten westen van Homs, Damascus, Hama en Aleppo niet als "puur Arabisch" gezien konden worden, en daarom niet onafhankelijk Arabisch konden worden. Bovendien vielen deze gebieden in de Franse invloedszone. Hoessein accepteerde dit, maar slechts tot na de oorlog. Daarna wilde hij opnieuw vragen om de missende gebieden. Het gebied Palestina viel buiten de genoemde uitzonderingen, dus Hoessein en McMahon gingen er vanuit dat Palestina na de oorlog een Arabische staat, of onderdeel van een Arabische staat zou worden. De correspondentie stelde trouwens niet vast wie de leider van de Arabieren werd.

Sykes-Picotverdrag

Zie Sykes-Picotverdrag voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het Sykes-Picotverdrag. Het blauwe gebied werd Frans, het oranje gebied Brits, en het bruine gebied was internationaal. Alles wat blauw omrand is is de Franse invloedszone, en alles wat oranje omrand is is de Britse invloedszone.

Het verdrag tussen de Fransman Georges Picot en de Engelsman Mark Sykes met instemming van Italië en Rusland in mei 1916, het Sykes-Picotverdrag, hield in dat een deel van het Midden-Oosten verdeeld werd tussen Frankrijk en Engeland. Dit zorgde voor woede in de Arabische wereld. Frankrijk zou Libanon, de Syrische kust en de steden Beiroet, Damascus en Aleppo krijgen. In ruil daarvoor kreeg Groot-Brittannië een stuk land van Koeweit tot Bagdad, met de grote stad Basra. Verder werd er een lijn getrokken voor de invloedszones. Deze liep ongeveer van Amman tot Kirtuk. Verder zou alles ten westen van de Jordaan, Palestina, internationaal worden. Ook werd besloten de Hoessein-McMahoncorrespondentie niet na te leven. Als gevolg hiervan waren de Arabieren woedend. In Damascus werd de zoon van Hoessein, Faisal I, uitgeroepen tot koning van Arabië. Frankrijk, die dit gebied kreeg volgens het verdrag, was het hier absoluut niet mee eens, en Faisal werd afgezet. Uiteindelijk werd besloten dat Hoessein koning werd van Hidjaz, een koninkrijk met de steden Mekka en Medina, dat Hoesseins zoon Faisal koning werd van Irak, en dat Hoesseins andere zoon Abdoellah koning werd van Jordanië.

Balfour-verklaring

De Balfour-verklaring, genoemd naar de maker ervan, de Britse minister van Buitenlandse Zaken Arthur Balfour, hield in dat Groot-Brittannië zich in ging zetten voor een Nationaal Tehuis voor het Joodse Volk in Palestina. Het is een brief verstuurd aan Lord Rothschild op 2 november 1917, een Brits lid van de Joodse bankiersfamilie Rothschild. De verklaring staat hieronder:

De Balfour-verklaring

Foreign Office November 2nd, 1917 Dear Lord Rothschild, I have much pleasure in conveying to you, on behalf of His Majesty's Government, the following declaration of sympathy with Jewish Zionist aspirations which has been submitted to, and approved by, the Cabinet. "His Majesty's Government view with favour the establishment in Palestine of a national home for the Jewish people, and will use their best endeavours to facilitate the achievement of this object, it being clearly understood that nothing shall be done which may prejudice the civil and religious rights of existing non-Jewish communities in Palestine, or the rights and political status enjoyed by Jews in any other country." I should be grateful if you would bring this declaration to the knowledge of the Zionist Federation. Yours sincerely, Arthur James Balfour

De vertaling van het belangrijkste deel tussen haakjes:

"Zijne Majesteits Regering staat welwillend tegenover de vestiging in Palestina van een nationaal tehuis voor het Joodse volk, en zal haar beste krachten aanwenden de verwezenlijking van dit doel te bevorderen, waarbij het duidelijk moet zijn dat niets zal worden ondernomen dat de burgerlijke en godsdienstige rechten van niet-Joodse gemeenschappen in Palestina zou kunnen aantasten, of de rechten en de politieke status die Joden genieten in enig ander land."

In eenvoudige taal staat er dat Groot-Brittannië zal helpen met het bouwen van een land voor Joden in Palestina. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat Balfour zegt dat de rechten van niet-Joden in Palestina niet geschonden mogen worden, dus dat ze die mensen gewoon hun geloof moeten laten uitoefenen en andere rechten die ze hebben niet mogen ontnemen.

Mandaatgebied Palestina

Zie Mandaatgebied Palestina voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Het Mandaatgebied Palestina was een mandaatgebied van de Volkenbond. Het mandaat werd toegekend aan het Verenigd Koninkrijk. Dat betekende dat het Verenigd Koninkrijk het land bestuurde. Het mandaatgebied bestond van 1920 tot 1948. Het mandaatgebied was een gebied uit de A-categorie. Dat betekent dat het mandaatgebied al een heel eind op weg was naar zelfstandigheid (eigen bestuur). De B-categorie kon in principe zelfstandig worden. De landen die daartoe behoorden waren de Afrikaanse mandaatgebieden. En de C-categorie kon hoogstwaarschijnlijk nooit onafhankelijk worden. Dit waren de gebieden Zuid-West Afrika (Namibië en omgeving), eilanden bij Japan en eilanden in de Grote Oceaan nabij Australië en Nieuw-Zeeland.

Het mandaatgebied was een gevolg van de Balfour-verklaring, waar Chaim Weizmann, een zionistische lobbyist, heel veel voor onderhandeld heeft. Palestina was volgens sommigen destijds een ruig land, waar niet veel stond. Weizmann was fel tegen een Arabische staat in Palestina. De Volkenbond beslist medio 1922 dat het grondgebied van het mandaatgebied ten westen van de Jordaan moet komen. Aan de oostelijke oever komt Transjordanië te liggen, nu Jordanië. Dit stuk land wordt wel Arabisch. In 1929 doen de Arabieren een aanval op Joodse nederzettingen. De Britten krijgen van de Volkenbond de schuld vanwege nalatig gedrag. De handhaving van de orde in het mandaatgebied was de zaak van de Britten, niet van de Volkenbond.

Arabisch-Palestijnse opstand

De Arabisch-Palestijnse opstand was een opstand die duurde van 19 april 1936 tot augustus 1939. De Palestijnen protesteerden toen tegen de Britten en tegen de Joodse immigratie. De opstand werd geleid door Amin el Hoesseini, de leider van het Arabisch Hoger Comité en moefti van Jeruzalem. El Hoesseini zou later bekend worden als bewonderaar van Adolf Hitler. De opstand had voornamelijk de vorm van een massale staking door Arabieren. Ze werkten dus niet meer. Verder werden Joodse gemeenschappen aangevallen en werden Britse ambtenaren vermoord. Ook werd de infrastructuur, zoals wegen en spoorlijnen, aangevallen. In de drie jaar lange periode zijn 7000 doden gevallen.

De demonstranten hadden 3 harde eisen:

1. Stopzetting van de joodse immigratie
2. Een verbod op het verkopen van grond aan joden
3. Instelling van een representatieve regering

Punt 1 betekende dat er geen Joden meer naar Palestina mochten verhuizen. Punt 2 betekende dat de grond die nog niet in Joodse handen was niet meer verkocht mocht worden aan de Joden, wat wel gebeurde. En punt 3 betekende dat Palestijnen vertegenwoordigd moesten worden in de regering van Palestina, want dat was niet het geval.

Rapport-Peel

De verdeling. Het rode gebied is Joods, het zwarte door de Britten bestuurd, en de rest, tussen Syrië, Transjordanië en de Sinaï is Arabisch.

Naar aanleiding van deze opstand is er een koninklijke onderzoekscommissie heen gestuurd, onder leiding van William Robert Wellesley Peel, de Commissie-Peel. Deze commissie stelde dat er geen vrede kon komen zonder zowel een Joodse als een Arabisch-Palestijnse staat. Het Joodse gedeelte zou het noordelijke stuk bevatten. Dit stuk bestond uit een stuk kust, de Jizreëlvallei (bij Nazareth) en een groot deel van Galilea (het huidige noordoosten van Israël). Ook was er een internationaal gedeelte bestuurd door de Britten, grofweg het gebied tussen Jeruzalem en Tel Aviv. Het overige stuk, de Negev, Samaria (rondom Nabloes), delen van Judea en een kuststrook, bestaande uit de Gazastrook en een deel ten noorden daarvan. De Joden zouden dan allemaal naar het Joodse gedeelte verhuizen en de Arabieren naar het Arabische gedeelte. Maar de Arabieren wezen het plan af. De Joden konden zich er redelijk in vinden, maar de meningen waren wel enigszins verdeeld.

Tweede Wereldoorlog en Holocaust

Zie Tweede Wereldoorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Arabisch-Israëlische oorlog van 1947-1948

Zie Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Staat Israël

Zie Israël voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Suezcrisis

Zie Suezcrisis voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zesdaagse Oorlog

Zie Zesdaagse Oorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Jom Kipoeroorlog

Zie Jom Kipoeroorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Gevolgen

Jodenhaat

Zie Antisemitisme voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Israël en apartheid

Zie Israël en apartheid voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Israëliers

Zionisme

Zie Zionisme voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Mogelijke oplossingen

Zie Israëlisch-Palestijns vredesproces voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het verleden zijn al enkele pogingen gedaan om vrede te krijgen, denk onder andere aan de Commissie-Peel en het McDonald White Paper. Ook nu nog zetten diplomaten zich in om een duurzame vredesoplossing te vinden voor het conflict.

Zie ook

• Israël
• Volkenbondmandaat voor Palestina
• Mandaatgebied Palestina
• Gazastrook
• Westelijke Jordaanoever
• Israëlische nederzetting
• Israël en apartheid
• Hamas
• Fatah
• Arabisch-Israëlisch conflict - over het conflict tussen Israël en de Arabische wereld.
• Palestijnse Autoriteit

Bronnen

• Kenniscentrum Israël Palestina
• Israëlisch-Palestijns conflict (Wikipedia)
• Mandaatgebieden van de Volkenbond - historiek.net
• Achtergronden Israëlisch-Palestijns conflict - historiek.net