Baltische staten
| Baltische staten
| |
|---|---|
| Oppervlakte | 175.015 km² |
| Inwoners | 6.827.351 (2010) |
| Gemiddeld aantal inwoners per km² | 39 |
| Officiële talen | Estisch, Lets, Litouws |
| Continent | Europa |
| Tijdzones | UTC+2 tot en met UTC+3 |
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
De Baltische Staten oftewel Balticum is een landstrook aan de oostelijke zijde van de Oostzee en de Bocht van Gdańsk. Het ligt ook aan het zuiden van de Finse Golf. De staten bestaan uit Estland, Letland en Litouwen. Deze 3 landen behoorden vroeger tot de USSR oftewel de Sovjet-Unie. De drie landen zijn nu liberale democratieën. De Baltische Staten liggen in Noord-Europa, maar soms worden de staten ook toegerekend tot Oost-Europa. Alle 3 de staten behoren tot de Europese Unie sinds 2004.
Geschiedenis
De Baltische staten hebben een onrustige geschiedenis gehad.
Middeleeuwen, de Renaissance en de Vroegmoderne Tijd
Tot in de 13e eeuw werden Letland en Litouwen bewoond door Baltische stammen (niet-Slavisch). Vooral woonden hier de Lijflanders, de Latgallen, de Koeren, de Zjemaïten, de Jatvingen en de Auksjitaïten. In Estland woonden toen Finse volken. In de 13e eeuw richtte een paar Duitse kruisridders, genaamd de Duitse orde, een expeditie vanuit Duitsland naar de Baltische Staten. Aan het einde van de 13e eeuw en de hele 14e eeuw werden de Baltische Staten gekoloniseerd door Duitsland, wat toen het Heilige Roomse Rijk heette. Nederland hoorde toen bij het Heilige Roomse Rijk, dus vertrokken er ook Nederlandse kolonisten naar de Baltische Staten. Litouwen kwam in opstand en ontkwam een groot deel van de Duitsers. Onder koning Gedimin (regeerde van 1306-1341) vormde Litouwen een eigen koninkrijk. De hoofdstad van dat koninkrijk werd Vilna (het huidige Vilnius). Begin de 15e eeuw was Litouwen zelfs zo groot, dat het strekte van de Oostzee tot de Zwarte Zee. Litouwen werd een machtig rijk. Onder koning Jagiello (regeerde van 1377-1433) kwam er een unie tussen Litouwen en Polen. Sinds dat Jagiello de unie stichtte, werd Litouwen langzaam Rooms-Katholiek. Eerst was de Duitse Orde de baas over de landen, maar dat veranderde. De Hanze, een Noord-Duitse stedenbond, werd de baas over de Baltische Staten. Grote steden zoals Riga en Tallinn (heette toen nog Reval) behoorden sinds toen tot de Hanzesteden. Van de 16e eeuw tot het begin van de 17e eeuw waren de Baltische Staten de belangrijkste korenleveranciers van heel Europa. Estland en Letland zouden tussen deze 2 eeuwen Luthers-Protestants worden. Echter bleef Litouwen Rooms-Katholiek. In de 17e eeuw werden de Baltische Staten veroverd door het Zweedse-Oostzeerijk. Daarop werden Estland en Letland veroverd door Rusland in 1721. In 1793 zou Litouwen veroverd worden door Rusland.
Nieuwmoderne tijd
Vanaf de 19e eeuw nam de Russische invloed in de Baltische Staten toe. De Baltische cultuur en de godsdiensten van de Baltische Staten verdwenen niet. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwamen de Baltische Staten voor korte tijd in handen van Duitsland. Na de oorlog en ten tijde dat de Russische macht uitgevallen was, werden een voor een de landen onafhankelijk. Eerst Litouwen en toen Estland en Letland. Tussen de wereldoorlogen hadden de staten 2 dreigingen. De machtige Sovjet-Unie en het ook niet veel mindere machtige Nazi-Duitsland. In 1918 werd de stad Riga aangevallen door de Sovjet-Unie. In 1921 werden de Baltische Staten lid van de Volkenbond. Uiteindelijk werden de staten in 1940 ingelijfd door de Sovjet-Unie. De staten zijn daarna onafhankelijk geworden toen de Sovjet-Unie uiteen viel op 6 september 1991.
Economie
De Baltische Staten hadden de hoogste groeicijfers van economie in Europa tussen 2000 en 2006. In 2006 was de economie in Estland gegroeid met 11,2% in BBP (Bruto Binnenlands Product). De Letse economie was toen gegroeid met 11,9% en die van Litouwen met 7,5%. Alle drie de landen hebben hun tarieven van werkloosheid tot onder het EU-gemiddelde van februari 2006. Estland heeft een hoog inkomen. In alle drie de landen is gepland dat de Euro hun nationale munteenheid wordt rond 2012. De Baltische economieën in 2008 waren kwetsbaar geworden door de financiële wereld-crisis sinds 2007. De Baltische Staten zijn samen economisch de Baltische Tijgers. De term 'Baltische Tijgers' verwijst naar de sterke economische groei van de Baltische Staten.
Industrie
De industrie van de landen heeft na de Tweede Wereldoorlog een hoog niveau bereikt in economie-ontwikkeling. De Baltische Staten hebben een natuurlijke rijkdom. Langs de kust en de rivieren zitten grote voorraden klei. Houtverwerkende-industrie en papier-industrie nemen allebei een belangrijke plaats in de economie van de landen. Ook metaalindustrie in de Baltische Staten is hoog ontwikkeld. Het heeft zich vooral ontwikkeld met machine-fabrieken, boorapparatuur en elektronische apparaten. In Litouwen maakt men vooral autobussen, landbouwmachines, motorfietsen en wasmachines. Estland is de belangrijkste producent van spoorwegwagons in de Baltische Staten en was vroeger de grootste spoorwegwagons-producent van de Sovjet-Unie. Ook chemische industrie en productie van bouwmaterialen is belangrijk in Estland. De jaarproductie van de klei langs de rivieren in Estland is ongeveer 15.000.000 ton. Aardolie en aardgas worden getransporteerd via een 200 km lange pijpleiding van Kohtla-Järve tot Tallinn. De pijpleiding gaat verder tot Sint-Petersburg, een stad in Rusland. Tallinn, Riga, Liepāja en Klaipėda zijn grote havens en handelscentra in de Baltische Staten.
Landbouw, Veeteelt en Visserij
De gemiddelde melkproductie bij een koe per jaar in de Baltische Sten is ongeveer 3000 liter. Ook het vlees is belangrijk voor de Baltische Staten. Vooral rundvlees, varkensvlees en kippenvlees. De belangrijkste landbouwproducten van de Baltische Staten zijn granen, aardappelen en groenten. In Estland en Litouwen heeft men veel bijenteelt. Paarden worden vooral gefokt in Letland. Vooral in Estland en Litouwen is er veel visserij. De visserij in deze landen ontwikkelt veel.
Statistieken per land
| Vlag | Hoofdstad | Land | Bevolking | Oppervlakte | Wapen |
|---|---|---|---|---|---|
.png)
|
Tallinn | Estland | 1.340.415 | 45.228 km² | 100px |
| 100px | Riga | Letland | 2.231.503 | 64.589 km² | 100px |
|
Vilnius | Litouwen | 3.555.179 | 65.200 km² | 100px |
Onderwijs, Gezondheidszorg, Talen en Godsdiensten
Onderwijs & Gezondheidszorg
Letland en Litouwen hebben een tienjarige-leerplicht. Estland heeft er een van 11 jaar. In de Baltische Staten zijn 3 universiteiten. In de stad Tartu in Estland is een universiteit en in Litouwen zijn twee universiteiten (een in Kaunas en een in Vilnius). Academies over wetenschap zijn de centrums van wetenschappelijk onderzoek. In de grote steden van de Baltische Staten zijn vele goede bibliotheken. De gezondheidszorg van de Baltische Staten is goed ontwikkeld met moderne ziekenhuizen en klinieken.
Talen en Godsdiensten
De volkeren van de Baltische landen behoren tot verschillende christelijke godsdiensten. In Estland en Letland is men vooral Luthers-Protestants. In tegenstelling is Litouwen Rooms-Katholiek. Bij de Russische minderheden is het Russisch Orthodox de belangrijkste godsdienst. De talen van de Baltische landen behoren tot twee verschillende taalfamilies. Het Lets en het Litouws behoren tot de Indo-Europese taalfamilie. Het Ests behoort tot de Fins-Oegrische taalfamilie. Door een lange tijd Duitse overheersing, is het Duits ook een belangrijke taal geworden in de Baltische Staten. Het Duits werd minder belangrijk tijdens de Russische overheersing. Op school leren Baltische kinderen ook Engels. In Letland is 40,8% van Slavische afkomst. In Estland is 28,9% van Slavische afkomst en in Litouwen 14,3%.
Grootste steden-lijst
Politiek
De Baltische Staten zijn parlementaire democratieën. In alle drie de landen zijn eenkamerstelsel-parlementen. Elke vier jaar mag men stemmen. Litouwen heeft een semi-presidentieel stelsel. Elk van de drie landen heeft verklaard een soevereine natie te worden. In 2002 heeft de Baltische landen toegepast om lid te worden van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) en de Europese Unie (EU). De staten werden lid van de NAVO op 29 maart 2004. Op 1 mei 2004 traden de staten samen met 7 andere landen tot de Europese Unie. Voor de samenwerking tussen de Baltische regeringen is de Baltische Raad van Ministers opgericht op 13 juni 1994.
Landkaarten
Bronnen
- informatie uit Wikipedia
- informatie uit het boek "Grote Spectrum Encyclopedie Deel2/Argentinië-Bewustzijnsstoornissen"
- informatie uit het boek "Geografica"