Noord-Brabant: verschil tussen versies
(→Taal) |
(→Taal) |
||
| Regel 122: | Regel 122: | ||
Het Brabants is samen het [[Hollands]] erg belangrijk geweest voor de Nederlandse taal in 16de en 17de eeuw. Het Hollands had vooral invloed op hoe je worden moest uitspreken, maar het Brabants had veel invloed op de spelling. In de Gouden Eeuw gingen steeds minder mensen Brabants spreken. Hierdoor is het Brabants een dialect geworden. Toch zijn er nog wel echte Brabantse woorden. Kijk hieronder in tabel maar even: | Het Brabants is samen het [[Hollands]] erg belangrijk geweest voor de Nederlandse taal in 16de en 17de eeuw. Het Hollands had vooral invloed op hoe je worden moest uitspreken, maar het Brabants had veel invloed op de spelling. In de Gouden Eeuw gingen steeds minder mensen Brabants spreken. Hierdoor is het Brabants een dialect geworden. Toch zijn er nog wel echte Brabantse woorden. Kijk hieronder in tabel maar even: | ||
| − | |||
{| class="wikitable vatop" style="width:100%;" | {| class="wikitable vatop" style="width:100%;" | ||
|- | |- | ||
| Regel 149: | Regel 148: | ||
| Zibbedeeske|| Een verlegen, beetje zeurderig, beetje sullig oud vrouwtje | | Zibbedeeske|| Een verlegen, beetje zeurderig, beetje sullig oud vrouwtje | ||
|} | |} | ||
| + | Het Brabants woord niet alleen in Noord-Brabant gesproken, maar ook in delen van [[Vlaanderen]]. Het bekendste Brabantse woord is ''Houdoe''. | ||
===Religie=== | ===Religie=== | ||
Versie van 28 dec 2013 17:29
| Noord-Brabant | |
|
[[Bestand:|250px]] | |
|---|---|
| Hoofdstad | 's-Hertogenbosch |
| Eigenschappen | |
Portaal  Nederland
| |
|
|
Noord-Brabant, of meestal Brabant genoemd door de Nederlanders, is een provincie in het zuiden van Nederland. In het westen grenst Noord-Brabant met de provincie Zeeland, in het noordwesten aan de provincie Zuid-Holland, in het noorden aan de provincie Gelderland, in het oosten aan Nederlands-Limburg en in het zuiden aan de Belgische provincies Antwerpen en Belgisch-Limburg. De hoofdstad is 's-Hertogenbosch.
Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Noord-Brabant voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De naam Brabant is afgeleid van het woord Braecbant, Braec betekend broek of land wat erg drassig is en Bant betekend streek. Tot aan de 17de eeuw maakte Noord-Brabant deel uit van het Hertogdom Brabant. De 14de en de 15de eeuw waren twee goede eeuwen voor het hertogdom. Er werd veel geld verdiend aan handel. In die tijd lagen steden als Brussel, Antwerpen, Leuven, Breda en 's-Hertogenbosch in het hertogdom.
In 1579 ondertekende Brabant de Unie van Utrecht. Brabant was hiermee het onderwerp van een discussie tussen het protestantse Republiek der 7 verenigde Nederlanden en het katholieke Spanje. Het noorden wilde graag bij het republiek horen, maar het zuiden wilde bij Spanje blijven. Uiteindelijk werd Brabant gesplitst. Het noorden hoorden vanaf toen bij het republiek, onder de naam Staats-Brabant. Dit gebeurde in 1648. In 1795 werd het republiek, het Bataafs Republiek. Staats-Brabant heette vanaf toen Bataafs-Brabant. In 1815 verloor Napoleon de oorlog bij de Slag van Waterloo. Het oude hertogdom werd gedeeld in 3 provincies:
- Noord-Brabant
- Zuid-Brabant
- Antwerpen
Noord-Brabant kreeg een aantal stukken land erbij. Zoals de Merwede, Hollandsch Diep, de heerlijkheden Boxmeer en Gemert, het Graafschap Megen en het Land van Ravenstein. In 1830 begon de Belgische Revolutie. 90% van de bevolking van Noord-Brabant was katholiek en daarom werd gedacht Noord-Brabant bij België ging horen, toch is dit niet gebeurd. Aan het einde van de 19de eeuw kwam er meer industrie in Noord-Brabant. In Tilburg en Helmond werd veel textiel gemaakt. Eindhoven groeide ook vanaf die tijd uit tot de op vier na grootste stad van Nederland. Onder meer is dit gelukt door bedrijven als Philips en DAF. Kleine plaatsen groeiden uit tot grote steden met veel industrie.
Geografie
Noord-Brabant is door de eeuwen heen erg verstedelijkt. Er is een soort van "vlieger" ontstaan tussen de steden Den Bosch, Breda, Tilburg en Eindhoven. Dit zijn de grootste steden van Noord-Brabant. In de rest van de provincie vindt je vooral boerderijen, maar ook veel natuur. In Noord-Brabant vindt je daarom ook veel natuurgebieden. De De Loonse en Drunense Duinen, De Biesbosch, De Groote Peel zijn bekende natuurgebieden. Hoewel 's Hertogenbosch de hoofdstad is, is Eindhoven de grootste stad van de provincie. Tilburg is ook een grote stad, net als Breda. Wat kleinere steden zijn Helmond, Bergen op Zoom, Roosendaal en Waalwijk. Alle grote steden van Noord-Brabant liggen in een landstreek, de Brabantse Stedenrij. Bij elkaar wonen er zo'n 1,1 miljoen inwoners in het gebied.
Politiek
Gemeenten
Zie Lijst van gemeenten in Noord-Brabant voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Noord-Brabant telt 67 gemeenten:
Voormalige gemeenten
Zie Lijst van voormalige gemeenten in Noord-Brabant voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Cultuur
Taal
Zie Brabants voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het Brabants is samen het Hollands erg belangrijk geweest voor de Nederlandse taal in 16de en 17de eeuw. Het Hollands had vooral invloed op hoe je worden moest uitspreken, maar het Brabants had veel invloed op de spelling. In de Gouden Eeuw gingen steeds minder mensen Brabants spreken. Hierdoor is het Brabants een dialect geworden. Toch zijn er nog wel echte Brabantse woorden. Kijk hieronder in tabel maar even:
| Brabants woord | Vertaling in het Nederlands |
|---|---|
| Affesere | Haast maken, opschieten |
| Bedinne | Relaxen, even niet zeuren |
| Durske | Deerne, meisje |
| Golliepaop | Scheldwoord; "gollie paop" = "Gallische Paus", naar de Franse pausen uit de 14e eeuw. |
| Griesele | Harken |
| Houdoe | Afscheidsgroet; "houd oe" = "houd je (goed)" |
| Meepesant | En passant, tegelijkertijd |
| Petazzie | Stamp (stamppot) |
| Schottelslet | Vaatdoekje |
| Tesnuzzik | Zakdoek |
| Zibbedeeske | Een verlegen, beetje zeurderig, beetje sullig oud vrouwtje |
Het Brabants woord niet alleen in Noord-Brabant gesproken, maar ook in delen van Vlaanderen. Het bekendste Brabantse woord is Houdoe.
Religie
Musea
Evenlementen
Tradities en gebruiken
Natuur
Externe links
| Provincievlag | Klik hier voor een lijst van Noord-Brabantse steden, dorpen en buurtschappen met een verwijzing naar de gemeente waaronder ze vallen. |
Sjabloon:NederlandseProvincies
| Koninkrijk der Nederlanden | 
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830/1839) | |||
|---|---|---|---|
| Antwerpen · Drenthe · Friesland · Gelderland · Groningen · Henegouwen · Holland · Limburg · Luik · Namen · Noord-Brabant · Oost-Vlaanderen · Overijssel · Utrecht · West-Vlaanderen · Zeeland · Zuid-Brabant (1831 Brabant) |
| ||